�ݺ�ߣ

Khoa Công Nghệ Thông Tin - Đại Học Cần Thơ 1
THỪA KẾTHỪA KẾ
CHƯƠNG 9:CHƯƠNG 9:
(INHERITANCE)(INHERITANCE)
Bộ môn Hệ Thống Máy Tính và Truyền Thông
Khoa Công Nghệ Thông Tin và Truyền Thông
Đại học Cần Thơ

Nội dungNội dung
 Khái niệm
 Lớp dẫn xuất đơn giản
 Ký hiệu các thứ bậc
 Hàm xây dựng và hàm hủy
 Thành viên lớp được bảo vệ
 Lớp cơ sở riêng, chung và được bảo vệ
 Đa thừa kế - Sự mơ hồ
 Hàm ảo - Lớp cơ sở ảo
 Chuyển kiểu
 Các toán tử được tái định nghĩa
Chương 9

Khái niệmKhái niệm
 Kế thừa từ các lớp có từ trước.
 Ích lợi: có thể tận dụng lại
 Các thuộc tính chung
 Các hàm có thao tác tương tự
Chương 9
LỚP CHALỚP CHA
(Super class)
LỚP CONLỚP CON
(Sub class)
Lớp cơ sở
(Base class)
Lớp dẫn xuất
(Derived class)
STUDENTSTUDENT
CIT_STUDENTCIT_STUDENT

Ví dụ minh họaVí dụ minh họa
Chương 9
#include <iostream.h>
#include <string.h>
class ContactContact {
private:
char *name; // ten doi tac
char *address; // dia chi doi tac
char *tel; // so dien thoai
public:
Contact (const char *name,
const char *address, const char *tel);
~Contact ();
const char* Name () const { return name;}
const char* Address() const { return address;}
const char* Tel() const { return tel;}
friend ostream& operator <<
( ostream&, Contact& );
};
class ContactDirContactDir {
private:
int Lookup(const char *name);
Contact **contacts; // ds cac doi tac
int dirSize; // kich thuoc thu muc hien tai
int maxSize; // kich thuoc thu muc toi da
public:
ContactDir (const int maxSize);
~ContactDir();
void Insert(const Contact&);
void Delete(const char *name);
Contact* Find(const char *name);
friend ostream& operator <<
(ostream&, ContactDir&);
// …………
};
ContactDirContactDir ContactContact
nKý hiệu
composition

Ví dụ minh họa (tt)Ví dụ minh họa (tt)
Chương 9
class SmartDirSmartDir : public ContactDir {
private:
char *recent; // ten duoc tim gan nhat
public:
SmartDir(const int max) : ContactDir(max)
{ recent = 0; }
Contact* Recent (void);
Contact* Find (const char *name);
// …………….
};
Contact* SmartDir::Recent (void) {
return recent == 0 ? 0 :
ContactDir::Find(recent);
}
Contact* SmartDir::Find (const char *name) {
Contact *c = ContactDir::Find(name);
if (c != 0)
recent = (char*) c->Name();
return c;
}
Ký hiệu
Thừa kế
ContactDirContactDir ContactContact
n
SmartDirSmartDir

Ví dụ (tt) - mô tả trong bộ nhớVí dụ (tt) - mô tả trong bộ nhớ
Chương 9
*contacts 1
*contacts 2
*contacts 3
*contacts i
*contacts n
…
…
**contacts
dirSize
maxSize
**contacts
dirSize
maxSize
*recent*recent
Contact 1
Contact 2
Contact i
…
*contacts 1
*contacts 2
*contacts 3
*contacts i
*contacts n
…
…
Contact 1
Contact 2
Contact i
…
ContactDir
SmartDir

Hàm xây dựng và hàm hủyHàm xây dựng và hàm hủy
 Trong thừa kế, khi khởi tạo đối tượng:
 Hàm xây dựng của lớp cha sẽ được gọi trước
 Sau đó mới là hàm xây dựng của lớp con.
 Trong thừa kế, khi hủy bỏ đối tượng:
 Hàm hủy của lớp con sẽ được gọi trước
 Sau đó mới là hàm hủy của lớp cha.
Chương 9
AA
BB
CC

Hàm xây dựng và hàm hủy (tt)Hàm xây dựng và hàm hủy (tt)
Chương 9
class SmartDirSmartDir : public ContactDir {
private:
char *recent; // ten duoc tim gan nhat
public:
SmartDir(const int max) : ContactDir(max)
{ recent = 0; }
SmartDir(const SmartDir& sd): ContactDir(sd)
{ recent = 0; }
~SmartDir() {
delete recent;
}
// …………….
};
Gọi hàm
xây dựng
của lớp cha
Thu hồi vùng nhớ
của con trỏ thành viên
của lớp con nếu đã
cấp vùng nhớ trong
hàm xây dựng.

Thành viên lớp được bảo vệThành viên lớp được bảo vệ
 Thừa kế:
 Có tất cả các dữ liệu và hàm thành viên.
 Không được truy xuất đến thành viên private.
 Thuộc tính truy cập protectedprotected:
 Cho phép lớp con truy xuất.
Chương 9
//...
protected:
int Lookup (const char *name);
Contact **contacts; // ds cac doi tac
int dirSize; // kich thuoc hien tai
int maxSize; // kich thuoc toi da
};
class Foo {
public:
// cac thanh vien chung...
private:
// cac thanh vien rieng...
protected:
// cac thanh vien duoc bao ve...
public:
// cac thanh vien chung nua...
protected:
// cac thanh vien duoc bao ve nua...
};

Lớp cơ sở riêng, chung và được bảo vệLớp cơ sở riêng, chung và được bảo vệ
Chương 9
class AA {
private:
int x;
void Fx (void);
public:
int y;
void Fy (void);
protected:
int z;
void Fz (void);
};
class BB : A { // Thừa kế dạng private
…….
};
class CC : private A { // A là lớp cơ sở riêng của B
………
};
class DD : public A { // A là lớp cơ sở chung của C
………
};
class EE : protected A { // A: lớp cơ sở được bảo vệ
……….
};
Lớp cơ sở Thừa kế public Thừa kế private Thừa kế protected
privateprivate _ _ _
publicpublic public private protected
protectedprotected protected private protected

Đa thừa kếĐa thừa kế
Chương 9
OptionListOptionList WindowWindow
MenuMenu
class WindowWindow {
public:
Window (Rect &);
~Window (void);
//...
};
class Menu
: public OptionList, public Window {
public:
Menu (int n, Rect &bounds);
~Menu (void);
//...
};
Menu::Menu (int n, Rect &bounds) :
OptionList(n), Window(bounds)
{ /* ... */ }
OptionList object
OptionList
data members
Window object
Window
data members
Menu object
OptionList
data members
Window
data members
Menu
data members
class OptionListOptionList {
public:
OptionList (int n);
~OptionList ();
//...
};

Sự mơ hồ trong đa thừa kếSự mơ hồ trong đa thừa kế
Chương 9
class OptionListOptionList {
public:
// ……
void Highlight (int part);
};
class WindowWindow {
public:
// ……
void Highlight (int part);
};
class Menu : public OptionList,
public Window
{ ……. };
void main() {
Menu m1(….);
m1.Highlight(10);
….
}
GọiGọi
hàmhàm
của lớpcủa lớp
nào ?nào ?
void main() {
Menu m1(….);
m1.OptionList::::Highlight(10);
m1.Window::::Highlight(20);
….
}
Chỉ rõ hàmChỉ rõ hàm
của lớp nàocủa lớp nào
xử lýxử lý
Hàm cùng tênHàm cùng tên

Chuyển kiểuChuyển kiểu
 Có sẵn 1 phép chuyển kiểu không tường minh:
 Đối tượng lớp cha = Đối tượng lớp con;
 Áp dụng cho cả đối tượng, tham chiếu và con trỏ.
Chương 9
 Không được thực hiện phép gán ngược:
 Đối tượng lớp con = Đối tượng lớp cha; // SAISAI
Menu m(n, bounds);
Window win = m;
Window &wRef = m;
Window *wPtr = &menu;
class MenuMenu : public OptionList, public Window {
public:
//...
Menu (Window&);
};
Nếu muốn thực
hiện
phải tự định nghĩa
phép ép kiểu
Window
data members
OptionList data members
Window data members
Menu data members
win
m

Hàm ảoHàm ảo
 Liên kết tĩnh (static binding):
 Xác định khi biên dịch chương trình.
 Dùng hàm thành viên.
 Gọi hàm của lớp cơ sở (lớp cha).
Chương 9
//...
public:
int Lookup (const char *name);
//...
};
class SortedDirSortedDir : public ContactDir {
public:
SortedDir(const int max) : ContactDir(max) {}
};
void main() {
ContactDir c1(10);
SortedDir *p; p = &c1;
cout<<p->Lookup(“ABC”);
….
}
GọiGọi
hàmhàm
nào ?nào ?

Hàm ảo (tt)Hàm ảo (tt)
 Liên kết động (dynamic binding)
 Xác định khi thực thi chương trình.
 Dùng hàm ảo (virtual function).
 Gọi hàm của lớp dẫn xuất (lớp con).
 Thể hiện tính đa hình của OOP.
Chương 9
//...
public:
virtual int Lookup (const char *name);
};
class SortedDirSortedDir : public ContactDir {
//….
public:
};
void main() {
ContactDir c1(10);
SortedDir *p1; p1 = &c1;
SortedDir c2(20);
ContactDir *p2; p2 = &c2;
}
Gọi hàmGọi hàm
của lớpcủa lớp
nào ?nào ?
Kết quảKết quả
trêntrên
màn hìnhmàn hình
là gì?là gì?

Lớp cơ sở ảoLớp cơ sở ảo
Chương 9
class OptionListOptionList
: public Widget, List
{ /*...*/ };
class WindowWindow
: public Widget, Port
{ /*...*/ };
class MenuMenu
: public OptionList,
public Window
{ /*...*/ };
Đối tượng Menu
 Sự mơ hồ - dư thừa dữ liệu

Lớp cơ sở ảo (tt)Lớp cơ sở ảo (tt)
 Cách xử lý: dùng lớp cơ sở ảo.
Chương 9
class OptionListOptionList
: virtual public Widget,
public List
{ /*...*/ };
class WindowWindow
: virtual public Widget,
public Port
{ /*...*/ };
class MenuMenu
: public OptionList,
public Window
{ /*...*/ };
Menu::Menu (int n, Rect &bounds) :
Widget(bounds), OptionList(n), Window(bounds)
{ //... }
Chỉ có 1
đối tượng Widget

Các toán tử được tái định nghĩaCác toán tử được tái định nghĩa
 Tương tự như tái định nghĩa hàm thành viên:
 Che giấu đi toán tử của lớp cơ sở.
 Hàm xây dựng sao chép:
Y::YY (const Y&)(const Y&)
 Phép gán:
Y& Y::operator =operator = (const Y&)
 Nếu không định nghĩa, sẽ tự động có hàm xây
dựng sao chép và phép gán do ngôn ngữ tạo ra.
=> SAISAI khi có con trỏ thành viên.
 Cẩn thận với toán tử new và delete.
Chương 9

BỔ SUNGBỔ SUNG
MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHÁCMỘT SỐ VẤN ĐỀ KHÁC
CẦN TỰ TÌM HIỂU THÊMCẦN TỰ TÌM HIỂU THÊM

StreamStream
 Nhập xuất thông qua StreamStream (Dòng):
 Tổng quan về Stream.
 Đối tượng nhập xuất chuẩn.
 File.
 Nhập xuất với File đối tượng.
 Tái định nghĩa toán tử << với File.
 Tái định nghĩa toán tử >> với File.
Bổ sung

TemplateTemplate
 Thiết kế lớp theo TemplateTemplate (mẫu):
 Thế nào là Template.
 Hàm template.
 Lớp template.
 Giới thiệu về STL
(Standard Template Library).
Bổ sung

ExceptionException
 ExceptionException (Ngoại lệ):
 Ngoại lệ là gì?
 Đề xuất ngoại lệ - Nắm bắt ngoại lệ.
 Ngoại lệ trong C++.
 Cú pháp bắt ngoại lệ trong C++.
 Sử dụng ngoại lệ với Template.
Bổ sung

ContainerContainer
 ContainerContainer (Lớp vật chứa):
 Container là gì?
Tại sao lại cần Container.
 Container trong C++.
 Một số Container trong 1 phiên bản của C++.
Bổ sung

Kết thúc chương trình
CÂU HỎI?CÂU HỎI?

�ݺ�ߣ

Lesson09

More Related Content

Lesson09