3. Shtëpiza është një kuti alumini në te cilën janë
të vendosura komponente të tjera.
Përveq rolit mbrojtës qe ka shtëpiza në të
ndodhen edhe simtemi për furnizim me energji
elektrike edhe tranformimi i saj ne form te
papërshtatshme.Varësisht nga qellimi i
kompjuterit egzistojn disa lloje të shtëpizave:
Shtëpiz e holl-perdoret më shpesh per sacione
rrjetesh qe nuk kan disqe
Shtëpiza bejbi(baby)-është e dyta sipas
madhësis me dimensione të përaferta
33x40x18cm dhe zakonisht qëndron e shtrir në
tavolinë.
Mini tauer- është shtëpiz me dimensione të
ngjajshme si baby shtëpiza por e dizajnuar qe
te qendroj vertikalisht.
Shtepiza ATX -bëhen dominante me paraqitjen
e procesorëve pentium II dhe pllakave Amë te
konstruktuara per to.
Prof.Labinot Rexhaj
4. Është paisje dalse e cila e paraqet ne
ekran regjistrimin e informatave me
ndihmet e paisjeve hyrse.
Karakteristikat kryesore te monitorëve
janë: madhësia( matet me inç:
14,15,17,19,21...) rezulucioni(densedia e
pikave me rezulucion te zakonshëm
horizontal dhe vertikat që sot perdoret
deri më 800x600 , 1024x768 , 1280x1024)
frekuenca( numri i vizatimit te
fotografis në 1sekond të shprehur në
herc) dhe madhësia e pikes( matet me
milimeter, ndërsa e shpreh distancën
ndermjet dy pikave ne ekran).
Fotografia e ekranit është e perbër nga
shum pika të vogla. Këto pika quhen
piksel.Pikseli është elementi kryesor
prej të cilit përbehet fotografia e
ekranit.
Prof.Labinot Rexhaj
5. Me paraqitjen e sistemeve operative
grafike miu bëhet paisja pa të cilen
nuk mund të mendohet puna e
kompjuterit.
Miu përdoret si paisje për tregim.
Ashtu siq lëviz miu nëpër bazamet
ashtu ne ekran duhet të leviz
shigjeta treguese.Kur treguesi i miut
do te sillet mbi objektin e nevojshëm
me shtypjen e njërit nga butonët qe
ndodhet ne mi ndirmirret aksion i
caktuar. Egzistojn mi me një,dy dhe
tre buton, ndërsa per punë më
efikase sygjerohen minet me dy
buton.
Prof.Labinot Rexhaj
6. Tastiera i ngjan makines mekanike të shkrimit . Është njesi
hyrese që më së shumti përdoret ,me ndihmën e së ciles te
dhënat nga forma e shkruar kthehen ne shifrimin binar dhe
barten ne memorien e punës.Detyra kryesore e tastierës është
futja e simboleve tekstuale duke shtypur tastet e saj. Gjatë
shtypjes së disa tasteve te ashtuquajtura taste speciale jepen
urdhëra kompjuterit.
Prof.Labinot Rexhaj
7. Shërben për vendosjen e të gjitha
elementeve te sistemit kompjuterik,
përmes pllakes amë vendoset
komunikimi ndermjet njesive te
ndryshme. Komunikimi me njësit e
integruara bëhet përmes njësive te
mrendshme ose bazave te mbrendshme
me njësit të jashtme përmes bazave
eksternal. Në pllaken amë janë te
vendosura sllotet ose Ram-memorie te
madhësive te ndryshme pastaj në
pllakën amë është i ngjitur procesori,
ndërsa në të ashtëquajterën sllot janë
të vendosura të gjitha kartela e tjera
(kartela e zërit , kartela e rrjetit ,
kartela e radios...). Egzistojnë edhe
disa pllaka amë në te cilat disa kartela
janë te integruara(të vendosura ne vetë
pllaken): Video e rrjetit dhe Kartela e
zërit qe kanë për qëllim zvoglimin e
qmimit.
Prof.Labinot Rexhaj
8. Kartela grafike është një nga paisjet kryesore të kompjuterëve modern.
Këto karta kanë nëbrendesi te tyre GPU ështe shume i ngjashem me CPU
por ndryshon ne faktin qe eshte i optimizuar ne kryerjen e operacioneve
matematike qe jane mese te zakonshme ne manipulimin e grafikeve. Ky
optimizim eshte diferenca kryesore midis GPU dhe CPU .Nje element tjeter
i rëndësishem i kartes grafike eshte memoria GPU e cila e perdor
memorien per te ruajtur rezultatet e perkohshme qe asaj i duhen per te
kryer operacione ne menyre sa me eficente. Kjo memorie mund te
perdoret edhe per qellime te tjera si ruajta e imazheve të cilat do te
shfaqen së shpejti ne monitor. Sasia dhe tipi i kësaj memorie është një
faktor I kartës grafike lidhet me monitorin nëpeëmjet RAMDAC .Disa
karta grafike kanë më shume se një RAMDAC, kjo bën teë mundur lidhjen
e më shumë se një monitori me skeden grafike.
Prof.Labinot Rexhaj
9. Njësia qendrore e përpunimit (Central
Processing Unit) ose shkurt CPU, ështe një
program kompjuterik pjesë e një sistemi
kompjuterik i cili kryen udhëzimet dhe është
një element parësor në ushtrimin e
funksioneve kompjuterike.Ky term ka qenë në
përdorim në industrinë e kompjuterëve të
paktën që prej fillimit të viteve 1960.Forma,
hartimi dhe zbatimi i CPU kanë ndryshuar në
mënyrë dramatike që nga shembujt më të
hershme, por operacioni i tyre themelor
mbetet i njëjtë.
Veprimet e tij janë të caktuara nga një
program me kodin e makinës. Detyrat
kryesore të tij janë operacionet aritmetike,
leximi dhe shkrimi i të dhënave në regjistrin e
punës (kujtesa RAM) si zbatimin e
urdhëresave në Programe. Format moderne
të CPU-së janë Mikroprocesorët në të cilat të
gjitha integralet dhe pjesët tjera përbërës të
CPU-së janë të futura në një mikrointegral
(mikrochip).
Prof.Labinot Rexhaj
10. RAM ( Random-acces memory) është memoria kryesore e përkohshme
e kompjuterit.Në tërësinë e kompjuterit kjo memorie pasqyron trurin e
vogël të njeriut në të cilin mbahen të dhënat për një kohë të shkurtë.
Memoria qendrore është vendi ku ekzekutohen të gjitha programet dhe
ku vendosen të gjitha të dhënat që përdoren nga këto programe.
Instruksionet e një programi duhet të ndodhen në RAM që të mund të
ekzekutohen nga procesori. Dihet që të gjitha këto informacione
memorizohen në formë bit–esh, pasi është më e thjeshtë paraqitja e
këtyre informacioneve logjike në diçka fizike siç është Memoria
qendrore është e përbërë nga një bashkësi fijesh, tranzistore dhe nga
kondensatorë. Fijet ndahen në dy grupe : fijet që transportojnë adresat
e të dhënave dhe fijet e të dhënave.
Prof.Labinot Rexhaj
11. Kompakt disku (CD) është medium eksterm për ruajtjen e të dhënave
ndryshe i njohur si medium standard për përcjellje te regjistrimeve
muzikore, i cili i zëvendësoi pllakat e magnetofonit dhe për hapjen e
këngeve në format digjiale.Egzistojn paisje speciale (CD recorder) që
vendosen në kompjuter dhe mund të inçizojm përmbajtje të ndryshme
ne CD disqe të paregjistruara apo të gatshme për regjistrim.
CD Rom-i në kompjuter punon në menyrë identike si audio CD disqet
e thjeshta. CD disku është pllak e plasikes me shtres alumini në te
cilën janë të regjistruara të dhënat.
Prof.Labinot Rexhaj
12. Hard Disk Drive, (Hard Disk Drajv,
shkurt: HDD) është një memorizues
magnetik (shpesh ferro-magnetik) i
arkivave kompjuterike, i cili i
shkruan arkivat binar mbi
sipërfaqen e një disku rrotullues. Të
dhënat ruhen në HDD edhe pas
largimit të kësaj pjese nga tërësia e
sistemit kompjuterik. Ekzistojnë
HDD të jashtëm dhe të brendshëm,
ku të parët instalohen në brendi të
kopjuterëve ose sistemeve
kompjuterike, kurse të dytët lidhen
me kompjuterët ose sistemet
kompjuterike nga jashtë për mes
kabllove të ndryshëm e zakonisht
me kabllo USB.
Prof.Labinot Rexhaj