ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

°­¾±Ì‡±ô¾±Ì‡³¾

•Download as PPTX, PDF•
•
AWFiS Gdańsk
AWFiS Gdańsk

KİLİM KİLİMİN TÜRK TARİHİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ KİLİM MOTİFLERİ VE ANLAMLARI

1 of 27
Downloaded 27 times
KİLİM NEDİR •Kilim, iki iplik sistemine göre dokunmuş yünden yapılan havsız bir dokumadır. •Yer sergisi, duvar örtüsü, yük örtüsü, perde, yastık kaplaması vb. yerlerde kullanılır. •Türkçe bir kelime olup Farsça, Rusça ve diğer dillere de Türkçe‘ den geçmiştir.
Kullanılan malzeme, hem madde olarak hem de boyanması ve eğrilmesi yönünden halı ile aynıdır.
• Bilinen en eski dokuma türüdür. • Orta Asya’da yaşayan Türkler kullanmışlardır. • Genellikle hayvancılıkla uğraşan insanlar bu dokuma türü ile ilgilenmişlerdir. • Kötü hava şartlarından dolayı kilim desenli örtüleri sıklıkla kullanmışlardır.
°­¾±Ì‡±ô¾±Ì‡³¾
 Orta Asya' da yaşayan yerliler büyük bir nüfus patlaması sonucunda kendilerine daha iyi bir yaşam yeri bulabilmek için Batı' ya doğru göç ederlerken bir çok şiddetli hava koşullarına maruz kalmışlardır. Bu nedenle çadırlarını kurmak için keçi yünü kullanmaya başlamışlardır.
 Keçi yünü koyun yününe nazaran çok daha uzun ve sık olduğundan düz dokuma çadırındaki delikleri kapamış ve su geçirmez hale getirmiştir.
• Daha sonraları, bu göçebe insanlar çadırlarının toprak zeminindeki rutubetten kendilerini korumak için düz dokuma tekniğinin aynısını kullanarak ''kilim'‘ adını verdikleri zemin kaplamalarını üretmişlerdir.
°­¾±Ì‡±ô¾±Ì‡³¾
• Sonraları bu göçebe insanlar dokumalarına ''pile'' eklemeye başladılar. • Bu ilk pile kilimleri oldukça esneklerdi. Göçebeler bu kilimleri kolaylıkla katlayıp atların sırtlarına atarak uzun yolculukları esnasında uyku çantaları olarak kullanırlardı.
°­¾±Ì‡±ô¾±Ì‡³¾
• İlk düğüm atılmış pile kilimlerin ne zaman ve nerede dokunduğunu hiç kimse tam olarak bilmemektedir. • Ancak hayatta kalmayı başaran en eski pile halı Altay dağlarında bulunmuştur.
• Türklerin daha Hunlar devrinde, Milattan önceki yıllarda çok gelişmiş "Gördes" düğüm'lü kilim tekniğine sahip oldukları Altay dağları eteklerinde, Güney Sibirya, Pazırık kurganları kazılarında ele geçen eşsiz kilim ile belli olmaktadır.
• Doğu Türkistan'da Lop gölü batısında Lou-Lan'da 1906-1908'de Aurel Stein, Tarım nehri kuzeyinde Kuça yakınında Kızıl'da bir mabette 1913'te A. von Le Coq tarafından bulunan tek argaç üzerine basit düğüm tekniği ile yapılmış ve 3. ve 6. yüzyıllardan kalma küçük parça kilimler bulunmuştur.
• 1- Tezgâhı dokumaya hazırlama • 2- Desen hazırlama, • 3- Çözgü hazırlama, • 4- Atkı ipi hazırlama • 5- Yöresel; Sarız, Eşme, Kelkit, Bayat kilimlerini dokuma, • 6- Dokumayı bitirme,
TEZGAHI DOKUMAYA HAZIRLAMA • Dokumada dikkat edilecek en önemli hususlardan biri, kenarların düzgün olarak örülmesi, • Desenin düzgün olarak yerleştirilmesidir. • Alt ve üst başların genişliği arasındaki fark 2 cm. den az ise normal, fazla ise kilim hatalı sayılır.
• İyi ışık almalıdır. • Havalandırılması yapılabilmelidir. • Tezgahın düzgünce oturabileceği bir zemin olmalıdır.
KİLİM İPLİKLERİ BOYAMASI • Boyama; elyafın iplik olarak eğrilmesinden sonra dokuma veya örme kumaş haline getirilmeden önce yapılıyorsa bu işleme iplik boyama işlemi denir. • Boyanmış ipliklerle yapılan dokunmuş kumaşlar, ipliği boyalı kumaşlar olarak isimlendirilirler. İpliği boyalı kumaşlar, genelde renk olarak canlı ve daha zengin görünümdedirler.
KİLİM ÇEŞİTLERİ • Anadolu kilimleri; kilimin dokunduğu bölgelere, kullanılan bitkisel boyaların rengine ve en çok kullanılan motiflere göre dört sınıfa ayrılır. • Türkmen • Yörük • Kürt • Türk kilimleri
KİLİM MOTİFLERİ • El Sanatları Kilim Desenleri Motifleri • Örnek Kilim Dokuma • Cicim Dokuma Teknikleri Desen Resimleri • Bereket Kilim Motifi, • Ejderha Kilim Deseni, • Kartal Pıtrak Kilim desenleri.
°­¾±Ì‡±ô¾±Ì‡³¾
MOTİFLERİN ANLAMI • Saç Bağı (Bekar): • Bu işaret genç bir kızın evliliğe duyduğu özlemi simgeler. • Geleneksel olarak Anadolu köylerinde yaşayan genç kızlar evlenene kadar saçlarını kesmez, uzatırlar.
Yin & Yang: Bu motif aşk ve birliktelik kadar dokuyanın evli olduğuna işaret eder. Uzak Doğu temelli bu sembol bir kadın ve erkek arasındaki aşkı anlatır. Her iki resimde yer alan zıt renkler doğada hiçbir şeyin tamamıyla saf olmadığına işaret eder.
• Eli belinde: • Eski anaerkil inançlardaki ana tanrıçayı sembolize eder. • Çok eski zamanlarda tüm insanüstü güçlerin tanrılarla temsil edildiği dönemlerden kalmadır. • Bu motif sadece dokuyanın bir erkek çocuk dünyaya getirdiğinde kullanılır.
Göz (Nazar): Bu motif kem göz anlamına gelir ki göze benzeyen bir objenin bununla savaştığına inanılır. En basit şekliyle bir üçgen kullanılır. İlişki: Sandık, tarak ve doğurganlık dokuyanın eşiyle ve eşinin ailesiyle olan ilişkisini ifade eder.
Sandık: Bu motif genelde genç bir kızın çeyiz sandığını simgeler.  Bu sandığın içindeki nesneler, eşinin evinde kullanılmak için olduğundan genç kızın beklentileri ve ümitleri dokuduğu, ördüğü ve üzerine nakış işlediği parçalara yansıtılır.
Tarak: El, Parmak ve Tarak motifi, parmakların kem gözlerden koruduğunu temsil eden beş çizgi ve beş noktayı kapsar. Tarak motifi genellikle evlilik ve doğum ile ilişkilidir. Bu motif, evlenme arzusunu ve doğumu kem gözlere karşı korumayı ifade eder.
Doğurganlık: Karşı cinsler arasındaki ilişki ve çoğalmayı (üremeyi) anlatır. Koç Boynuzu: Koç boynuzu doğurganlık, verimlilik, kahramanlık ve gücü simgeler.

More Related Content

°­¾±Ì‡±ô¾±Ì‡³¾

  • 1. KÄ°LÄ°M NEDÄ°R •Kilim, iki iplik sistemine göre dokunmuÅŸ yünden yapılan havsız bir dokumadır. •Yer sergisi, duvar örtüsü, yük örtüsü, perde, yastık kaplaması vb. yerlerde kullanılır. •Türkçe bir kelime olup Farsça, Rusça ve diÄŸer dillere de Türkçe‘ den geçmiÅŸtir.
  • 2. Kullanılan malzeme, hem madde olarak hem de boyanması ve eÄŸrilmesi yönünden halı ile aynıdır.
  • 3. • Bilinen en eski dokuma türüdür. • Orta Asya’da yaÅŸayan Türkler kullanmışlardır. • Genellikle hayvancılıkla uÄŸraÅŸan insanlar bu dokuma türü ile ilgilenmiÅŸlerdir. • Kötü hava ÅŸartlarından dolayı kilim desenli örtüleri sıklıkla kullanmışlardır.
  • 5.  Orta Asya' da yaÅŸayan yerliler büyük bir nüfus patlaması sonucunda kendilerine daha iyi bir yaÅŸam yeri bulabilmek için Batı' ya doÄŸru göç ederlerken bir çok ÅŸiddetli hava koÅŸullarına maruz kalmışlardır. Bu nedenle çadırlarını kurmak için keçi yünü kullanmaya baÅŸlamışlardır.
  • 6.  Keçi yünü koyun yününe nazaran çok daha uzun ve sık olduÄŸundan düz dokuma çadırındaki delikleri kapamış ve su geçirmez hale getirmiÅŸtir.
  • 7. • Daha sonraları, bu göçebe insanlar çadırlarının toprak zeminindeki rutubetten kendilerini korumak için düz dokuma tekniÄŸinin aynısını kullanarak ''kilim'‘ adını verdikleri zemin kaplamalarını üretmiÅŸlerdir.
  • 9. • Sonraları bu göçebe insanlar dokumalarına ''pile'' eklemeye baÅŸladılar. • Bu ilk pile kilimleri oldukça esneklerdi. Göçebeler bu kilimleri kolaylıkla katlayıp atların sırtlarına atarak uzun yolculukları esnasında uyku çantaları olarak kullanırlardı.
  • 11. • Ä°lk düğüm atılmış pile kilimlerin ne zaman ve nerede dokunduÄŸunu hiç kimse tam olarak bilmemektedir. • Ancak hayatta kalmayı baÅŸaran en eski pile halı Altay daÄŸlarında bulunmuÅŸtur.
  • 12. • Türklerin daha Hunlar devrinde, Milattan önceki yıllarda çok geliÅŸmiÅŸ "Gördes" düğüm'lü kilim tekniÄŸine sahip oldukları Altay daÄŸları eteklerinde, Güney Sibirya, Pazırık kurganları kazılarında ele geçen eÅŸsiz kilim ile belli olmaktadır.
  • 13. • DoÄŸu Türkistan'da Lop gölü batısında Lou-Lan'da 1906-1908'de Aurel Stein, Tarım nehri kuzeyinde Kuça yakınında Kızıl'da bir mabette 1913'te A. von Le Coq tarafından bulunan tek argaç üzerine basit düğüm tekniÄŸi ile yapılmış ve 3. ve 6. yüzyıllardan kalma küçük parça kilimler bulunmuÅŸtur.
  • 14. • 1- Tezgâhı dokumaya hazırlama • 2- Desen hazırlama, • 3- Çözgü hazırlama, • 4- Atkı ipi hazırlama • 5- Yöresel; Sarız, EÅŸme, Kelkit, Bayat kilimlerini dokuma, • 6- Dokumayı bitirme,
  • 15. TEZGAHI DOKUMAYA HAZIRLAMA • Dokumada dikkat edilecek en önemli hususlardan biri, kenarların düzgün olarak örülmesi, • Desenin düzgün olarak yerleÅŸtirilmesidir. • Alt ve üst baÅŸların geniÅŸliÄŸi arasındaki fark 2 cm. den az ise normal, fazla ise kilim hatalı sayılır.
  • 16. • Ä°yi ışık almalıdır. • Havalandırılması yapılabilmelidir. • Tezgahın düzgünce oturabileceÄŸi bir zemin olmalıdır.
  • 17. KÄ°LÄ°M Ä°PLÄ°KLERÄ° BOYAMASI • Boyama; elyafın iplik olarak eÄŸrilmesinden sonra dokuma veya örme kumaÅŸ haline getirilmeden önce yapılıyorsa bu iÅŸleme iplik boyama iÅŸlemi denir. • Boyanmış ipliklerle yapılan dokunmuÅŸ kumaÅŸlar, ipliÄŸi boyalı kumaÅŸlar olarak isimlendirilirler. Ä°pliÄŸi boyalı kumaÅŸlar, genelde renk olarak canlı ve daha zengin görünümdedirler.
  • 18. KÄ°LÄ°M ÇEŞİTLERÄ° • Anadolu kilimleri; kilimin dokunduÄŸu bölgelere, kullanılan bitkisel boyaların rengine ve en çok kullanılan motiflere göre dört sınıfa ayrılır. • Türkmen • Yörük • Kürt • Türk kilimleri
  • 19. KÄ°LÄ°M MOTÄ°FLERÄ° • El Sanatları Kilim Desenleri Motifleri • Örnek Kilim Dokuma • Cicim Dokuma Teknikleri Desen Resimleri • Bereket Kilim Motifi, • Ejderha Kilim Deseni, • Kartal Pıtrak Kilim desenleri.
  • 21. MOTÄ°FLERÄ°N ANLAMI • Saç Bağı (Bekar): • Bu iÅŸaret genç bir kızın evliliÄŸe duyduÄŸu özlemi simgeler. • Geleneksel olarak Anadolu köylerinde yaÅŸayan genç kızlar evlenene kadar saçlarını kesmez, uzatırlar.
  • 22. Yin & Yang: Bu motif aÅŸk ve birliktelik kadar dokuyanın evli olduÄŸuna iÅŸaret eder. Uzak DoÄŸu temelli bu sembol bir kadın ve erkek arasındaki aÅŸkı anlatır. Her iki resimde yer alan zıt renkler doÄŸada hiçbir ÅŸeyin tamamıyla saf olmadığına iÅŸaret eder.
  • 23. • Eli belinde: • Eski anaerkil inançlardaki ana tanrıçayı sembolize eder. • Çok eski zamanlarda tüm insanüstü güçlerin tanrılarla temsil edildiÄŸi dönemlerden kalmadır. • Bu motif sadece dokuyanın bir erkek çocuk dünyaya getirdiÄŸinde kullanılır.
  • 24. Göz (Nazar): Bu motif kem göz anlamına gelir ki göze benzeyen bir objenin bununla savaÅŸtığına inanılır. En basit ÅŸekliyle bir üçgen kullanılır. Ä°liÅŸki: Sandık, tarak ve doÄŸurganlık dokuyanın eÅŸiyle ve eÅŸinin ailesiyle olan iliÅŸkisini ifade eder.
  • 25. Sandık: Bu motif genelde genç bir kızın çeyiz sandığını simgeler.  Bu sandığın içindeki nesneler, eÅŸinin evinde kullanılmak için olduÄŸundan genç kızın beklentileri ve ümitleri dokuduÄŸu, ördüğü ve üzerine nakış iÅŸlediÄŸi parçalara yansıtılır.
  • 26. Tarak: El, Parmak ve Tarak motifi, parmakların kem gözlerden koruduÄŸunu temsil eden beÅŸ çizgi ve beÅŸ noktayı kapsar. Tarak motifi genellikle evlilik ve doÄŸum ile iliÅŸkilidir. Bu motif, evlenme arzusunu ve doÄŸumu kem gözlere karşı korumayı ifade eder.
  • 27. DoÄŸurganlık: Karşı cinsler arasındaki iliÅŸki ve çoÄŸalmayı (üremeyi) anlatır. Koç Boynuzu: Koç boynuzu doÄŸurganlık, verimlilik, kahramanlık ve gücü simgeler.