1. KURUMSAL YÖNETİM
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı
Tezsiz Yüksek Lisans Kurumsal Yönetişim Dersi
Konuşmacı - Ali KAHRAMAN
Danışman - Yrd.Doç.Dr. Süleyman Gökhan GÜNAY
2. Kurumsal yönetim, İngilizce "Corporate Governance" kavramının Türkçe
karşılığıdır.
"Governance" sözcüğü denetlemek, yöneltmek işlevlerini içerir ki, bu
aktiviteler doğal olarak kamu, özel, kâr amacı güden ve gütmeyen tüm
birimlerce yapılmaktadır.
"Corporate" kavramı ise başka birimlere ait değil şirketlere ait
uygulamalara referansta bulunulduğunu belirtir.
KURUMSAL YÖNETİM KAVRAMI 1/3
3. Aslında "corporate governance" kavramının karşılığı olarak "kurumsal yönetim"
sadece şirketlerin yönetimi ve denetimine ilişkin kurallar bütününe işaret
etmekten uzaktır.
Ancak daha önceleri kullanılan "yönetişim" kavramı da ifadeyi tam
karşılayamamaktadır.
Alternatif olarak, örneğin, Sak "yönetim biçimi" kavramını da kullanmaktadır.
Orbay da "şirket yönetkesi" kavramını benimsemiştir. Ancak, özellikle Sermaye
Piyasası Kurulu'nun bu konuda 2003 yılında yayımladığı ilkelere "Kurumsal
Yönetim İlkeleri" adı verilmesi, artık kurumsal yönetim kavramının
benimsendiğinin bir göstergesidir.
KURUMSAL YÖNETİM KAVRAMI 2/3
4. Kurumsal yönetim şirketin fon sağlayıcılarının yatırımlarının
korunmasına yönelik gerçekleştirilen uygulamalardır.
Kurumsal yönetim uygulamalarının yerleştiği bir şirkette, yatırımcılar
pasif bir şekilde şirket faaliyetlerini sadece dönemsel bazda
incelemezler. Bilakis kendilerini mülksüzleştirmeye yeltenen yöneticileriyöneticileri
kesintisiz olarak kontrol edecek şekilde donanımlı olurlarkesintisiz olarak kontrol edecek şekilde donanımlı olurlar.
KURUMSAL YÖNETİM KAVRAMI 3/3
6. KURUMSAL YÖNETİM MEKANİZMALARI
Hissedarlara şirketteki yatırımlarının getirisini temin güvencesi sağlayan
kurumsal yönetim mekanizmaları, kaynak açısından şirket-içi ve şirket-
dışı olarak iki sınıfa ayrılır; bir farklı sınıflandırılması da Anglo-Saxon
sistemi ve Kıta Avrupa'sı sistemi şeklinde yapılmaktadır.
Kurumsal yönetim mekanizma çeşitliliğini açıklamada, hissedarların
yasal korunma farklılığını merkeze alan çalışmalar, 1990’lı yılların
ikinci yarısında gündeme gelmiştir.
7. 1.1.Kurumsal Yönetim Kavramının Arka Planı
Kurumsal yönetimin işlerlik kazanmadığı ortamda şirket hissedarlarının
karşı karşıya kaldığı mülksüzleştirme riskinin betimlenmesi, kurumsal
yönetim uygulamalarının önemini çarpıcı şekilde ortaya koyacaktır.
Bu nedenle, kurumsal yönetimin şirket hissedarları açısından arz ettiği
önemin açılımı, bu uygulama yokluğunda yatırımcıların çaresizliğine
ilişkin odaklanma ile gerçekleştirilecektir.
8. 1.1.1.Kurumsal Yönetim Yokluğunda Şirket
FinansmanıŞirket sahipliğinin hissedarlarda, denetimin ise profesyonel yöneticilerde
olması önemli bir sorunu da birlikte getirmektedir. Bu temel sorun, ]ensen
ve Meckling tarafından da belirtildiği gibi çok önceleri, 1776 tarihinde Adam
Smith'in Wealth of Nations yapıtında ifade edilmiştir.
Nitekim Adam Smith, profesyonel yöneticiler hakkında bilgi verirken şunu
vurgulamıştır: "Diğer adamların parasının yöneticisi olarak, yöneticilerin
sanki kendi paralarını yönetiyormuş gibi aynı isteklilik ve ihtiyat
ile yönetip korumaları beklenemez. .ihmal ve müsriflik
bu tür şirketin işlerinin yönetiminde az ya da çok daima
var olacaktır."
9. 1.1.1.Kurumsal Yönetim Yokluğunda Şirket
Finansmanı
.Tasarruf sahibi yatırımcıların, yatırımlarını getirişine ve geri ödemesine yönelik
herhangi bir güvence olmadan şirketlere fon sağlamalarının iki nedeni,
10. 1.1.1.Kurumsal Yönetim Yokluğunda Şirket
FinansmanıKarşılığında bir kontrol gücü elde etmeksizin tasarruflarını piyasada üne
sahip şirketlere yatırmanın yatırımcılar için önemli bir sakıncası vardır.
Shleifer ve Vishny şirket yöneticilerinin gelecekte sermaye piyasalarına
gelip fon temin etmek istediklerinden ve gelecekteki yatırımcıların para
vermelerini temin etmek için iyi bir ün oluşturmak istediklerinden, mevcut
yatırımcılara fonları karşılığı ödeme yaptıklarını belirtir.
Uç bir örnek olarak "Ponzi örneğini" vermektedirler ki, girişimciler silsile
halinde fon elde edip sonraki yatırımcılardan elde ettikleri fonu ilk
yatırımcılara verip piyasada yüksek getiri illüzyonu oluşturmuşlardır.
Nitekim bu durum daha yakın geçmişte Türkiye'de "Saadet Zinciri" olarak
isimlendirilen vaka şeklinde gerçekleşmiştir.
11. 1.1.1.Kurumsal Yönetim Varlığında İşletme
FinansmanıKurumsal yönetim şirket değerinin tüm hissedarlara hisse miktarları ile
oransal olarak tahakkuk eden hisse getirisi ve yalnızca büyük hisseleri olan
veya yönetim ile bağlantıları olan bir kısım hissedarlara tahakkuk eden özel
yararlar arasında nasıl bölüşüldüğünü belirlediği için yatırımcılar açısından
önem gösterir
12. 1.1.1.Kurumsal Yönetim Varlığında İşletme
Finansmanı
Karşılığında hiçbir kontrol elde etmeksizin şirkete fon sağlama, yatırımcıları
yöneticilerin mülksüzleştirilmesine karşı korumasız bırakmaktadır. işte,
yatırımcılara yöneticilerin mülksüzleştirilmesine karşın kontrol gücü verme
“kurumsal yönetim” tanımlarının ortak noktasıdır.
Kurumsal yönetim fonksiyonunu yalnızca bir kelime
ile özetlemek gerekirse, bu sözcük "kontrol"
olacaktır. Kurumsal yönetim mekanizmaları
sayesinde elde edecekleri kontrol ile yatırımcılar
yöneticilerin mülksüzleştirilmesine karşı kendi
yatırımlarını koruyacaklar ve yatırımlarından getiri
elde edeceklerdir.
14. 1.1.1.Kurumsal Yönetim Varlığında İşletme
FinansmanıÖzetlenecek olursa, Şekil-1.4'te görüldüğü gibi kurumsal yönetim
yatırımcılara şirket kontrolünü ellerinde tutanların mülksüzleştirilmesine
karşı bir kontrol gücü sağlamaktadır. Kurumsal yönetim yokluğunda,
kendilerini mülksüzleştirilmeye maruz bırakmaktadırlar.