Kapaklar ve grid sistemi
- 1. Kapaklar ve içerik sayfalarını çizebilmek için Grid sistemi kullanılır • Grid kelime anlamı olarak belli bir hat, izlek, ızgara anlamındadır. • Bir başka deyişle grid, sayfa tasarımında kullanılacak elemanların düzenlenmesinde yardımcı yatay ve dikey çizgilerdir. • Bu çizgiler kendi içinde bir sistem ve oransal ilişki içinde hazırlanırlar. (Tevfik Fikret Uçar, Görsel iletişim ve grafik tasarım, İstanbul, 2004, Inkılap kitabevi, s.147)
- 2. Sayfa tasarımında da sayfa üzerine yerleştirilecek her elemanın sayfa yüzeyi ile olan ilişkisi dışında diğer elemanlarla olan ilişkisi de düşünülmeli ve ona göre tasarlanmalıdır. “Elemanları sayfa üzerinde konumlandırırken, herhangi bir formül yoktur, fakat mantıklı bir sonuca ulaşmak için grid (ızgara) kullanılabilir”* (Solomon, 1986, s.42). Çünkü gridler sayfa üzerinde kullanılacak yazı, resim gibi elemanların yerleştirileceği yeri belirlemeye yardımcı olurlar. Grid sistemi 2
- 3. Grid kullanımının bazen tasarımcıyı katı formlara uymak zorunda bıraktırıp, kısıtladığı düşünüldüğünden kimi çevrelerce eleştirilse de sayfa düzenine birçok faydası vardır: Grid bir alan üzerinde elemanları düzenlemede en kullanışlı yöntemdir. Grid tasarıma düzen, sadelik ve plan aşamasında çeşitlilik sağlar, elemanlar ve sayfalar arası uyumu destekler. Grid tasarım aşamasında bir ise zaman kazandırır. Özellikle çoklu sayfaların tasarımında tek yada karşılıklı sayfalarda bir grid yapısı oluşturup, diğer sayfalarda bu grid yapısını devam ettirmek tasarımcının işini kolaylastırır. Grid sisteminin faydaları 2
- 4. Grid sayesinde temiz ve düzenli oluşan sayfalar, göze estetik açıdan daha hoş görünür. Grid sayesinde bütünlük kazanan tasarımlarda okuyucu neyin nerede olduğunu daha iyi kavrar. Fikret Uçar (2004, s.149)’a göre, okuyucu pek farkında olmasa da grid sistemini tanımlar ve takip amaçlı kullanır, grid adeta görsel bir şifre gibi bilginin iletim dilini tanımlayan bir sisteme dönüşür. Grid özellikler 2
- 5. Bir gridi oluşturan bölümler: marjlar, sütunlar, sütun arası boşluklar, grid çizgileri, modüller, akış çizgileridir Bir grid oluşturmaya genellikle ‘marj’ denilen içerik ve sayfa kenarları arasındaki boşlukları belirlemekle başlanır. Dıs kenarda, üst kenarda, alt kenarda ve iç kenarlarda bırakılan bu boşluğun oranları kompozisyonun genel görünümü açısından büyük önem taşır. Genellikle üst ve alt kenarlarda daha fazla boşluk bırakılır. Bu sayfaya daha düzenli ve dengeli bir görünüm sağlar. Marjlar, gözün dinlenebilecegi alan olmasının yanında, dikkati çekmek için ikincil bilgilerin yerleştirildiği alan olarak da kullanılabilir. Grid’in bölümleri 2
- 6. Örnek grid 2
- 7. Manuskript grid adından da anlaşılacağı üzere, el yazması kitapların grid anlayışıdır. Sayfanın genis bir alanını kapsayan tek bir sütun ile en basit grid yapısıdır. Tek bir metin bloğu ve marjları ile ilkel bir yapısı olsa da, sayfa numaraları, bölüm baslığı, alt yazı, üst yazı, dipnotlar gibi diğer önemli detaylar için daha fazla alan kullanımına olanak sağlar Manuskript Grid 2
- 8. Alex W. White (2002, s.29)’a göre, sayfa tasarımında bosluk kullanımının en eski örneklerinden biri olan bu grid yapısında, sayfa dıs kenarlarındaki genis alanlar “bilgin marjı (scholar’s margin)” olarak adlandırılmıstır. Genis kenar boslukları sayesinde sayfada dingin bir görünüm saglanırken, kitap sayfaları yıpransa dahi, yazılar zarar görmeden korunabilmektedir. Bu tasarımlarda karsılıklı sayfalardaki metin blokları daha fazla birbiriyle baglantılıdır, çünkü iç kenarlardaki bosluklar dıs kenarlara göre daha azdır. Gotik Grid 2
- 9. 2 Daha çok kitap gridi olarak düşünülen gotik gridde sayfa kenar boşlukları 2, 3, 4 ve 6 sayılarıyla doğru orantılı olacak şekilde bırakılır.
- 10. Sütun grid, farklı bilgi gruplarını aktarmada sütunların birbirinden bağımsız olmalarından dolayı daha elverişlidir. Dergi ve broşür gridlerinde çoğunlukla 3 sütunlu grid yapısı hakimdir. Sütun Grid 2
- 11. Modüllerden oluşan grid yapısıdır. Bazı tasarımcılar alanı çoklu parçalara bölen bu karmaşık grid yapısını, elemanları hizalayabilecekleri daha fazla alan kullanımına olanak sağladığından daha kullanışlı bulurlar. Modüler gridde yanıltıcı bir unsur her bir alanı doldurma gereksinimidir. Oysa profesyonel tasarımcılar bilirler ki, tasarımda dolu alanlar kadar bos alanlara da ihtiyaç vardır. Modüler grid 2
- 12. Bazen görsel elemanlar ve içerik hiçbir kategoriye uymayan bir grid yapısını gerektirirler. Bu tarz grid yapısında sütun genişlikleri ve aralarındaki boşluklar değişmeye eğilimlidirler ve sabit bir orandan söz edilemez Hiyerarşik Grid 2
- 13. Diyagonal Grid, bundan önceki grid yapılarından farklı olarak elemanları düzenlemede eğimlerden yararlanır. Bu eğim, tasarıma normal yatay ve dikey düzenlemelere göre görsel bir farklılık katar. Görsel bir vurgu yaratmada etkili olan diyagonal grid yapısı genel kural olarak pek tercih edilmez. Bunda insan gözünün yatayda daha rahat bir algılama sağlaması en önemli etkendir. Diyagonal Grid 2
- 14. Gridi bozmanın amacı, grid sayesinde akıllıca oluşturulmuş boşluğu yeniden şekillendirerek, boşluk ve elemanlar arasında yeni bir ilişki kurmaktır Anti Grid 2