Landareen erlazio funtzioa.ppt
- 1. LANDAREEN ERLAZIO FUNTZIOA •Landareen erlazio funtzioa •Fitohormonak: –Auxinak –Gibelerinak –Zitokininak –Azido abszisikoa –Etilenoa •Tropismoak: –Fototropismoa –Grabitropismoa –Hidrotropismoa •Nastiak: –Fotonastiak eta termonastiak –Tigmonastiak
- 2. LANDAREEN ERLAZIO FUNTZIOA • Landareek kanpoko zein barruko estimuluei erantzuten diete ingurugiro baldintzei egokitzeko. • Beren funtzioak koordinatu behar dituzte. • Hainbat estimuluri erantzuten diete:argiari, grabitateari, ukipenezko estimuluei, substantzia kimikoei... • Ez dute nerbio sistemarik, eta funtzio hau LANDARE HORMONEN bidez, hots FITOHORMONEN bidez koordinatzen dute.
- 3. FITOHORMONAK • Substantzia kimikoak dira • Kantitate txikitan eragiten dute • Hormona desberdinek elkarrekin eragiten dute, kontzentrazio erlatiboen arabera • Zenbait ehunen zeluletan sintetizatzen dira eta zelulaz-zelula edo ehun eroaleen bidez beste ehun edo organoetara garraiatzen dira. • Nagusiak dira: AUXINAK, ZITOKINIKAK, AZIDO ABSZISIKOA ETA GIBELERINAK.
- 5. AUXINAK (Azido inolazetikoa AIA) • Zurtoineko meristemo apikaletan sortzen dira. • EKINTZAK: – Nagusitasun apikala: ernamuin axilarren hazkuntzaren inhibizioa eta ernamuin apikalaren hazkuntza eragin.
- 6. AUXINAK (EKINTZAK) - Zurtoinaren hazkuntza - Aldaxketan sustraiak haztea - Sustrai arrotzak haztea
- 7. AUXINAK (EKINTZAK) - Fruituaren haztea eta heltzea bultzatzen du - Hosto eta fruituen erorketa berandutu. - Geotropismoa eta fototropismoak eragiten ditu - Hostoen erorketa atzeratu. ERABILPENA: Udara bukaeran fruituetan lurrunduz gero, beren erorketa berandutzen duenez, hauek denbora gehiago dute zuhaitzean handitzeko, horrela fruitu handiagoak lortzeko erabiltzen da.
- 8. GIBELERINAK • Edonon sintetizatzen dira, baina bereziki hazietan eta hosto gazteetan eta meristemo primarioetan • Ekintzak: – Haziaren ernalketa eragin – Loratze goiztiarraren sustatzea: hainbat landarek loratzeko behar duten hotzaldia ezabatzen dute. – Fruitu partenokarpikoen sorrera (ernalketarik gabekoak, beraz hazirik gabekoak) – Zurtoina luzatzea adabegien artean – Fruituen heltzea atzeratu Garagar hazi batean gibelerinak duen jarduera
- 9. GIBELERINAK • ERABILPENA: – Mahats-mordo estu-estuak sahiesteko. Adabegien arteak luzatzean mahats-ale bakoitzak toki gehiago izango du hazteko. – Azukre kainaberaren zurtoina handitzeko, errendimendua hobetuz
- 10. ZITOKININAK • Landarearen atal guztietan sintetizatzen dira, baina nagusiki sustraietan EKINTZAK: - Albo adabegien garapena bultzatu, nagusitasun apikala inhibituz. - Hostoen zahartzea (horiketa) atzeratu - Fruituen eta hazien tamaina handitu.
- 11. AZIDO ABSZISIKOA • Fruituetan sintetizatzen da nagusiki FUNTZIOAK: - Orohar auxinen, gibelerinen eta zitokininen ekintza antagonikoa :zurtoinaren hazkuntzaren inhibitzea - Estresarekiko tolerantzia handitu: lehorketa, gazitasuna eta tenperatura baxuak direla eta. - Hazi eta adabegien letargia (lozorroa) eragin - Seneszentzia eragin: hostoen zahartzea, fruituen erortzea - Hostoetako estomen ixtea erregulatzen du.
- 12. ETILENOA • Ehun guztietan sintetizatzen da, bereziki fruituetan EKINTZAK: - Fruituen heltzea eragin: horrela fruituen heltzea kontrolatzeko erabiltzen da; fruituak erabat heldu gabe hartu eta salgai jarri aurretik etilenoz lainoztatzen dira saldu aurretik heltzeko (laranja, platanoak...) - Hostoen erorketa eragin
- 13. TROPISMOAK • Kanpo estimuluei landareak eragiten dituen mugimenduak dira, landarearen hazkuntzaren ondorioz ematen dira eta behin emandakoan ez dira itzulgarriak • Estimulura hurbiltzen badira tropismo positiboak(+) dira eta aldentzen badira tropismo negatiboak (-) • Nagusiak fototropismoa eta grabitropismoa dira eta auxinek parte hartzen dute
- 14. FOTOTROPISMOA: Argitasunaren aldaketari ematen dion erantzuna • Argiak auxinen ekoizpena eragiten du. • Auxina alde ilunerantz doa eta ondorioz alde iluneko zelulak alde argitsuko zelulak baino gehiago hazten dira • Hazkuntza diferentzial honek eragiten du zurtoin edo sustraiaren kurbadura.
- 15. FOTOTROPISMOA Zurtoinak fototropismo positiboa izan ohi du Sustraiek fototropismo negatiboa izan ohi dute
- 16. GRABITROPISMOA EDO GEOTROPISMOA • Estimulua grabitatea denean • Zurtoinek grabitropismo – dute • Sustraiek grabitropismo + dute
- 17. BESTE TROPISMO BATZUK • HIDROTROPISMOA: Estimulua ura da •TIGMOTROPISMOA: Ukipenezko estimuluei ematen zaion erantzuna
- 18. NASTIAK • Landarearen mugimendu azkar eta itzulgarriak dira • Kanpo estimulu batek eragiten ditu • Tropismoetan ez bezala, ez du estimuluaren norantzarekiko loturarik • Ez dute hazkuntzarekin zerikusirik • Mugimenduak egiten dira zeluletara (edo zelulatik) ura sartzen edo kanporatzen delako
- 19. NASTIAK • Tigmonastia (seismonastia): ukipenezko estimuluen aurreko mugimenduak Mimosa pudica Landare haragijalea
- 20. NASTIAK • Fotonastia: Argitasunak eragiten dituen erantzunak