2. Agresja
zjawisko incydentalne
działania (słowne lub
fizyczne) których celem jest
wyrządzenie krzywdy
fizycznej lub psychicznej
ból, strach, niepokój,
wewnętrzne cierpienie
zbliżona siła i możliwości
Przemoc
proces
przewaga sprawcy nad
ofiarą
brak równowagi sił
(bezbronność)
długofalowość
cykliczność
utrwalone role sprawca,
ofiara, świadek
Czy agresja i przemoc to to
samo?
4. Skutki przemocy - WHO
Problemy i zaburzenia u dzieci spowodowane przemocą rówieśniczą
Uszkodzenia ciała
Zaburzenia lękowe, w tym fobia szkolna
Znaczne obniżenie samooceny i poczucia własnej wartości
Depresje
Próby samobójcze i samobójstwa dokonane
Zaburzenia psychosomatyczne
Zachowania wyładowujące
Używanie środków psychoaktywnych
Pogorszenie osiągnięć w nauce
Częste zwolnienia lekarskie lub wagary
5. OFIARA
- konsekwencje przemocy
Co czuje ofiara?
poczucie poniżenia i
upokorzenia, lęk, rozpacz,
smutek
osamotnione, bezsilne,
bezradne
wstydzą się, czują się winne
złość, żal, nienawiść do
sprawców i świadków
słaba koncentracja, słabsze
wyniki w nauce
6. OFIARA
- konsekwencje przemocy
Co ofiara myśli o sobie:
„Jestem do niczego”
„Sam jestem sobie winny”
„Nie potrafię sobie poradzić”
Otoczenie postrzegają jako
wrogie lub obojętne:
„Wszyscy są przeciwko mnie”
„Nikt mi nie pomoże”
„Nikogo nie obchodzę”
7. OFIARA
- konsekwencje przemocy
Zachowanie ofiar ulega
zmianom w trakcie procesu
przemocy
faza początkowa – uleganie
sprawcom
wchodzenie w rolę kozła
ofiarnego
zaniechanie kontaktów,
ucieczki z domu, próby
samobójcze
8. OFIARA
- konsekwencje przemocy
Długofalowe skutki bycia ofiarą:
obniżona samoocena
zaburzenia somatyczne,
poważne schorzenia
trwały uraz psychiczny
zaniżone poczucie własnej
wartości
problemy społeczne: trudności
w nawiązaniu kontaktów,
skłonność do izolacji, częste
myśli samobójcze
9. SPRAWCA
- konsekwencje przemocy
Co czuje sprawca?
złość do ofiary
manifestuje wściekłość
żywi pogardę dla słabości i
bezradności ofiary
poczucie dumy, satysfakcji i
zadowolenia z siebie
czują ulgę po wyładowaniu
negatywnych uczuć
10. SPRAWCA
- konsekwencje przemocy
Co myśli sprawca?
„Wszyscy tak robią”
„Przecież nie robię nic złego”
„Nie mam innego wyjścia”
O ofierze myśli:
„Sama jest sobie winna”
„Zasłużyła na to”
O świadkach myśli:
„Skoro nie reagują, to chyba wszystko
jest w porządku...”
„Nic mi nie zrobią, bo się boją”
Konsekwencje dla sprawcy
korzyści psychologiczne i
społeczne
odreagowuje napięcia z sytuacji
pozaszkolnych
doznaje ulgi
zdobywają i utrzymują pozycje w
grupie
sprawcy poboczni zapewniają
sobie bezpieczeństwo przez
przynależność do silniejszej grupy
11. ŚWIADEK
- konsekwencje przemocy
Co czuje świadek
bezsilność, zastraszenie
niepokój, dezorientację
poczucie winy
niezadowolenie i pretensje
do siebie
12. Literatura
Polecana literatura:
1. Dambach K.E., (2003), Mobbing w szkole. Jak zapobiegać przemocy
grupowej, Gdańsk: GWP.
2. Danilewska J., (2002), Agresja u dzieci – Szkoła porozumienia,
Warszawa: WSiP.
3. Olweus D., (1998), Mobbing. Fala przemocy w szkole. Jak ją
powstrzymać?, Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & CO.
4. Poraj G., (2002), Agresja w szkole. Przyczyny, profilaktyka, interwencje,
Łódź: Oficyna Wydawnicza Edukator.
5. Rigby K., (2010), Przemoc w szkole. Jak ją ograniczać. Poradnik dla
rodziców i pedagogów, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego.