2. PERFORMANS
• Kişinin işini yerine getirmek için
harcadığı tüm çabalar karşısında elde
ettiği başarı düzeyi.
• Kişinin çalışmasının amaca ulaşma
(etkinlik/etkililik) derecesi.
• Örgütsel performans ancak
çalışanların örgütsel amaçlar
doğrultusunda bilgi, beceri ve
yeteneklerini vakfetmeleri,
yönlendirmeleri ile gerçekleşebilir.
5. NEDEN ÖNEMLİDİR?
BİREYSEL PERFORMANS = f (y, ç, g)
y: Yetenek
ç: İşini yapmasına yardımcı olan
araç, gereç, fiziksel ortam
g: Güdüleme/Motivasyon
6. DÜŞÜK PERFORMANS …
• Görev ne kadar güçlük içeriyor ?
• Birey ne kadar yetkin ?
• Birey görevi başarmak için ne
kadar çaba gösteriyor ?
• Ne kadar gelişme sağlayabiliyor ?
9. ÇABA
• İş yapma isteği
• Belirli bir amaca ulaşmak için kendi
arzu ve isteğiyle gösterilen gayret
• Kişinin çaba göstermesi için
etkilenmesi ve isteklendirilmesi
süreci : MOTİVASYON
10. MOTİVASYON
• Örgütün ve bireyin gereksinimlerini
doyumla sonuçlanacak bir çalışma ortamı
yaratarak bireyin harekete geçmesi için
etkilenmesi ve isteklendirilmesi süreci
• Bir amacın elde edilmesi yönünde insan
davranışının uyarılması, yönlendirilmesi ve
sürdürülmesini içeren süreç
11. GÜDÜ-GEREKSİNİM
• GÜDÜ: Harekete geçirilmiş gereksinimdir ve
güdüleme sürecinin özüdür.
• GEREKSİNİM: Giderildiğinde insanın
yaşamını / varlığını sürdürmesini sağlayan;
giderilmediğinde onu var olma güçlükleri ve
giderek yok olma tehlikesi içine iten olgudur.
12. Ѱİմ۰/ٰ۱/
PERFORMANS İLİŞKİSİ
DOYUM MOTİVASYON PERFORMANS
MOTİVASYON DOYUM PERFORMANS
MOTİVASYON PERFORMANS KAZANIMLAR DOYUM
13. MOTİVASYON KURAMLARI
I. KAPSAM KURAMLARI
Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramı
Herzberg’in Çift Etmen Kuramı
McClelland’ın Başarı Güdüsü Kuramı
II. SÜREÇ KURAMLARI
Vroom’un Bekleyiş (Ümit) Kuramı
Skinner’ın Davranış Düzeltimi
(Şartlandırma/Pekiştirme) Kuramı
Adams’ın Ödül Adaleti veya Eşitliği
Kuramı
15. MASLOW’UN ҷ鷡İİѳ HİYERARŞİSİ
Üst düzey gereksinimler Öz
Gerçekleştirme
……..Estetik….........
Saygınlık….Bilme-Anlama….
Sosyal
Güvenlik
Alt düzey gereksinimler Fizyolojik
16. İܳ۰İ Yemek, içmek, barınmak, dinlenmek, korunmak gibi ilkel ve temel
İHTİYAÇLAR gereksinimler.
GÜVENLİK Hem bugünkü çalışma ortamında fiziksel güvenliğinin sağlanması
İHTİYAÇLARI hem de geleceğinin güvence altına alınması gibi gereksinimler.
SOSYAL Başkaları tarafından sevilme, sevme, bir gruba girme, arkadaşlık
İHTİYAÇLAR edinme, ilişkileri geliştirme gibi duygusal ve toplumsal
gereksinimler.
SAYGINLIK Başkalarının beğenisini, takdirini ve saygısını kazanma, statü
İHTİYAÇLARI sahibi olma gereksinimi.
ÖZ GERÇEKLEŞTİRME Kişinin yaratma ve başarma gereksinimleri; yaratıcı yeteneklerini
İHTİYACI ortaya koyabilmesi ve bir eser yaratması, kendini kanıtlaması
17. ҷ鷡İİѳ ÖRGÜTSEL MOTİVASYON ARAÇLARI
Fizyolojik Ücret, yan ödemeler, iyi çalışma koşulları
Güvenlik Sigorta ve emeklilik programları, iş güvencesi, emin ve sağlıklı iş koşulları.
Arkadaşça ilişkiler ortamı; futbol, tavla, satranç maçları; özel günleri kutlama,
Sosyal piknik, parti gibi faaliyetler.
Görevin adı ve sorumluluğu, yapılan işin beğenilerek övülmesi, terfi, statüye
Saygınlık uygun maaş, itibar sağlayıcı olanaklar (makam otosu, sekreter vb.)
Öz gerçekleştirme Yaratıcılık gerektiren cazip işler; kişisel gelişme ve yükselme olanaklarının
tanınması.
19. Bir işletmede / iş’te belirli etkenlerin bulunmayışı
doyumsuzluk yaratır; ancak, varlığı doyumsuzluğu
azaltsa da motive edici olmaz.
Bu faktörler iş bağlamıyla ilişkilendirilmiş faktörlerdir.
Bunlara dışsal / koruyucu / hijyen faktörler denir,
bunlar:
Ücret
İş güvenliği
Çalışma koşulları
Kişilerarası ilişkiler
İşletme yönetimi ve politikaları
20. İş’te belirli etkenlerin
bulunması doyuma katkıda
bulunur. Ancak, bunlar
ortadan kaldırıldığında
doyumsuzluk ortaya
çıkmaz.
Bu faktörler şunlardır:
Bunlara güdüleyici
/içsel faktörler denir. İşi başarma/Başarı
duygusu
Tanınma/Takdir
İşin kendisi
Sorumluluk
İlerleme ve kişisel gelişme
olanağı
21. MASLOW MODELİ HERZBERG MODELİ
GÜDÜLEYİCİ / İÇSEL FAKTÖRLER
ÖZ GERÇEKLEŞTİRME / KİŞİSEL BÜTÜNLÜK İşin kendisi
GEREKSİNİMİ Başarma
Gelişme olanakları
Sorumluluk
İlerleme
SAYGINLIK ҷ鷡İİѳİ Takdir
Statü
HİJYEN / DIŞSAL FAKTÖRLER
SOSYAL GEREKSİNİMİ Kişiler arası ilişkiler
Gözetim şekli
İşletme politikası ve yönetim
GÜVENLİK GEREKSİNİMİ İş güvenliği
Ücret
İܳ۰İ ҷ鷡İİѳ Kişisel yaşantı
Çalışma koşulları
23. • Mc.Clelland’a göre bireysel güdülenmeye
• yol açan üç temel gereksinim vardır.
• Bunlar;
• 1. BAŞARI
• 2. BAĞLILIK / BAĞLANMA
• 3. GÜÇ
• gereksinimleridir.
• Bu gereksinimler sosyopsikolojik’tir ve toplumsal
• (birey, toplum ve ulus) açıdan önem taşımaktadır.
25. VROOM’UN BEKLENTİ KURAMI
Vroom’a göre bir kişinin belli bir iş için
çaba göstermesi iki faktöre bağlıdır;
1. Kişinin ödülü arzulama derecesi
2. Bekleyiş
GÜDÜLEME ARZULAMA BEKLEYİŞ
(Çaba Gösterme) = DERECESİ
25
27. • Davranışın sonuçlarına bağlı olduğu
düşüncesine dayanır.
• Bilişsel kuramlarda içsel ihtiyaçların davranışa
yol açtığı savunulurken davranış düzeltiminde
dışsal sonuçların davranışı belirleme
eğiliminde olduğu ileri sürülmektedir.
• OLUMLU PEKİŞTİRME: Bir davranışın
tekrarlanmasını teşvik eden (özendiren)
arzulanır bir sonuç yaratır.
• OLUMSUZ PEKİŞTİRME: Durumda var olan ve
arzulanmayan herhangi bir şeyin
giderilmesidir.
29. • Motivasyonun temelinde, insanların işte kendilerine eşit
davranılması isteği yattığı ileri sürülür.
Kuram dört temel kavrama dayanır:
Birey: Eşitliği veya eşitsizliği algılayan kişi,
Diğerleriyle Karşılaştırma: Yapılan işlere karşılık verilen
ödüller anlamında kişinin karşılaştırma yaptığı diğer bireyler
veya gruplar.
Girdiler: Kişinin işine taşıdığı bireysel özellikler. Beceri,
deneyim, yaş, cinsiyet vb.
Çıktılar veya Sonuçlar: Kişinin işinden elde ettiği ödüller,
tanınma, ücret, yan gelirler gibi.
• Bireyin örgüte getirdiği girdiler ile elde ettiği sonuçlar
arasındaki oran, benzer işlerdeki kişilerin oranına eşitse
denklik var demektir. İki grup arasındaki oranlar
karşılaştırmasında biri diğerinden büyük veya küçükse
eşitlik bozulmuş demektir.
PINAR SÜRAL ÖZER GEDİZ MBA 29
30. İŞ ZENGİNLEŞTİRME
• İşin içeriğinin ve ilişkilerinin,
çalışanlara başarı, sorumluluk,
kişisel gelişme ve ilerleme,
tanınma olanağı sağlayacak
şekilde tasarlanmasıdır.
• İş, doğal güdülenmeyi artıracak
şekilde, düzenlenir.
• DİKEY YÜKLEME yapılır.
31. İş Zenginleştirme
Çalışanları Nasıl Motive Eder?
• İş zenginleştirmede çalışanlara, belirli sınırlar
içinde, aşağıdaki olanaklar tanınır;
– Kendi çalışma hızlarını belirleme,
– Yaptıkları işlerin kalitesinden sorumlu olma,
– Hatalarını düzeltme
– Çalışma yöntemlerini belirleme
– Kullanacakları malzeme, araç ve gereci seçme
32. İŞLERİN TEMEL BOYUTLARI
Lawler ve Hackman, işlere zenginleşme getiren ve beş
temel iş boyutunu kapsayan “İŞİN ÖZELLİKLERİ
MODELİ”ni geliştirmişlerdir.
33. KRİTİK PSİKOLOJİK DURUMLAR
• Anlamlılık: Kişinin kendi değerlerine göre
işini çalışmaya değer ve önemli olarak
algılamasıdır.
• Sorumluluk: Kişilerin, çalışmalarının
sonuçlarına ilişkin olarak hesap
vermesidir.
• Sonuçlara İlişkin Geri Bilgi: Kişinin, yaptığı
işin sonuçları hakkında kendisinin
çevresini doyurup doyurmadığına ilişkin
bilgi alabilmesidir.
34. GÖREVİN ÖNEMİ
İşin, örgüt içinde veya dışında bulunan
kimseler için ne denli yaşamsal önem
taşıdığı, o görevin önem derecesini
belirtmektedir.
İş, örgüt içindeki / dışındaki
kişiler için yaşamsal önem taşıyorsa ÖNEMLİLİK
35. GÖREVDEKİ ÖZERKLİK
İşin, kişiye görevi planlama ve yürütmede kullanacağı
yöntemleri saptama konusunda özgürlük ve bağımsızlık
tanıması, o işteki özerklik derecesini göstermektedir.
İşini yaparken bağımsız
hareket edebiliyorsa ÖZERKLİK
İşini yaparken belirli
kurallara uyma zorunluluğu ÖZERKLİK
varsa
36. GÖREVDEKİ GERİ BİLGİ
İşin gereği olan çalışmaların yapılması
sonucunda, çalışanın performansı ile ilgili
geri bilgi sağlayabilmesidir.
Kişiye başarımı
hakkında bilgi
vermek, takdir GERİBİLDİRİM
etmek, eksik ve hataları
bildirmek
37. GELİŞME GEREKSİNİMİ GÜCÜ
o İnsanlar farklı düzeyde gelişme gereksinimi
hissederler.
o Kişi düşük düzeydeki gereksinimlerini
doyurmak isterse (güvenlik, ait olma vb.),
işin özellikleri modelinin etkisi daha az
olacaktır.
o Kişi yüksek gelişme gereksinimi içindeyse
(başarı, meydan okuyucu işler vb.) model
etkili olacaktır.
38. BÜTÜNLEŞTİRİLMİŞ BİR MOTİVASYON PROGRAMI
MOTİVASYON PERFORMANS
1. Anlaşılabilir ve Kabul Edilen Ulaşılabilir Zorlukta Amaçlar Belirle
2. Performansın Önündeki Bireysel ve Örgütsel Engelleri Kaldır.
PERFORMANS KAZANIMLAR
1. İstenmeyen Davranışları Ortadan Kaldırmak ve Üstün Performansı Teşvik Etmek İçin Ödül ve Disiplinden
Uygun Biçimde Yararlan
KAZANIMLAR DOYUM
1. Uygun İçsel ve Dışsal Özendiriciler (teşvik ediciler) Kullan
2. Özendiricileri Adil Dağıt
3. Zamanlı Ödüller ve Belirli, Kesin ve Dürüst Geribildirimler Ver