際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Lemljenje

Download as DOCX, PDF
Ernad Sisic
Ernad Sisic

lem

1 of 3
Download to read offline
LEMLJENJE Lemljenje je proces spajanja metala u vrstomstanju pomou istopljenog dodatnog materijala lema, ija je temperatura topljenja znatno ni転a nego kod osnovnog materijala. Osnovna razlika u odnosu na zavarivanje je u tome 邸to se pri lemljenju ne tope iviceosnovnog materijala ve samo dodatnog. Lemljenjem se mogu spajati: sve vrste ugljeninih i legiranih elika livena gvo転a obojeni metali i njihove legure plemeniti metali raznorodni metali Prednosti lemljenja u odnosu na zavarivanje: jevtiniji nain spajanja od zavarivanja, lak邸e se izvodi mo転e se koristiti za spajanje veoma stitnih delova i tankih limova pri lemljenju nema promena u srukturi i mehanikim osobinama osnovnog materijala jer je temperatura zagrevanja niska, pa su i termiki naponi i deformacije elemenata manji nego kod zavarivanja. Nedostatak u odnosu na zavarivanje: manja jaina lemljenog spojaSu邸tina procesa lemljenja se obja邸njava: 1) Kva邸enjem metala pomou istopljenog lema kojenastaje ako se tanak sloj lema ne prekida,ve se ravnomerno razliva na povr邸inama pripremljenim zalemljenje. 2) Kapilarno邸u koja omoguuje da se istopljeni lem podigne i ispuni svaku prslinu reda veliine od 0,012 do 0,05 mm. 3) Difuzijom (spontanim me邸anjem) delia rastopljenog lema u osnovni matrijal. Brzina i dubina difuzijerastopljenog lema zavisi od: temperature ivica osnovnog materijala vremena trajanja lemljenja toplotne provodljivostiosnovnog materijala i lema razlike izmeu veliine atoma osnovnog materijala i lema. Difuzijadovodi do formiranja vrstih rastvora ili intermetalnih jedinjenja koji ostvaruju vezu izmeu osnovnog materijala i lema. VRSTE LEMOVA Lemovi se mogu podeliti na: meke(lakotopljive) tvrde (te邸kotopljiveu zavisnosti od toga da li im je temperatura topljenja ispod 500 stepeni C ili iznad ovetemperature) Meki lemovi su legure lakotopljivihmetala naje邸e kalaja (Sn) i olova (Pb)sa malim dodatkom antimona (Sb). Dele se na: Sn)モ visokokalajne lemove (90 Sn).モ nisko kalajne lemove (20 Legure za meko lemljenje su male zatezne vrstoei temperature topljenja od 180 do 300 stepeni C. Za tvrdo lemljenje se primenjuju: ist bakar (Cu), legure bakra i zinka(Cu-Zn) legure bakra i nikla (Cu-Ni) legure bakra sa srebrom (Cu-Ag) U tvrde lemove ubraja se i me邸avina praha: ferolegura, elika, sivog liva i bakra sa topiteljima. Ovajse lem koristi za spajanje ploicaod tvrdog metala sa alatima za obradu rezanjem.
TOPITELJIZA LEMLJENJE Uloga topitelja je: da rastvori oksidnu skramu sa povr邸ina predvienih za lemljenje i da povr邸inu za邸titi od ponovne oksidacije u toku lemljenja. pored toga, sni転avaju povr邸inski napon lema i pobolj邸avaju kva邸enje i prodiranje lema i u najmanje prsine. Mogu biti u vrstom,tenom i gasovitom stanju. Topitelji za meko lemljenje su: sona kiselina (HCl) cink-hlorid(ZnCl2) me邸avina cink hlorida sa amonijum -hloridom (ni邸adorom)NH4Cl. Topitelji za tvrdo lemljenje su: natrijumtetraborat (boraks) Na2B4O7 borna kiselina H3BO3 METODE LEMLJENJA Prema nainu zagrevanja, razlikiju se se sledee metode lemljenja: mehaniko o lemila bez stalnog izvorazagrevanja o lemila sa stalnim izvoromzagrevanja gasno elektrinom strujom u rastopima u gasnoj atmosferi specijalni postupci (npr. lemljenje ultrazvukom) Lemljenje mehanikom lemilicom mo転e biti sa stalnim (tenim gorivom, gasnim plamenom ili el. strujom) i bez stalnog izvorazagrevanja. Sastoji se od vrha u obliki klina od kovanog bakra (akumulator toplote), elinog nosaa i drvene ruice. Lem se mo転e naneti direktno (na predhodno pripremljenu i dobro zagrejanu povr邸inu da bi se pri kontaktu sa osnovnim materijalom lem poeoda topi i popunjava zazore) i posredno (najpre na lemilicu). Lemovi su u naje邸e u obliki 邸tapia, 転iceili ceviceispunjene topiteljem. Priprema povr邸ina se sastoji u i邸enju od neistoa, premazivanju topiteljem i postavljanjem istih u 転eljeni polo転aj. Lemljenje gorionicima. Upostupcima gasnog lemljenja dodatni materijal se topi pomou plamena usmerenog na spoj ili njegovu okolinu. Kao gorivi gas se naje邸e koristi sme邸a acetilena (C2H2) i kiseonika (O2) ali se mogu koristiti i prirodni gas i propan. Plamen treba da bude blago redukujui ili neutralan. Ovimpostupkom se leme: ugljenini i nisko legirani elici nerajui elici legure Al Cu i njegove legure legure Mg Elektrootporskolemljenje. Priovoj vrsti lemljenja se osnovni materijal lokalno zagreva, a lem (koji je umetnut izmeu delova kojise spajaju) topi zahvaljujuitoploti koja se oslobaa proticanjem elektrine struje kroz elektrode i osnovni materijal. Za ovose lemljenje koristi ista oprema kao i za takasto zavarivanjeali je struja znatno manje jaine jer lem ima ni転u temperaturu topljenja od elinih limova. Sila pritiska na elektrodama takoe je manja. Primenjuju se klasine elektrode od legure Cu- Cr (bakar-hrom), molidbena i grafita. Ovommetodom naje邸e se leme: Cu i njegove legure
ugljenini elici, a ree nerajui elici legure Ni legure Al Topitelji koji se koriste za lemljenje se moraju rastvoriti u vodi da bi im se poveala elektro-provodljivosta nanose se na predhodno oi邸ene povr邸ine. Indukcionolemljenje. Indukciono lemljenje izvodise lokalnim zagrevanjem ivica delova koji se leme vrtlo転nim strujama indukovanih dovoenjem naizmenine struje na namotaje induktora. Induktor je izraen od bakarnih cevikoje se hlade vodom. Dubina zagrevanja zavisi od frekvencijenaizmenine struje. Poveavanjemfrekvencijesmanjuje se dubina 450 Hz. Izmeu induktora izagrevanja.Raspon frekvencijaza lemljenje iznosi f = 50 20 mm, pri emu manje vrednosti zazoradelovakoji se leme mora da postoji zazorz = 2 odgovaraju manjim debljinama materijala i obratno. Glavna prednost ove metode lemljenja u odnosu na druge je: brzoi lokalizovanouno邸enje toplote svoenje oksidacije na najmanju meru smanjuje zahteve u pogledu istoepovr邸ina namenjenih spajanju Ovimse postupkom mo転e lemiti veina metala i legura izuzev Al i Mg i njihovih legura.Dodatni materijal je u vidu prstenova, 転ica, traka ili praha i mora se postaviti u odgovarajui zazorpre poetkalemljenja. Lemljenje u peima. Primenjuje se u masovnoj proizvodnjiza lemljenje sitnih sklopova. vrsti lem se mora postaviti na spoj pre lemljenja i zadr転ati u tom polo転ajuu tokom lemljenja. Pri lemljenju u peima postoji za邸titna atmosfera kojomse elini delovi 邸tite od oksidacije i razugljenienja tokom lemljenja. Ovaatmosfera omoguava i dobro kva邸enje povr邸ina lemom pa nisi potrebni topitelji. Naje邸e se koristi bakarni lem. Za邸titnu atmosferu ini me邸avina gasova : vodonika, ugljen-monoksida azota Koristi se za lemljenje: elika, Cu, Al i njihovih legura raznorodnih metala.

More Related Content

Lemljenje

  • 1. LEMLJENJE Lemljenje je proces spajanja metala u vrstomstanju pomou istopljenog dodatnog materijala lema, ija je temperatura topljenja znatno ni転a nego kod osnovnog materijala. Osnovna razlika u odnosu na zavarivanje je u tome 邸to se pri lemljenju ne tope iviceosnovnog materijala ve samo dodatnog. Lemljenjem se mogu spajati: sve vrste ugljeninih i legiranih elika livena gvo転a obojeni metali i njihove legure plemeniti metali raznorodni metali Prednosti lemljenja u odnosu na zavarivanje: jevtiniji nain spajanja od zavarivanja, lak邸e se izvodi mo転e se koristiti za spajanje veoma stitnih delova i tankih limova pri lemljenju nema promena u srukturi i mehanikim osobinama osnovnog materijala jer je temperatura zagrevanja niska, pa su i termiki naponi i deformacije elemenata manji nego kod zavarivanja. Nedostatak u odnosu na zavarivanje: manja jaina lemljenog spojaSu邸tina procesa lemljenja se obja邸njava: 1) Kva邸enjem metala pomou istopljenog lema kojenastaje ako se tanak sloj lema ne prekida,ve se ravnomerno razliva na povr邸inama pripremljenim zalemljenje. 2) Kapilarno邸u koja omoguuje da se istopljeni lem podigne i ispuni svaku prslinu reda veliine od 0,012 do 0,05 mm. 3) Difuzijom (spontanim me邸anjem) delia rastopljenog lema u osnovni matrijal. Brzina i dubina difuzijerastopljenog lema zavisi od: temperature ivica osnovnog materijala vremena trajanja lemljenja toplotne provodljivostiosnovnog materijala i lema razlike izmeu veliine atoma osnovnog materijala i lema. Difuzijadovodi do formiranja vrstih rastvora ili intermetalnih jedinjenja koji ostvaruju vezu izmeu osnovnog materijala i lema. VRSTE LEMOVA Lemovi se mogu podeliti na: meke(lakotopljive) tvrde (te邸kotopljiveu zavisnosti od toga da li im je temperatura topljenja ispod 500 stepeni C ili iznad ovetemperature) Meki lemovi su legure lakotopljivihmetala naje邸e kalaja (Sn) i olova (Pb)sa malim dodatkom antimona (Sb). Dele se na: Sn)モ visokokalajne lemove (90 Sn).モ nisko kalajne lemove (20 Legure za meko lemljenje su male zatezne vrstoei temperature topljenja od 180 do 300 stepeni C. Za tvrdo lemljenje se primenjuju: ist bakar (Cu), legure bakra i zinka(Cu-Zn) legure bakra i nikla (Cu-Ni) legure bakra sa srebrom (Cu-Ag) U tvrde lemove ubraja se i me邸avina praha: ferolegura, elika, sivog liva i bakra sa topiteljima. Ovajse lem koristi za spajanje ploicaod tvrdog metala sa alatima za obradu rezanjem.
  • 2. TOPITELJIZA LEMLJENJE Uloga topitelja je: da rastvori oksidnu skramu sa povr邸ina predvienih za lemljenje i da povr邸inu za邸titi od ponovne oksidacije u toku lemljenja. pored toga, sni転avaju povr邸inski napon lema i pobolj邸avaju kva邸enje i prodiranje lema i u najmanje prsine. Mogu biti u vrstom,tenom i gasovitom stanju. Topitelji za meko lemljenje su: sona kiselina (HCl) cink-hlorid(ZnCl2) me邸avina cink hlorida sa amonijum -hloridom (ni邸adorom)NH4Cl. Topitelji za tvrdo lemljenje su: natrijumtetraborat (boraks) Na2B4O7 borna kiselina H3BO3 METODE LEMLJENJA Prema nainu zagrevanja, razlikiju se se sledee metode lemljenja: mehaniko o lemila bez stalnog izvorazagrevanja o lemila sa stalnim izvoromzagrevanja gasno elektrinom strujom u rastopima u gasnoj atmosferi specijalni postupci (npr. lemljenje ultrazvukom) Lemljenje mehanikom lemilicom mo転e biti sa stalnim (tenim gorivom, gasnim plamenom ili el. strujom) i bez stalnog izvorazagrevanja. Sastoji se od vrha u obliki klina od kovanog bakra (akumulator toplote), elinog nosaa i drvene ruice. Lem se mo転e naneti direktno (na predhodno pripremljenu i dobro zagrejanu povr邸inu da bi se pri kontaktu sa osnovnim materijalom lem poeoda topi i popunjava zazore) i posredno (najpre na lemilicu). Lemovi su u naje邸e u obliki 邸tapia, 転iceili ceviceispunjene topiteljem. Priprema povr邸ina se sastoji u i邸enju od neistoa, premazivanju topiteljem i postavljanjem istih u 転eljeni polo転aj. Lemljenje gorionicima. Upostupcima gasnog lemljenja dodatni materijal se topi pomou plamena usmerenog na spoj ili njegovu okolinu. Kao gorivi gas se naje邸e koristi sme邸a acetilena (C2H2) i kiseonika (O2) ali se mogu koristiti i prirodni gas i propan. Plamen treba da bude blago redukujui ili neutralan. Ovimpostupkom se leme: ugljenini i nisko legirani elici nerajui elici legure Al Cu i njegove legure legure Mg Elektrootporskolemljenje. Priovoj vrsti lemljenja se osnovni materijal lokalno zagreva, a lem (koji je umetnut izmeu delova kojise spajaju) topi zahvaljujuitoploti koja se oslobaa proticanjem elektrine struje kroz elektrode i osnovni materijal. Za ovose lemljenje koristi ista oprema kao i za takasto zavarivanjeali je struja znatno manje jaine jer lem ima ni転u temperaturu topljenja od elinih limova. Sila pritiska na elektrodama takoe je manja. Primenjuju se klasine elektrode od legure Cu- Cr (bakar-hrom), molidbena i grafita. Ovommetodom naje邸e se leme: Cu i njegove legure
  • 3. ugljenini elici, a ree nerajui elici legure Ni legure Al Topitelji koji se koriste za lemljenje se moraju rastvoriti u vodi da bi im se poveala elektro-provodljivosta nanose se na predhodno oi邸ene povr邸ine. Indukcionolemljenje. Indukciono lemljenje izvodise lokalnim zagrevanjem ivica delova koji se leme vrtlo転nim strujama indukovanih dovoenjem naizmenine struje na namotaje induktora. Induktor je izraen od bakarnih cevikoje se hlade vodom. Dubina zagrevanja zavisi od frekvencijenaizmenine struje. Poveavanjemfrekvencijesmanjuje se dubina 450 Hz. Izmeu induktora izagrevanja.Raspon frekvencijaza lemljenje iznosi f = 50 20 mm, pri emu manje vrednosti zazoradelovakoji se leme mora da postoji zazorz = 2 odgovaraju manjim debljinama materijala i obratno. Glavna prednost ove metode lemljenja u odnosu na druge je: brzoi lokalizovanouno邸enje toplote svoenje oksidacije na najmanju meru smanjuje zahteve u pogledu istoepovr邸ina namenjenih spajanju Ovimse postupkom mo転e lemiti veina metala i legura izuzev Al i Mg i njihovih legura.Dodatni materijal je u vidu prstenova, 転ica, traka ili praha i mora se postaviti u odgovarajui zazorpre poetkalemljenja. Lemljenje u peima. Primenjuje se u masovnoj proizvodnjiza lemljenje sitnih sklopova. vrsti lem se mora postaviti na spoj pre lemljenja i zadr転ati u tom polo転ajuu tokom lemljenja. Pri lemljenju u peima postoji za邸titna atmosfera kojomse elini delovi 邸tite od oksidacije i razugljenienja tokom lemljenja. Ovaatmosfera omoguava i dobro kva邸enje povr邸ina lemom pa nisi potrebni topitelji. Naje邸e se koristi bakarni lem. Za邸titnu atmosferu ini me邸avina gasova : vodonika, ugljen-monoksida azota Koristi se za lemljenje: elika, Cu, Al i njihovih legura raznorodnih metala.