3. Kardiyak out-put nedir?
• Kardiyak out-put; temel hemodinaminin en
önemli öğesidir.
• Kalbin tek amacı uygun kardiyak out-putu
sağlamaktır.
4. Etkili bir kardiyovasküler fonksiyon
• Sistemik arteriyel oksijenizasyon,
• Kalp hızı ve intravasküler volüm,
• Miyokard fonksiyonu,
• Sistemik ve pulmoner dirence bağlıdır.
5. BP = CO x SVR (Ohm Kanunu) ?
KARDİYAK OUT-PUT
HEMODİNAMİ İÇİN ZORUNLUDUR!
KARDİYAK OUT-PUT için
Öncelikle Kavramları
Oluşturalım!
6. • BP= Blood Pressure (Kan Basıncı)
• CO= Cardiac Out-put (Kardiyak out-put/ Kalp
debisi)
• SVR= Systemic Vasculer Rezistance (Sistemik Vasküler
Direnç)
BP = CO x SVR (Ohm Kanunu)
7. Kan Basıncı
Kardiyak out-put
Stroke volüm
(Atım hacmi)
Miyokard kasılma
yeteneği
(kontraktilite)
Ön yük (preload)
Ard yük
(afterload)Kalp Hızı (Atım
hızı)
Sistemik vasküler
direnç
KAVRAMLARI
İLİŞKİLENDİRELİM!
9. O2 üretimi O2 tüketimi
Kardiyak out-put
Bazal metabolizma
Termogenezis
Eksternal iş
ArdyükKontraktiliteÖn yükKalp hızı
KB
SVR
Hemoglobin
O2 satürasyonu
YENİ KAVRAMLARI
EKLEYELİM!
10. O2 üretimi O2 tüketimi
Kardiyak out-put
Bazal metabolizma
Termogenezis
(fizyolojik aktiviteler
sonucu ısı üretimi)
Eksternal iş
ArdyükKontraktiliteÖn yükKalp hızı
KB
SVR
Hemoglobin
O2 satürasyonu
•Hemoglobinopati
•Anemi
•Hemoraji
•Akciğer hastalıkları
•Karboksihemoglobin
•Metahemoglobin
•Şant
•Sedasyon
•Ağrı
•Aknsiyete
•Hormonal faktörler
•Titreme
•Ateş
•Ketokalaminler
•Solunum yükü
•Büyüme
•Travma
•Katabolizma
•Sepsis
•Aritmi
•Aerobik gücü
etkileyen faktörler
•Kan volümü
•Venöz direnç
•İntratorasik basınç
•Dolum zamanı
•Atrio-ventriküler
senkronizasyon
•Diyastolik fonksiyon
•Ventriküler
kompliyans
(diyastolde ventrikül
doluşu)
•Perikardiyal
kısıtlama
•Atrio-ventriküler
kapak yeterliği
•Miyokardiyal O2
kaynağı
•Hücre içi Ca++
•Asidoz
•Elektrolit
yetersizliği
•Hipoglisemi
•Ketokalaminler
•Sepsis
•Kardiyomiyopati
•Miyokardit
•İntratorasik basınç
•Perikardiyal basınç
•Sol ventrikül sistol
sonu kavite içi basınç
•Sol ventrikül sistol
sonu duvar kalınlığı
•Sol ventrikül sistol
sonu boyutu
DAHA DA GENİŞLETELİM!
11. HEMŞİRELİK TANISI olarak
KARDİYAK OUT-PUTTA AZALMA
(Aktivite ve egzersiz hemşirelik tanıları)
• Kardiyak fonksiyonlarda bozulmaya yol açacak
şekilde, kalp tarafından vücuda pompalanan
kan miktarında bir azalma olan bir bireydeki
durumu tanımlar.
Tanımlayıcı Özellikler
*Kan basıncının düşük olması
*Nabzın hızlı olması
*Dispne
*Anjina
*Ritim bozukluğu
*Huzursuzluk
*Yorgunluk
*Vertigo
*Ödem (periferal, sakral)
*Siyanoz
*Oligüri
12. Kardiyak out-putta azalma
HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ
• Kardiyovasküler fonksiyonların takibi
– Yaşam bulgularının sık kontrolü
• Kan basıncını sık aralarla izlemek
• Kalp sesleri ve ritmini değerlendirmek
• Periferal nabızların kontrolü
– İnvaziv hemodinamik monitörizasyonun sağlanması sonrası düzenli
takibi yapmak (MAP, PAP, PWCP)
– Kardiyak disritimler için EKG izlemi
– Santral venöz basınç (CVP) takibi yapmak
– Sıvı tedavisini sağlamak
– Aldığı-çıkardığı takibi yapmak
– Yatak istirahatını sağlamak
– Cilt ısısı ve rengininin kontrolü
– Kanama kontrolü
– Dehidratasyon belirtilerinin izlenmesi
– Laboratuar bulgularının izlenmesi (Kardiyak enzimler, idrar dansitesi)
– Bilinç düzeyini izlemek……………………………………………………………………..
17. Kanama Nedir?
• Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın
damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru)
doğru akmasıdır.
• Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır:
– Kanamanın hızı,
– Kanama miktarı,
– Vücutta kanın aktığı bölge,
– Kişinin fiziksel durumu ve yaşı
18. Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3
çeşit kanama vardır:
• Dış kanamalar: Kanama yaradan vücut dışına
doğru olur.
• İç kanamalar: Kanama vücut içine olduğu için
gözle görülemez.
• Doğal deliklerden olan kanamalar: Kulak,
burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan
kanamalardır.
19. Damar tipine göre ise; kanama arter (atardamar),
ven (toplardamar) ya da kılcal damar kanaması
olabilir.
• Arter kanamaları kalp atımları ile uyumlu
olarak kesik kesik akar ve açık renklidir.
• Venöz kanamalar ise koyu renkli ve sızıntı
şeklindedir.
• Kapiller kanamalar küçük kabarcıklar
şeklindedir.
Kanamanın değerlendirilmesinde,
şok belirtilerinin izlenmesi çok önemlidir.
20. HEMŞİRELİK TANISI olarak
KANAMA RİSKİ
• Damar bütünlüğünün bozulmasına bağlı vücut
içine ve dışına doğru kanama olasılığını
tanımlar.
Etijolojik Faktörler
*Travma öyküsü
*Cerrahi girişim
*İnvaziv girişimler
*Karaciğer fonksiyon bozukluğu
*Hemotolojik hastalıklar
*Trompostopeni
*Koagülasyon faktörlerinin
yetersizliği (hemofili vb. hastalıklar)
*Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC)
*İdiyopatik Trompositopenik
purpura (ITP)
*Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)
*İlaçlar (heparin, coumadin, aspirin,
sulfonamidler, digital, non-steroidler
vb.)
21. KANAMA RİSKİ-1
Hemşirlik tanısı Amaç Planlama
KANAMA RİSKİ 1.Kanama belirti
ve bulgularını
erken tanımak.
2.Oluşabilecek
kanamaları
önlemek
1. Hastanın hemodinamisi değerlendirilecek, yaşam bulguları
kanama açısından sık izlenecek. Kan basıncı kontrol altında
tutulacak, intrakraniyal basınç artışı önlenecek (sistolik KB <140
mmHg).
2. Doktor istemine göre trombosit ,Htc,Hb kontrolü için kan örneği
alınacak,sonuçlar kanama yönünden değerlendirilecek.
3. Kanama profili açısından PT, aPTT ve INR takibi yapılacak. Sonuçlar
doktoruna bildirilecek.
4. Ağızdan, rektal yolla ve idrarla kan gelip gelmediği deri altı
kanamaları dikkatle gözlemlenecek (hematemez, hemoptizi,
hematokezya, melena, hemotüri, hematom, peteşi , purpura vb.
açısından), hasta ve yakınları
eğitilecek.
5. Gizli (internal)kanama belirti ve bulgularına karşı uyanık olunacak
(bilinç değişikliği, korku , endişe, huzursuzluk, yorgunluk, susuzluk,
soğuk ve solgun cilt, hipotermi, hipotansiyon, kulakta çınlama).
6. İnsizyon yeri, pansumanları kanama yönünden gözlemlenecek.
7. Drenden gelen miktarın kontrolü dikkatli bir şekilde yapılacak.
Gelen miktar beklenenden fazla ise doktoruna haber verilecek.
8. Hasta travmalardan korunacak, yaralanmaları önlemek için çevre
güvenliği sağlanacak.
22. KANAMA RİSKİ-2
Hemşirlik
tanısı
Amaç Planlama
KANAMA
RİSKİ
1.Kanama
belirti ve
bulgularını
erken tanımak.
2.Oluşabilecek
kanamaları
önlemek
9. IM enjeksiyonlardan kaçınılacak, yapmanız gerekiyorsa ince uç
kullanılacak.
10. IV katater takarken dikkatli olunacak turnike fazla sıkmayacak. Zorunlu
enjeksiyon sonrası 3-5 dakika basınç uygulanacak
11. Kanamaya neden olabilecek invaziv herhangi bir uygulama yapılacaksa,
gerekli önlemler doktor istemiyle hazırlanacak.
12. Antikoagülan kullanan hastalar yakın takip edilecek, sonuçlar hekim ile
paylaşılarak tedavi planı buna göre düzenlenecek.
13. Hastanın kan grubu belirlenecek, gerektiğinde eritrosit, taze donmuş
plazma, trombosit, tam kan gibi kan ürünlerinin transfüzyonu için
hazırlıklar yapılacak.
14. Hasta ve ailesine kanamayı önleyici yaklaşımlar konusunda bilgi
verilecek
*kuvvetli burun sümkürmeme
*Sert öksürmeme ve ağzı kapalı şekilde hapşırmama
*tıraş bıçağı yerine elektrikli tıraş makinası kullanma
*sıcak su ile duş almama
*rahat ve bol giysiler giyme
*yumuşak diş fırçası kullanma, diş ipi kullanmama
*kısıtlama yok ise proteinden zengin gıda tüketme ….
27. ŞOK NEDEN
ÖNEMLİDİR?
Doku perfüzyonunun azalması
ile hücre metabolizmasının
bozulmasıdır.
Doku perfüzyonu, kardiak
fonksiyon, kan volümü ve
kan basıncının değişmesi ile
bozulabilir .
Şok kompansasyon
mekanizmaları ve klinik
girişimler yetersiz kalırsa
organ yetmezliği ve ölümle
sonuçlanır.
28. ŞOK ile ilgili kavramları ve tüm bilgileri
bir kavram haritasında toparlayalım!
29. 1.İlerleyici olmayan (erken) -Kompanse Evre: Kompansetuar mekanizmalar
perfüzyonu sağlar.
-Kalp hızı artar, periferal direnç artar.
2.İlerleyici-Dekompanse Evre: dokularda hipoperfüzyon başlar->dolaşımsal ve
metabolik yetersizlik başlar.
-laktik asidemiden metabolik asidoz gelişir ve kompanzasyon mekanizmaları
yetersiz kalır.
3.İrreversible-Geri dönüşsüz Evre: Hayatta kalmayı sürdüremeyecek şekilde organ
hasarı ve metabolik bozukluklar oluşur.
Dolaşım kollapsı->Çoklu organ yetmezliği ve
hipoperfüzyon
-Klinik indikatörler
Ortalama arter basıncının düşmesi (<60 mmHg)
Taşikardi, takipne
Soğuk cilt ve ekstremite (nörojenik şok dışında)
Genellikle hipotansiyon
Dokularda hipoksi gelişimi->Laktik asidoz
Hipoadrenal-Adrenokortikal yetersizlik
-> kortizol salınımının azalması
Travmatik-yaralanan dokuda intersitisyel aralığa kan
kaybı nedenyile volüm azalması->olası hipovolemi
Anafilaktik-Ige-aracılı hipersensitivitenin gelişmesi-
>yaygın vazodilatasyon ve dolum için yeterli kan
olmaması
Travma kaynaklıdır özellikle spinal kordun
üst servikal bölgesindeki yaralanmaları
->sempatik vazomotor iletiler kesilir
-->arteriyoler dilatasyon, venodilatasyon
-ılık ekstremite
Ciddi enfeksiyonlara sistemik yanıt olarak gelişir.
-sıklıkla gram negatif bakterilerin ürettiği endotoksinler sonucudur.
-Staph. Aureus süperantijenine bağlı->toksik şok sendromu olabilir.
*Başlangıçta vazodilatasyona bağlı kan akımı artar
*Vasküler permeabilite artar.
-alt ekstremitelerde kan göllenir ->olası hipovolemi
*Sitokinler (TNF-, IL-1, IL-6, IL-8), kompleman, kininler ve salınımı
artar
*Damar endoteli hasar görür+ Platelet Aktive Edici Faktör (PAF)
salınır ->Dissemine İntravasküler Koagülasyon (DİC) gelişir
Sol ventrikül pompalama gücü
yetersizliği->dolaşımsal kollaps
-çoğunlukla MI sonucudur-> CO
düşer
->ventrikül yetersizliğine bağlı
venöz kan alt bölgelerde göllenir
-ventriküler aritmi, ektrensek
kompresyon, sol ventrikül çıkım
yolu darlıkları
-Soğuk ekstremite
Dolaşımdaki kanın akut azalması->
dolaşımsal kollaps gelişir
1. Ciddi kanamalar ya da sıvı kaybı
-şiddetli travmalar, ciddi yanıklar
2. Gastrointestinal kanaldan sıvı kaybı
-şiddetli kusma ve diyareler
-soğuk ekstremite
ŞOK
Genel Özellikler
1. Hipovolemik
Evreler
Diğer türleri
2. Kardiyojenik
3. Septik
4. Nörojenik
Hipotansiyon
Zayıf, hızlı atım
Takipne
Soğuk, soluk ve nemli cilt
Siyanoz
Ilık ve kızarık cilt
sonuç
sonuç
30. KOLLOBRATİF TANI olarak
ŞOK RİSKİ
• Damar bütünlüğünün bozulmasına bağlı vücut
içine ve dışına doğru kanama olasılığını
tanımlar.
Etijolojik Faktörler
*Travma öyküsü
*Cerrahi girişim
*İnvaziv girişimler
*Karaciğer fonksiyon bozukluğu
*Hemotolojik hastalıklar
*Trompostopeni
*Koagülasyon faktörlerinin
yetersizliği (hemofili vb. hastalıklar)
*Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC)
*İdiyopatik Trompositopenik
purpura (ITP)
*Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)
*İlaçlar (heparin, coumadin, aspirin,
sulfonamidler, digital, non-steroidler
vb.)
31. NOT
Bu tanı NANDA listesine yeni eklenmiştir ve birkaç
kollobratif problemi göstermektedir. Aşağıdaki
kollobratif problemlerden hangisinin uygun
olduğunu karar vermek için neleri izlemeniz
gerektiğini belirlemelisiniz.
• Hipertansiyon komplikasyonu riski
• Kanama komplikasyonu riski
• Hipovolemi komplikasyonu riski
• Kardiyak outputta azalma komplikasyonu riski
• Hipoksemi komplikasyonu riski