際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Uitgeverij deLex
Veilingkoop & non conformiteit
14 februari 2013
Museum Boijmans van Beuningen
Rotterdam
Quirijn Meijnen (advocaat)
Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat  Quirijn Meijnen  boijmans van beuningen
Geschiedenis
 Sinds de Oudheid worden veilingen gebruikt voor het
verkopen van een groot scala aan goederen. De
eerste schriftelijke melding van een veiling wordt
toegeschreven aan de oud-Griekse historicus
Herodotus. Herodotus beschreef hoe in Babylon 500
jaar voor het begin van onze jaartelling huwbare
vrouwen werden verkocht aan de hoogstbiedende
man.
 Veilingkoop is nog steeds actueel. Ongeveer 50% van
de kunsthandel in Nederland geschiedt via veilingen
Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat  Quirijn Meijnen  boijmans van beuningen
Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat  Quirijn Meijnen  boijmans van beuningen
Schattingen
 Low estimate
 Mid estimate
 High estimate
LOT 16
JAN VAN GOOL,
DUTCH, 1685-1761
A WOODED LANDSCAPE WITH A
SHEPHERDESS
4.000  6.000 EUR
Limiet
 De limiet is de met de inbrenger overeengekomen
minimum verkoopprijs
 De limiet wordt geheim gehouden
 De limiet behoort maximaal gelijk te zijn aan de low
estimate
 De limiet is doorgaans de low estimate min 10%, dan
wel gelijk aan de low estimate
Auctioneers annoucement
 Als veilingmeester van deze zitting deel ik u mede,
dat ik opeenvolgende biedingen mag verrichten
namens de verkoper, of dat ik namens de verkoper
biedingen kan verrichten als reactie op andere
biedingen, totdat het bedrag van de overeengekomen
minimumprijs is bereikt.
Wat gebeurt er precies,
verhoudingen
 Inbrenger  veilinghuis: Overeenkomst van opdracht.
lastgeving of bemiddeling? Verhouding zelf
vormgeven.
 Veilinghuis  koper: koopovereenkomst?, geen
onderhandelingsmoment, belang algemene
voorwaarden.
 Veilinghuis  bieders: opdracht of een sui generis-
bieden-op-de-veiling overeenkomst?
Algemene Voorwaarden
 moeten ter hand worden gesteld;
 kunnen bij gebrek aan een wettelijke regeling
vrijwel het hele veilingproces regelen;
 mogen grijze of zelfs zwarte bedingen bevatten,
maar als het om consumenten gaat, dient de rechter de
mogelijk onredelijk bezwarende bedingen ambtshalve
te toetsen (HvJEU, Pannon).
BIEDEN
 In persoon
 Via een agent
 Telefonisch
 Schriftelijk
 Via het internet
Rechtbank Amsterdam 29 augustus
2012 Italiaanse Antiquair vs.
Christies
 Telefonisch bieding vanuit Itali谷 op een
middeleeuws houten sculptuur (lot nummer 184)
 Veilingmedewerker in de zaal biedt namens
antiquair
 AV Christies:
Christies does not accept liability whatsoever for
failure to make a telephone bid or for failure to
correctly execute a telephone bid
 Medewerker Christies biedt na lot nummer 183
namens de antiquair op lot 183A (een wandtapijt),
koopt dit tapijt en biedt niet op no. 184, de houten
Rechtbank Amsterdam 29 augustus
2012 Italiaanse Antiquari vs.
Christies, vervolg
 Antiquair vordert gederfde winst, nu hij het beeld (dat
aan een derde voor EUR 16.000,= is verkocht), kon
doorverkopen met een winst van EUR 40.000,=
 Christies beroept zich op haar algemene
voorwaarden.
 Antiquair stelt deze voorwaarden niet te kennen en
dat ze onredelijk bezwarend zijn.
 Rechtbank Amsterdam verwerpt dat verweer, niet
weersproken is dat Antiquair de catalogus van
Christies heeft ontvangen. Voorts is voorspelbaar dat
er een fout kan worden gemaakt bij telefonische
biedingen, daarom exoneratie niet onredelijk.
BID INCREMENTS
 100/110/120-200
 220/240/260-300
 320/350/380/400-500
 550/600/650-1000
 1.000/1.100/1.200-2.000
 2.200/2.400/2.600-3.000
 3.200/3.500/3.800/4.000-5.000
 5.500/6.000/6.500-10.000 etc.
PROBLEMEN BIJ
VEILINGKOOP
 Bod van de kroonluchter
 Geheime limieten
 Slechte kwaliteit
 Vervalsingen
 Verkeerde toeschrijving
 Verkeerde schatting
 Eigendomsclaim van een derde
 Stromannen
 Prijsafspraken
 Ring
Voorbeelden uit de praktijk
 Een koper, een verzamelaar van Hollandse meesters,
koopt een schilderij op een veiling in Amsterdam, welk
schilderij volgens de veilingcatalogus is
toegeschreven aan Frans Hals. Naderhand blijkt het
schilderij geschilderd te zijn door een veel minder
bekende leerling. Kan de koper de koop ongedaan
maken?
 Een verkoper, een particulier persoon, brengt een
schilderij toegeschreven aan de relatief onbekende
schilder X in op een veiling, alwaar het voor een
redelijke prijs voor zulke schilderijen aan een Museum
wordt verkocht. Korte tijd later wordt het schilderij
door het museum ge谷xposeerd als werk van de
befaamde schilder Vermeer wat het werk honderden
malen waardevoller maakt. Kan de verkoper het
Dwaling /Non Conformiteit
 Artikel 7:17 lid 2 BW
 De koper mag verwachten dat de zaak de
eigenschappen bezit die voor een normaal
gebruik daarvan nodig zijn en waarvan hij de
aanwezigheid niet behoefde te betwijfelen,
alsmede de eigenschappen die nodig zijn
voor een bijzonder gebruik dat bij de
overeenkomst is voorzien.
 Het ijkpunt voor Non-conformiteit is de
verwachting die de koper op grond van de
overeenkomst van de zaak mocht hebben.
 Vaststellen overeenkomst: Haviltex
Dwaling, wederzijdse dwaling
Artikel 6: 228 BW
1. Een overeenkomst die is tot stand gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste
voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, is vernietigbaar:
a. indien de dwaling te wijten is aan een inlichting van de wederpartij, tenzij deze mocht
aannemen dat de overeenkomst ook zonder deze inlichting zou worden gesloten;
b. indien de wederpartij in verband met hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te
weten, de dwalende had behoren in te lichten;
c. indien de wederpartij bij het sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste
veronderstelling als de dwalende is uitgegaan, tenzij zij ook bij een juiste voorstelling van
zaken niet had behoeven te begrijpen dat de dwalende daardoor van het sluiten van de
overeenkomst zou worden afgehouden.
2. De vernietiging kan niet worden gegrond op een dwaling die een uitsluitend toekomstige
omstandigheid betreft of die in verband met de aard van de overeenkomst, de in het verkeer
geldende opvattingen of de omstandigheden van het geval voor rekening van de dwalende
behoort te blijven.
Dwaling, vervolg
 Dwaling gaat om een discrepantie tussen de
precontractuele bedoelingen van de koper en het
object van de overeenkomst (wilsgebrek)
 De eenzijdige dwaling is verwijtbaar opgewekte
dwaling
 Bij wederzijdse dwaling weet geen van beide
partijen beter
Overlap dwaling & non
conformiteit
 Koopovereenkomst is tweeslachtig. Enerzijds
gaat een koopovereenkomst over een concrete
zaak (het specifieke schilderij), anderzijds heeft
de overeenkomst betrekking op een idee, op
eigenschappen op gerechtvaardigde
verwachtingen.
 In het eerste geval gaat het om het leveren van
een prestatie (het fysiek leveren van het
schilderij) in het tweede geval, (de
gerechtvaardigde verwachtingen) gaat het om
risicotoedeling, een garantieplicht die abstraheert
van de te leveren prestatie.
Overlap dwaling & non
conformiteit
 Zowel bij dwaling als non conformiteit gaat het
erom dat het gedachte voorwerp van de
overeenkomst niet overeen komt met het
werkelijke voorwerp.
 Conformiteit bestaat uit de overeenstemming
tussen feitelijk en ide谷el object.
 Bij zuiver individueel bepaalde zaken, zoals een
schilderij of een ander kunstvoorwerp is er
overlap tussen dwaling en conformiteit
Overlap dwaling & non
conformiteit
 Koper kan zich erop beroepen dat de verkoper een
onjuiste inlichting heeft verstrekt (geval onder a) en
die inlichting ziet op de eigenschappen van de
zaak(bijvoorbeeld het is een echte Rembrandt), dan
zal die koper er zich er ook op kunnen beroepen dat
hij  gelet op die inlichting- bepaalde eigenschappen
(die eigenschappen die door de verkoper
medegedeeld) van de zaak mocht verwachten.
Hetzelfde geldt in het geval van verzwijging
(mededelingsplicht gaat voor onderzoeksplicht)
 In het geval van een beroep van een koper op
wederzijdse dwaling, ligt het niet voor de hand dat de
verkoper zich op het standpunt zal kunnen stellen dat
de koper bijvoorbeeld in redelijkheid niet mocht
verwachten dat het bijvoorbeeld om een Van Gogh
ging: de verkoper ging daar immers ook zelf van uit.
Overlap dwaling & non
conformiteit
 Dwaling en Non-conformiteit twee kanten van
dezelfde medaille
 overeenkomst is de spil waar dwaling en non
conformiteit om draaien
 Beoordelingsmaatstaven beginnen in elkaar over
te lopen; logisch want het gaat om de
overeenkomst, van belang is dan wat de
overeenkomst precies inhoudt.
 In alle gevallen waarin de onjuiste voorstelling
van zaken betrekking heeft op de eigenschappen
van het gekochte, dan niet alleen dwaling, maar
ook non conformiteit.
draagt het risico van de
werkelijkheid
 Het onderscheid tussen het feitelijke object (het schilderij an sich), ten
aanzien waarvan beide partijen kunnen dwalen, in de zin dat zij
bepaalde eigenschappen van het schilderij niet kennen, en het ide谷le
object van de overeenkomst (dat wil zeggen de overeengekomen
eigenschappen die het object zou moeten hebben) is essentieel voor
het beantwoorden van vragen van risicotoedeling.
 Het gaat er dan om in hoeverre de onbekendheid ten aanzien van de
feitelijke eigenschappen, en het daaruit voortvloeiende risico, is
geaccepteerd door de koper.
 De vraag naar de acceptatie van het risico laat zich niet goed
beantwoorden aan de hand van de vraag wie een onderzoeksplicht of
mededelingsplicht heeft.
 Wanneer wordt gezegd dat een koper zijn onderzoeksplicht heeft
verzaakt, is dat in feite niet anders dan zeggen dat de koper
onvoldoende grond had om een bepaalde eigenschap te mogen
verwachten. Had de koper over die eigenschap zekerheid willen
hebben, dan had hij daarnaar onderzoek moeten doen.
Welke partij heeft het risico van de
werkelijkheid aanvaard?
 De onderzoeksplicht en mededelingsplicht gaat er vanuit dat het
ide谷le object zoveel mogelijk moet kloppen met het werkelijke
object, en dat dus zoveel mogelijk bekend moet zijn over het
werkelijke object. Dat hoeft niet altijd zo te zijn. Partijen kunnen
zelf bepalen waar zij risicos van de overeenkomst willen
neerleggen en accepteren dat zij niet alle eigenschappen van
het object kennen.
 De verkoper van een aan Vermeer toegeschreven schilderij kan
in een overeenkomst vastleggen dat hij niet weet of het al dan
niet een schilderij van Vermeer betreft en dat de koper de
mogelijkheid aanvaardt dat het schilderij geen Vermeer is. In een
situatie zoals de voorgaande hoeft niet over mededelings en
onderzoeksplichten te worden gesproken.
 De vraag waarvoor de rechter zich steeds gesteld ziet is wie van
de twee, beide niets te verwijten, partijen kan worden geacht het
risico van de onjuistheid van de voorstelling te hebben aanvaard.
Het nadeel zal immers toch ergens moeten worden geplaatst.
Kan bij de koper vallen of bij de verkoper.
Dwaling en/of non conformiteit,
juridisch maatwerk
 Dwaling/non conformiteit verschillen in stelplicht en
bewijslast
 Non conformiteit biedt de meeste vari谷teit aan
mogelijkheden, hele arsenaal van nakoming,
ontbinding, schadevergoeding, prijsvermindering in de
vorm van gedeeltelijke ontbinding. Op grond van Non
Conformiteit heeft de koper recht op het positief
contractsbelang: hij moet worden gesteld in de positie
waarin hij bij correcte nakoming zou hebben verkeerd,
dus conform hetgeen hij redelijkerwijs mocht
verwachten.
 Non conformiteit, bij consumentenkoop dwingend
recht.
 Voor schadevergoeding en ontbinding is veelal
Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat  Quirijn Meijnen  boijmans van beuningen
Risico toedeling in de praktijk
 Kunstkoop kansovereenkomst?
 Hercules Seghers HR 3 april 1959, NJ 1959,
179
 Hercules Seghers. Van Veen verkocht in een
berglandschap aan Polis. Zowel koper als
verkoper meende dat het een werk van Seghers
betrof, in casu op grond van het oordeel van twee
verschillende deskundigen. Waarvan een
deskundige door de koper was aangedragen.
Koopprijs bedroeg Fl. 250.000,=. Meer dan tien
jaar na de aankoop blijkt uit een rapport van een
andere expert dat het werk toch van een andere
meester is en niet van Hercules Seghers.
Hercules Seghers, vervolg
 Het dwalingsberoep (tegenwoordig beroep op
wederzijdse dwaling) van Polis treft geen doel:
() dat de koper, indien hij bij het bepalen van
den prijs, dien hij bereid was voor het schilderij te
betalen, de genoemde kans (bedoeld is de kans
dat de toeschrijving achteraf onjuist zou blijken,
QM) niet heeft verdisconteerd, dit aan den
verkoper had behoren mede te delen, waarna het
van den verkoper zou hebben afgehangen of op
dezen grondslag een overeenkomst tot stand zou
zijn gekomen.
Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat  Quirijn Meijnen  boijmans van beuningen
Kantharos van Stevensweert, HR 3
april 1959
 Koper en verkoper dachten allebei met een
vrijwel waardeloos bekertje van doen te hebben.
Het blijkt van Grieks-Romeinse oorsprong te zijn
en een onschatbare waarde te
vertegenwoordigen. Verkoper wenst de
overeenkomst ongedaan te maken (tegenwoordig
wederzijdse dwaling). De Hoge Raad overweegt:
Kantharos van Stevensweert, vervolg
 dat naar redelijke, in het verkeer gangbare
opvatting degene die een hem toebehorende
zaak tegen een overeengekomen contraprestatie
van de hand doet, daarmede de kans prijsgeeft
dat de zaak achteraf zal blijken hoedanigheden te
bezitten waarvan hij ten tijde van den verkoop
geen vermoeden kon hebben
 Geval van verkopersdwaling
Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat  Quirijn Meijnen  boijmans van beuningen
Dubieuze Charles Leickert,
Gerechtshof Arnhem 4 december
2007
 Schilderij is in de veilingcatalogus omschreven
als zijnde van de hand van Leickert. Deskundige
van Sothebys Amsterdam: geen echte Leickert.
Koper wil geld terug. Koper vangt bij rechtbank
bot. Er waren diverse werkzaamheden aan het
schilderij verricht en volgens de voorwaarden van
het veilinghuis hoefde het veilinghuis schilderij
alleen terug te nemen wanneer het zich in de
staat bevindt als bij aankoop. Voorts nam de
rechtbank aan dat de veilingkoop een
kansovereenkomst betrof, waarbij het risico van
de dwaling voor rekening van de koper dient te
blijven. Koper gaat in hoger beroep.
Dubieuze Charles Leickert,
Gerechtshof Arnhem 4 december
2007
 Het Notarishuis heeft gesteld dat
koopovereenkomsten als deze (kunstkoop) steeds
een kanskarakter hebben, in de zin dat de kans dat
het werk niet authentiek blijkt in de overeenkomst is
verdisconteerd. Het Hof volgt het Notarishuis niet in
deze stelling. Of een overeenkomst als een
kansovereenkomst moet worden aangemerkt, moet
door uitleg worden bepaald, waarbij het aankomt op
de zin die partijen over en weer redelijkerwijs in de
gegeven omstandigheden aan elkaars verklaringen
en gedragingen mochten toekennen en op hetgeen zij
te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten
verwachten. In het onderhavige geval is van een
kansovereenkomst met betrekking tot de toeschrijving
van het schilderij naar het oordeel van het hof geen
sprake. Het Notarishuis heeft het schilderij in de
Dubieuze Charles Leickert,
Gerechtshof Arnhem 4 december
2007
 4.9 Zoals hiervoor is overwogen, vormt in deze procedure
de omstandigheid dat het schilderij  zoals in de catalogus
was beschreven  van de hand van Leickert is, een
eigenschap van de zaak die [appellant] op grond van de
overeenkomst mocht verwachten (art. 7:17 lid 2 BW).
Voorts heeft [appellant] gesteld dat hij de overeenkomst
niet zou hebben gesloten indien hij zou hebben geweten
dat het schilderij niet van de hand van Leickert is. Deze
stelling is op zichzelf niet weersproken, terwijl het
Notarishuis van haar zijde niet heeft gesteld dat zij mocht
aannemen dat [appellant] het schilderij ongeacht de
authenticiteit toch zou hebben gekocht (art. 6:228 lid 1 sub
a BW). Verder kan, gelet op hetgeen hiervoor is
overwogen omtrent de aard en inhoud van de
overeenkomst en de omstandigheden van het geval, niet
worden geoordeeld dat een eventuele dwaling omtrent de
authenticiteit van het schilderij voor rekening van
[appellant] dient te blijven (art. 6:228 lid 2 BW). Het hof
verwijst naar artikel 6.1 van de algemene voorwaarden,
dat een contractuele dwalingsregeling bevat.
Dubieuze Charles Leickert,
Gerechtshof Arnhem 4 december
2007
 Hof wenst inlichtingen over betekenis algemene
voorwaarden in de branche alsook deskundige
bericht over authenticiteit van het schilderij
 Zaak geschikt.
Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat  Quirijn Meijnen  boijmans van beuningen
Koper vs. Christies, Rechtbank
Amsterdam, 11 september 2012
 Koper koopt op 14 november 2007 op een veiling A watchtower
at the mouth of an estuary . Het schilderij is toegeschreven aan
Jan Josefsz. Van Goyen. Koopprijs plus opgeld EUR 37.005,50
 Over de conditie van het schilderij in het conditerapport It is an
expression of opinion only and must not be treated as a
statement of fact.
 In natural light no obvious damages can be detected, except for
a pattern of tiny retouchings, especially in the sky to cover the
woodgrain that was showing through the blue/gray pigments that
became slightly transparant with age. Also a few minor
strenghtenings of the darker pigments in the foreground are
visible
 UV-light reveals the aforementioned retouchings and
strengthenings. Otherwise the dirty varnish turns green, making
a further reading difficult. We thank you for you interest in the
forthcoming sale.
Koper vs. Christies, Rechtbank
Amsterdam, 11 september 2012
 We remind you again that all property is sold as is and should be
viewed personally by you or by your professional advisor before the sale
to assess its condition.
 In de catalogus staat het schilderij als volgt omschreven:
L 135
JAN JOSEFSZ. VAN GOYEN
Leiden 1596-1656 The Hague
 A watchtower at the mouth of an estuary
 Signed with monogram and dated VG 1640 (lower centre)
Oil on panel
23.2 x 32.5 cm
 EUR 30.000,- - 50.000,=
Koper vs. Christies, Rechtbank
Amsterdam, 11 september 2012
 In de catalogus staat vermeld:
 Explanation of Cataloguing Practice for pictures, drawings, prints and miniatures
 The following expressions with their accompanying explanations are used by Christies as
standard cataloguing practice. Our use of these expressions does not take account of the
condition of the lot or of the extent of any restoration. ()
 Name(s) or Recognised Designation of an Artist without any Qualification.
In our opinion a work by the artist.
 In de veilingvoorwaarden (Conditions of Sale) van Christies staat onder meer vermeld:
(A)3 Descriptions in the Catalague and Video Images
(a) All statements of Christies in the catalague and condition reports as to the (presumptive)
designer, author, writer, origin, date, age, genuineness, source, condition or estimated
Hammer Price of any Lot
are statements of opinion only and shall never imply any guarantee by Christies ()
Koper vs. Christies, Rechtbank
Amsterdam, 11 september 2012
 Koper heeft het schilderij na de aankoop door het Rijksbureau voor
Kunsthistorische Documentatie (RKD) laten bekijken. RKD vermeldt
thans als omschrijving:
 trant/naar/was Jans Josefsz. Van Goyen
() Bij onderzoek van het schilderij op het RKD in februari 2008
is het volgende geconcludeerd: het valt niet uit te sluiten dat dit
schilderij oorspronkelijk een eigenhandig werk van Jan van Goyen
is geweest, maar in de huidige toestand () kan dit schilderij niet of
niet meer als eigenhandig worden beoordeeld.
 Expert Petra Noble, geraadpleegd door koper: CONCLUSION: The
picture makes an authentic impression apart from the sky that has been
(almost) entirely overpainted. This has been done to presumably hide a
sky that is in poor condition. () The extensive overpaint appears to the
result of degradation associated with the wood grain that is frequently
encountered in panel paintings by Jan van Goyen.
Koper vs. Christies, Rechtbank
Amsterdam, 11 september 2012
 Stellingen koper
 meer dan 50% geretoucheerd brengt mee dat het
geen eigenhandig van Van Goyen is en
handhaaft beroep op dwaling dan wel
toerekenbare tekortkoming
 beroep op vernietiging van de algemene
voorwaarden Christies, deze zouden niet ter hand
zijn gesteld, Christies komt gezien de
omstandigheden naar maatstaven van
redelijkheid en billijkheid geen beroep op de
voorwaarden toe.
Koper vs. Christies, Rechtbank
Amsterdam, 11 september 2012
 Hof overweegt dat koper afgegaan is op de vermelding in de catalogus, daarin
stonden de voorwaarden geprint, voorwaarden van toepassing.
 Tussen partijen is niet in geschil dat niet geretoucheerde gedeelte van schilderij
wel van Van Goyen is. Vraag die beantwoord dient te worden of de mate van
retouchering van het schilderij die naderhand is gebleken met zich meebrengt
dat Christies daarover andere mededelingen had behoren te doen dan zij
gedaan heeft, een lagere prijsstelling had moeten hanteren dan wel aan de naam
van de maker een kwalificatie had moeten verbinden (volgens koper (was) van
Goyen).
 Het gaat erom of het schilderij gelet op de aard der zaak en de mededelingen die
de verkoper over de zaak heeft gedaan, de eigenschappen bezat die koper op
grond van de overeenkomst mocht verwachten
Hof overweegt:
 - 17e eeuws schilderij verkocht op een veiling als onderdeel van oude meesters
 - Door Christies gesteld en niet betwist is dat alle oude meesters geretoucheerd
zijn;
 - uit de hiervoor genoemde citaten blijkt dat Christies met de naam Van Goyen in
relatie tot het schilderij slechts haar mening tot uitdrukking heeft willen
brengen.
 -expliciet door Christies gewezen op retoucheringen van lucht, die zeker onder
een UV-lamp, maar ook reeds met natuurlijk licht zichtbaar waren.
Koper vs. Christies, Rechtbank
Amsterdam, 11 september 2012
 Gelet op de mededelingen van de zijde van Christies mocht koper niet
verwachten dat met zekerheid vast zou staan dat het schilderij geheel
geschilderd was door Van Goyen.
 Koper mocht verwachten dat Christies mening op goede gronden had gegeven,
was ook zo (meest vooraanstaande expert op het gebied van Van Goyen door
Christies geraadpleegd).
 Mate van retouchering werd pas duidelijk na nog diepgravender onderzoek met
stereomicroscoop, en dat in redelijkheid niet van Christies kan worden verwacht
dat zij dergelijk diepgravend onderzoek uitvoert
 Christies kon in redelijkheid menen dat het een werk van Van Goyen betrof. Door
mening kenbaar te maken geen rechtsnorm geschonden.
 Indien de mate waarin het schilderij was geretoucheerd voor koper bepalend zou
zijn geweest voor het al dan niet aangaan van de koop had het, gelet op deze
waarschuwingen door Christies, op zijn weg gelegen daarover voorafgaand aan
de koop, (te trachten) meer zekerheid te verkrijgen of, indien meer zekerheid niet
verkregen kon worden, van de koop af te zien. Het is het Hof niet gebleken dat
koper enig onderzoek heeft verricht of zich tijdens de kijkdagen door een
deskundige heeft laten bijstaan. Voor zover hij daardoor andere verwachtingen
over het schilderij bleek te hebben dan gerechtvaardigd was, moet dat voor zijn
risico komen. Schilderij voldeed aan de overeenkomst. Geen toerekenbare
tekortkoming. Ook geen dwaling; geen onjuiste voorstelling van zaken.
 Geen vernietiging voorwaarden. Te algemeen gesteld door koper, niet duidelijk.
Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat  Quirijn Meijnen  boijmans van beuningen
Koper vs. Internetveiling, Hof
Amsterdam, 9 oktober 2012
 Via een internetveiling wordt een schilderij
aangeboden met de omschrijving Jopie
Huisman, Theedoeken aan een waslijn. Via
internet biedt koper EUR 2200,= welk bod
geaccepteerd is. Bij taxatie voor verzekering blijkt
het geen echte Jopie Huisman te zijn. Koper
spreekt veilinghuis in rechte aan. Kantonrechter
wijst de vordering af, er zou geen sprake zijn van
consumentenkoop en koper zou onvoldoende
onderzoek naar het schilderij hebben gedaan.
Koper vs. Internetveiling, Hof
Amsterdam, 9 oktober 2012
 Via een internetveiling wordt een schilderij
aangeboden met de omschrijving Jopie
Huisman, Theedoeken aan een waslijn. Via
internet biedt koper EUR 2200,= welk bod
geaccepteerd is. Bij taxatie voor verzekering blijkt
het geen echte Jopie Huisman te zijn. Koper
spreekt veilinghuis in rechte aan. Kantonrechter
wijst de vordering af, er zou geen sprake zijn van
consumentenkoop en koper zou onvoldoende
onderzoek naar het schilderij hebben gedaan.
Koper vs. Internetveiling, Hof
Amsterdam, 9 oktober 2012
 Het hof acht in dit verband allereerst van belang dat het schilderij
door [ ge誰ntimeerde ] zonder enig voorbehoud is aangeduid als
geschilderd door Jopie Huisman en niet, zoals kennelijk het
geval was met betrekking tot D. [ B ] was voor-zien van de
afkorting gesign., hetgeen een potenti谷le koper, mede gezien
de algemene voorwaarden van [ ge誰ntimeerde ] die vermelden:
Indien de beschrijving van goederen die vallen onder de
categorie schilderijen voorafgegaan worden door het begrip
Gesigneerd of Gesign., wordt de echtheid van het artikel door
de veilinghouder niet gegarandeerd, eerder tot nader onderzoek
zou moeten kunnen aanzetten. Gesteld noch gebleken is verder
dat het thema van het schilderij voor een Jopie Huisman
ongebruikelijk was. Dat een deskundige onderkent dat het
schilderij is gemaakt met kleuren die Jopie Huisman niet
gebruikte, acht het hof niet van doorslaggevend ge-wicht nu
gesteld noch gebleken is dat die zodanig afweken van de
kleuren die Jopie Huisman gewoonlijk gebruikte dat [ appellant ],
van wie niet gesteld of gebleken is dat hij bijzondere kennis
daaromtrent had, reeds daarom tot nader onderzoek had moeten
worden aangespoord.
Koper vs. Internetveiling, Hof
Amsterdam, 9 oktober 2012
 Nu aangenomen wordt dat sprake is van een
consumentenkoop komt [ ge誰ntimeerde ] geen
beroep toe op de bepaling in de algemene
voorwaarden dat de koper zelf de authenticiteit
dient te onderzoeken. [ ge誰ntimeerde ] heeft het
schilderij immers zonder enige terughoudendheid
te koop aangeboden als een werk van Jopie
Huisman en [ appellant ] mocht op die
mededeling af-gaan. [ ge誰ntimeerde ] heeft
evenwel een schilderij geleverd dat niet van Jopie
Huisman is en aldus een wezenlijk andere
prestatie geleverd (artikel 6:237 aanhef en onder
b en c BW alsmede artikel 7:6 lid 1 in verbinding
met artikel 7:17 lid 2 BW).
Discussie
 Alle goederen worden verkocht voetstoots zonder actie of
refactie, in de toestand, waarin het te verkopende zich op
het ogenblik van toewijzing bevindt. Omschrijvingen in de
catalogus en alle inlichtingen schriftelijk of mondeling
gegeven, worden geacht naar beste weten van de zijde
van veilinghouder gedaan te zijn en kunnen nimmer
aanleiding geven tot verhaal op de veilinghouder, resp. de
verkoper, of aangevoerd worden als reden voor de
verkoper om zich te onttrekken aan zijn verplichting om de
goederen tot zich te nemen en te betalen.
 Spanning tussen omschrijving voorwerp catalogus en
voorbehoud omschrijving in AV
 Strijd met dwingend recht i.g.v. consumentenkoop? (Art.
7:6 BW)
 Strijd met redelijkheid en billijkheid?
 Onredelijk bezwarend beding?
Kunst onder de Hamer, Juridische
aspecten van veilingkoop, redactie
R辿ne Klomp & Tjeerd Schiphof, Boom
Juridische Uitgevers, 2009
P.Klik, Conformiteit bij koop, besproken
door Prof. dr. mr. T.F.E. Tjong Tjin Tai
in Rechtsgeleerd Magazijn THEMIS
2010-2

More Related Content

Kunst, veilingkoop en non-conformiteit presentatie advocaat Quirijn Meijnen boijmans van beuningen

  • 1. Uitgeverij deLex Veilingkoop & non conformiteit 14 februari 2013 Museum Boijmans van Beuningen Rotterdam Quirijn Meijnen (advocaat)
  • 3. Geschiedenis Sinds de Oudheid worden veilingen gebruikt voor het verkopen van een groot scala aan goederen. De eerste schriftelijke melding van een veiling wordt toegeschreven aan de oud-Griekse historicus Herodotus. Herodotus beschreef hoe in Babylon 500 jaar voor het begin van onze jaartelling huwbare vrouwen werden verkocht aan de hoogstbiedende man. Veilingkoop is nog steeds actueel. Ongeveer 50% van de kunsthandel in Nederland geschiedt via veilingen
  • 6. Schattingen Low estimate Mid estimate High estimate LOT 16 JAN VAN GOOL, DUTCH, 1685-1761 A WOODED LANDSCAPE WITH A SHEPHERDESS 4.000 6.000 EUR
  • 7. Limiet De limiet is de met de inbrenger overeengekomen minimum verkoopprijs De limiet wordt geheim gehouden De limiet behoort maximaal gelijk te zijn aan de low estimate De limiet is doorgaans de low estimate min 10%, dan wel gelijk aan de low estimate
  • 8. Auctioneers annoucement Als veilingmeester van deze zitting deel ik u mede, dat ik opeenvolgende biedingen mag verrichten namens de verkoper, of dat ik namens de verkoper biedingen kan verrichten als reactie op andere biedingen, totdat het bedrag van de overeengekomen minimumprijs is bereikt.
  • 9. Wat gebeurt er precies, verhoudingen Inbrenger veilinghuis: Overeenkomst van opdracht. lastgeving of bemiddeling? Verhouding zelf vormgeven. Veilinghuis koper: koopovereenkomst?, geen onderhandelingsmoment, belang algemene voorwaarden. Veilinghuis bieders: opdracht of een sui generis- bieden-op-de-veiling overeenkomst?
  • 10. Algemene Voorwaarden moeten ter hand worden gesteld; kunnen bij gebrek aan een wettelijke regeling vrijwel het hele veilingproces regelen; mogen grijze of zelfs zwarte bedingen bevatten, maar als het om consumenten gaat, dient de rechter de mogelijk onredelijk bezwarende bedingen ambtshalve te toetsen (HvJEU, Pannon).
  • 11. BIEDEN In persoon Via een agent Telefonisch Schriftelijk Via het internet
  • 12. Rechtbank Amsterdam 29 augustus 2012 Italiaanse Antiquair vs. Christies Telefonisch bieding vanuit Itali谷 op een middeleeuws houten sculptuur (lot nummer 184) Veilingmedewerker in de zaal biedt namens antiquair AV Christies: Christies does not accept liability whatsoever for failure to make a telephone bid or for failure to correctly execute a telephone bid Medewerker Christies biedt na lot nummer 183 namens de antiquair op lot 183A (een wandtapijt), koopt dit tapijt en biedt niet op no. 184, de houten
  • 13. Rechtbank Amsterdam 29 augustus 2012 Italiaanse Antiquari vs. Christies, vervolg Antiquair vordert gederfde winst, nu hij het beeld (dat aan een derde voor EUR 16.000,= is verkocht), kon doorverkopen met een winst van EUR 40.000,= Christies beroept zich op haar algemene voorwaarden. Antiquair stelt deze voorwaarden niet te kennen en dat ze onredelijk bezwarend zijn. Rechtbank Amsterdam verwerpt dat verweer, niet weersproken is dat Antiquair de catalogus van Christies heeft ontvangen. Voorts is voorspelbaar dat er een fout kan worden gemaakt bij telefonische biedingen, daarom exoneratie niet onredelijk.
  • 14. BID INCREMENTS 100/110/120-200 220/240/260-300 320/350/380/400-500 550/600/650-1000 1.000/1.100/1.200-2.000 2.200/2.400/2.600-3.000 3.200/3.500/3.800/4.000-5.000 5.500/6.000/6.500-10.000 etc.
  • 15. PROBLEMEN BIJ VEILINGKOOP Bod van de kroonluchter Geheime limieten Slechte kwaliteit Vervalsingen Verkeerde toeschrijving Verkeerde schatting Eigendomsclaim van een derde Stromannen Prijsafspraken Ring
  • 16. Voorbeelden uit de praktijk Een koper, een verzamelaar van Hollandse meesters, koopt een schilderij op een veiling in Amsterdam, welk schilderij volgens de veilingcatalogus is toegeschreven aan Frans Hals. Naderhand blijkt het schilderij geschilderd te zijn door een veel minder bekende leerling. Kan de koper de koop ongedaan maken? Een verkoper, een particulier persoon, brengt een schilderij toegeschreven aan de relatief onbekende schilder X in op een veiling, alwaar het voor een redelijke prijs voor zulke schilderijen aan een Museum wordt verkocht. Korte tijd later wordt het schilderij door het museum ge谷xposeerd als werk van de befaamde schilder Vermeer wat het werk honderden malen waardevoller maakt. Kan de verkoper het
  • 17. Dwaling /Non Conformiteit Artikel 7:17 lid 2 BW De koper mag verwachten dat de zaak de eigenschappen bezit die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn en waarvan hij de aanwezigheid niet behoefde te betwijfelen, alsmede de eigenschappen die nodig zijn voor een bijzonder gebruik dat bij de overeenkomst is voorzien. Het ijkpunt voor Non-conformiteit is de verwachting die de koper op grond van de overeenkomst van de zaak mocht hebben. Vaststellen overeenkomst: Haviltex
  • 18. Dwaling, wederzijdse dwaling Artikel 6: 228 BW 1. Een overeenkomst die is tot stand gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, is vernietigbaar: a. indien de dwaling te wijten is aan een inlichting van de wederpartij, tenzij deze mocht aannemen dat de overeenkomst ook zonder deze inlichting zou worden gesloten; b. indien de wederpartij in verband met hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te weten, de dwalende had behoren in te lichten; c. indien de wederpartij bij het sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste veronderstelling als de dwalende is uitgegaan, tenzij zij ook bij een juiste voorstelling van zaken niet had behoeven te begrijpen dat de dwalende daardoor van het sluiten van de overeenkomst zou worden afgehouden. 2. De vernietiging kan niet worden gegrond op een dwaling die een uitsluitend toekomstige omstandigheid betreft of die in verband met de aard van de overeenkomst, de in het verkeer geldende opvattingen of de omstandigheden van het geval voor rekening van de dwalende behoort te blijven.
  • 19. Dwaling, vervolg Dwaling gaat om een discrepantie tussen de precontractuele bedoelingen van de koper en het object van de overeenkomst (wilsgebrek) De eenzijdige dwaling is verwijtbaar opgewekte dwaling Bij wederzijdse dwaling weet geen van beide partijen beter
  • 20. Overlap dwaling & non conformiteit Koopovereenkomst is tweeslachtig. Enerzijds gaat een koopovereenkomst over een concrete zaak (het specifieke schilderij), anderzijds heeft de overeenkomst betrekking op een idee, op eigenschappen op gerechtvaardigde verwachtingen. In het eerste geval gaat het om het leveren van een prestatie (het fysiek leveren van het schilderij) in het tweede geval, (de gerechtvaardigde verwachtingen) gaat het om risicotoedeling, een garantieplicht die abstraheert van de te leveren prestatie.
  • 21. Overlap dwaling & non conformiteit Zowel bij dwaling als non conformiteit gaat het erom dat het gedachte voorwerp van de overeenkomst niet overeen komt met het werkelijke voorwerp. Conformiteit bestaat uit de overeenstemming tussen feitelijk en ide谷el object. Bij zuiver individueel bepaalde zaken, zoals een schilderij of een ander kunstvoorwerp is er overlap tussen dwaling en conformiteit
  • 22. Overlap dwaling & non conformiteit Koper kan zich erop beroepen dat de verkoper een onjuiste inlichting heeft verstrekt (geval onder a) en die inlichting ziet op de eigenschappen van de zaak(bijvoorbeeld het is een echte Rembrandt), dan zal die koper er zich er ook op kunnen beroepen dat hij gelet op die inlichting- bepaalde eigenschappen (die eigenschappen die door de verkoper medegedeeld) van de zaak mocht verwachten. Hetzelfde geldt in het geval van verzwijging (mededelingsplicht gaat voor onderzoeksplicht) In het geval van een beroep van een koper op wederzijdse dwaling, ligt het niet voor de hand dat de verkoper zich op het standpunt zal kunnen stellen dat de koper bijvoorbeeld in redelijkheid niet mocht verwachten dat het bijvoorbeeld om een Van Gogh ging: de verkoper ging daar immers ook zelf van uit.
  • 23. Overlap dwaling & non conformiteit Dwaling en Non-conformiteit twee kanten van dezelfde medaille overeenkomst is de spil waar dwaling en non conformiteit om draaien Beoordelingsmaatstaven beginnen in elkaar over te lopen; logisch want het gaat om de overeenkomst, van belang is dan wat de overeenkomst precies inhoudt. In alle gevallen waarin de onjuiste voorstelling van zaken betrekking heeft op de eigenschappen van het gekochte, dan niet alleen dwaling, maar ook non conformiteit.
  • 24. draagt het risico van de werkelijkheid Het onderscheid tussen het feitelijke object (het schilderij an sich), ten aanzien waarvan beide partijen kunnen dwalen, in de zin dat zij bepaalde eigenschappen van het schilderij niet kennen, en het ide谷le object van de overeenkomst (dat wil zeggen de overeengekomen eigenschappen die het object zou moeten hebben) is essentieel voor het beantwoorden van vragen van risicotoedeling. Het gaat er dan om in hoeverre de onbekendheid ten aanzien van de feitelijke eigenschappen, en het daaruit voortvloeiende risico, is geaccepteerd door de koper. De vraag naar de acceptatie van het risico laat zich niet goed beantwoorden aan de hand van de vraag wie een onderzoeksplicht of mededelingsplicht heeft. Wanneer wordt gezegd dat een koper zijn onderzoeksplicht heeft verzaakt, is dat in feite niet anders dan zeggen dat de koper onvoldoende grond had om een bepaalde eigenschap te mogen verwachten. Had de koper over die eigenschap zekerheid willen hebben, dan had hij daarnaar onderzoek moeten doen.
  • 25. Welke partij heeft het risico van de werkelijkheid aanvaard? De onderzoeksplicht en mededelingsplicht gaat er vanuit dat het ide谷le object zoveel mogelijk moet kloppen met het werkelijke object, en dat dus zoveel mogelijk bekend moet zijn over het werkelijke object. Dat hoeft niet altijd zo te zijn. Partijen kunnen zelf bepalen waar zij risicos van de overeenkomst willen neerleggen en accepteren dat zij niet alle eigenschappen van het object kennen. De verkoper van een aan Vermeer toegeschreven schilderij kan in een overeenkomst vastleggen dat hij niet weet of het al dan niet een schilderij van Vermeer betreft en dat de koper de mogelijkheid aanvaardt dat het schilderij geen Vermeer is. In een situatie zoals de voorgaande hoeft niet over mededelings en onderzoeksplichten te worden gesproken. De vraag waarvoor de rechter zich steeds gesteld ziet is wie van de twee, beide niets te verwijten, partijen kan worden geacht het risico van de onjuistheid van de voorstelling te hebben aanvaard. Het nadeel zal immers toch ergens moeten worden geplaatst. Kan bij de koper vallen of bij de verkoper.
  • 26. Dwaling en/of non conformiteit, juridisch maatwerk Dwaling/non conformiteit verschillen in stelplicht en bewijslast Non conformiteit biedt de meeste vari谷teit aan mogelijkheden, hele arsenaal van nakoming, ontbinding, schadevergoeding, prijsvermindering in de vorm van gedeeltelijke ontbinding. Op grond van Non Conformiteit heeft de koper recht op het positief contractsbelang: hij moet worden gesteld in de positie waarin hij bij correcte nakoming zou hebben verkeerd, dus conform hetgeen hij redelijkerwijs mocht verwachten. Non conformiteit, bij consumentenkoop dwingend recht. Voor schadevergoeding en ontbinding is veelal
  • 28. Risico toedeling in de praktijk Kunstkoop kansovereenkomst? Hercules Seghers HR 3 april 1959, NJ 1959, 179 Hercules Seghers. Van Veen verkocht in een berglandschap aan Polis. Zowel koper als verkoper meende dat het een werk van Seghers betrof, in casu op grond van het oordeel van twee verschillende deskundigen. Waarvan een deskundige door de koper was aangedragen. Koopprijs bedroeg Fl. 250.000,=. Meer dan tien jaar na de aankoop blijkt uit een rapport van een andere expert dat het werk toch van een andere meester is en niet van Hercules Seghers.
  • 29. Hercules Seghers, vervolg Het dwalingsberoep (tegenwoordig beroep op wederzijdse dwaling) van Polis treft geen doel: () dat de koper, indien hij bij het bepalen van den prijs, dien hij bereid was voor het schilderij te betalen, de genoemde kans (bedoeld is de kans dat de toeschrijving achteraf onjuist zou blijken, QM) niet heeft verdisconteerd, dit aan den verkoper had behoren mede te delen, waarna het van den verkoper zou hebben afgehangen of op dezen grondslag een overeenkomst tot stand zou zijn gekomen.
  • 31. Kantharos van Stevensweert, HR 3 april 1959 Koper en verkoper dachten allebei met een vrijwel waardeloos bekertje van doen te hebben. Het blijkt van Grieks-Romeinse oorsprong te zijn en een onschatbare waarde te vertegenwoordigen. Verkoper wenst de overeenkomst ongedaan te maken (tegenwoordig wederzijdse dwaling). De Hoge Raad overweegt:
  • 32. Kantharos van Stevensweert, vervolg dat naar redelijke, in het verkeer gangbare opvatting degene die een hem toebehorende zaak tegen een overeengekomen contraprestatie van de hand doet, daarmede de kans prijsgeeft dat de zaak achteraf zal blijken hoedanigheden te bezitten waarvan hij ten tijde van den verkoop geen vermoeden kon hebben Geval van verkopersdwaling
  • 34. Dubieuze Charles Leickert, Gerechtshof Arnhem 4 december 2007 Schilderij is in de veilingcatalogus omschreven als zijnde van de hand van Leickert. Deskundige van Sothebys Amsterdam: geen echte Leickert. Koper wil geld terug. Koper vangt bij rechtbank bot. Er waren diverse werkzaamheden aan het schilderij verricht en volgens de voorwaarden van het veilinghuis hoefde het veilinghuis schilderij alleen terug te nemen wanneer het zich in de staat bevindt als bij aankoop. Voorts nam de rechtbank aan dat de veilingkoop een kansovereenkomst betrof, waarbij het risico van de dwaling voor rekening van de koper dient te blijven. Koper gaat in hoger beroep.
  • 35. Dubieuze Charles Leickert, Gerechtshof Arnhem 4 december 2007 Het Notarishuis heeft gesteld dat koopovereenkomsten als deze (kunstkoop) steeds een kanskarakter hebben, in de zin dat de kans dat het werk niet authentiek blijkt in de overeenkomst is verdisconteerd. Het Hof volgt het Notarishuis niet in deze stelling. Of een overeenkomst als een kansovereenkomst moet worden aangemerkt, moet door uitleg worden bepaald, waarbij het aankomt op de zin die partijen over en weer redelijkerwijs in de gegeven omstandigheden aan elkaars verklaringen en gedragingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. In het onderhavige geval is van een kansovereenkomst met betrekking tot de toeschrijving van het schilderij naar het oordeel van het hof geen sprake. Het Notarishuis heeft het schilderij in de
  • 36. Dubieuze Charles Leickert, Gerechtshof Arnhem 4 december 2007 4.9 Zoals hiervoor is overwogen, vormt in deze procedure de omstandigheid dat het schilderij zoals in de catalogus was beschreven van de hand van Leickert is, een eigenschap van de zaak die [appellant] op grond van de overeenkomst mocht verwachten (art. 7:17 lid 2 BW). Voorts heeft [appellant] gesteld dat hij de overeenkomst niet zou hebben gesloten indien hij zou hebben geweten dat het schilderij niet van de hand van Leickert is. Deze stelling is op zichzelf niet weersproken, terwijl het Notarishuis van haar zijde niet heeft gesteld dat zij mocht aannemen dat [appellant] het schilderij ongeacht de authenticiteit toch zou hebben gekocht (art. 6:228 lid 1 sub a BW). Verder kan, gelet op hetgeen hiervoor is overwogen omtrent de aard en inhoud van de overeenkomst en de omstandigheden van het geval, niet worden geoordeeld dat een eventuele dwaling omtrent de authenticiteit van het schilderij voor rekening van [appellant] dient te blijven (art. 6:228 lid 2 BW). Het hof verwijst naar artikel 6.1 van de algemene voorwaarden, dat een contractuele dwalingsregeling bevat.
  • 37. Dubieuze Charles Leickert, Gerechtshof Arnhem 4 december 2007 Hof wenst inlichtingen over betekenis algemene voorwaarden in de branche alsook deskundige bericht over authenticiteit van het schilderij Zaak geschikt.
  • 39. Koper vs. Christies, Rechtbank Amsterdam, 11 september 2012 Koper koopt op 14 november 2007 op een veiling A watchtower at the mouth of an estuary . Het schilderij is toegeschreven aan Jan Josefsz. Van Goyen. Koopprijs plus opgeld EUR 37.005,50 Over de conditie van het schilderij in het conditerapport It is an expression of opinion only and must not be treated as a statement of fact. In natural light no obvious damages can be detected, except for a pattern of tiny retouchings, especially in the sky to cover the woodgrain that was showing through the blue/gray pigments that became slightly transparant with age. Also a few minor strenghtenings of the darker pigments in the foreground are visible UV-light reveals the aforementioned retouchings and strengthenings. Otherwise the dirty varnish turns green, making a further reading difficult. We thank you for you interest in the forthcoming sale.
  • 40. Koper vs. Christies, Rechtbank Amsterdam, 11 september 2012 We remind you again that all property is sold as is and should be viewed personally by you or by your professional advisor before the sale to assess its condition. In de catalogus staat het schilderij als volgt omschreven: L 135 JAN JOSEFSZ. VAN GOYEN Leiden 1596-1656 The Hague A watchtower at the mouth of an estuary Signed with monogram and dated VG 1640 (lower centre) Oil on panel 23.2 x 32.5 cm EUR 30.000,- - 50.000,=
  • 41. Koper vs. Christies, Rechtbank Amsterdam, 11 september 2012 In de catalogus staat vermeld: Explanation of Cataloguing Practice for pictures, drawings, prints and miniatures The following expressions with their accompanying explanations are used by Christies as standard cataloguing practice. Our use of these expressions does not take account of the condition of the lot or of the extent of any restoration. () Name(s) or Recognised Designation of an Artist without any Qualification. In our opinion a work by the artist. In de veilingvoorwaarden (Conditions of Sale) van Christies staat onder meer vermeld: (A)3 Descriptions in the Catalague and Video Images (a) All statements of Christies in the catalague and condition reports as to the (presumptive) designer, author, writer, origin, date, age, genuineness, source, condition or estimated Hammer Price of any Lot are statements of opinion only and shall never imply any guarantee by Christies ()
  • 42. Koper vs. Christies, Rechtbank Amsterdam, 11 september 2012 Koper heeft het schilderij na de aankoop door het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) laten bekijken. RKD vermeldt thans als omschrijving: trant/naar/was Jans Josefsz. Van Goyen () Bij onderzoek van het schilderij op het RKD in februari 2008 is het volgende geconcludeerd: het valt niet uit te sluiten dat dit schilderij oorspronkelijk een eigenhandig werk van Jan van Goyen is geweest, maar in de huidige toestand () kan dit schilderij niet of niet meer als eigenhandig worden beoordeeld. Expert Petra Noble, geraadpleegd door koper: CONCLUSION: The picture makes an authentic impression apart from the sky that has been (almost) entirely overpainted. This has been done to presumably hide a sky that is in poor condition. () The extensive overpaint appears to the result of degradation associated with the wood grain that is frequently encountered in panel paintings by Jan van Goyen.
  • 43. Koper vs. Christies, Rechtbank Amsterdam, 11 september 2012 Stellingen koper meer dan 50% geretoucheerd brengt mee dat het geen eigenhandig van Van Goyen is en handhaaft beroep op dwaling dan wel toerekenbare tekortkoming beroep op vernietiging van de algemene voorwaarden Christies, deze zouden niet ter hand zijn gesteld, Christies komt gezien de omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid geen beroep op de voorwaarden toe.
  • 44. Koper vs. Christies, Rechtbank Amsterdam, 11 september 2012 Hof overweegt dat koper afgegaan is op de vermelding in de catalogus, daarin stonden de voorwaarden geprint, voorwaarden van toepassing. Tussen partijen is niet in geschil dat niet geretoucheerde gedeelte van schilderij wel van Van Goyen is. Vraag die beantwoord dient te worden of de mate van retouchering van het schilderij die naderhand is gebleken met zich meebrengt dat Christies daarover andere mededelingen had behoren te doen dan zij gedaan heeft, een lagere prijsstelling had moeten hanteren dan wel aan de naam van de maker een kwalificatie had moeten verbinden (volgens koper (was) van Goyen). Het gaat erom of het schilderij gelet op de aard der zaak en de mededelingen die de verkoper over de zaak heeft gedaan, de eigenschappen bezat die koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten Hof overweegt: - 17e eeuws schilderij verkocht op een veiling als onderdeel van oude meesters - Door Christies gesteld en niet betwist is dat alle oude meesters geretoucheerd zijn; - uit de hiervoor genoemde citaten blijkt dat Christies met de naam Van Goyen in relatie tot het schilderij slechts haar mening tot uitdrukking heeft willen brengen. -expliciet door Christies gewezen op retoucheringen van lucht, die zeker onder een UV-lamp, maar ook reeds met natuurlijk licht zichtbaar waren.
  • 45. Koper vs. Christies, Rechtbank Amsterdam, 11 september 2012 Gelet op de mededelingen van de zijde van Christies mocht koper niet verwachten dat met zekerheid vast zou staan dat het schilderij geheel geschilderd was door Van Goyen. Koper mocht verwachten dat Christies mening op goede gronden had gegeven, was ook zo (meest vooraanstaande expert op het gebied van Van Goyen door Christies geraadpleegd). Mate van retouchering werd pas duidelijk na nog diepgravender onderzoek met stereomicroscoop, en dat in redelijkheid niet van Christies kan worden verwacht dat zij dergelijk diepgravend onderzoek uitvoert Christies kon in redelijkheid menen dat het een werk van Van Goyen betrof. Door mening kenbaar te maken geen rechtsnorm geschonden. Indien de mate waarin het schilderij was geretoucheerd voor koper bepalend zou zijn geweest voor het al dan niet aangaan van de koop had het, gelet op deze waarschuwingen door Christies, op zijn weg gelegen daarover voorafgaand aan de koop, (te trachten) meer zekerheid te verkrijgen of, indien meer zekerheid niet verkregen kon worden, van de koop af te zien. Het is het Hof niet gebleken dat koper enig onderzoek heeft verricht of zich tijdens de kijkdagen door een deskundige heeft laten bijstaan. Voor zover hij daardoor andere verwachtingen over het schilderij bleek te hebben dan gerechtvaardigd was, moet dat voor zijn risico komen. Schilderij voldeed aan de overeenkomst. Geen toerekenbare tekortkoming. Ook geen dwaling; geen onjuiste voorstelling van zaken. Geen vernietiging voorwaarden. Te algemeen gesteld door koper, niet duidelijk.
  • 47. Koper vs. Internetveiling, Hof Amsterdam, 9 oktober 2012 Via een internetveiling wordt een schilderij aangeboden met de omschrijving Jopie Huisman, Theedoeken aan een waslijn. Via internet biedt koper EUR 2200,= welk bod geaccepteerd is. Bij taxatie voor verzekering blijkt het geen echte Jopie Huisman te zijn. Koper spreekt veilinghuis in rechte aan. Kantonrechter wijst de vordering af, er zou geen sprake zijn van consumentenkoop en koper zou onvoldoende onderzoek naar het schilderij hebben gedaan.
  • 48. Koper vs. Internetveiling, Hof Amsterdam, 9 oktober 2012 Via een internetveiling wordt een schilderij aangeboden met de omschrijving Jopie Huisman, Theedoeken aan een waslijn. Via internet biedt koper EUR 2200,= welk bod geaccepteerd is. Bij taxatie voor verzekering blijkt het geen echte Jopie Huisman te zijn. Koper spreekt veilinghuis in rechte aan. Kantonrechter wijst de vordering af, er zou geen sprake zijn van consumentenkoop en koper zou onvoldoende onderzoek naar het schilderij hebben gedaan.
  • 49. Koper vs. Internetveiling, Hof Amsterdam, 9 oktober 2012 Het hof acht in dit verband allereerst van belang dat het schilderij door [ ge誰ntimeerde ] zonder enig voorbehoud is aangeduid als geschilderd door Jopie Huisman en niet, zoals kennelijk het geval was met betrekking tot D. [ B ] was voor-zien van de afkorting gesign., hetgeen een potenti谷le koper, mede gezien de algemene voorwaarden van [ ge誰ntimeerde ] die vermelden: Indien de beschrijving van goederen die vallen onder de categorie schilderijen voorafgegaan worden door het begrip Gesigneerd of Gesign., wordt de echtheid van het artikel door de veilinghouder niet gegarandeerd, eerder tot nader onderzoek zou moeten kunnen aanzetten. Gesteld noch gebleken is verder dat het thema van het schilderij voor een Jopie Huisman ongebruikelijk was. Dat een deskundige onderkent dat het schilderij is gemaakt met kleuren die Jopie Huisman niet gebruikte, acht het hof niet van doorslaggevend ge-wicht nu gesteld noch gebleken is dat die zodanig afweken van de kleuren die Jopie Huisman gewoonlijk gebruikte dat [ appellant ], van wie niet gesteld of gebleken is dat hij bijzondere kennis daaromtrent had, reeds daarom tot nader onderzoek had moeten worden aangespoord.
  • 50. Koper vs. Internetveiling, Hof Amsterdam, 9 oktober 2012 Nu aangenomen wordt dat sprake is van een consumentenkoop komt [ ge誰ntimeerde ] geen beroep toe op de bepaling in de algemene voorwaarden dat de koper zelf de authenticiteit dient te onderzoeken. [ ge誰ntimeerde ] heeft het schilderij immers zonder enige terughoudendheid te koop aangeboden als een werk van Jopie Huisman en [ appellant ] mocht op die mededeling af-gaan. [ ge誰ntimeerde ] heeft evenwel een schilderij geleverd dat niet van Jopie Huisman is en aldus een wezenlijk andere prestatie geleverd (artikel 6:237 aanhef en onder b en c BW alsmede artikel 7:6 lid 1 in verbinding met artikel 7:17 lid 2 BW).
  • 51. Discussie Alle goederen worden verkocht voetstoots zonder actie of refactie, in de toestand, waarin het te verkopende zich op het ogenblik van toewijzing bevindt. Omschrijvingen in de catalogus en alle inlichtingen schriftelijk of mondeling gegeven, worden geacht naar beste weten van de zijde van veilinghouder gedaan te zijn en kunnen nimmer aanleiding geven tot verhaal op de veilinghouder, resp. de verkoper, of aangevoerd worden als reden voor de verkoper om zich te onttrekken aan zijn verplichting om de goederen tot zich te nemen en te betalen. Spanning tussen omschrijving voorwerp catalogus en voorbehoud omschrijving in AV Strijd met dwingend recht i.g.v. consumentenkoop? (Art. 7:6 BW) Strijd met redelijkheid en billijkheid? Onredelijk bezwarend beding?
  • 52. Kunst onder de Hamer, Juridische aspecten van veilingkoop, redactie R辿ne Klomp & Tjeerd Schiphof, Boom Juridische Uitgevers, 2009 P.Klik, Conformiteit bij koop, besproken door Prof. dr. mr. T.F.E. Tjong Tjin Tai in Rechtsgeleerd Magazijn THEMIS 2010-2