ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Leki dermatologiczne pochodzenia roślinnego

•Download as PPTX, PDF•
•
Hania Dolata
Hania Dolata

Leki dermatologiczne pochodzenia roślinnego

1 of 62
Downloaded 18 times
Leki dermatologiczne pochodzenia roślinnego Hanna Dolata
Stosowanie FITOTERAPII w chorobach skóry jest nie zawsze dostrzeganym przez lekarzy postępowaniem alternatywnym w stosunku do silnie działających leków syntetycznych, obarczonych często znacznym działaniem niepożądanym . W lecznictwie dermatologicznym, oprócz gotowych preparatów ziołowych, wykorzystuje się liczne surowce roślinne w różnych postaciach recepturowych. Ma to znaczenie zwłaszcza w leczeniu zewnętrznym, które jest cennym uzupełnieniem leczenia ogólnego, a w wielu przypadkach stanowi podstawową lub jedyną metodę terapii lub postępowania kosmetycznego .
Ziołolecznictwo (fitoterapia, fitofarmakologia) – dział medycyny i farmakologii zajmujący się wytwarzaniem leków ziołowych z naturalnych bądź przetworzonych surowców uzyskiwanych z roślin leczniczych oraz ich stosowaniem w profilaktyce i terapii chorób. Pojęcie to jest również używane dla określenia gałęzi medycyny alternatywnej zajmującej się leczeniem preparatami roślinnymi.
W lecznictwie dermatologicznym szeroko stosowane są surowce roślinne, które wchodzą w skład różnych postaci leków używanych zewnętrznie jako roztwory, kremy, maści, pasty, zawiesiny, zasypki, aerozole, plastry, lakiery i mydła. Szczególną postacią stosowania leków zewnętrznych pochodzenia roślinnego są kąpiele lecznicze. Wyróżniamy kąpiele ściągające, odkażające, dziegciowe i saponinowe.
Jednym z najczęściej spotykanymi w dermatologii schorzeniami niewątpliwie są ropne zakażenia skóry. Ropne choroby skóry wywoływane są najczęściej przez gronkowce oraz paciorkowce i cechują się znaczną różnorodnością. Leki pochodzenia roślinnego są w tych przypadkach cennym uzupełnieniem antybiotykoterapii, zwłaszcza przy przewlekłym i uporczywym przebiegu niektórych zakażeo.
Przyczyną stosunkowo często występujących czyraków i czyraczności jest zakażenie gronkowcowe. O czyraczności mówimy wtedy, gdy czyraki są liczne i zjawiają się w postaci wysiewów. Podstawowym wykwitem jest ostro zapalny, bolesny naciek w otoczeniu mieszka włosowego, na szczycie którego po kilku dniach wytwarza się czop martwiczy. Zasadnicze leczenie polega na przecieraniu środkami odkażającymi i stosowaniu 10-20% maści ichtiolowej. Po usunięciu czopa martwiczego stosuje się maści odkażające z antybiotykami. Leczenie ogólne polega na stosowaniu antybiotyków oraz witamin z grupy B i witaminy A. Leki pochodzenia roślinnego stosuje się tu zarówno ogólnie jak i miejscowo, zwłaszcza w zmianach przewlekłych.
Biostymina - wyciąg wodn z liści aloesu, działająca poprzez wzmaganie mechanizmów obronnych organizmu. Lek podaje się domięśniowo raz dziennie po 1 ampułce przez 20-30 dni.
Succus Bardanae (sok ze świeżych korzeni łopianu) Działanie: odtruwająco, podnosi odporność ustroju, zwiększa wytwarzanie żółci w wątrobie i enzymów proteolitycznych w trzustce oraz wydalanie moczu, działa p/bakteryjnie i odtruwająco. Stosowanie: 2-3 razy dziennie po 1/2 łyżeczki (25-50 kropli) z niewielką ilością wody. Skład: Succ. Hyperici sok dziurawca Succ. Bardanae aa 10,0 sok korzenia łopianu Succ. Betulae sok liści brzozy Succ.Taraxaci aa 15,0 sok korzenia mniszka M.f. guttae
Kwiat nagietka (Flos Calendulae) stosowany jako : Wskazania: zapalne błony śluzowej jamy ustnej i gardła, uszkodzenia skóry, stłuczenia, odmrożenia, oparzenia, owrzodzenia żylakowate podudzi. Działanie: P/zapalne na błony śluzowe jamy ustnej i gardła, pobudzajace ziarninowanie oraz przyspieszające gojenie się ran. Calendula-fix Maśd nagietkowa
Korzystny wpływ na ogólną obronnośd organizmu mają również liczne preparaty czosnku podawane zwykle w tabletkach 2 razy dziennie podczas posiłków. Olejek czosnkowy, 500 mg, kapsułki, 100 szt Aliovital Naturalna Odpornośd, kapsułki, 60 szt. Alchinal, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, 35 g
Wszystkie te propozycje mają również swoje zastosowanie w figówce gronkowcowej. Figówka gronkowcowa -przewlekłe zapalenie mieszków włosowych zlokalizowane najczęściej na twarzy, nieco rzadziej na skórze owłosionej głowy. Dotyczy głównie mężczyzn, gdyż zwykle umiejscawia się w obrębie zarostu: warga górna, broda i policzki. Początkowo objawia się krostami przymieszkowymi i grudkami, które niekiedy zlewają się w miękkie guzy wypełnione treścią ropną. W leczeniu miejscowym po oczyszczeniu skóry 2% spirytusem salicylowym, korzystnie działa maśd żywokostowa (Ung. Symphyti ) o składzie: Rp. Tormentioli Chlorofilani aa 10,0 M.f. unguentum
Ropnie mnogie pach- zakażenie gronkowcowe gruczołów potowych apokrynowych w obrębie dołów pachowych. Schorzenie to występuje po okresie dojrzewania w postaci podskórnych guzków, które w dalszym przebiegu ulegają rozmiękaniu. Ropnie mnogie pach Po przebiciu się guzków tworzą się przetoki, między którymi powstają bliznowate pozaciągania.
Stosuje się tu antybiotyki ogólnie i miejscowo, kompresy rozgrzewające z 2% ichtiolu, maść ichtiolową i okłady odkażające. Wspomagające działanie ma tu także, tak jak w przypadku czyrakówBiostymina, preparaty czosnku i sok z korzenia łopianu.
Zaleca się również picie naparów z ziół podnoszących obronność ustroju: Napar z 1 łyżki przygotowanej mieszanki ziół na 2 szklanki wody pije się 1-2 razy dziennie po 1 szklance między posiłkami. Rad. Bardanae korzeo łopianu Herb. Violae tricoloris ziele fiołka trójbarwnego Herb. hyperici ziele dziurawca Fr. Rosae aa 20,0 owoc róży
Z innych leków ziołowych mających zastosowanie w zewnętrznym leczeniu ropnych schorzeo skóry należy wymienid: Maśd z arniki górskiej (Alpine Herbs, Szwajcaria) - zawiera wyciąg z koszyczków arniki górskiej i olejek z owoców i drewna jałowca. Zastosowanie ma w czyrakach, a także w uszkodzeniach naskórka, krwiakach i stłuczeniach.
Babka lancetowata (Plantago lanceolata) zalecana jest miejscowo do okładów w trudno gojących się ranach, czyrakach i innych dermatozach. Wykorzystywany jest jej liśd. Succus plantaginis (Herbapol, Klęka) to sok ze świeżego ziela babki lancetowatej pomocny w przewlekłym nieżycie przewodu pokarmowego i w przebiegu zakażeo bakteryjnych. Polygonum-fix (Herbapol) zawiera rdest ptasi (Polygonum aviculare), a stosuje się go zewnętrznie w postaci okładów na ropiejące rany i czyraki.
Szałwia lekarska (Salvia officinalis) działa p/bakteryjnie i p/zapalnie zmniejszając przepuszczalnośd naczyo włosowatych i hamując krwawienia z uszkodzonych naczyo oraz ma działanie w nadmiernej potliwości różnego pochodzenia. Maśd szałwiowa (Alpine Herbs, Szwajcaria) zawiera wyciąg z szałwii lekarskiej i wyciąg z oczaru wirginijskigo. Zastosowanie ma w czyrakach, ropniach, zapaleniach skóry, wyprysku, trądziku młodzieoczym, lekkich oparzeniach i żylakach. Tee-tree oil -to olejek z liści drzewa herbacianego polecany w leczeniu zakażeo skóry pochodz. bakteryjnego i grzybiczego, a także pleśniawek i brodawek.
Wśród schorzeo wirusowych skóry leki ziołowe znalazły zastosowanie w leczeniu brodawek pospolitych, kłykcin kooczystych i opryszczki. Brodawki pospolite są to grudki o hiperkeratotycznej powierzchni, zwykle liczne, występujące często na rękach i stopach. Leczenie polega na usuwaniu brodawek za pomocą krioterapii, wyłyżeczkowania i elektrokoagulacji. Można też stosowad leki ziołowe.
Do najbardziej znanych należy glistnik jaskółcze ziele (Cheliodonium maius), który może być stosowany w postaci maści: Maścią smaruje się na noc brodawki i zakłada opatrunek z prestoplastu. Można również stosować na brodawki świeży sok z glistnika wyciekający ze złamanej łodygi. Herb. Cheliodoni pulv. 15,0 Lanolini Vaselini aa 10,0 Sol. Ac. carbolici 0,25% gutt. X M.f. ung.
Często stosowana jest też Podofilina, która stanowi mieszaninę różnych substancji żywicowatych otrzymanych z kłączy rosnącego w Ameryce Północnej stopowca (Podophyllum peltatum). Stosowana bywa w roztworach 5-25% np.: Resinae Podohylli 0,5 Glycerini 1,0 Spir. Vini 90% ad 10,0 M. f. solutio Zaleca się precyzyjne smarowanie zwilżonym wacikiem powierzchni brodawek co 3-5 dni. Roztwór podofiliny jest stosowany z dużym powodzeniem również na kłykciny kooczyste.
OPRYSZCZKA
Leki ziołowe mają też swoje zastosowanie w leczeniu przewlekłej i nawracającej opryszczki występującej najczęściej na twarzy i na narządach płciowych. Wyniki dotychczasowych badao wskazują, że czynnikiem wirusostatycznym są występujące w różnych gatunkach roślin wargowych garbniki, będące depsydami kwasu kawowego. Zawiera je m.in. melisa, wchodząca w skład kremu Meliherp, łagodzącego dolegliwości związane z pojawieniem się opryszczki.
Z innych prep. mających zastosowanie w opryszczce wymienid należy Esberitox N (Scharper & Brummer, Niemcy) występujący w tabletkach i płynie i zawierający wyciąg z żywotnika zachodniego, korzenia dzikiego indygo i jeżówki purpurowej. Preparat ten może skrócid okres trwania zakażenia i złagodzid dolegliwości, gdyż działa wzmacniająco i aktywizująco na naturalne mechanizmy obronne organizmu.
Grzybica
Leczenie różnych postaci grzybic stało się znacznie łatwiejsze po wprowadzeniu do lecznictwa leków pochodnych imidazolu, mających świetne działanie p/grzybicze wobec dermatofitów, grzybów drożdżopodobnych, pleśniowców, a także niektórych bakterii. W ostatnich latach weszły do lecznictwa nowe, jeszcze skuteczniejsze leki z grupy triazoli: iraconazol i fluconazol, a także terbinafina.
Mimo takiej mnogości doskonałych leków p/rzybiczych warto pamiętad o korzystnym działaniu leków ziołowych w niektórych postaciach grzybic. Silne działanie p/grzybicze w leczeniu miejscowym wykazuje preparat roślinny na bazie soku czosnkowego, który po podaniu tymolu ma szerokie spektrum działania obejmujące dermatofity, grzyby drożdżopodobne i pleśniowce.
W przypadku grzybicy stóp często współistnieje nadmierna potliwość stóp. Można wtedy zalecać przed snem moczenie nóg w naparze z mieszanki ziołowej: Fol. Salviae liśd szałwii Fol. Juglandis liśd orzecha włoskiego Herb. Hyssopi ziele hyzopu lekarskiego Herb. Millefolii aa 20,0 ziele krwawnika M. f. species
Korzystne działanie uzupełniające leczenie p/grzybicze ma również napar z mieszanki ziołowej: Anth. Millefolii koszyczek krwawnika Herb. Meliloti ziele nostrzyka Herb. Fumariae aa 20,0 ziele dymnicy pospolitej M. f. species W uporczywych, przewlekłych postaciach grzybic, u osób z obniżoną odpornością, korzystne działanie wywierają omawiane wcześniej podawane doustnie preparaty czosnkowe oraz mieszanki ziołowe zawierające soki z dziurawca, korzeni łopianu, liści brzozy i korzeni mniszka.
Leki ziołowe mają zasadnicze znaczenie w zwalczaniu wszawicy głowowej i łonowej. Preparatem stosowanym od wielu lat w przypadkach wszawicy łonowej był ocet sabadylowy, który jest wyciągiem z nasion kichawca. Leczenie polega na wcieraniu leku w miejsca zakażone 2 razy dziennie przez okres 3 dni. Bardzo skuteczna jest też mieszanka: Hydrargyri bichlorati corrosivi 1,0 Aceti Sabadillae ad 300,0
W powszechnym użyciu jest gotowy preparat Artemisol, który zawiera między innymi wyciąg z kwiatów wrotyczu pospolitego i Delacet, stanowiący wyciąg z ziela ostróżki polnej. Wszystkie te preparaty są również podstawowymi lekami w zwalczaniu wszawicy głowowej. Leczenie polega na wcieraniu jednego z wymienionych leków w owłosioną skórę głowy, a po kilku godzinach zmywa się włosy ciepłym octem i wyczesuje gęstym grzebieniem, by usunąć pozostające gnidy. Zabieg ten należy zwykle kilkakrotnie powtórzyć.
Łuszczyca pospolita
Łuszczyca jest jednym z najczęstszych schorzeo skóry. Występuje w różnych postaciach i w różnym umiejscowieniu. Najbardziej typowa lokalizacja to łokcie i kolana, chod często zajmuje rozległe powierzchnie skóry razem z głową owłosioną i paznokciami. Wykwity łuszczycowe są różnej wielkości, mają czerwonobrunatną barwę a ich powierzchnia pokryta jest obfitymi, parakeratotycznymi łuskami. Leki pochodzenia roślinnego mogą byd czynnikiem wspomagającym leczenie łuszczycy. Wśród nich na wyróżnienie zasługują preparaty zawierające kwas g-linolenowy, który jest pośrednim produktem w przemianie kwasu linolenowego (niezbędny dla organizmu nienasycony egzogenny kwas tłuszczowy) do kwasu dihomo-g-linolenowego i kwasu arachidonowego.
Naturalnym źródłem kwasu g-linolenowego jest olej otrzymywany z: nasion czarnej porzeczki (Ribes nigrum), wiesiołka jednorocznego (Oenothera lamarckiana), wiesiołka dwuletniego (Oenothera biennis) oraz ogórecznika lekarskiego (Borago officinalis). Szczególnie liczne są różne preparaty zawierające olej z wiesiołka dwuletniego. Preparaty te najczęściej stosuje się 3 razy dziennie po 2 kapsułki. W dermatologii mają one zastosowanie jako leki wspomagające nie tylko w łuszczycy ale także w innych przewlekłych chorobach skóry jak wyprysk atopowy, trądzik, w chorobach alergicznych, nawracających chorobach bakteryjnych i wirusowych.
U chorych z łuszczycą korzystne działanie ma też Betasol aktywizujący układ enzymatyczny. Lek ten zawiera wyciągi płynne z naowocni fasoli, korzenia łopianu, korzenia wilżyny, korzenia rzewienia, ziela skrzypu, ziela gryki, owoców bzu czarnego i liści brzozy. Korzystnie działają też napary z kwiatów bzu czarnego (Sambucus nigra). Wykonuje się je z 1 łyżki kwiatów na 2 szklanki wrzącej wody i pije w dwóch porcjach po jedzeniu.
W podobny sposób zaleca się stosowad NAPAR z MIESZANKI ZIOŁOWEJ o składzie: Fl. Sambuci kwiat bzu Fol. Urticae liśd pokrzywy Herb. Violae tricoloris aa 20,0 ziele fiołka trójbarwnego Rad. Bardanae korzeo łopianu Rad. Saponariae aa 15,0 korzeo mydlnicy M.f. species
W zewnętrznym leczeniu, zarówno łuszczycy, jak i łojotokowego zapalenia skóry głowy owłosionej, od bardzo dawna stosowane są nalewki zawierające płynny dziegied sosnowy (Pix liquida pini). Takim preparatem dziegciowym jest np. Piniderm i Pixoderm
U chorych z łuszczycowym zapaleniem stawów zastosowanie znalazł Reumogran, który zawiera: korę wierzby, kwiat wiązówki błotnej, liście brzozy, liście pokrzywy, ziele rdestu ptasiego i ziele skrzypu. Dieta chorych z łuszczycą powinna byd raczej jarska z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych, zalecane są natomiast tłuszcze roślinne.
Zapalenie atopowe skóry
Zapalenie atopowe skóry to schorzenie uwarunkowane genetycznie, powiązane z I typem reakcji immunologicznej w wyniku której uwalniają się mediatory zapalenia, zarówno z komórek tucznych jak i bazofilów. Schorzenie ma charakter nawracający i bardzo uporczywy. Oprócz koniecznej tu często ogólnej farmakoterapii i długotrwałego, starannego leczenia zewnętrznego, ze względu na etiologię zmian skórnych mają też zastosowanie preparaty roślinne o wł. immunostymulujących, np. olej z nasion wiesiołka.
Lekiem polecanym do stosowania zewnętrznego w atopowym zapaleniu skóry jest też Sanofil -zawiera wyciągi płynne z koszyczków rumianku, koszyczków nagietka, kory dębu, kwiatów krwawnika, liści szałwii i ziela skrzypu oraz benzokainę i mentol. Lek ten znajduje też zastosowanie w pokrzywce, wyprysku alergicznym i kontaktowym zapaleniu skóry.
Zmiany chorobowe na skórze w zapaleniu łojotokowym są głównie rumieniowo-grudkowe i wysiękowe, szerzą się obwodowo i wyraźnie odgraniczają od otoczenia. Umiejscowione są najczęściej w okolicach wzmożonego łojotoku. Objawom tym towarzyszy często tłusty łupież na głowie owłosionej, poprzedzający zwykle łysienie łojotokowe . Leczenie jest zależne od nasilenia objawów zapalnych i wysiękowych i zwykle polega na stosowaniu siarki, ichtiolu, rezorcyny, kwasu salicylowego, dźiegci oraz aerozoli i kremów kortykosteroidowych. Z gotowych preparatów ziołowych, dostępnych w aptekach, zaleca się na głowę owłosioną wspomniany już Piniderm. Zapalenie łojotokowe skóry Łupież łojotokowy i przerzedzenie włosów
Betulan- płyn zawierający sok z liści brzozy, nalewkę z koszyczków rumianu szlachetnego, ziele krwawnika, kwiaty nagietka, kwiaty lawendy i koszyczki rumianku- działa p/zapalnie, likwiduje łojotok, korzystnie wpływa na porost włosów. Seboren - płyn zawierający wyciągi płynne z owocu pasternaka, korzenia pokrzywy, korzenia łopianu i kłącza tataraku- działa p/łojotokowo, p/łupieżowo, poprawia ukrwienie skóry i pobudza wzrost włosów. Succus Betulae- sok ze świeżych liści brzozy stabilizowany etanolem, działa wzmacniająco na włosy, p/bakteryjnie oraz p/łupieżowo.
Fitoval- szampon zawierający wyciąg z szałwii i z pokrzywy, dekspantenol, lecytynę i proteinę. Zastosowanie ma w nadmiernym wypadaniu włosów, w zaburzeniu wzrostu i regeneracji włosów oraz dla poprawy cienkich, łamliwych i słabych włosów.
Liśd pokrzywy (Folium Urticae) – środek wzmacniający włosy w łupieżu i łojotoku skóry. W celu zmniejszenia objawów łojotokowego zapalenia owłosionej skóry głowy korzystne jest mycie włosów w naparze z kwiatów ruminaku lub odwarze z korzeni mydlnicy (Rad. Saponariae)
Łupież tłusty zwykle poprzedza łysienie łojotokowe głowy owłosionej. Leczenie miejscowe ma na celu likwidację łupieżu i zahamowanie postępującego łysienia, polecany jest sok z łopianu (Succ. Bardanae) wg przepisu: do 1 części soku dodaje się 3 części alkoholu 70%. Zaleca się także mieszanki ziołowe w roztworach spirytusowych do wcierania w skórę głowy owłosionej: Tinct. Capsici 10,0 Ac. salicylici 2,0 70% Spir. vini ad 100,0 M.f. solutio lub mycie głowy w odwarze ziołowym o składzie: Rad. Saponariae korzeo mydlnicy Rad. Bardanae korzeo łopianu Rad. Urticae korzeo pokrzywy Rhiz. Calami kłącze tataraku Herb. Equiseti ziele skrzypu aa 20,0 M.f. species
Łysienie plackowate Zmiany chorobowe w łysieniu plackowatym polegają na nagłym występowaniu pojedynczych lub mnogich ognisk wyłysienia, często bardzo rozległych. Leczenie- można stosowad miejscowo, na ogniska chorobowe, nalewki pochodzenia roślinnego działające drażniąco: Tinct. Capsici 15,0 Rezorcini Ol. Ricini aa 2,0 70% Spir. Vini ad 100,0 M.f. solutio Zastosowanie mają tu także: Beroksan (wyciąg z owoców pasternaku) , Meladynina (wyciąg z owoców Amma majus) oraz o słabszym działaniu światłouczulającym alkoholowy wyciąg z ziela dziurawca.
Trądzik pospolity
Trądzik pospolity to częste schorzenie występujące u ludzi młodych w okresie pokwitania, związane z nadczynnością gruczołów łojowych. Zmiany chorobowe mają charakter wykwitów grudkowych i krostkowych usadowionych wokół mieszków włosowych i gruczołów łojowych. Najczęstszym ich umiejscowieniem jest skóra twarzy, okolica karkowa i międzyłopatkowa. Leczenie w trądziku jest bardzo różnorodne, w zależności od postaci i nasilenia choroby. Zastosowanie mają antybiotyki zalecane zarówno miejscowo, jak i ogólnie, preparaty witaminowe, autoszczepionki, a w szczególnie ciężkich postaciach podawane ogólnie retinoidy. W leczeniu miejscowym stosowana jest olbrzymia ilośd preparatów działających złuszczająco, odkażająco i przeciwzapalnie.
Leki ziołowe mogą mied znaczenie uzupełniające, wywierając działanie p/zapalne, obniżając wydzielanie łoju, przestrajając odpornośd ustroju oraz działając bodźcowo, tonizująco i odtruwająco. Z tego powodu stosowana może byd Biostymina podawana domięśniowo codziennie, lub co drugi dzieo przez okres 2-3 tygodni. Zastosowanie mają też omawiane już preparaty wiesiołka dwuletniego, wiesiołka jednorocznego i czarnej porzeczki oraz mieszanka ziołowa Fito-Mix VIII zawierająca ziele fiołka trójbarwnego, ziele skrzypu, korzeo łopianu, koszyczki rumianku, ziele dziurawca i ziele pokrzywy.
Korzystnie działa też sok z dziurawca (Succ. Hyperici) lub krople będące mieszaniną ziół: Succ. Bardanae sok z korzeni łopianu Succ. Betulae sok z liści brzozy Succ. Hyperici sok z dziurawca Succ. Taraxaci sok z korzeni mniszka aa 15,0 M.f. gutt.
Polecana jest też mieszanka ziołowa Acnevulten zawierająca ziele fiołka trójbarwnego, ziele dziurawca, ziele pokrzywy, ziele mniszka lekarskiego i ziele skrzypu. Preparat rozszerza naczynia krwionośne skóry, działa przeciwzapalnie, odtruwająco i wzmacniająco.
Zastosowanie ma też Equisetum fix w torebkach ekspresowych zawierających 1,8 g skrzypu polnego. Wyciąg skrzypu polnego z witaminami występuje również w postaci tabletek zawierających między innymi 10 mg wyciągu ze skrzypu polnego i 10 mg wyciągu z pokrzywy. Stosowany bywa głównie w trądziku, łojotoku, w łamliwości włosów i paznokci.
Succus Urticae - sok ze świeżego ziela pokrzywy zalecamy jest w trądziku młodzieoczym doustnie po 2,5 ml soku z niewielką ilością wody 3-4 razy dziennie. W trądziku młodzieoczym, w zaburzeniach przemiany materii oraz w przewlekłym wyprysku może też byd używana Viola-fix zawierająca ziele fiołka trójbarwnego.
Owrzodzenia podudzi powstają na skutek zaburzeo odżywczych w tkankach. Najczęściej ich przyczyną jest zastój krążenia, a w szczególności żylaki. Innymi czynnikami przyczynowymi mogą też byd: zamknięcie światła tętnicy czy cukrzyca. Owrzodzenia podudzi mogą mied bardzo różny kształt i wymiary. Brzegi ich są równo ścięte, rzadziej podminowane, nieraz są głęboko drążące, a dno zazwyczaj pokryte jest ziarniną lub wydzieliną ropną. Owrzodzenia najczęściej tworzą się w 1/3 dolnej podudzia i zwykle sprawiają chorym spore dolegliwości.
Leczenie ogólne, w zależności od postaci klinicznej owrzodzenia oraz stanu chorego, polega na podawaniu leków naczyniowych, antybiotyków i preparatów działających bodźcowo oraz na leczeniu schorzeo towarzyszących takich jak nadciśnienie tętnicze i cukrzyca- stąd też szerokie zastosowanie mają preparaty preparaty z wiesiołka dwuletniego. czosnkowe oraz
Zalecany jest też wyciąg z kasztanowca- to etanolowy wyciąg ze świeżych niedojrzałych owoców kasztanowca. Zastosowanie ma w zakrzepowym zapaleniu żył i owrzodzeniach żylakowych podudzi, a także w guzkach krwawniczych odbytu. Często stosowany jest Venescin, zawierający właśnie wyciąg z kasztanowca. Maśd z kasztanowca zawiera wyciąg z kasztanowca, wyciąg z krwawnika pospolitego, olejek lawendowy i olejek tymiankowy. Ma zastosowanie w zakrzepowym zapaleniu żył, owrzodzeniach podudzi, a także w krwiakach oraz odmrożeniach i oparzeniach I i II stopnia.
Venen-Gold N -płyn zawierający eskulinę, sól sodową estru siarkowego rutozydu, wyciąg alkoholowy na winie kwiatów arniki, liście oczaru, owoce ostropestu, ziele jemioły, nasiona kasztanowca, ziele krwawnika i owoce głogu. Podstawą leczenia zewnętrznego owrzodzeo podudzi są różnorodne okłady np. z 2% kwasu bornego,czy 0,1-0,25% roztworu azotanu srebra. Do okładów zaleca się też preparaty roślinne- okłady z naparu rumiankowego lub azulanu. Arnisol -płyn do okładów, zawiera 80 g nalewki z arniki górskiej i 10 g nalewki z owoców kasztanowca. Ma zastosowanie w owrzodzeniach podudzi oraz na wylewy podskórne, stłuczenia, krwiaki i czyraki.
Gojenie owrzodzeo pobudza maśd żywokostowa (Ung. Symphyti) i maśd zawierająca chlorofilinę (Chlorofilan). Żywokost lekarski jest też stosowany w postaci żelu jako Comfrey Gel na rany i ubytki skórne. Preparat ten przyspiesza tworzenie się naskórka i powstawanie nowej ziarniny.
W leczeniu owrzodzeo podudzi znalazł zastosowanie również ALOES ze względu na właściwości bakteriostatyczne oraz przyspieszające ziarninowanie i gojenie. Grube kawałki aloesu po wypłukaniu w ciepłej, przegotowanej wodzie przecina się podłużnie i przykłada śluzową, wewnętrzną powierzchnią bezpośrednio do owrzodzenia. Zastosowanie ma też maśd Mikulicza zawierająca od 0,1 do 1% azotanu srebra i 10% balsamu peruwiaoskiego.
Preparatem czasami stosowanym w owrzodzeniach podudzi jest też PROPOLIS - substancja wytwarzana przez pszczoły, zawierająca żywice roślinne, wosk, pyłek kwiatowy i olejki eteryczne. Działa na bakterie gram- dodatnie, grzyby chorobotwórcze i pierwotniaki, podnosi odpornośd ustroju. PROPOLIS Występuje w różnych postaciach takich jak: Żel Propolisowy stosowany w owrzodzeniach podudzi, a także na rany, w wyprysku i w trądziku. Maśd Propolisowa zawiera 20% propolisu oraz wyciągi z nagietka lekarskiego i żywokostu lek. Stosowana szczególnie w przypadkach ran z odczynem martwiczym oraz w st. zapalnych skóry. Propolan –występuje w aerozolu i w maściach.
LITERATURA 1. Borkowski B. i wsp. (red.): Rośliny lecznicze w fitoterapii. 1994, 213, Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich, Poznao. 2. Korszikow M. i wsp.: Lecznicze właściwości roślin uprawnych. 1991, 321, Paostwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa. 3. Lutomski J., Alkiewicz J.: Leki roślinne w profilaktyce i terapii. 1993, 143, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa. 4. Maleszka R.: Ziołolecznictwo w dermatologii. Herba Polonica, 1992, 38, Supl. 2, 207. 5. Kędzia A.: Skutecznośd działania na bakterie beztlenowe alkoholowego wyciągu kwiatu rumianku (Chamomillae anthodium). Herba Polonica, 2000, 46, 86. 6. Kuźnicka B., Dziak M.: Zioła i ich stosowanie. 1988, 185, PZWL, Warszawa. 7. Ożarowski W. (red): Ziołolecznictwo. 1982, 597, PZWL, Warszawa. 8. Willuhna G.: Phytopharmaka in der Dermatologie. Zeitschrift für Phytotherapie, 1995, 16, 325. 9. Wolski T. i wsp.: Możliwości leczenia grzybic ekstraktami roślinnymi. Herba Polonica, 1997, 43, 47. 10. Wójcicki J.: Aktualne dane na temat fitoterapii z uwzględnieniem działania niepożądanego. Herba Polonica, 2001, 47, 156. www.czytelniamedyczna.pl/2502,praktyczne-zastosowanie-lekow-ziolowych-w-dermatologii.html
Dziękuję za uwagę  • Hanna Dolata

More Related Content

Leki dermatologiczne pochodzenia roślinnego

  • 2. Stosowanie FITOTERAPII w chorobach skóry jest nie zawsze dostrzeganym przez lekarzy postępowaniem alternatywnym w stosunku do silnie działających leków syntetycznych, obarczonych często znacznym działaniem niepożądanym . W lecznictwie dermatologicznym, oprócz gotowych preparatów ziołowych, wykorzystuje się liczne surowce roślinne w różnych postaciach recepturowych. Ma to znaczenie zwłaszcza w leczeniu zewnętrznym, które jest cennym uzupełnieniem leczenia ogólnego, a w wielu przypadkach stanowi podstawową lub jedyną metodę terapii lub postępowania kosmetycznego .
  • 3. Ziołolecznictwo (fitoterapia, fitofarmakologia) – dział medycyny i farmakologii zajmujący się wytwarzaniem leków ziołowych z naturalnych bądź przetworzonych surowców uzyskiwanych z roślin leczniczych oraz ich stosowaniem w profilaktyce i terapii chorób. Pojęcie to jest również używane dla określenia gałęzi medycyny alternatywnej zajmującej się leczeniem preparatami roślinnymi.
  • 4. W lecznictwie dermatologicznym szeroko stosowane są surowce roślinne, które wchodzą w skład różnych postaci leków używanych zewnętrznie jako roztwory, kremy, maści, pasty, zawiesiny, zasypki, aerozole, plastry, lakiery i mydła. Szczególną postacią stosowania leków zewnętrznych pochodzenia roślinnego są kąpiele lecznicze. Wyróżniamy kąpiele ściągające, odkażające, dziegciowe i saponinowe.
  • 5. Jednym z najczęściej spotykanymi w dermatologii schorzeniami niewątpliwie są ropne zakażenia skóry. Ropne choroby skóry wywoływane są najczęściej przez gronkowce oraz paciorkowce i cechują się znaczną różnorodnością. Leki pochodzenia roślinnego są w tych przypadkach cennym uzupełnieniem antybiotykoterapii, zwłaszcza przy przewlekłym i uporczywym przebiegu niektórych zakażeo.
  • 6. Przyczyną stosunkowo często występujących czyraków i czyraczności jest zakażenie gronkowcowe. O czyraczności mówimy wtedy, gdy czyraki są liczne i zjawiają się w postaci wysiewów. Podstawowym wykwitem jest ostro zapalny, bolesny naciek w otoczeniu mieszka włosowego, na szczycie którego po kilku dniach wytwarza się czop martwiczy. Zasadnicze leczenie polega na przecieraniu środkami odkażającymi i stosowaniu 10-20% maści ichtiolowej. Po usunięciu czopa martwiczego stosuje się maści odkażające z antybiotykami. Leczenie ogólne polega na stosowaniu antybiotyków oraz witamin z grupy B i witaminy A. Leki pochodzenia roślinnego stosuje się tu zarówno ogólnie jak i miejscowo, zwłaszcza w zmianach przewlekłych.
  • 7. Biostymina - wyciąg wodn z liści aloesu, działająca poprzez wzmaganie mechanizmów obronnych organizmu. Lek podaje się domięśniowo raz dziennie po 1 ampułce przez 20-30 dni.
  • 8. Succus Bardanae (sok ze świeżych korzeni łopianu) Działanie: odtruwająco, podnosi odporność ustroju, zwiększa wytwarzanie żółci w wątrobie i enzymów proteolitycznych w trzustce oraz wydalanie moczu, działa p/bakteryjnie i odtruwająco. Stosowanie: 2-3 razy dziennie po 1/2 łyżeczki (25-50 kropli) z niewielką ilością wody. Skład: Succ. Hyperici sok dziurawca Succ. Bardanae aa 10,0 sok korzenia łopianu Succ. Betulae sok liści brzozy Succ.Taraxaci aa 15,0 sok korzenia mniszka M.f. guttae
  • 9. Kwiat nagietka (Flos Calendulae) stosowany jako : Wskazania: zapalne błony śluzowej jamy ustnej i gardła, uszkodzenia skóry, stłuczenia, odmrożenia, oparzenia, owrzodzenia żylakowate podudzi. Działanie: P/zapalne na błony śluzowe jamy ustnej i gardła, pobudzajace ziarninowanie oraz przyspieszające gojenie się ran. Calendula-fix Maśd nagietkowa
  • 10. Korzystny wpływ na ogólną obronnośd organizmu mają również liczne preparaty czosnku podawane zwykle w tabletkach 2 razy dziennie podczas posiłków. Olejek czosnkowy, 500 mg, kapsułki, 100 szt Aliovital Naturalna Odpornośd, kapsułki, 60 szt. Alchinal, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, 35 g
  • 11. Wszystkie te propozycje mają również swoje zastosowanie w figówce gronkowcowej. Figówka gronkowcowa -przewlekłe zapalenie mieszków włosowych zlokalizowane najczęściej na twarzy, nieco rzadziej na skórze owłosionej głowy. Dotyczy głównie mężczyzn, gdyż zwykle umiejscawia się w obrębie zarostu: warga górna, broda i policzki. Początkowo objawia się krostami przymieszkowymi i grudkami, które niekiedy zlewają się w miękkie guzy wypełnione treścią ropną. W leczeniu miejscowym po oczyszczeniu skóry 2% spirytusem salicylowym, korzystnie działa maśd żywokostowa (Ung. Symphyti ) o składzie: Rp. Tormentioli Chlorofilani aa 10,0 M.f. unguentum
  • 12. Ropnie mnogie pach- zakażenie gronkowcowe gruczołów potowych apokrynowych w obrębie dołów pachowych. Schorzenie to występuje po okresie dojrzewania w postaci podskórnych guzków, które w dalszym przebiegu ulegają rozmiękaniu. Ropnie mnogie pach Po przebiciu się guzków tworzą się przetoki, między którymi powstają bliznowate pozaciągania.
  • 13. Stosuje się tu antybiotyki ogólnie i miejscowo, kompresy rozgrzewające z 2% ichtiolu, maść ichtiolową i okłady odkażające. Wspomagające działanie ma tu także, tak jak w przypadku czyrakówBiostymina, preparaty czosnku i sok z korzenia łopianu.
  • 14. Zaleca się również picie naparów z ziół podnoszących obronność ustroju: Napar z 1 łyżki przygotowanej mieszanki ziół na 2 szklanki wody pije się 1-2 razy dziennie po 1 szklance między posiłkami. Rad. Bardanae korzeo łopianu Herb. Violae tricoloris ziele fiołka trójbarwnego Herb. hyperici ziele dziurawca Fr. Rosae aa 20,0 owoc róży
  • 15. Z innych leków ziołowych mających zastosowanie w zewnętrznym leczeniu ropnych schorzeo skóry należy wymienid: Maśd z arniki górskiej (Alpine Herbs, Szwajcaria) - zawiera wyciąg z koszyczków arniki górskiej i olejek z owoców i drewna jałowca. Zastosowanie ma w czyrakach, a także w uszkodzeniach naskórka, krwiakach i stłuczeniach.
  • 16. Babka lancetowata (Plantago lanceolata) zalecana jest miejscowo do okładów w trudno gojących się ranach, czyrakach i innych dermatozach. Wykorzystywany jest jej liśd. Succus plantaginis (Herbapol, Klęka) to sok ze świeżego ziela babki lancetowatej pomocny w przewlekłym nieżycie przewodu pokarmowego i w przebiegu zakażeo bakteryjnych. Polygonum-fix (Herbapol) zawiera rdest ptasi (Polygonum aviculare), a stosuje się go zewnętrznie w postaci okładów na ropiejące rany i czyraki.
  • 17. Szałwia lekarska (Salvia officinalis) działa p/bakteryjnie i p/zapalnie zmniejszając przepuszczalnośd naczyo włosowatych i hamując krwawienia z uszkodzonych naczyo oraz ma działanie w nadmiernej potliwości różnego pochodzenia. Maśd szałwiowa (Alpine Herbs, Szwajcaria) zawiera wyciąg z szałwii lekarskiej i wyciąg z oczaru wirginijskigo. Zastosowanie ma w czyrakach, ropniach, zapaleniach skóry, wyprysku, trądziku młodzieoczym, lekkich oparzeniach i żylakach. Tee-tree oil -to olejek z liści drzewa herbacianego polecany w leczeniu zakażeo skóry pochodz. bakteryjnego i grzybiczego, a także pleśniawek i brodawek.
  • 18. Wśród schorzeo wirusowych skóry leki ziołowe znalazły zastosowanie w leczeniu brodawek pospolitych, kłykcin kooczystych i opryszczki. Brodawki pospolite są to grudki o hiperkeratotycznej powierzchni, zwykle liczne, występujące często na rękach i stopach. Leczenie polega na usuwaniu brodawek za pomocą krioterapii, wyłyżeczkowania i elektrokoagulacji. Można też stosowad leki ziołowe.
  • 19. Do najbardziej znanych należy glistnik jaskółcze ziele (Cheliodonium maius), który może być stosowany w postaci maści: Maścią smaruje się na noc brodawki i zakłada opatrunek z prestoplastu. Można również stosować na brodawki świeży sok z glistnika wyciekający ze złamanej łodygi. Herb. Cheliodoni pulv. 15,0 Lanolini Vaselini aa 10,0 Sol. Ac. carbolici 0,25% gutt. X M.f. ung.
  • 20. Często stosowana jest też Podofilina, która stanowi mieszaninę różnych substancji żywicowatych otrzymanych z kłączy rosnącego w Ameryce Północnej stopowca (Podophyllum peltatum). Stosowana bywa w roztworach 5-25% np.: Resinae Podohylli 0,5 Glycerini 1,0 Spir. Vini 90% ad 10,0 M. f. solutio Zaleca się precyzyjne smarowanie zwilżonym wacikiem powierzchni brodawek co 3-5 dni. Roztwór podofiliny jest stosowany z dużym powodzeniem również na kłykciny kooczyste.
  • 22. Leki ziołowe mają też swoje zastosowanie w leczeniu przewlekłej i nawracającej opryszczki występującej najczęściej na twarzy i na narządach płciowych. Wyniki dotychczasowych badao wskazują, że czynnikiem wirusostatycznym są występujące w różnych gatunkach roślin wargowych garbniki, będące depsydami kwasu kawowego. Zawiera je m.in. melisa, wchodząca w skład kremu Meliherp, łagodzącego dolegliwości związane z pojawieniem się opryszczki.
  • 23. Z innych prep. mających zastosowanie w opryszczce wymienid należy Esberitox N (Scharper & Brummer, Niemcy) występujący w tabletkach i płynie i zawierający wyciąg z żywotnika zachodniego, korzenia dzikiego indygo i jeżówki purpurowej. Preparat ten może skrócid okres trwania zakażenia i złagodzid dolegliwości, gdyż działa wzmacniająco i aktywizująco na naturalne mechanizmy obronne organizmu.
  • 25. Leczenie różnych postaci grzybic stało się znacznie łatwiejsze po wprowadzeniu do lecznictwa leków pochodnych imidazolu, mających świetne działanie p/grzybicze wobec dermatofitów, grzybów drożdżopodobnych, pleśniowców, a także niektórych bakterii. W ostatnich latach weszły do lecznictwa nowe, jeszcze skuteczniejsze leki z grupy triazoli: iraconazol i fluconazol, a także terbinafina.
  • 26. Mimo takiej mnogości doskonałych leków p/rzybiczych warto pamiętad o korzystnym działaniu leków ziołowych w niektórych postaciach grzybic. Silne działanie p/grzybicze w leczeniu miejscowym wykazuje preparat roślinny na bazie soku czosnkowego, który po podaniu tymolu ma szerokie spektrum działania obejmujące dermatofity, grzyby drożdżopodobne i pleśniowce.
  • 27. W przypadku grzybicy stóp często współistnieje nadmierna potliwość stóp. Można wtedy zalecać przed snem moczenie nóg w naparze z mieszanki ziołowej: Fol. Salviae liśd szałwii Fol. Juglandis liśd orzecha włoskiego Herb. Hyssopi ziele hyzopu lekarskiego Herb. Millefolii aa 20,0 ziele krwawnika M. f. species
  • 28. Korzystne działanie uzupełniające leczenie p/grzybicze ma również napar z mieszanki ziołowej: Anth. Millefolii koszyczek krwawnika Herb. Meliloti ziele nostrzyka Herb. Fumariae aa 20,0 ziele dymnicy pospolitej M. f. species W uporczywych, przewlekłych postaciach grzybic, u osób z obniżoną odpornością, korzystne działanie wywierają omawiane wcześniej podawane doustnie preparaty czosnkowe oraz mieszanki ziołowe zawierające soki z dziurawca, korzeni łopianu, liści brzozy i korzeni mniszka.
  • 29. Leki ziołowe mają zasadnicze znaczenie w zwalczaniu wszawicy głowowej i łonowej. Preparatem stosowanym od wielu lat w przypadkach wszawicy łonowej był ocet sabadylowy, który jest wyciągiem z nasion kichawca. Leczenie polega na wcieraniu leku w miejsca zakażone 2 razy dziennie przez okres 3 dni. Bardzo skuteczna jest też mieszanka: Hydrargyri bichlorati corrosivi 1,0 Aceti Sabadillae ad 300,0
  • 30. W powszechnym użyciu jest gotowy preparat Artemisol, który zawiera między innymi wyciąg z kwiatów wrotyczu pospolitego i Delacet, stanowiący wyciąg z ziela ostróżki polnej. Wszystkie te preparaty są również podstawowymi lekami w zwalczaniu wszawicy głowowej. Leczenie polega na wcieraniu jednego z wymienionych leków w owłosioną skórę głowy, a po kilku godzinach zmywa się włosy ciepłym octem i wyczesuje gęstym grzebieniem, by usunąć pozostające gnidy. Zabieg ten należy zwykle kilkakrotnie powtórzyć.
  • 32. Łuszczyca jest jednym z najczęstszych schorzeo skóry. Występuje w różnych postaciach i w różnym umiejscowieniu. Najbardziej typowa lokalizacja to łokcie i kolana, chod często zajmuje rozległe powierzchnie skóry razem z głową owłosioną i paznokciami. Wykwity łuszczycowe są różnej wielkości, mają czerwonobrunatną barwę a ich powierzchnia pokryta jest obfitymi, parakeratotycznymi łuskami. Leki pochodzenia roślinnego mogą byd czynnikiem wspomagającym leczenie łuszczycy. Wśród nich na wyróżnienie zasługują preparaty zawierające kwas g-linolenowy, który jest pośrednim produktem w przemianie kwasu linolenowego (niezbędny dla organizmu nienasycony egzogenny kwas tłuszczowy) do kwasu dihomo-g-linolenowego i kwasu arachidonowego.
  • 33. Naturalnym źródłem kwasu g-linolenowego jest olej otrzymywany z: nasion czarnej porzeczki (Ribes nigrum), wiesiołka jednorocznego (Oenothera lamarckiana), wiesiołka dwuletniego (Oenothera biennis) oraz ogórecznika lekarskiego (Borago officinalis). Szczególnie liczne są różne preparaty zawierające olej z wiesiołka dwuletniego. Preparaty te najczęściej stosuje się 3 razy dziennie po 2 kapsułki. W dermatologii mają one zastosowanie jako leki wspomagające nie tylko w łuszczycy ale także w innych przewlekłych chorobach skóry jak wyprysk atopowy, trądzik, w chorobach alergicznych, nawracających chorobach bakteryjnych i wirusowych.
  • 34. U chorych z łuszczycą korzystne działanie ma też Betasol aktywizujący układ enzymatyczny. Lek ten zawiera wyciągi płynne z naowocni fasoli, korzenia łopianu, korzenia wilżyny, korzenia rzewienia, ziela skrzypu, ziela gryki, owoców bzu czarnego i liści brzozy. Korzystnie działają też napary z kwiatów bzu czarnego (Sambucus nigra). Wykonuje się je z 1 łyżki kwiatów na 2 szklanki wrzącej wody i pije w dwóch porcjach po jedzeniu.
  • 35. W podobny sposób zaleca się stosowad NAPAR z MIESZANKI ZIOŁOWEJ o składzie: Fl. Sambuci kwiat bzu Fol. Urticae liśd pokrzywy Herb. Violae tricoloris aa 20,0 ziele fiołka trójbarwnego Rad. Bardanae korzeo łopianu Rad. Saponariae aa 15,0 korzeo mydlnicy M.f. species
  • 36. W zewnętrznym leczeniu, zarówno łuszczycy, jak i łojotokowego zapalenia skóry głowy owłosionej, od bardzo dawna stosowane są nalewki zawierające płynny dziegied sosnowy (Pix liquida pini). Takim preparatem dziegciowym jest np. Piniderm i Pixoderm
  • 37. U chorych z łuszczycowym zapaleniem stawów zastosowanie znalazł Reumogran, który zawiera: korę wierzby, kwiat wiązówki błotnej, liście brzozy, liście pokrzywy, ziele rdestu ptasiego i ziele skrzypu. Dieta chorych z łuszczycą powinna byd raczej jarska z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych, zalecane są natomiast tłuszcze roślinne.
  • 39. Zapalenie atopowe skóry to schorzenie uwarunkowane genetycznie, powiązane z I typem reakcji immunologicznej w wyniku której uwalniają się mediatory zapalenia, zarówno z komórek tucznych jak i bazofilów. Schorzenie ma charakter nawracający i bardzo uporczywy. Oprócz koniecznej tu często ogólnej farmakoterapii i długotrwałego, starannego leczenia zewnętrznego, ze względu na etiologię zmian skórnych mają też zastosowanie preparaty roślinne o wł. immunostymulujących, np. olej z nasion wiesiołka.
  • 40. Lekiem polecanym do stosowania zewnętrznego w atopowym zapaleniu skóry jest też Sanofil -zawiera wyciągi płynne z koszyczków rumianku, koszyczków nagietka, kory dębu, kwiatów krwawnika, liści szałwii i ziela skrzypu oraz benzokainę i mentol. Lek ten znajduje też zastosowanie w pokrzywce, wyprysku alergicznym i kontaktowym zapaleniu skóry.
  • 41. Zmiany chorobowe na skórze w zapaleniu łojotokowym są głównie rumieniowo-grudkowe i wysiękowe, szerzą się obwodowo i wyraźnie odgraniczają od otoczenia. Umiejscowione są najczęściej w okolicach wzmożonego łojotoku. Objawom tym towarzyszy często tłusty łupież na głowie owłosionej, poprzedzający zwykle łysienie łojotokowe . Leczenie jest zależne od nasilenia objawów zapalnych i wysiękowych i zwykle polega na stosowaniu siarki, ichtiolu, rezorcyny, kwasu salicylowego, dźiegci oraz aerozoli i kremów kortykosteroidowych. Z gotowych preparatów ziołowych, dostępnych w aptekach, zaleca się na głowę owłosioną wspomniany już Piniderm. Zapalenie łojotokowe skóry Łupież łojotokowy i przerzedzenie włosów
  • 42. Betulan- płyn zawierający sok z liści brzozy, nalewkę z koszyczków rumianu szlachetnego, ziele krwawnika, kwiaty nagietka, kwiaty lawendy i koszyczki rumianku- działa p/zapalnie, likwiduje łojotok, korzystnie wpływa na porost włosów. Seboren - płyn zawierający wyciągi płynne z owocu pasternaka, korzenia pokrzywy, korzenia łopianu i kłącza tataraku- działa p/łojotokowo, p/łupieżowo, poprawia ukrwienie skóry i pobudza wzrost włosów. Succus Betulae- sok ze świeżych liści brzozy stabilizowany etanolem, działa wzmacniająco na włosy, p/bakteryjnie oraz p/łupieżowo.
  • 43. Fitoval- szampon zawierający wyciąg z szałwii i z pokrzywy, dekspantenol, lecytynę i proteinę. Zastosowanie ma w nadmiernym wypadaniu włosów, w zaburzeniu wzrostu i regeneracji włosów oraz dla poprawy cienkich, łamliwych i słabych włosów.
  • 44. Liśd pokrzywy (Folium Urticae) – środek wzmacniający włosy w łupieżu i łojotoku skóry. W celu zmniejszenia objawów łojotokowego zapalenia owłosionej skóry głowy korzystne jest mycie włosów w naparze z kwiatów ruminaku lub odwarze z korzeni mydlnicy (Rad. Saponariae)
  • 45. Łupież tłusty zwykle poprzedza łysienie łojotokowe głowy owłosionej. Leczenie miejscowe ma na celu likwidację łupieżu i zahamowanie postępującego łysienia, polecany jest sok z łopianu (Succ. Bardanae) wg przepisu: do 1 części soku dodaje się 3 części alkoholu 70%. Zaleca się także mieszanki ziołowe w roztworach spirytusowych do wcierania w skórę głowy owłosionej: Tinct. Capsici 10,0 Ac. salicylici 2,0 70% Spir. vini ad 100,0 M.f. solutio lub mycie głowy w odwarze ziołowym o składzie: Rad. Saponariae korzeo mydlnicy Rad. Bardanae korzeo łopianu Rad. Urticae korzeo pokrzywy Rhiz. Calami kłącze tataraku Herb. Equiseti ziele skrzypu aa 20,0 M.f. species
  • 46. Łysienie plackowate Zmiany chorobowe w łysieniu plackowatym polegają na nagłym występowaniu pojedynczych lub mnogich ognisk wyłysienia, często bardzo rozległych. Leczenie- można stosowad miejscowo, na ogniska chorobowe, nalewki pochodzenia roślinnego działające drażniąco: Tinct. Capsici 15,0 Rezorcini Ol. Ricini aa 2,0 70% Spir. Vini ad 100,0 M.f. solutio Zastosowanie mają tu także: Beroksan (wyciąg z owoców pasternaku) , Meladynina (wyciąg z owoców Amma majus) oraz o słabszym działaniu światłouczulającym alkoholowy wyciąg z ziela dziurawca.
  • 48. Trądzik pospolity to częste schorzenie występujące u ludzi młodych w okresie pokwitania, związane z nadczynnością gruczołów łojowych. Zmiany chorobowe mają charakter wykwitów grudkowych i krostkowych usadowionych wokół mieszków włosowych i gruczołów łojowych. Najczęstszym ich umiejscowieniem jest skóra twarzy, okolica karkowa i międzyłopatkowa. Leczenie w trądziku jest bardzo różnorodne, w zależności od postaci i nasilenia choroby. Zastosowanie mają antybiotyki zalecane zarówno miejscowo, jak i ogólnie, preparaty witaminowe, autoszczepionki, a w szczególnie ciężkich postaciach podawane ogólnie retinoidy. W leczeniu miejscowym stosowana jest olbrzymia ilośd preparatów działających złuszczająco, odkażająco i przeciwzapalnie.
  • 49. Leki ziołowe mogą mied znaczenie uzupełniające, wywierając działanie p/zapalne, obniżając wydzielanie łoju, przestrajając odpornośd ustroju oraz działając bodźcowo, tonizująco i odtruwająco. Z tego powodu stosowana może byd Biostymina podawana domięśniowo codziennie, lub co drugi dzieo przez okres 2-3 tygodni. Zastosowanie mają też omawiane już preparaty wiesiołka dwuletniego, wiesiołka jednorocznego i czarnej porzeczki oraz mieszanka ziołowa Fito-Mix VIII zawierająca ziele fiołka trójbarwnego, ziele skrzypu, korzeo łopianu, koszyczki rumianku, ziele dziurawca i ziele pokrzywy.
  • 50. Korzystnie działa też sok z dziurawca (Succ. Hyperici) lub krople będące mieszaniną ziół: Succ. Bardanae sok z korzeni łopianu Succ. Betulae sok z liści brzozy Succ. Hyperici sok z dziurawca Succ. Taraxaci sok z korzeni mniszka aa 15,0 M.f. gutt.
  • 51. Polecana jest też mieszanka ziołowa Acnevulten zawierająca ziele fiołka trójbarwnego, ziele dziurawca, ziele pokrzywy, ziele mniszka lekarskiego i ziele skrzypu. Preparat rozszerza naczynia krwionośne skóry, działa przeciwzapalnie, odtruwająco i wzmacniająco.
  • 52. Zastosowanie ma też Equisetum fix w torebkach ekspresowych zawierających 1,8 g skrzypu polnego. Wyciąg skrzypu polnego z witaminami występuje również w postaci tabletek zawierających między innymi 10 mg wyciągu ze skrzypu polnego i 10 mg wyciągu z pokrzywy. Stosowany bywa głównie w trądziku, łojotoku, w łamliwości włosów i paznokci.
  • 53. Succus Urticae - sok ze świeżego ziela pokrzywy zalecamy jest w trądziku młodzieoczym doustnie po 2,5 ml soku z niewielką ilością wody 3-4 razy dziennie. W trądziku młodzieoczym, w zaburzeniach przemiany materii oraz w przewlekłym wyprysku może też byd używana Viola-fix zawierająca ziele fiołka trójbarwnego.
  • 54. Owrzodzenia podudzi powstają na skutek zaburzeo odżywczych w tkankach. Najczęściej ich przyczyną jest zastój krążenia, a w szczególności żylaki. Innymi czynnikami przyczynowymi mogą też byd: zamknięcie światła tętnicy czy cukrzyca. Owrzodzenia podudzi mogą mied bardzo różny kształt i wymiary. Brzegi ich są równo ścięte, rzadziej podminowane, nieraz są głęboko drążące, a dno zazwyczaj pokryte jest ziarniną lub wydzieliną ropną. Owrzodzenia najczęściej tworzą się w 1/3 dolnej podudzia i zwykle sprawiają chorym spore dolegliwości.
  • 55. Leczenie ogólne, w zależności od postaci klinicznej owrzodzenia oraz stanu chorego, polega na podawaniu leków naczyniowych, antybiotyków i preparatów działających bodźcowo oraz na leczeniu schorzeo towarzyszących takich jak nadciśnienie tętnicze i cukrzyca- stąd też szerokie zastosowanie mają preparaty preparaty z wiesiołka dwuletniego. czosnkowe oraz
  • 56. Zalecany jest też wyciąg z kasztanowca- to etanolowy wyciąg ze świeżych niedojrzałych owoców kasztanowca. Zastosowanie ma w zakrzepowym zapaleniu żył i owrzodzeniach żylakowych podudzi, a także w guzkach krwawniczych odbytu. Często stosowany jest Venescin, zawierający właśnie wyciąg z kasztanowca. Maśd z kasztanowca zawiera wyciąg z kasztanowca, wyciąg z krwawnika pospolitego, olejek lawendowy i olejek tymiankowy. Ma zastosowanie w zakrzepowym zapaleniu żył, owrzodzeniach podudzi, a także w krwiakach oraz odmrożeniach i oparzeniach I i II stopnia.
  • 57. Venen-Gold N -płyn zawierający eskulinę, sól sodową estru siarkowego rutozydu, wyciąg alkoholowy na winie kwiatów arniki, liście oczaru, owoce ostropestu, ziele jemioły, nasiona kasztanowca, ziele krwawnika i owoce głogu. Podstawą leczenia zewnętrznego owrzodzeo podudzi są różnorodne okłady np. z 2% kwasu bornego,czy 0,1-0,25% roztworu azotanu srebra. Do okładów zaleca się też preparaty roślinne- okłady z naparu rumiankowego lub azulanu. Arnisol -płyn do okładów, zawiera 80 g nalewki z arniki górskiej i 10 g nalewki z owoców kasztanowca. Ma zastosowanie w owrzodzeniach podudzi oraz na wylewy podskórne, stłuczenia, krwiaki i czyraki.
  • 58. Gojenie owrzodzeo pobudza maśd żywokostowa (Ung. Symphyti) i maśd zawierająca chlorofilinę (Chlorofilan). Żywokost lekarski jest też stosowany w postaci żelu jako Comfrey Gel na rany i ubytki skórne. Preparat ten przyspiesza tworzenie się naskórka i powstawanie nowej ziarniny.
  • 59. W leczeniu owrzodzeo podudzi znalazł zastosowanie również ALOES ze względu na właściwości bakteriostatyczne oraz przyspieszające ziarninowanie i gojenie. Grube kawałki aloesu po wypłukaniu w ciepłej, przegotowanej wodzie przecina się podłużnie i przykłada śluzową, wewnętrzną powierzchnią bezpośrednio do owrzodzenia. Zastosowanie ma też maśd Mikulicza zawierająca od 0,1 do 1% azotanu srebra i 10% balsamu peruwiaoskiego.
  • 60. Preparatem czasami stosowanym w owrzodzeniach podudzi jest też PROPOLIS - substancja wytwarzana przez pszczoły, zawierająca żywice roślinne, wosk, pyłek kwiatowy i olejki eteryczne. Działa na bakterie gram- dodatnie, grzyby chorobotwórcze i pierwotniaki, podnosi odpornośd ustroju. PROPOLIS Występuje w różnych postaciach takich jak: Żel Propolisowy stosowany w owrzodzeniach podudzi, a także na rany, w wyprysku i w trądziku. Maśd Propolisowa zawiera 20% propolisu oraz wyciągi z nagietka lekarskiego i żywokostu lek. Stosowana szczególnie w przypadkach ran z odczynem martwiczym oraz w st. zapalnych skóry. Propolan –występuje w aerozolu i w maściach.
  • 61. LITERATURA 1. Borkowski B. i wsp. (red.): Rośliny lecznicze w fitoterapii. 1994, 213, Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich, Poznao. 2. Korszikow M. i wsp.: Lecznicze właściwości roślin uprawnych. 1991, 321, Paostwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa. 3. Lutomski J., Alkiewicz J.: Leki roślinne w profilaktyce i terapii. 1993, 143, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa. 4. Maleszka R.: Ziołolecznictwo w dermatologii. Herba Polonica, 1992, 38, Supl. 2, 207. 5. Kędzia A.: Skutecznośd działania na bakterie beztlenowe alkoholowego wyciągu kwiatu rumianku (Chamomillae anthodium). Herba Polonica, 2000, 46, 86. 6. Kuźnicka B., Dziak M.: Zioła i ich stosowanie. 1988, 185, PZWL, Warszawa. 7. Ożarowski W. (red): Ziołolecznictwo. 1982, 597, PZWL, Warszawa. 8. Willuhna G.: Phytopharmaka in der Dermatologie. Zeitschrift für Phytotherapie, 1995, 16, 325. 9. Wolski T. i wsp.: Możliwości leczenia grzybic ekstraktami roślinnymi. Herba Polonica, 1997, 43, 47. 10. Wójcicki J.: Aktualne dane na temat fitoterapii z uwzględnieniem działania niepożądanego. Herba Polonica, 2001, 47, 156. www.czytelniamedyczna.pl/2502,praktyczne-zastosowanie-lekow-ziolowych-w-dermatologii.html
  • 62. Dziękuję za uwagę  • Hanna Dolata