Litar bekalan kuasa
Download as DOCX, PDF10 likes42,641 views
Dokumen tersebut memberikan informasi mengenai litar bekalan kuasa DC. Ia menjelaskan fungsi komponen utama seperti pengubah, penerus, penapis dan pengatur voltan. Dokumen ini juga menyenaraikan langkah-langkah penting dalam penggunaan dan penyelenggaraan litar bekalan kuasa serta cara mengesan dan mengatasi kerosakan komponen.
More Related Content
What's hot (20)
Similar to Litar bekalan kuasa (20)
More from Mohamad Husni Ramli (20)
Recently uploaded (20)
Litar bekalan kuasa
- 1. DIPLOMA TEKNOLOGI ELEKTRONIK SEMESTER 4 2/2014 MACHINE MAINTENANT CONTROL LAPORAN AMALI LITAR POWER SUPPLY NAMA PENGAJAR PN.DALILAH BINTI ABDULLAH NAMA PELAJAR MOHAMAD HUSNI BIN RAMLI 13114156
- 2. 2 ISI KANDUNGAN BIL PEKARA MUKA SURAT 1 PENGENALAN 3 2 GAMBARAJAH LITAR BEKALAN KUASA BRIDGE RECTIFIER 4 3 FUNGSI KOMPONEN DALAM LITAR 5-8 4 PENGUJIAN DAN KESELAMATAN 9 5 KESAN KEROSAKAN KOMPONEN DAN CARA MENGATASI 10-12 6 CARA MEMATERI DENGAN BETUL 13 7 SOP 14 8 LANGKAH KESELAMATAN 15-16 9 KESIMPULAN 17
- 3. 3 PENGENALAN Kuasa elaktrik yang dibekalkan dalam negara kita adalan dalam bentuk ac 240V RMS dan 50Hz. Walau bagaimana pun voltan dc amat diperlukan untuk mengendalikan sebahagian besar alatan elektronik contohnya Radio. Peralatan elektronik lain juga memerlukan voltan dc samada dalam nilai yang lebih tinggi atau rendah dan memerlukan voltan dc yang stabil. Bekalan kuasa dc adalah merupakan satu liitar elektronik yang menukarkan voltan bekalan utama ac 240V kepada voltan dc yang diperlukan. Litar bekalan kuasa dc mengandungi 4 komponen atau bahagian utama : 1. Pengubah : Menurun atau menaikan voltan ac masukan 240V kepada nilai yang dikehendaki. 2. Penerus : Menukarkan voltan ac kepada voltan dc berdenyut. 3. Penapis : Proses untuk menghasilkan voltan dc yang linar tanpa berdenyut. 4. Pengatur : Kebolehan bekalan kuasa menghasilkan voltan dc yang tetap walaupun berlaku perubahan pada beban keluaran atau voltan masukan.
- 4. 4 GAMBARAJAH LITAR BEKALAN KUASA BRIDGE RECTIFIER
- 5. 5 FUNGSI SETIAP KOMPONEN DALAM LITAR BEKALAN KUASA 1)PENGUBAH (TRANSFORMER) Gambarajah blok bekalan kuasa a.t. mempunyai lima peringkat. Setiap peringkat mempunyai fungsi masing-masing. Blok yang pertama ialah pengubah ( transformer ). Pengubah yang biasa digunakan ialah pengubah penurun ( step-down transformer ). Bahagian primer pengubah bekalan kuasa disambungkan kepada bekalan kuasa ac 240V 50 Hz di Malaysia dan bahagian sekunder diturunkan mengikut kesesuaian peralatan elektronik yang digunakan. Selain daripada itu oleh kerana pengubah terbina dari dua belitan gelung primer dan sekunder yang tiada langsung hubungan terus antara keduanya melainkan dengan proses aruhan, maka penggunaannya juga bertujuan untuk mengasingkan rangkaian litar-litar dipihak sekunder daripada talian bekalan ac yang tinggi di pihak primer. Pengasingan ini dapat mengelakkan pengguna dipihak sekunder dari terkena kejutan elektrik voltan AC yang tinggi. Pengasingan itu juga dapat mengelakkan litar primer menerima kesan dari sebarang kerosakan litar di lilitan sekunder. Pengubah 'transformer' Pengubah langkah turun Pengubah langkah naik Belitan primer Belitan sekunder
- 6. 6 2)PENERUS (RECTIFIER) Penerus tetimbang juga adalah merupakan satu lagi jenis penerus gelombang penuh. Tatarajah penerus tetimbang adalah dimana ia menggunakan empat diod separuh pengalir dan pengubah yang sama seperti yang digunakan dalam penerus gelombang separuh iaitu pengubah yang tidak bertap tengah. Dalam penerus jenis ini, dua diod akan berfungsi dalam satu masa dan dua diod lagi dalam keadaan tidak berfungsi (off). Merujuk kepada rajah Apabila titik A pada setengah kitar positif maka titik B akan menjadi negatif, oleh yang demikian diod D3 dan D4 akan dipincang hadapan sebab anod D3 mendapat voltan positif manakala katod D4 mendapat voltan negatif. Manakala D1 dan D2 dipincang songsang sebab katod D1 menerima voltan positif manakala anod D2 menerima voltan negatif. Arus akan mengalir dari titik A melalui D3, RL yang mana setengah kitar positif terhasil merentas RL iaitu pada titik keluaran, seterusnya arus akan mengalir melalui bumi ke titik B dan terus balik ke titik A melalui belitan sekunder. Sebaliknya apabila titik A menerima setengah kitar negatif manakala titik B adalah positif, maka D1 dan D2 akan mendapat pincang hadapan sebaliknya D3 dan D4 dipincang songsang. Dengan yang demikian arus akan mengalir dari titik B melalui D2 ke punca positif RL terus ke bumi, maka setengah kitar positif akan terhasil merentas RL iaitu pada titik keluaran, seterusnya arus akan terus mengalir melalui D1 ke titik A dan balik ketitik B melalui belitan sekunder.
- 7. 7 3)PENAPIS (KAPASITOR) Keluaran litarpenerusadalahvoltandcberdenyut.Untukmendapatkanvoltan dckeluaran yang lebih linar, penapis diperlukan. Rajah menunjukkan bentuk gelombang sebelum dan selepas litar penapis. Tugas utama penapisialahuntukmenukarkan voltan dc berdenyut kepada voltan dc yang tulin tanpa denyut atau riak seperti keluaran voltan dc dari sebuah bateri. Walau bagaimanapun,tidaksemuapenapisdapatmenghasilkanvoltan dctulin.Voltankeluaran penapisbiasanyavoltan dcyangmasihbelum linar.Voltanini adalahpercampuranvoltan dcdan sedikitvoltan acyang dipanggil sebagai voltan riak. Rajah 4.8 menunjukkan bentuk gelombang voltan dc tulin. V Litar Penerus Gelombang Separuh Litar Penapis V t t V t Voltan a.t. berdenyut Voltan a.t. beriak Rajah : Gelombang keluaran sebelum dan selepas penapis Va.t. V tRajah 4.8 : Voltan dc. tulen
- 8. 8 4)PENGATUR VOLTAN (VOLTAGEREGULATOR) Bekalan kuasa yang baik mesti mempunyai pengatur voltan, dimana fungsi pengatur voltan ini adalah untuk menghasilkan voltan dc yang stabil walaupun berlaku perubahan beban keluaran atau voltan masukan. Tanpa pengatur voltan, voltan keluaran akan berubah apabila bekalan masukan atau rintangan beban berubah. Rajah , menunjukkansimulasi pengaturvoltandimanalitarini menerimavoltan dc dari penerus dan penapis sebanyak 15V dan keluaran pengatur memerlukan voltan sebanyak 12V yang telah susut merentasRA sebanyak3V.SekiranyaberlakuperubahankepadabebanRL yangmenyebabkan voltan keluaran berkurang maka nilai RA perlulah juga dikurangkan supaya voltan keluaran akan tetap kepada 12V, untuk melaras RA secara manual adalah mustahil, oleh yang demikian satu litar pengatur voltan perlulah diadakan untuk mengatur voltan itu secara automatik. Terdapat tiga litar pengatur voltan yang biasa digunakan:- pengatur voltan diod zener pengatur voltan siri bertransistor pengatur voltan litar bersepadu (I.C)
- 9. 9 PENGUJIAN DAN KESELAMATAN Mengesan kerosakan Dalam litar bekalan kuasa pengatur voltan terdapat empat peringkat iaitu pengubah, penerus, penapis dan pengatur, kerosakan boleh berlaku dimana-mana peringkat. Pemerhatian yang khusus perlu dibuat untuk mengenal pasti kesan (symptom) kerosakan. Pertama pastikan bekalan ac pada litar disambung dengan betul dan suis ditutup (on). Jika tiada voltan dc keluaran tiada, pastikan ada voltan ac masukan pada belitan sekunder, jika tiada voltan ac pada sekunder pengubah, tiga kemungkinan kerosakan boleh berlaku: a) Belitan primer atau sekunder terbuka b) Dawai penyambung dari palam terbuka / putus c) Fius terbuka / putus. Untuk menguji, pastikan suis soket dibuka (off) dan palam ditanggalkan dari soket, meter Ohm boleh digunakan untuk menguji keterusannya. Jadual 4.23 menunjukkan simptom dan kerosakan yang berlaku pada bekalan kuasa pengatur voltan boleh laras. Terdapat tiga jenis kerosakan yang biasa berlaku kepada komponen elektronik : 1. Terbuka 2. Terpintas 3. Bocor
- 10. 10 KESAN KEROSAKAN 1. Kerosakan pada pengubah Voltan dc keluaran 0V dan tiada voltan sekunder. Rintangan belitan primer dan sekunder rendah (normal) Dawai penyambung bekalan masukan atau fius terbuka Voltan dc keluaran 0V dan tiada voltan ac pada belitan sekunder. Rintangan belitan primer infiniti dan rintangan rendah pada belitan sekunder. Belitan primer terbuka Voltan dc keluaran 0V dan tiada voltan ac pada belitan sekunder.Rintangan belitan sekunder infiniti dan rintangan rendah pada belian primer. Belitan sekunder terbuka 2. Kerosakan pada penerus (gelombang penuh dan tetimbang) Voltan dc keluaran rendah dan terdapat voltan riak. Diod penerus terbuka Fius terbuka disebabkan arus yang berlebihan. Rintangan pada pengubah normal Diod penerus pintas. 3. Kerosakan kapasitor penapis Voltan dc keluaran rendah, paras voltan riak bertambah. Pengaturan voltan lemah. Kapasitor penapis terbuka Fius terbuka, rintangan keluaran penerus rendah bila diukur pincang depan dan songsang. Kapasitor penapis pintas.
- 11. 11 Voltan dc keluaran rendah dengan paras voltan riak bertambah. Pengaturan voltan lemah (mungkin litar berfungsi dengan tak stabil) Kapasitor penapis bocor. 4. Kerosakan litar pengatur Voltan dc keluaran 0V dan voltan masukan ke pengatur sedikit tinggi dari normal. Transistor siri dasar dan pengeluar terbuka. Voltan masukan dan keluaran pengatur sama, fius boleh jadi terputus atau merosakan transistor disebabkan arus yang berlebihan. Transistor pemungut dan pengeluar terpintas. Voltan dc keluaran rendah, transistor siri menjadi panas. Diod zener terpintas Tiada voltan rujukan, voltan dc keluaran mungkin akan tinggi atau rendah bergantung kepada corak sambungan diod zener. Diod zener terbuka. Voltan dc keluaran lebih tinggi dari sepatutnya, tiada pengaturan voltan dan tiada voltan kawalan. Penguat ralat terbuka (transistor atau I.C) Diod zener menjadi panas disebabkan arus yang berlebihan. Litar tak boleh dikawal. Voltan dc keluaran rendah lebih rendah dari voltan zener. Penguat ralat pintas.
- 12. 12 Cara mengatasi kerosakan pada komponen: Pastikan memahami litar debgan jelas Pastikan setiap komponen yang digunakan berada dalam keadaan baik Kenali setiap komponen yang digunakan/ rujuk datasheet komponen Fahami datasheet setiap komponen yang digunakan Pastikan teknik memateri kaki komponen debgab betul dan kemas Pasang kaki komponen pada terminal yang betul Tentukan polariti setiap komponen aktif dengan betul Kenali komponen aktif dan pasif sebelum memasang litar Terdapat tiga kaedah asas mengesan kerosakan : a) Pemerhatian dengan pancaindera melihat fizikal komponen jika ada yang hangus atau sebagainya dan menghidu jika ada komponen terbakar. b) Suntikan dan surihan isyarat. c) Sukatan voltan dan rintangan.
- 13. 13 CARA-CARA MEMATERI KAKI KOMPONEN LANGKAH 1 Bersihkan mata soldering sebelum digunakan. LANGKAH 2 Komponen- komponen perlu di pasang pada tempat yang betul diatas PCB. Terutama komponen yang mempunyai polarity. LANGKAH 3 Pastikan soldering dipanaskan pada suhu 350c - 400c untuk mendapatkan tahap kepanasan yang disyorkan. LANGKAH 4 Apabila tidak diperlukan letakkan pada soldering stand. LANGKAH 5 Pastikan kawasan kerja tiada bahan-bahan yang mudah terbakar berdekatan dengan solder yang panas. LANGKAH 6 Semasa membuat soldering ,pastikan ianya tidak berlaku: Litar pintas /short circuit antara komponen yang digunakan Litar rosak LANGKAH 7 Pastikan keselamatan peralatan dan diri diutamakan. Jangan bergurau semasa melakukan proses kerja ini.
- 14. 14 GUNAKAN PANDUAN SOP YANG TELAH DISEDIAKAN STANDARD OPERATING PROSEDURE (SOP) JABATAN OLE KLUSTER ELEKTRONIK MESIN / PERALATAN DC POWER SUPPLY JENAMA / MODEL TEXIO PR18-3A Sebelum Menggunakan Mesin I. Pastikan power supply dalam keadaan baik tidak mengalami sebarang kerosakan. II. Sambungkan prob positif dan negatif pada terminal yang betul. III. Sambungkan power cord pada plug dan ON kan suis pada power supply. Semasa Menggunakan Mesin I. Pastikan pelaras voltan dijulatkan pada ukuran yang sesuai. II. Pastikan sambungan prob pada litar dalam keadaan yang betul supaya tidak berlaku short circuit pada litar yang di sambungkan. III. Elakan tangan dari bersentuh pada bahagian pengalir prob. Selepas Menggunakan Mesin I. Laraskan julat pemilih pada 0volt kembali dan offkan suis pada power supply. II. Pastikan tiada sambungan lain setelah power supply di offkan. III. Tanggalkan prob dan power cord kemudian simpan di tempat yang selamat. Pegawai yang perlu dihubungi jika berlaku kerosakan /kecemasan Nama Pegawai: Mohd Syafiq Bin Suhaimi No Tel : 03-51612622 ext: 342 DISEDIAKAN OLEH : T.TANGAN : TARIKH : DISAHKAN OLEH : T.TANGAN : TAIKH :
- 15. 15 LANGKAH-LANGKAH KESELAMATAN i. Keselamatan diri Anda merupakan individu yang melakukan tugas atau kerja. Kecuaian semasa melakukan kerja boleh mengakibatkan kemalangan diri anda. Oleh yang demikian dengan mematuhi peraturan keselamatan dengan betul amatlah penting demi untuk mengelakkan diri daripada terlibat dengan sebarang kemalangan. Antara peraturan yang perlu diikuti dan diamalkan adalah : Cara berpakaian - Memakai pakaian bengkel - Memakai kasut bertebat dan bertumit rendah - Tidak memakai barang kemas - Tidak memakai tali leher Sikap - Sentiasa mematuhi arahan - Merancang aktiviti sebelum memulakan kerja - Melaporkan sebarang kerosakan - Menggunakan alat yang betul - Menggunakan alat mengikut prosedur yang ditetapkan Fizikal - Sihat - Tidak rabun warna - Jelas penglihatan ii. Keselamatan alat Peralatan elektrik hendaklah sentiasa dalamkeadaan baik dan dilengkapi dengan ciri-ciri keselamatan yang ditetapkan. Antara ciri keselamatan yang perlu diperhatikan adalah:
- 16. 16 Penebatan - Semua alat dan perkakasan elektrik hendaklah mempunyai penebat yang baik dan sempurna. Penggunaan alat pematerian (soldering iron) - Alat pemateri adalah satu alat untuk meleburkan bahan pemateri, oleh yang demikian hujung alat peteri adalah panas dengan itu elakkan dari meletakkannya dimerata- rata. Letakkan alat pemateri di pemegangnya (holder). - Elakkan dari mengetuk alat pateri untuk membersihkan hujung alat pemateri dari bahan pateri sebab ia akan merosakkan elemen pemanasnya. Gunakan span basah untuk membersihkannya Penggunaan meter pelbagai (multimeter) - Gunakan julat yang betul - Pastikan kekutuban yang betul
- 17. 17 KESIMPULAN Secara keseluruhannya selepas melakukan kerja kursus amali ini banyak pekara yang dapat dijadikan panduan dalam membangunkan sesebuah litar bekalan kuasa juga dapat menerangkan kendalian dan setiap komponen yang digunakan litar bekalan kuasa DC. Seterusnya ,dapat mengesan kerosakan yang berlaku pada litar dengan melakukan troubleshooting pada litar bagi mengsan kerosakan yang berlaku. Disamping itu, kaedah dan teknik memateri kaki komponen juga memerlukan penelitian yang serius dan semasa melakukan kerja pastikan mengamalkan langkah-langkah keselamatan.