ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Kimia ne jeten e perditshme

•Download as DOCX, PDF•
•
Orven Bregu
Orven Bregu

Kimia ne Jeten e perditshme

1 of 6
Insituti “Harry Fultz” Rr. “Mine Peza”- Tirane Klasa 32 http://www.harryfultz.edu.al/ Tema :Kimia ne Jeten e perditshme Punoi :OrvenBregu
C’eshteKimia ? Kimia eshteshkencaose me sakteajodege e shkencavenatyroreqemerret me studimin e ndertimittevetivetemateriesdhetransformimevetesaj. Eshtestudimi I vetivedhestruktures se atomeveteperberjevedhemolekulave , teperzierjevetendryshmedhetetretesiravesielementebazetenatyresdhesiatokombinohen per teformuarstadet e ndryshmetemateriesqenaformojnecdogjeqenarrethon. Pak Historirrethkimise Zanafilla e zhvillimittëkimisëdatonngaperiudhatmëtëlashta, qëngaegjiptianët e vjetër.Shumëaspektetëzhvillimittëkimisëhasennëkohën e Greqisësëvjetër. Padyshim, zbulimi i zjarritparaqetnjëngatëarrituratshumëtërëndësishmetëkimisë. Egjiptianët e lashtëpunoninartin e kimisë "lagështisë" derinë 4.000 vjetmëparë.Qytetërimet e lashtakanëpërdorurteknologjitëqëformuanbazën e degëvetëndryshmetëkimisëtëtillasi;.Nxjerrjen e mineralevemetalike, duke e bërëqeramikëndhetullatpërndërtim, fermentuestëbirrësdheverë, duke i bërëpigmentetpërkozmetikëdhepiktu rë, nxjerrjen e kimikatengabimëtpërmjekësidheparf ume, duke e bërëdjathinë, kosin, e produktequmështisimazën e hirrën ,leckatekstili, përrrezitjelëkure, duke i bërëyndyrënësapun, duke e bërëxhamin, dhe duke e bërëlidhjetsibronzi, etj.. Ku perdoretkimia ne jeten e perditshme ? Perdorimi I kimise ne jeten e perditshmekanje game shumetegjera duke filluarqengaindustrite e ndryshmedhederi ne organizmin tone kukryhenshumefunsksionetendryshme Deget e ndryshmekuperdoretkimia 1-Mjekesi Njeperdorim I kimiseeshte ne mjekesi .Perdorimi I barnavetendryshemtekpacientet . Ne njestudimmjekesortrupireagonndajbarnavetendryshemdhe me anetetecilavemundtesherohet .Me anetenjetesti per gjakun ne mundtegjejmesubstancenkimike e cilamundtejeteshkaktar I njesemundje,
2-Agrikulture Per prodhimin e nje fare osebime ne kushtetendryshme ne krijojmefertilizues per rritjen e bimes. Ne bazeteaciditetitdhe tokes 3-Gjeologji Per zbulimin e elementeqejane present ne njeshkembdhenecilinniveleshte . Per zbulimin e metalevedhenecilenshtresetenentokesjaneato 4 –Biologji Ne biologjikimiaeshte e rendesishme per studimin e qelizes ,metabolizmit , enzimave , hormonevefotosintezes . Ne cdotruptegjallekemiuje ,karbohidrateproteinadheyndyrnave Trupi I njeriut Trupiyneeshtenjemakinetejet e nderlikuar.Ka me mijeravjetqenjerezitperpiqentekuptojnesifunksionontrupiyne e megjithateshumemisterenukjanezgjidhursi p.sh. sipunontruriyne, persenazelemza. Po njegjetashme e dime me siguri: trupiyneperbehetngauji, karbonidhedisaelementetethjeshtakimike, qemundtegjendenngado. Ne tevertete, tegjitheatomet e domosdoshme per ndertimin e trupittenjeriut, mundt'igjeni ne oborrin e shtepisesuaj. Imagjinonisikurtendertoningafilliminjetrupnjeriu, duke perdorurperberesit me tethjeshtetemundshem. Per kete do t'juduheshinvetem 13 elementekimike.
1. 65 % Oksigjen. Elementioksigjenzedytetretat e trupittuaj, kryesisht ne formen e ujit (H2O). Jugjithashtuthithnioksigjenngaajrisa here qemerrnifryme. 2. 18 % Karbon. Pothuajsenje e pesta e trupittuajeshtekarbon - i njejti element nga i ciliperbehetqymyri, diamantidhegrafiti i lapsit.Atomet e karbonitkrijojnezinxhiretegjate, duke formuarboshtin e tegjithamolekulave me kompleksebrendajush. 3. 10 % Hidrogjen. Hidrogjenieshteelementi me i zakonshem ne gjithesi e njekohesishtkaedheatomet me tevogla. 4. 3 % Azot. Njethes me plehkimikpermbanthuajsetenjejtensasiazotisanjetru pmesatarnjeriu. Azotieshtenjengaperberesitkryesoretemuskujvetuaj. Ai eshteedheperberesikryesor i ajrit. 5. 1 % Fosfor. Ky element ben qetendizen flake kunjat e shkrepesve. Ai gjithashtuforcondhembetdhekockattuaja, formonmembranat e qelizavedhendihmon ne transmetimin e energjise. 6. 0,35 % Kalcium. Sapuni i tualetitperbehetngakalciumi.Kalciumigjithashtu i mbanlevizjet e trupittuajtebaraspeshuarakimikisht. 7. 0,15 % Klor. Klorieshtenjegaz i gjelbervdekjeprures, qeperdoret per teprodhuarzbardhuesit. Ne trupin e njeriut, ailidhet me natriumin duke formuarkripen e gjelles (klorurin e natriumit). 8. 0,15 % Natrium. Natriumieshtegjysmatjeter e klorurittenatriumit (kripes). Natriumi i ben levizjet e trupittuajpoaqtekripurasaedheuji i detit. 9. 0,05 % Magnez.
Drita e bardhendriçuese e fishekzjarrevevjenngadjegia e magnezit.Ne trupintuajmagneziforconsistemintuajimunitardhendihmon ne gjallerimin e nervavedhetkurrjen e muskujve. 10. 0,25 % Squfur. Squfurieshtenjepjese e zevendesueshme e proteinavedhendihmon ne mpiksjen e gjakut.Ështegjithashtushkaktari i eres se keqetegazravetrupore, vezeveteprishuraapopellgjeve me ujetendenjur. 11. 1,6 % Kalcium. Kalciumieshteelementiqe i ben tefortaguaskat e detit, shkumesindhemermerin. Ai ben tenjejtengje me dhembetdhekockattuajadhe, gjithashtu, mban ne punezemrendhemuskujttuaj. 12. 0,008 % Hekur. Ne gjakuntuajkahekurtemjaftueshemsa per njegozhde. Hekuri, kurlidhet me oksigjeninbehet i gjakut, dhekjoeshtearsyejapsegjakudhendryshkujanetekuq. 13. 0,00004 % Jod. Ne trupintuajka me pak se njemaje luge jod, megjithate, pa te do tevdisnit. Jepinijodlarvavedheatokthehen ne bretkosa. Per njetrupteperkryerjunevojitetgjithashtunjesasi e vogelbakri, zinku, mangani, kobalti, litiumi, stronciumi, alumini, silici, plumbidhearseniku. Njetrupmesatarpermbanedherreth 90 miligramuran. Trupin e njeriutnuk do temund ta ndertonikurrevetem duke perzierelementetkimike. Kjo do teishtenjesojsiteprisjenjestuhinenjefushembeturinashtendertontenjeavionreaktiv. Per ta berekete, duhettefillonitepunoni me blloqendertimitepershtatshme. Blloqet me tevoglatendertimitjanenjesimikroskopiketequajturaqeliza, por do t'juduhettegrumbullonirreth 100 triliontetilladhet'irregulloniatosipasnjeskemepamundesishttenderlikuar. 5-Kimia ne kompjutera Sic e dime cdokompjuterkamikrocipe .Mikrocipetbehenprejsilikoni e cilakerkonshumenjohje per ta krijuar ate .Gaticdoqarkeshte I berengaplastika 6-Kimia ne gjygj
Kimia luangjithashtunjerolterendesishem ne ligj. Njerastshume I mire eshteverifikim I njerastinqsdikushgenjen .Me aneteaparaturavetendryshmebehetdalliminqstrupigenjen duke leshuarenzimatendryshme Referenca http://www.meemira.com/kimia-ne-jeten-e-perditshme-/news24/15/5204.html http://harifromtheworldday.wordpress.com/2012/04/18/the-role-of-chemistry-in-various-fields/ http://www.raci.org.au/education/university-and-beyond/major-fields-in-chemistry https://en.wikipedia.org/wiki/Computational_chemistry Dhefototendryshmengamotorri I kerkimit GOOGLE

More Related Content

Kimia ne jeten e perditshme

  • 1. Insituti “Harry Fultz” Rr. “Mine Peza”- Tirane Klasa 32 http://www.harryfultz.edu.al/ Tema :Kimia ne Jeten e perditshme Punoi :OrvenBregu
  • 2. C’eshteKimia ? Kimia eshteshkencaose me sakteajodege e shkencavenatyroreqemerret me studimin e ndertimittevetivetemateriesdhetransformimevetesaj. Eshtestudimi I vetivedhestruktures se atomeveteperberjevedhemolekulave , teperzierjevetendryshmedhetetretesiravesielementebazetenatyresdhesiatokombinohen per teformuarstadet e ndryshmetemateriesqenaformojnecdogjeqenarrethon. Pak Historirrethkimise Zanafilla e zhvillimittëkimisëdatonngaperiudhatmëtëlashta, qëngaegjiptianët e vjetër.Shumëaspektetëzhvillimittëkimisëhasennëkohën e Greqisësëvjetër. Padyshim, zbulimi i zjarritparaqetnjëngatëarrituratshumëtërëndësishmetëkimisë. Egjiptianët e lashtëpunoninartin e kimisë "lagështisë" derinë 4.000 vjetmëparë.Qytetërimet e lashtakanëpërdorurteknologjitëqëformuanbazën e degëvetëndryshmetëkimisëtëtillasi;.Nxjerrjen e mineralevemetalike, duke e bërëqeramikëndhetullatpërndërtim, fermentuestëbirrësdheverë, duke i bërëpigmentetpërkozmetikëdhepiktu rë, nxjerrjen e kimikatengabimëtpërmjekësidheparf ume, duke e bërëdjathinë, kosin, e produktequmështisimazën e hirrën ,leckatekstili, përrrezitjelëkure, duke i bërëyndyrënësapun, duke e bërëxhamin, dhe duke e bërëlidhjetsibronzi, etj.. Ku perdoretkimia ne jeten e perditshme ? Perdorimi I kimise ne jeten e perditshmekanje game shumetegjera duke filluarqengaindustrite e ndryshmedhederi ne organizmin tone kukryhenshumefunsksionetendryshme Deget e ndryshmekuperdoretkimia 1-Mjekesi Njeperdorim I kimiseeshte ne mjekesi .Perdorimi I barnavetendryshemtekpacientet . Ne njestudimmjekesortrupireagonndajbarnavetendryshemdhe me anetetecilavemundtesherohet .Me anetenjetesti per gjakun ne mundtegjejmesubstancenkimike e cilamundtejeteshkaktar I njesemundje,
  • 3. 2-Agrikulture Per prodhimin e nje fare osebime ne kushtetendryshme ne krijojmefertilizues per rritjen e bimes. Ne bazeteaciditetitdhe tokes 3-Gjeologji Per zbulimin e elementeqejane present ne njeshkembdhenecilinniveleshte . Per zbulimin e metalevedhenecilenshtresetenentokesjaneato 4 –Biologji Ne biologjikimiaeshte e rendesishme per studimin e qelizes ,metabolizmit , enzimave , hormonevefotosintezes . Ne cdotruptegjallekemiuje ,karbohidrateproteinadheyndyrnave Trupi I njeriut Trupiyneeshtenjemakinetejet e nderlikuar.Ka me mijeravjetqenjerezitperpiqentekuptojnesifunksionontrupiyne e megjithateshumemisterenukjanezgjidhursi p.sh. sipunontruriyne, persenazelemza. Po njegjetashme e dime me siguri: trupiyneperbehetngauji, karbonidhedisaelementetethjeshtakimike, qemundtegjendenngado. Ne tevertete, tegjitheatomet e domosdoshme per ndertimin e trupittenjeriut, mundt'igjeni ne oborrin e shtepisesuaj. Imagjinonisikurtendertoningafilliminjetrupnjeriu, duke perdorurperberesit me tethjeshtetemundshem. Per kete do t'juduheshinvetem 13 elementekimike.
  • 4. 1. 65 % Oksigjen. Elementioksigjenzedytetretat e trupittuaj, kryesisht ne formen e ujit (H2O). Jugjithashtuthithnioksigjenngaajrisa here qemerrnifryme. 2. 18 % Karbon. Pothuajsenje e pesta e trupittuajeshtekarbon - i njejti element nga i ciliperbehetqymyri, diamantidhegrafiti i lapsit.Atomet e karbonitkrijojnezinxhiretegjate, duke formuarboshtin e tegjithamolekulave me kompleksebrendajush. 3. 10 % Hidrogjen. Hidrogjenieshteelementi me i zakonshem ne gjithesi e njekohesishtkaedheatomet me tevogla. 4. 3 % Azot. Njethes me plehkimikpermbanthuajsetenjejtensasiazotisanjetru pmesatarnjeriu. Azotieshtenjengaperberesitkryesoretemuskujvetuaj. Ai eshteedheperberesikryesor i ajrit. 5. 1 % Fosfor. Ky element ben qetendizen flake kunjat e shkrepesve. Ai gjithashtuforcondhembetdhekockattuaja, formonmembranat e qelizavedhendihmon ne transmetimin e energjise. 6. 0,35 % Kalcium. Sapuni i tualetitperbehetngakalciumi.Kalciumigjithashtu i mbanlevizjet e trupittuajtebaraspeshuarakimikisht. 7. 0,15 % Klor. Klorieshtenjegaz i gjelbervdekjeprures, qeperdoret per teprodhuarzbardhuesit. Ne trupin e njeriut, ailidhet me natriumin duke formuarkripen e gjelles (klorurin e natriumit). 8. 0,15 % Natrium. Natriumieshtegjysmatjeter e klorurittenatriumit (kripes). Natriumi i ben levizjet e trupittuajpoaqtekripurasaedheuji i detit. 9. 0,05 % Magnez.
  • 5. Drita e bardhendriçuese e fishekzjarrevevjenngadjegia e magnezit.Ne trupintuajmagneziforconsistemintuajimunitardhendihmon ne gjallerimin e nervavedhetkurrjen e muskujve. 10. 0,25 % Squfur. Squfurieshtenjepjese e zevendesueshme e proteinavedhendihmon ne mpiksjen e gjakut.Ështegjithashtushkaktari i eres se keqetegazravetrupore, vezeveteprishuraapopellgjeve me ujetendenjur. 11. 1,6 % Kalcium. Kalciumieshteelementiqe i ben tefortaguaskat e detit, shkumesindhemermerin. Ai ben tenjejtengje me dhembetdhekockattuajadhe, gjithashtu, mban ne punezemrendhemuskujttuaj. 12. 0,008 % Hekur. Ne gjakuntuajkahekurtemjaftueshemsa per njegozhde. Hekuri, kurlidhet me oksigjeninbehet i gjakut, dhekjoeshtearsyejapsegjakudhendryshkujanetekuq. 13. 0,00004 % Jod. Ne trupintuajka me pak se njemaje luge jod, megjithate, pa te do tevdisnit. Jepinijodlarvavedheatokthehen ne bretkosa. Per njetrupteperkryerjunevojitetgjithashtunjesasi e vogelbakri, zinku, mangani, kobalti, litiumi, stronciumi, alumini, silici, plumbidhearseniku. Njetrupmesatarpermbanedherreth 90 miligramuran. Trupin e njeriutnuk do temund ta ndertonikurrevetem duke perzierelementetkimike. Kjo do teishtenjesojsiteprisjenjestuhinenjefushembeturinashtendertontenjeavionreaktiv. Per ta berekete, duhettefillonitepunoni me blloqendertimitepershtatshme. Blloqet me tevoglatendertimitjanenjesimikroskopiketequajturaqeliza, por do t'juduhettegrumbullonirreth 100 triliontetilladhet'irregulloniatosipasnjeskemepamundesishttenderlikuar. 5-Kimia ne kompjutera Sic e dime cdokompjuterkamikrocipe .Mikrocipetbehenprejsilikoni e cilakerkonshumenjohje per ta krijuar ate .Gaticdoqarkeshte I berengaplastika 6-Kimia ne gjygj
  • 6. Kimia luangjithashtunjerolterendesishem ne ligj. Njerastshume I mire eshteverifikim I njerastinqsdikushgenjen .Me aneteaparaturavetendryshmebehetdalliminqstrupigenjen duke leshuarenzimatendryshme Referenca http://www.meemira.com/kimia-ne-jeten-e-perditshme-/news24/15/5204.html http://harifromtheworldday.wordpress.com/2012/04/18/the-role-of-chemistry-in-various-fields/ http://www.raci.org.au/education/university-and-beyond/major-fields-in-chemistry https://en.wikipedia.org/wiki/Computational_chemistry Dhefototendryshmengamotorri I kerkimit GOOGLE