İletişim Tarihi 3 - Elektrik ve Elektronik Medya Kültürü
- 1. İLETIŞIM TARIHI – 3 ELEKTRIK VE ELEKTRONIK MEDYA KÜLTÜRÜ Yrd. Doç. Dr. Javanshir Gadimov Medya ve Toplum Dersi Zirve Üniversitesi İletişim Fakültesi
- 2. İçindekiler • Telgrafın icadı • Telsiz • Telefon • Sinema • Fonograf • Fotoğraf • Radyo • Televizyon • İnternet • Yeni icatların insana, topluma ve eskiye etkisi.
- 3. Optik telgraf • Optik telgraf ya da semafor, elektrikli telgrafın icadına kadar 18. yüzyılın sonu ve 19. yüzyılın başlarında kullanılan bir iletişim aracı. • Yüksek yerlere kurularak, kolların hareketi ile mesaj iletiliyordu.
- 4. • 1792 yılında Fransa’da Claude Chappe tarafından icat edilmiştir. • Semafor sistemi günümüzde özellikle askeri gemiler arasında iletişimde kullanılıyor.
- 5. Elektrikli telgraf • İlk örnekleri 1832 yılında geliştirildi. • Gerçek anlamda ilk elektrikli telgraf 1837 yılında ABD’de Samuel Morse tarafından icat edildi. • 1844’te Washington ve Baltimore arasında telegraf hattı çekildi.
- 6. Sesli telgraf: Telefon • 1871’de Antonio Menucci telefonu icat etti. Ancak mucidin parasal sorunları nedeniyle kullanıma sokulmadı. • 1876 Alexander Graham Bell laboratuvarda ilk başarılı deneyini gerçekleştirir ve “geliştirilmiş telgraf” olarak patentini alır. • 1892’de Bell ilk New York – Chicago telefon görüşmesini gerçekleştiriyor.
- 7. Telsiz telgraf • İtalyan mucit Marconi, 1895 yılında telsiz telgrafı başarıyla denedi. Guglielmo Marconi
- 8. Lumiere Kardeşler ve Sinema • Lumiere kardeşler 13 Şubat 1895 yılında kinetoskoptan ilham aldıkları sinematografın patentini almayı başardılar.
- 9. Fonograf ve Gramofon • Thomas Edison 1877’de sesleri mekanik olarak kaydeden ve çoğaltabilen fonografı geliştirdi. Daha sonraları gramofon olarak adlandırılmaya başlandı.
- 10. Melies ve Aya Yolculuk Filmi • Georges Melies, sinemayı bugünkü haline getiren fikirleri, kullandığı teknikler, efektlerle sinemanın gelişmesine öncülük etti. • 1902 yılında Aya Yolculuk filmini çekti. • İlk sesli film ise 1927’de yapıldı.
- 11. Melies’in “Aya Yolculuk” filmi https://www.youtube.com/watch?v=aZfq1uE1zjI
- 12. Radyo ve TV Yayını • Radyo yayınları artık 1920’lerde yaygınlaşıyor. • Düzenli televizyon yayınları ise BBC ile 1932 yılında başlıyor. • 1950 plaklar yaygınlaştı. • 1969’da telekominikasyon için uydu kullanılmaya başlandı. • 1970’de ise video kasetler yaygınlık kazanıyor.
- 13. İnternet ve Cep Telefonu • Artık internet ve akıllı cep telefonu ile telgrafı, radyosu, televizyonu, sineması, fotoğrafı, oyun konsolu, bankası, sosyal ağlar ve diğerleri hepsi bir cihazda toplandı.
- 14. İnternet & PC’den Önce ve Sonra
- 15. Küresel Köy • Telgrafla birlikte insanlar farkına varmadan yeni bir kültüre elektrik ve elektronik medya kültürüne geçmiştir. Böylece "zaman ve mekan kavramının bittiği yepyeni bir dünyaya girilmiştir". Bugün evrensel bir köyde yaşamaktayız. Elektrik ve elektronik sayesinde yeryüzü bir "gezegen köy" olmuş ve çok yavaş olduğu için etkisiz kalan gözden, görsel mekandan işitsel mekana geçen kulağa kadar insanın bütün duyu organları yeni baştan yönlenmeye zorlanmışlardır.
- 16. İnsanın Duyuları Yeniden Biçimleniyor • Kitle iletişim araçları okuma yazma kurallarını, eğlenmenin zaman ve özelliklerini değiştirmiş, duyuları yeniden biçimlendirmiş ve bu arada geçen yüzyıllarda insanların uyguladıkları eğitim yöntemlerinde değişiklikler yapmıştır. • Sözlü dünya "mantığa, birbirini izleyen ilişkilere, tarihe, açıklamaya, gerçekçiliğe, ayrılmaya ve kurallara” yönelikken, televizyon dünyası bunun tam aksine "düş, masal, çağdaşlık, eşzamanlılık, içtenlik, anında ödüllendirme ve çabuk etkileyici yanıtlar üzerine kurulmuştur".
- 17. Televizyon ve Reklam • Televizyon dünyaya değil, tüketiciye açılan bir penceredir. • Herman ve Chomsly’ye göre özel medya kuruluşları bir ürünü (okurlar ve izleyiciler) başka firmalara (reklam veren kuruluşlara) satan büyük şirketlerdir.
- 18. Yeni Eskiyi Değiştirir • Yeni iletişim araçları eskiyi zorlamakta ama ortadan kaldırmak yerine, değiştirmektedir. İki gerçeği göz ardı etmemek gerekir: yeni medya eskiyi ortadan kaldırmaz, ayrıca eski olan da artık önceleri gibi değildir. • Ong'a göre, her yıl bir önceki yıla oranla daha çok kitap basılacaktır, ancak bunlar, bilinen tipografik kültür kitaplarından çok farklı olacaklardır. Örneğin, alışılmış, yazarı belli kitapların yerini, elektronik teknolojinin ürünü olan konuşan kitaplar alacaktır.
- 19. Değişime Örnek • Marx’ın Kapital’i ve mangalaştırılmış hali.
- 20. Televizyonda Kalite • Popper'e göre, televizyonun eğitici işlevini yerine getirememesinin nedeni, kanalların çok çeşitli ve yayın saatlerinin çok fazla olmasından kaynaklanmaktadır. Kanalların az olduğu dönemlerde, kaliteli programlar yayınlanmaktayken, zamanla düzey düşmüştür. Zira izleyiciyi ekran başında tutabilmek için "hep daha çok ve çarpıcı olayları yansıtmak zorundaydılar ve çarpıcı olayların aynı zamanda iyi olması çok zordur".
- 21. Televizyon ve Gerçek Yaşam • Televizyon, haftada ortalama kırk saati ekran başında geçiren çocukların, saatte 25 şiddet vakasına tanık olmalarına yol açarken bir yandan da "gerçek yaşamın koşullarını korkutucu bir biçimde değiştirmektedir". Televizyon, genç olmayı, güzel olmayı, çekici olmayı öğretir, "bencil ve kendine dönük değerleri (örneğin, kişisel mutluluk, dingin bir yaşam ya da toplumsal kabul görme), "eşitlik" ya da "dostluk" gibi kavramlardan üstün tutar".
- 22. Telgraf ve Tipografi • Telgrafın birincil etkisi, bilgileri toplamak, açıklamak ve analiz etmek değil, çabuklaştırmak olmuştur. Bu nedenle tipografın tam tersidir denilebilir. Kitaplar bilgi ve fikirleri toplayan ve açıklayan mükemmel bilgi depolarıdır.
- 24. Kaynakça • Massimo Baldini, İletişim Tarihi, Çev: Gül Batuş, Avcıol Basım Yayın, İstanbul, 2000. • Georges Jean, Yazı İnsanlığın Belleği, Çev: Nami Başer, Yapı Kredi Yayınları, 4. Baskı, İstanbul, 2006. • Edward S. Herman, Noam Chomsky, Rızanın İmalatı (Kite Medyasının Ekonomi Politiği), Çev: Ender Abadoğlu, bgst Yayınları, 2. Basım, Ekim 2012.