ݺߣs about the leadership.
Liderlik nedir?
Liderlerin temel özellikleri.
Etkili liderlerin ortak davranışları.
Liderlerin temel özellikleri.
Liderlik ekolleri.
Liderlik türleri.
Örnek olan lider.
Duygusal zeka.
Liderlik tarzları.
Kumanda edici liderlik.
Hız belirleyici liderlik.
İlişki geliştiren liderlik.
“Koç” lider.
Vizyoner lider.
Modern Liderlik Yaklaşımları.
2. Liderlik nedir?
Lider aktif dinleyendir.
Lider etkileyendir.
Lider yaratıcıdır.
Lider sorgulayandır.
Lider motive edicidir.
Lider ekip kurar.
Lider; icraatı gösterişden fazla olan kişidir.
“Rasyonel adamlar (sıra içi olanlar) kendilerini çevreye uydurmaya çalışır,
kural tanımayanlar (sıra dışı ve üstü olanlar) ise çevreyi kendilerine
uydurmaya çalışır, işte bütün gelişmeler bu kural tanımayan adamların
sayesinde ortaya çıkar.”
Bernard Show
3. Lider
- Karakter, vizyon, strateji, ve duygusal zeka sahibidir
- letişim, zaman yönetimi, çatışma ve değişim yönetimi gibi becerileri ile dikkat
çeker.
- Ekip anlayışı ile insan ilişkileri sürecini yürüterek isinde fark yaratan kişidir.
- Günümüzde kurumların başarısı, her düzeydeki çalışanların kendilerini geliş-
tirerek bilinçli, dürüst, sabırlı, üstün kaliteyi hedefleyen, yardımlaşan, gelişmeye
ve geliştirmeye hevesli kişilere bağlıdır.
- Bu kişiler, işinin lideri niteliklerini kazanırlar ve bu nitelikleri ile çalıştıkları
kişileri etkilerler.
- ş hayatında istenen liderler tarihteki ya da politikadaki liderler değildirler
- Kendini tanıyan ve yönetebilen, çevresindekileir anlayabilen ve etkileyebilen
hemen her insan liderlik niteliklerine sahiptir.
4. Liderlerin temel özellikleri
Yenilikçi,
Güçlü vizyon ve misyona sahip,
letişim yeteneği kuvvetli,
Davranışlarıyla çalışanlara örnek oluşturan,
Mücadele edebilen,
Piyasadaki gelişmeleri ve trendi takip eden,
Takım ruhu felsefesine inanır.
Liderlik ekolleri
Büyük adam teorileri
Lider özellikler teorileri
Güç ve etki teorileri
Davranışsal teoriler
Durumsal liderlik
Ortak çıkar teorisi
zleyici grup özelliği teorisi
Dönüşümcü teori
5. Etkili liderlerin ortak davranışları
şe “Ben ne istiyorum?” yerine “Ne yapmamız gerekiyor?” sorusuyla başlarlar.
Daha sonra da “farklılıklar yaratmak için ne yapmalıyım” sorusunu sorarlar.
Liderlik türleri
Baskıcı
Anlaşmacı
kna edici
Örnek olan
Güçlendirici
6. Baskıcı lider
Dikkatini işleri halletme üzerine toplar ve emirler vererek gerçekleştirir.
Bu tarzı sürekli uygulayanlar:
1) Genelde sindirici insanlardır
2) Körü körüne itaat beklerler
3) letişimleri tek yönlüdür
4) Denetleyici ve olumsuz olma eyilimlidirler
5) Hedeflerine varıldığı sürece takipçilerinin tepki ve duyguları ile ilgilenmez.
Anlaşmacı lider
Bazı liderler anlaşmaya varma hususunda rahatsızdır. Onlar için müzakere:
1) asla kabul edilmeyecek fedakarlıklar
2) kaybetmek istemediklerinden vazgeçmek anlamına gelir.
Fakat anlaşmacı bir liderin tarzı, diğerlerinin de kazanmasına yardımcı olan bir
galibin tarzıdır.
7. Örnek olan lider
Örnek olma insanlar üzerinde muazzam etkilidir. Olumlu hareketler, olumlu
örnekler doğurur.
yi yönü:
Sadakat ve bağlılıkla adanmış kişilerin sayı artar.
htimal kötü yönü:
Lider düştüğünde takipçiler daha fazla zarar görür.
Güçlendirici (Yetişdirici) Lider:
Liderliğin en yüksek ve güç verici olanıdır. Bu tip bir lider:
1. nsanlarla iyi ilişkiler kurar.
2. Olumlu fikirlerini onlara iletir.
3. Ulaşılabileceğine inandırarak motive eder.
4. Başarmaları için eğitim ve donanım sağlar.
5. nsanları güç ve sorumluluk taşıyabilecek şekilde eğitir ve geliştirir.
6. Sonra da onlara otorite verir.
8. Güçlendirici liderin 6 özelliği:
1. Tek başına yapabileceklerinden daha büyük fikirlere sahiptir.
2. nsanlara inanırlar.
3. ç dünyaları ile barışıktır. Geçilme korkuları yoktur.
4. nsanları geliştirirler.
5. Bir hizmetkar yüreğine sahiptir.
6. Çok başarılıdır.
Lider stratejisttir.
Kendisini vizyonuna ulaştıracak yolda kararlı ve disiplinli bir şekilde yürürken
elinde bir yol haritası vardır.
Beklenmedik durumlara hazırlıklıdır.
Alternatif planlar yapar.
Lider duygusal zeka sahibidir.
şinin lideri, kendisiyle, başkalarıyla ve çevresiyle başa çıkabilmesini kolaylaştıran
duyguları tanıma, anlama ve etkin biçimde kullanma yeteneğine sahiptir.
Kendisiyle ilgili farkındalığı vardır.
9. Beden dilini kontrol edebilir ve başkalarının beden diline duyarlıdır.
Empati gösterir.
Davranışlarının sonuçlarını dikkate alarak davranır ve sonuçların sorumluluğunu
alır.
Uzlaşmaya dayalı sinerjik ilişki kurar.
nsan ilişkilerinde başarılıdır.
şe bağlıdır.
yimserdir ve yüksekiç motivasyon sahibidir.
Hoşgörülü ve esnektir.
Olumsuz duygularını kontrol edebilir.
Duygusal zeka:
Kendini
tanımak
Başkalarını
etkilemek
Kendini
yönetmek
EMPAT
Başkalarını
anlamak
10. Lider kendini tanır:
• Duygusal benlik bilinci vardır.
• Doğru özdeğerlendirme yapar.
• Özgüvenlidir.
Başkalarını anlar:
• Empati kurar.
• Organizasyonel bilinci vardır.
• Hizmet dürtüsü vardır.
Kendini yönetir
• Duygusal özdenetimi vardır.
• Açıktır ve dürüsttür.
• Uyumludur.
• Başarma güdüsü vardır.
• nisiyatif alır.
• yimserdir.
Başkalarını etkiler ve yöneltir:
• lham verir.
• Etkiler, değiştirir, geliştirir.
• Değişim katalizatörlüğü yapar.
• Çatışmaları yöneltir.
• Ekip çalışması ve işbirliği yapar.
11. Lider olumlu tutum sahibidir:
• Engelleri fırsat olarak görür.
• Sorunları değil, çözümleri düşünür.
• Yapıcı ve yaratıcı düşünür.
• Hataları alınan dersler olarak görür.
• Esnek olmayı, kendisiyle barışık olmayı bilir.
• Gerçekleri olduğu gibi kabullenir.
Olumlu ve güvenli davranır:
• Aktif, dolaysız ve dürüst davranış gösterir
• Kendine ve karşindakilere saygı duyar.
• Rahat, korkusuz ve atak davranır.
• Girişkendir, sorumluluk alır.
• Etkiler, dinler, konuşur, görüşür.
• Açık ve dürüst ilişkileri cesaretlendirir.
12. Lider yüksek motivasyon sahibidir.
• Kendi hayatı ile ilgili değişiklik için sorumluluk üstlenir ve tartışmalardaki ‘haklı çıkmak’
yerine sorunun üstesinden gelmek için ‘sorumluluk’ almaya gayret eder.
• Kendi motivasyonunu yüksek tutup işini coşkuyla yaparak arkadaşlarına örnek olur.
• Kendi iç motivasyonunu yüksek tutmanın herkesin kendi sorumluluğu olduğu mesajını
verir.
Lider hoşgörülü ve esnektir
• Yolunda gitmeyen işlerle ilgili varılan noktada ileriye doğru bir çözüm arar.
• Olmuş olana takılmaz.
• Hoşgörülüdür.
• Durumun gerektirdiği esnekliği ve anlayışı gösterir.
13. Lider etkili iletişimcidir:
• Aktif dinler
• Net ve açık ifade eder.
• Rahattır ve girişkendir.
• Bilgi, düşünce ve duygu alışverişi yapar, etkileşim içinde olur.
• Duyarlıdır.
• htiyaçları doğru anlar.
• Beklentileri karşılamaya çalışır.
Lider proaktifdir:
• ş ortamını iyileştirmek ya da yaratıcı bir yaklaşımla yenilik getirmek için eyleme
geçmeye hazırdır.
• Çevresini, içinde bulunduğu durumu ve ortamı doğru kavrayarak durumun gereklerine
uygun ve etkili tepki verir.
• leri görüşlüdür.
• Önceden davranır.
14. Lider sinerji yaratır:
• Orkestra şefi gibi sinerji yaratır, çaba ve yenetekleri bütünleştirir.
• Fikirlerin yararlı yönüne odaklanır ve fikirleri geliştirmeye çalışır.
• Girdiği her işe ve ilişkiye değer katar.
Lider rol modelidir:
• Örnek davranışlarıyla çevresindekilere yol gösterir
• Olgunluğuyla birlikte çalıştığı kişilerin olgunlaşmasına katkıda bulunur.
• Taklit edilir, örnek alınır ve takip edilir.
Lider profesyoneldir:
• şi hakkında derinlemesine bilgi sahibidir, işinini gereklerini yerine getirir ve işini iyi yapan
kişidir.
• şini yaparken kendini, insanlarla ilişkilerini ve çevre koşullarını kontrol eder, bulunduğu
yerin kurallarına ve süreçlerine uyar.
• Belirlenen standartları korur, profesyonel imajı ve davranışı temsil eder.
15. Lider zamanı yönetir:
• Zamanını akılcı kullanarak verimli sonuçlar elde eder.
• Öncelikli işlere öncelik verir ve ertelemez.
• Bir iş için ayırdığı zamanda gerçekten o işi yapar.
Lider çatışmaları yönetir:
• Kazan-kazan yaklaşımı vardır.
• Çatışmaları fırsata çevirmeye çalışır.
• Önce anlamaya sonra anlatmaya çalışır.
• Karşısındakinin bakış açısıyla görebilir.
• Sakin, soğukkanlı ve sabırlıdır.
• Fikir çatışmalarını besler, ego çatışmalarını önler.
• Çatışmanın genel ve kişiye yönelik değil, belirli ve söz konusu duruma yönelik
olmasını sağlar
• Tartışmalarda arabulucuk yapar.
16. Lider Değişini Yönetir:
• Değişimle baş edebilir ve bunu bir gelişim fırsatı olarak kullanır.
• Değişimi anlayıp, hızla uyum sağlar ve etkili bir şekilde yönetir.
• Kendini gözden geçirir, yeniden değerlendirir ve günceller.
• Bugünü canlı tutarken gelecek için sağlam bir temel oluşturmasını bilir.
Lider riskleri yönetir:
• Hesaplı risk alır, inisiyatif gösterir, kararlar alır.
• Girişken ve atak davranış sergiler.
Lider performansı yönetir:
• lişkide olduğu kişilerin üstün performanslarını takdir ederek onların kendilerine
değer verildiğini ve çabalarının fark edildiğini görmelerini sağlar.
• Çevresindeki olumlu davranışları överek pekiştirmeye çalışır.
17. Lider performansı yönetir (devamı)
• Yapıcı geribildirim ve olumlu duygular içeren değerlendirmeler yapar.
• Başarısızlığı olumlu bir biçimde eleştirerek hatanın düzeltilmesi için karşısındakini
öneriler geliştirmeye yönelten net ve somut geribildirim yapar.
• Olumlu davranışları yerinde över, olumsuz davranışları başkalarının olmadığı yerde
uyarır.
Kişisel vizyon sahibidir:
• Neyi niçin yaptığını bilir.
• şleri doğru yapmaktan çok doğru işleri yapmayı tercih eder.
• Günü kurtarmaya değil, geleceği yaratmaya çabalar.
• Daha fazlasını ister
• Kaynakları ve yetenekleri etkin kullanır.
18. Kişisel liderlik yetkinliğine sahiptir:
• Vizyona ulaşma yolunda kararlı ve disiplinli olarak çalışır.
• Fiziksel, zihinsel ve duygusal anlamda dengeli yaşar.
• Zor durumlarla ve zor insanlarla baş etme konusunda ustadır.
• Tercihlerinin sorumluluğunu alır.
• Karar verme ve eyleme geçme konusunda yeteneklidir.
Liderlik tarzları
• Kumanda edici liderlik
• Hız belirleyici liderlik
• Demokratik liderlik
• lişki geliştiren liderlik
• Koç liderlik
• Vizyoner liderlik
• lham verici liderlik
19. Kumanda edici liderlik:
Zorlar, tehdit eder, ceza uygular, insanları ezer.
Emirler yağdırır, hemen uygulanmasını bekler.
√ Etkileme gücü, başarı dürtüsü, inisiyatif, duygusal özdenetim
20. Hız belirleyici liderlik:
Temposu çok yüksektir.
Temposuna ayak uydurulmasını bekler.
Yetki devretmez.
Kötü performansı suçlamak için geçkalmaz
Başarıyı takdir etmekde cimridir.
√ Takım çalışması, işbirliği, iletişim
21. Demokratik liderlik:
Bilgi, görüş ve onay alır. Güven, saygı ve bağımlılık yaratır.
√ Takım çalışması, çatışma yönetimi, etkileme gücü, işbirliği
22. lişki geliştiren liderlik:
Çalışanlara insan olarak yaklaşır. Duygusal destek verir. Sadakar duygusu yaratır.
√ şbirliği, empati, çatışma yönetimi
“Koç” lider:
Kişisel gelişime odaklanır. Akıl vererek, moral destek sağlar. Güven yaratır.
√ Duygusal farkındalık empati.
Vizyoner lider:
Büyük resmi gösterir. Hedef gösterir, hedefe ulaşma yolları gösterir ve risk almakta
özgür bırakır. Değerli çalışanlarını elde tutar.
√ Empati.
lham verici lider:
Rol model olur, düşünce ve duyguları uyarır, canlandırır, heyecanlandırır. Performans ve
motivasyonu artırır, başarıya özendirir.
√ Tutumu değiştirir, adanmayı sağlar, bağlılık yaratır.
23. Modern Liderlik Yaklaşımları:
a) Transaksiyonel Lider
• Yönetici ile çalışan arasındaki ilişkileri “değiş-tokuş” süreci olarak görür.
• Yüksek performans gösteren ve kurallara uyan çalışanlara ödül,
• Düşük performans gösteren ve kurallara aykırı davranan çalışanlara ise ceza verilmesi
taraftarıdır.
b) Transformasyonel Lider
• “O gerçek bir lider” denecek lider
• Gelecek odaklı bir tarza sahiptirler
• Grubun ihtiyaçlarını, inançlarını, değer yargılarını değiştirir, gruba yeni bir form
kazandırırlar.
Örnek: