4. Aanleiding /
doelstelling
Kaspersky Lab heeft een onderzoek laten uitvoeren naar online privacy. Kaspersky Lab is een bedrijf dat voorziet in security-
oplossingen, die consumenten en organisaties helpen hun endpoints te beveiligen. Nu technologie een integraal onderdeel is van
onze samenleving, staat digitale veiligheid steeds meer onder druk. Kaspersky Lab wil inzichten hebben in hoe de Nederlandse
samenleving op dit moment omgaat met het onderwerp online privacy.
In het onderzoek staan onder andere de volgende vragen centraal:
Hoe bewust zijn we ons van het online beschikbaar stellen van privacy gegevens?
In welke mate zijn we bereid om online privacy in te leveren voor bepaalde persoonlijke voordelen?
Wie speelt welke rol bij het bewaken van online privacy?
Wat zijn de verwachtingen in de toekomst ten aanzien van online privacy?
Aan Right Marktonderzoek is gevraagd om dit onderzoek uit te voeren.
Doelgroep De doelgroep wordt gevormd door inwoners van Nederland van 18 jaar en ouder, representatief naar leeftijd, geslacht en
opleiding.
Methode Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een online onderzoek, waarbij gebruik is gemaakt van een representatief online
onderzoekspanel.
Steekproef De netto steekproefgrootte is 1050 (n=1050). Hiermee geldt bij een betrouwbaarheid van 95% een maximale
nauwkeurigheidsafwijking van 3%.
Veldwerk Het veldwerk is uitgevoerd tussen 20 en 27 januari 2015.
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
1. Onderzoeksopzet (I)
4 /33
2015
6. Bijna alle respondenten vinden de bescherming van hun online privacy belangrijk. In het licht van de huidige politieke discussies is dit ook niet zo
vreemd. Ondanks het belang weet ruim 1/3 niet (helemaal) te weten wat ze zelf actief kunnen doen om hun online privacy te beschermen en
vindt meer dan de helft dat hun online privacy niet (helemaal) voldoende is beschermd.
Als het gaat om eigen bescherming, dan geeft bijna iedereen aan sterke wachtwoorden en beveiligingssoftware te gebruiken. Het uitschakelen
van de locatie is minder voorkomend en een bijna een derde van de Nederlanders geeft hierbij aan niet te weten of en hoe dat geregeld is.
De verantwoordelijkheid voor de bescherming van online privacy legt de Nederlander voor een groot deel bij zichzelf. Maar ook de
verantwoordelijkheid van financi谷le en medische instellingen voor het beschermen van online privacy vindt men groot. De verantwoordelijkheid
van de overheid is in de ogen van de Nederlander zelfs groter dan zijn eigen verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid van webshops en
social media wordt aanzienlijk minder groot geacht.
Ondanks de grote mate van verantwoordelijkheid, die men neerlegt bij financi谷le en medische instellingen en de overheid, is men niet overtuigd
van de veiligheid van onze online privacy bij deze partijen. Ruim 1/3 van de Nederlanders acht onze online privacygegevens (helemaal) niet veilig
bij de overheid.
Ondanks de grote verantwoordelijkheid van de overheid en het belang dat de Nederlanders hechten aan hun online privacy, is slechts ongeveer
een derde deel van mening dat de politiek voldoende doet om de online privacy te beschermen. Eveneens een derde deel is van mening dat de
overheid te weinig doet en eveneens een derde deel weet 端berhaupt niet wat de overheid doet.
In hoeverre is men bereid zijn online privacy in te leveren voor gemak, gezondheid of veiligheid? Ongeveer de helft van de Nederlanders geeft
hierbij aan dat zeker of waarschijnlijk niet te willen. Ongeveer een derde zou dit zeker of waarschijnlijk wel doen.
Na het voorleggen van een aantal meer specifieke scenarios is wederom gevraagd in hoeverre men daar gebruik van zou maken. Daaruit blijkt
dat de groep, die aangeeft hier positief tegenover te staan bij alle scenarios aanzienlijk groter is dan bij de algemene stelling om online privacy te
willen opgeven voor gemak, veiligheid of gezondheid. De Nederlander is dus eerder bereid online privacy op te geven, wanneer er een duidelijk
doel of voordeel is.
2.1 Samenvatting
6 /33Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
7. 7 /33Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
Daarbij is men het meest bereid om online privacy op te geven als het gaat om medische zaken, zoals het centraal opslaan van gegevens voor
optimale hulp, het delen van medische gegevens om te helpen bij het voorkomen van levensbedreigende ziekten en het opslaan van DNA voor
het oplossen van misdrijven. De minste bereidheid om online privacy in te leveren is men over de mogelijkheid voor een medische consult via
een webcam en het uploaden van priv辿 fotos.
Ondanks het belang dat mensen hechten aan de bescherming van hun online privacy, is dat niet terug te zien in de kennis omtrent dit onderwerp.
Zo weet slechts 10% over de wetsvoorstellen ten aanzien van online privacy en, ondanks het massale gebruik van de cloud, zegt ook slechts 15%
te weten wat er gebeurt met onze gegevens, die in de cloud staan.
Ongeveer een even grote groep, 13%, geeft aan zelf een nare ervaring te hebben gehad wat betreft het schenden van online privacy.
Ten aanzien van de toekomst geeft meer dan de helft aan dat ze zich nu meer zorgen maken over online privacy dan een aantal jaren geleden. En
ongeveer driekwart is van mening dat ze in de toekomst minder grip krijgen op hun eigen online privacy, terwijl de verwachting is dat het
doorverkopen en delen van privacygegevens alleen maar meer wordt.
9. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.1 Algemeen
helemaal oneens helemaal eensoneens neutraal eens gemiddelde score
9 /33
Hieronder staat een aantal stellingen over online privacy.
Kunt u per stelling aangeven in hoeverre u het hiermee eens bent?
5%
7%
21%
29%
33%
12%
48%
33%
38%
15%
8%
48%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Ikweetwat ik zelf actief kan
doenommijn online privacy te
beschermen.
Ikdenk dat mijn online privacy
voldoende isbeschermd.
Ikvind beschermingvan mijn
online privacyerg belangrijk.
3,7
3,2
4,3
Toelichting grafiek
De gemiddelde score is een gemiddelde op de vijfpuntsschaal. Waarbij:
helemaal oneens = 1,
oneens = 2,
neutraal = 3,
eens = 4
helemaal eens = 5.
Weet niet is niet meegenomen in de berekening.
10. Hieronder staat een aantal mogelijke maatregelen, die u zou kunnen treffen om uw online privacy te beschermen.
Kunt u per optie aangeven of u dit doet?
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.2 Bescherming
10 /33
nee ja weet ik niet
6%
5%
23%
90%
88%
46%
4%
7%
31%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Ikgebruik sterke wachtwoorden
(tenminste 6tekens,meteen
hoofdlettereneengetal).
Ikgebruik beveiligingssoftware op
mijncomputer/tablet/
smartphone.
De locatie van mijn
computer/tablet/smartphone is
uitgeschakeld.
11. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.3 Groepen
11 /33
Zeker en
beschermd
Zij weten wat ze actief
aan bescherming
kunnen doen, hebben
zich beschermd en
voelen zich veilig.
Zij zijn vaker 60 jaar of
ouder, iets vaker man
en met een middelbare
opleiding (vmbo/mbo).
29%
Onzeker en
beschermd
Zij hebben zich goed
beschermd, maar
voelen zich niet veilig.
Zij zijn vaker jonger
dan 40 jaar en met een
hogere opleiding
(hbo/wo).
19%
Onverschillig
Zij vinden online
privacy helemaal niet
zo belangrijk.
Zij zijn vaker jonger
dan 50 jaar, iets vaker
man en met een lage
opleiding.
14%
Onwetend
Zij weten niet wat ze
kunnen doen en
voelen zich ook niet
veilig.
Zij zijn vaker 70+,
vrouw en met een lage
opleiding.
12%
Relaxed
Zij weten niet wat ze
kunnen doen, maar
voelen zich wel veilig.
Zij zijn vaker tussen de
30 en 40 jaar, vrouw
en met een middelbare
opleiding.
5%
Op basis van de vragen ten aanzien van veiligheid, bescherming en belang zijn er segmenten ge誰dentificeerd. Deze groepen respondenten staan
hieronder beschreven. Daarnaast is bij de verschillende vragen gekeken naar significante verschillen tussen deze groepen.
12. Hieronder staat een aantal organisaties. Kunt u per organisatie aangeven in hoeverre u
vindt dat deze partij verantwoordelijk is voor de bescherming van uw online privacy?
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.4 Verantwoordelijk voor bescherming
12 /33
zeker niet verantwoordelijk zeer verantwoordelijkniet verantwoordelijk neutraal verantwoordelijk gemiddelde score
8%
4%
11%
12%
26%
20%
8%
10%
27%
27%
39%
46%
18%
34%
61%
60%
24%
30%
72%
55%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
financi谷le instellingen (zoals
banken, hypotheekverstrekkers,
verzekeraars)
gezondheidsinstellingen (zoals
ziekenhuizen, apotheken, GGD)
socialmedia (zoals Facebook,
Instagram, Twitter, LinkedIn)
onlinewinkels (zoals AH,
Wehkamp, Bol.com, Marktplaats)
deoverheid (zoals de
Belastingdienst, DigiD,
mijnoverheid.nl)
deconsument (ikzelf)
4,5
4,4
3,8
4,0
4,6
4,4
13. Hieronder staat een aantal organisaties.
Kunt u telkens aangeven in hoeverre u uw gegevens veilig acht bij deze organisaties?
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.5 Verwachte veiligheid online privacy (I)
13 /33
helemaal niet veilig zeer veiligniet veilig neutraal veilig gemiddelde score
14%
5%
3%
7%
9%
38%
22%
7%
21%
28%
33%
46%
24%
54%
51%
13%
24%
48%
16%
12%
3%
19%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
financi谷le instellingen (zoals
banken, hypotheekverstrekkers,
verzekeraars)
gezondheidsinstellingen (zoals
ziekenhuizen, apotheken, GGD)
socialmedia (zoals Facebook,
Instagram, Twitter, LinkedIn)
onlinewinkels (zoals AH,
Wehkamp, Bol.com, Marktplaats)
deoverheid (zoals de
Belastingdienst, DigiD,
mijnoverheid.nl)
3,8
3,6
2,5
3,0
3,7
14. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015 14 /33
Zeker en beschermd
Ze weten wat ze actief aan bescherming
kunnen doen, hebben zich beschermd en
voelen zich veilig.
Zij hebben, meer dan de andere groepen,
vertrouwen in de veiligheid van hun gegevens
bij de verschillende instellingen en
organisaties.
Onverschillig
Ze vinden online privacy helemaal niet zo
belangrijk.
Ze vinden de verschillende instellingen en
organisaties, maar ook zichzelf, minder
verantwoordelijk voor de bescherming van
online privacy.
3.5 Verwachte veiligheid online privacy (II) naar groepen
15. 2%
31%
37%
31%
Wat is volgens u de rol die de overheid op dit moment speelt
als het gaat om de bescherming van de online privacy?
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.6 Rol van de overheid (I)
onvoldoendeteveel voldoende
15 /33
ik weet niet wat de overheid doet
16. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015 16 /33
Zeker en beschermd
Ze weten wat ze actief aan bescherming
kunnen doen, hebben zich beschermd en
voelen zich veilig.
Onverschillig
Ze vinden online privacy helemaal niet zo
belangrijk.
Zij vinden meer dan de andere groepen
dat de overheid voldoende doet om de
online privacy van burgers te
beschermen.
Onzeker en beschermd
Ze hebben zich goed beschermd, maar
voelen zich niet veilig.
Zij vinden vaker dat de overheid
onvoldoende doet om de online privacy
te beschermen.
Onwetend
Ze weten niet wat ze kunnen doen en
voelen zich ook niet veilig.
Zij geven vaker aan niet te weten wat de
overheid precies doet om de online
privacy te beschermen.
3.6 Rol van de overheid (II) naar groepen
17. 12%
88%
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.7 Bekendheid wetsvoorstellen rondom online privacy
17 /33
Bent u bekend met de huidige wetsvoorstellen van de politiek rondom online privacy?
neeja
18. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.8 Inleveren privacy voor persoonlijk voordeel (I)
zeker niet zeker welwaarschijnlijk niet waarschijnlijk wel
18 /33
19% 32% 29% 4% 16%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
u bereid zijn om een stuk online privacy
n te leveren voor persoonlijk voordeel,
gemak, veiligheid of gezondheid?
weet niet
Zou u bereid zijn om een stuk online privacy in te leveren voor meer persoonlijk voordeel, gemak, veiligheid of gezondheid?
19. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.8 Inleveren privacy voor persoonlijk voordeel (II) naar groepen
19 /33
Onverschillig
Ze vinden online privacy helemaal niet
zo belangrijk.
Zij geven vaker aan dan de anderen dat
ze wel online privacy zouden inleveren
voor gemak, gezondheid of veiligheid.
20. 6%
15%
14%
17%
12%
6%
10%
10%
32%
23%
22%
12%
13%
21%
22%
27%
32%
27%
24%
28%
36%
40%
22%
26%
24%
35%
36%
29%
22%
5%
4%
10%
17%
17%
4%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Ik vind het goed om medische gegevens centraalop te
slaan vooroptimale hulp.
Ik zou gebruik maken van optie via de webcam een
consult tehouden met een arts.
Ik zou priv辿fotos uploaden voorhet maken van een
fotoalbum.
Depolitie mag meekijken met mijn internetgebruik om
bv. misdaad tegen te gaan.
Mijn DNA mag centraalopgeslagen worden om het
oplossen van misdrijven tevergemakkelijken.
Ik vind het goed mijn medische gegevens tedelen om
ziektes als kankerte helpen voorkomen ofgenezen.
Ik zou mijn persoonlijkegegevens invullen voorhet
verkrijgen van extra korting bij een webshop.
helemaaloneens oneens neutraal eens helemaaleens
3,6
2,7
2,8
2,9
3,3
3,5
3,0
Kijkend naar de onderstaande stellingen, kunt u aangeven wanneer u bereid zou zijn een stuk online privacy in te leveren voor meer persoonlijk voordeel,
gemak, veiligheid of gezondheid?
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.9 Scenarios (I)
20 /33
helemaal oneens helemaal eensoneens neutraal eens gemiddelde score
21. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.9 Scenarios (II) naar groepen
21 /33
Onzeker en beschermd
Ze hebben zich goed beschermd, maar
voelen zich niet veilig.
Zij geven vaker aan dan de andere
groepen dat ze het (helemaal) oneens
zijn met een scenario.
Relaxed
Ze weten niet wat ze kunnen doen, maar
voelen zich wel veilig.
Zij geven juist vaker aan het (helemaal)
eens te zijn met de scenarios.
22. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.10 Gegevens in de cloud (I)
22 /33
Weet u wat er exact met uw gegevens (e-mail. adresboek, fotos) gebeurt als u deze met behulp van een online dienst (iCloud, Dropbox, SkyDrive) opslaat?
14%
86%
neeja
23. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015 23 /33
3.10 Gegevens in de cloud (II) naar groepen
Onwetend
Ze weten niet wat ze kunnen doen en
voelen zich ook niet veilig.
Zij geven vaker aan dat ze niet weten
wat er precies gebeurt met hun
gegevens.
24. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.11 Verleden en toekomst (I)
24 /33
Heeft u zelf weleens een vervelende ervaring gehad ten aanzien van de schending van uw online privacy?
13%
87%
neeja
25. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen?
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.11 Verleden en toekomst (II)
25 /33
helemaal oneens helemaal eensoneens neutraal eens gemiddelde score
9%
5%
3%
29%
25%
23%
49%
57%
56%
12%
13%
18%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Ik maak mij nu meer zorgen overde
bescherming van mijn online privacy
dan een aantal jaren geleden.
Ik denk dat ik in de toekomst steeds
mindergrip krijg op de bescherming van
mijn online privacy.
Ik denk dathet delen, doorgeven en
verkopen van mijn persoonlijke
gegevens toeneemt.
3,6
3,8
3,9
26. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.11 Verleden en toekomst (III) naar groepen
26 /33
Onverschillig
Ze vinden online privacy helemaal niet
zo belangrijk.
Zij maken zich minder dan de andere
groepen zorgen over de toekomst.
Onzeker en beschermd
Ze hebben zich goed beschermd, maar
voelen zich niet veilig.
Onwetend
Ze weten niet wat ze kunnen doen en
voelen zich ook niet veilig.
Zij maken zich meer dan de andere
groepen zorgen over de toekomst.
27. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015
3.12 Achtergrondgegevens (I)
27 /33
In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen?
helemaal oneens helemaal eensoneens neutraal eens gemiddelde score
6%
8%
26%
34%
43%
42%
22%
16%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Ik ben online actief (internetten, social
media, shoppen, bankieren etc.).
Ik ben overhet algemeen vrij
terughoudendin hetonlineverstrekken
van persoonlijkegegevens.
3,8
3,6
28. Onderzoek online privacy | 10 februari 2015 28 /33
3.12 Achtergrondgegevens (II) naar groepen
Onverschillig
Ze vinden online privacy helemaal niet
zo belangrijk.
Zij geven veel meer aan dat ze niet
terughoudend zijn in het verstrekken van
persoonlijke gegevens.
29. Wat is uw leeftijd?
n %
18 t/m 29 jaar 167 16%
30 t/m 39 jaar 167 16%
40 t/m 49 jaar 196 19%
50 t/m 59 jaar 218 21%
60 t/m 69 jaar 208 20%
70 jaar en ouder 78 7%
dat wil ik niet zeggen 16 2%
totaal 1050 100%
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015 29 /33
Geslacht
n %
man 526 50%
vrouw 520 50%
dat wil ik niet zeggen 4 0%
totaal 1050 100%
3.12 Achtergrondgegevens (III)
30. Hoogst genoten voltooide opleiding
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015 30 /33
Huishoudenssamenstelling
n %
alleenstaand, zonder thuiswonende kinderen 281 27%
alleenstaand, met thuiswonend(e) kind(eren) 57 5%
samenwonend/getrouwd, zonder thuiswonende
kinderen
374 36%
samenwonend/getrouwd, met thuiswonend(e)
kind(eren)
245 23%
inwonend bij ouder(s) 73 7%
anders 11 1%
dat wil ik niet zeggen 9 1%
totaal 1050 100%
3.12 Achtergrondgegevens (IV)
n %
basisonderwijs 65 6%
vmbo / mbo niveau 1 173 17%
mbo niveau 2 t/m 4 368 35%
hbo 219 21%
wo/universitair 141 13%
havo / vwo 73 7%
dat wil ik niet zeggen 11 1%
totaal 1050 100%
32. Bescherming van online privacy wordt heel belangrijk gevonden, maar dat blijkt niet altijd uit kennis en gedrag.
Veel verantwoordelijkheid wordt ook neergelegd bij instellingen en met name bij de overheid, maar het daadwerkelijke vertrouwen dat de
gegevens daar veilig zijn, blijft achter.
Veel mensen zetten, ondanks het belang van online privacy, gegevens in de cloud, zonder te weten wat er precies met deze gegevens gebeurt.
Gemak, gezondheid en veiligheid wordt boven online privacy geprefereerd.
Men is eerder bereid online privacy op te geven als het doel waarvoor duidelijk is.
4.1 Conclusies
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015 32 /33
33. Als u het 辿cht wilt weten . . .
Onderzoek online privacy | 10 februari 2015 33 /33