Jak efektywnie uczą w Finlandii? Adam Kalbarczyk
- 1. JAK EFEKTYWNIE UCZĄ W FINLANDII? Adam Kalbarczyk
- 2. Kilka refleksji po wizycie studyjnej w Joensuu 16-23.07.2016
- 3. Fiński system edukacyjny • Fiński system edukacji - uznawany za jeden z najlepszych - wciąż jest systemem uczącym się, otwartym na zmianę i innowację, na ciągłe doskonalenie się i stałe podnoszenie jakości. • Fińscy edukatorzy wiedzą, komu służą: nauczyciele służą uczniom, dyrektor nauczycielom i uczniom, „uczniowie są naszymi klientami”; uczniowie są w centrum systemu. • Filarem systemu – dzięki profesjonalizmowi w nauczaniu – są fińscy nauczyciele – doceniani (również materialnie) i cieszący się powszechnym szacunkiem i zaufaniem.
- 4. Rola liderów w fińskiej szkole Szkolni liderzy (dyrektor, zastępcy, koordynatorzy) mają zasadniczy wpływ na uczniów i nauczycieli (ich wiedzę, umiejętności, postawy, współpracę) oraz na atmosferę szkoły. Rola szkolnych liderów: 1. określać wyraźne kierunki i jasne cele działań i być wzorem ich realizacji; 2. być liderem zmian i skutecznie zarządzać zmianą; 3. ufać nauczycielom, służyć im i wspierać ich; 4. uświadamiać/przypominać, że celem działań nauczycieli jest uczeń; 5. dawać wartościową IZ nauczycielom i doceniać ich osiągnięcia; 6. zapewniać warunki i inspirować współpracę pomiędzy nauczycielami; 7. wspierać uczniów w uczeniu się a nauczycieli w pomocy uczniom w uczeniu się.
- 5. Cechy skutecznego przywództwa • skuteczna komunikacja – zwłaszcza uważne słuchanie pracowników • dobra atmosfera, pozytywny przekaz • przewidywalność działań, czytelność intencji liderów • nastawienie na rozwiązanie problemów • koncentracja na celach • tworzenie wspólnoty wokół celów i wartości • zapewnienie równości, transparentności i demokracji we wspólnocie • podstawowe narzędzie zarządzania: action plan • mindfulness – uważność, autorefleksyjność, koncentracja na tym, co najważniejsze • dbałość także o swoje dobre samopoczucie i zdrowie, dobre relacje rodzinne i społeczne
- 6. Credo lidera
- 7. Wspieranie rozwoju nauczycieli w Finlandii • Wysokie wymagania na wejście do systemu kształcenia nauczycieli, studia zakończone egzaminem zawodowym. • Poza pensum (zróżnicowanym, np. 16 godzin – język ojczysty, 19 – dugi język, 23 – matematyka, 23 – wf) + 3 godziny tygodniowo na spotkania z rodzicami i nauczycielami. • Dwa razy w roku indywidualna rozmowa dyrektor-nauczyciel nt. rozwoju zawodowego, nauczania i dobrego samopoczucia w pracy – dyrektor daje i dostaje od nauczyciela informację zwrotną. • System „wczesnego wsparcia” w przypadku dostrzeżenia u pracowników problemów z frekwencją lub spadku jakości ich pracy.
- 9. Zarządzanie jakością w fińskiej szkole • Zarzadzanie strategiczne: cele działań szkoły muszą być jasne i ważne a podejmowane działania muszą być spójne i istotne dla osiągnięcia celu oraz dostosowane do sytuacji. • Zarządzanie rozwojem nauczycieli: wsparcie rozwoju pedagogicznego profesjonalizmu nauczycieli. • Zarządzanie informacją: zapewnienie wspólnego rozumienia właściwych informacji z pewnych źródeł. • Zarządzanie cyfryzacją: jasne określenie, po co i jak używać narzędzi cyfrowych; integracja systemów informatycznych ze współpracą nauczycieli. • Zarządzanie motywacją: wzmacnianie u nauczycieli 1) poczucia własnych kompetencji, 2) znaczenia wykonywanej pracy, 3) poczucia wolności. • Zarządzanie zmianą i innowacją: potrzebna przestrzeń na improwizacje – próby, błędy, inicjatywy i ich testowanie.
- 10. Uczeń w centrum • Warunkiem skutecznego uczenia się – równość, zdrowie, dobre samopoczucie uczniów (bezpłatne posiłki dla wszystkich uczniów w szkołach). • Bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne uczniów; tworzenie dobrych warunków otoczenia (przestrzeni) dla uczniów. • Dobre, przyjazne relacje nauczyciel – uczeń. • Jasna komunikacja z uczniami. • Uczenie jako rozwiązywanie problemów, a nie rywalizacja. • Odniesienie do prawdziwego życia uczniów w uczeniu się. • Pozytywne wykorzystanie różnic – szczególnych zdolności, indywidualności, zainteresowań i talentów uczniów do ich rozwoju.