3. Bilim ?evrelerince k¨¹resel ?s?nma
atmosferde karbondioksit oran?n?n artmas?na
ba?lanmaktad?r. Her ne kadar atmosferdeki
karbondioksit, ye?il bitkilerin fotosentez
olay?nda, karbondioksitin litosfer y¨¹zeyinde
suda ??z¨¹nmesiyle atmosferden ?ekilmekte
ise de bu mekanizmalar?n kapasitesinin
¨¹zerinde karbondioksit sal?n?m?, gezegen
¨¹zerinde sera etkisi yaratmaktad?r.
5. Sanayile?en ¨¹lkeler taraf?ndan
yo?un olarak atmosfere sal?nan
karbondioksit gaz? ba?ta olmak ¨¹zere
kloroflourkarbon
gaz?, metan, azotoksitleri, ozon ve su
buhar?n?n olu?turdu?u sera gazlar?n?n
atmosferde neden oldu?u sera etkisi
sonucunda k¨¹resel ?s?nma meydana
gelmektedir.
7. Atmosfere kar??an karbondioksit
gaz?n?n %80-85¡¯i fosil yak?tlar?n (petrol
ve t¨¹revleri, k?m¨¹r, do?al gaz) sanayide
ve g¨¹nl¨¹k ya?amda kullan?mdan meydana
gelmektedir.
Sera gazlar? i?inde karbondioksit gaz?n?n
k¨¹resel ?s?nmadaki pay? % 50¡¯dir.
9. Motorlu kara yolu ta??tlar?ndan ve
otomobillerden atmosfere yay?lan
ve karbondioksit gaz?n? da i?inde
bar?nd?ran egzoz gaz? sera etkisine
neden olan ?nemli etkenlerden birisidir.
Di?er taraftan, spreylerdeki p¨¹sk¨¹rt¨¹c¨¹
gazlar, so?utucu aletlerde kullan?lan
gazlar ve bilgisayar temizleyicilerinden
olu?an kloroflourkarbon gazlar?n?n
k¨¹resel ?s?nmadaki pay? % 22¡¯dir.
10. Kyoto Protokol¨¹ ?u anda
yery¨¹z¨¹ndeki 160 ¨¹lkeyi ve sera gaz?
sal?n?mlar?n?n % 55'inden fazlas?n?
kapsamaktad?r.
12. D¨¹nya iklim sisteminde
de?i?ikliklere neden olan k¨¹resel
?s?nman?n etkileri en y¨¹ksek
zirvelerden, okyanus derinliklerine,
ekvatordan kutuplara kadar d¨¹nyan?n
her yerinde hissediliyor.
14. Kutuplardaki buzullar eriyor, deniz
suyu seviyesi y¨¹kseliyor ve k?y? kesimlerde
toprak kay?plar? art?yor.
?rne?in ;1960¡¯lar?n sonlar?ndan bu yana
Kuzey Yar?k¨¹re¡¯de kar ?rt¨¹s¨¹nde y¨¹zde
10¡¯luk bir azalma oldu. 20¡¯inci y¨¹zy?l
boyunca deniz seviyelerinde de 10-25 cm
aras?nda bir art?? oldu?u saptand?.
15. K¨¹resel ?s?nmaya ba?l? olarak
d¨¹nyan?n baz? b?lgelerinde
kas?rgalar, seller ve ta?k?nlar?n
?iddeti ve s?kl??? artarken baz?
b?lgelerde uzun s¨¹reli, ?iddetli
kurakl?klar ve ??lle?me etkili
oluyor.
16. K¨¹resel ?s?nma insan sa?l?n? da do?rudan
etkiliyor.
Bilim adamlar?, iklim de?i?ikliklerinin
kalp, solunum yolu, bula??c?, alerjik ve baz?
di?er hastal?klar? tetikleyebilece?i
g?r¨¹?¨¹nde.
18. Daha az araba kullan?n:
Daha s?k y¨¹r¨¹y¨¹n, bisiklet kullan?n ve toplu
ta??ma ara?lar?ndan daha ?ok faydalan?n.
Araba kullanmad???n?z her 2 km i?in 0,75 kg
karbondioksit tasarruf edeceksiniz.
19. Geri d?n¨¹?¨¹me katk?da bulunun:
Evinizden ??kan ??plerin sadece yar?s?n? geri
d?n¨¹?t¨¹rerek y?lda 1200 kg karbondioksit
tasarrufu sa?layabilirsiniz.
20. Daha az s?cak su kullan?n:
Suyu ?s?tmak i?in ?ok fazla enerji gerekmektedir.
Daha az su t¨¹keten bir du? ba?l??? ile 175 kg,
giysilerinizi so?uk yada ?l?k suda y?kayarak da 250
kg. karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz.
21. Bir a?a? dikin:
Bir a?a? ?mr¨¹ boyunca 1 ton karbondioksit
emer.
22. Geri d?n¨¹?¨¹m¨¹ evde ba?lat?n:
Evde olu?an ??p¨¹n yar?s?n?n geri d?n¨¹?¨¹m¨¹n¨¹
sa?laman?z, y?lda 1200 kg karbondioksit
tasarrufu sa?lar.
23. Bulundu?unuz ortam s?cakl???n? d¨¹?¨¹r¨¹n:
Fazla de?il, sadece 1¡ãC d¨¹?¨¹r¨¹n, b?ylece bir miktar
enerji tasarrufu yapabilirsiniz.
E?er ¨¹?¨¹rseniz ; ki bu ihtimal genelde
yoktur, ¨¹zerinize modaya uygun bir kazak, s¨¹veter
giyebilirsiniz. Ortalama bir aile b?ylece y?lda
atmosfere 0,4 ton CO2 verilmesini engellemi?
olaca?? gibi paras?n? da tasarruf etmi? olur.
24. Elektrikli cihazlar?n Stand by
konumunda b?rakmay?n:
Televizyonlar?m?z? standby konumunda b?rakmak
bir miktar enerjiyi gereksiz yere harcamam?za
neden olur. Kumandayla kapatmak yerine
oturdu?umuz yerden kalkarak TV¡¯yi ¨¹zerinden
kapatabiliriz. Ortalama bir aile b?ylece y?lda 150
kg CO2¡äin atmosfere kar??mas?n? engellemi? olur.
25. ?arj cihazlar?n? prizlere tak?l?
b?rakmay?n:
K¨¹?¨¹k ?arj cihazlar? kullan?lmad?klar? zaman bile
bir miktar enerji harcarlar. Cep telefonu,
PlayStation¡ gibi cihazlar?n?z? ?arj etmedi?inizde
yada pilleri doldu?unda ?arj cihazlar?n? prizde
b?rakmay?n?z. Ortalama bir aile b?ylece y?lda 7
kg CO2¡äin atmosfere kar??mas?n? engellemi? olur.
26. Daha verimli ampul kullan?n:
D¨¹?¨¹k enerji ampulleri size gereken ????? verdikleri gibi 3
kat daha az g¨¹? harcarlar. E?er ki bir gece kul¨¹b¨¹nde
ya?am?yorsan?z, t¨¹m ampullerinizi de?i?tirin.
Ortalama bir aile b?ylece y?lda 200 kg CO2¡äin atmosfere
kar??mas?n? engellemi? olur.
27. Avrupal? bir grup uzmanlara g?re k¨¹resel ?s?nma
sonucu ¨¹n¨¹m¨¹zdeki y¨¹zy?l boyunca pek ?ok
de?i?ikli?e neden olacak.
* G¨¹ney b?lgeleri daha s?cak ve ya???l?, kuzey
b?lgeler ise kuru ve s?cak mevsimler bekliyor.
* Uzmanlara g?re k¨¹resel ?s?nma y¨¹z¨¹nden
deniz seviyesi y¨¹kselecek, buzullar daha da
eriyecek, barajlardaki su seviyesi azalacak ve
f?rt?nalar daha ?ok can alacak.
