端Lker rekabet stretejisi
- 2. lker r端n Karmas脹 Bebek r端nleri Bisk端vi, Kraker,Gofret ikolata ve ikolatal脹lar Dondurulmu G脹dalar Kahvalt脹l脹klar Kek Kiisel Bak脹m ve Sal脹k Light ve Diyabetik r端nler Margarin ve S脹v脹 Yalar Mutfak r端nleri S脹cak 聴巽ecekler Souk 聴巽ecekler S端t ve S端t r端nleri ekerleme, Sak脹z Yaar niversitesi, 聴zmir 2
- 3. Yaar niversitesi, 聴zmir 3 2013 Br端t Ciro 15.7 Milyar TL 11 YURT DIINDA 47 TRK聴YEDE 58 FABR聴KA 41000 ALIAN
- 4. 110 端lkeye yap脹lan ihracat ile lker bug端n T端rkiye d脹脹nda t端m d端nyada tan脹nan bir marka konumundad脹r. lker bu 旦zelliiyle yabanc脹 markalar脹n da T端rkiye'de stratejik ortakl脹k i巽in tercih ettii bir marka. Yaar niversitesi, 聴zmir 4
- 5. 1944 y脹l脹nda lker markal脹 ilk 端r端n olan p旦tib旦r bisk端vi 端retildi. lker gen巽 bir marka olarak, L端ks, 聴deal, Haylayf, Ar脹 ve Besler gibi k旦kl端 markalar脹n olduu 巽ok rekabet巽i bir ortamda ie balad脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 5
- 6. Bu markalarla rekabetinde, lkerin Anadoluya da脹t脹m脹n脹n yap脹lmas脹 rekabet 端st端nl端端 salad脹. lker sadece 聴stanbulda deil, t端m T端rkiyede tan脹n脹r oldu. Yaar niversitesi, 聴zmir 6
- 7. 1965 y脹l脹nda Topkap脹 Davutpaadaki fabrikan脹n hizmete a巽脹lmas脹yla marka, modern 端retim tesisleriyle desteklendi. Yaar niversitesi, 聴zmir 7
- 8. 1944-74 y脹llar脹 aras脹nda tek 端r端n olarak bisk端viye odaklan脹l脹yor ve bu odaklanma stratejisi ile bisk端vi alan脹nda 巽eitlendirme ve iyiletirme yolu ile b端y端me salan脹yor. Yaar niversitesi, 聴zmir 8
- 9. 70lerin ba脹nda bisk端vi 端retimi ilk kez 聴stanbul d脹脹na ta脹nd脹 ve Ankarada kurulan Anadolu G脹da irketi 端retime balad脹. Anadolu G脹da, o d旦nem i巽in bir ilki ger巽ekletirdi ve halka a巽脹k bir irket olarak kuruldu. Yaar niversitesi, 聴zmir 9
- 10. 1972 y脹l脹nda modern 巽ikolata fabrikas脹 yat脹r脹m脹 balad脹. 1974 y脹l脹nda hem bisk端vi hem de 巽ikolataya hizmet verecek Ar-Ge departman脹 kuruldu. Ar-Ge 巽al脹malar脹yla, lker markal脹 端r端nler 巽eitlendi. Yaar niversitesi, 聴zmir 10
- 11. 1972 de kurulan fabrikada, 1974 y脹l脹nda lker markal脹 ilk 巽ikolata 端retildi. lker sadece bisk端vi deil ayn脹 zamanda 巽ikolata markas脹 oldu. Yaar niversitesi, 聴zmir 11
- 12. 1972 de firma sadece bisk端vi 端reticisi olarak konumlanmaktan s脹yr脹l脹p, bisk端viye odaklanma stratejisini terk ederek 巽ikolata sekt旦r端ne de girmi ve ilk eitlendirme Stratejisi uygulamaya konmutur. Yaar niversitesi, 聴zmir 12
- 13. eitlendirme bir 旦rg端t端n i gelitirme veya baka 旦rg端tleri sat脹n alarak yeni 端r端n ve servisler gibi farkl脹 aktivite alanlar脹na girmesidir (Ramanujam ve Varadarajan, 1989). Burada firma ana faaliyet konusu olan at脹t脹rmal脹k konusunda 巽eitlendirme yapt脹脹 i巽in ilikili 巽eitlendirme s旦z konusudur. Yaar niversitesi, 聴zmir 13
- 14. rnekte iletme, tamamen kendi varl脹k ve yeteneklerine dayanarak, baka bir iletmenin destei ve ilikisi olmadan, ba脹ms脹z bir ana strateji uygulam脹t脹r. Sat脹n alma y旦n端nden benzerlik g旦steren 端r端nlere y旦nelme s旦z konusu. Dolay脹s脹yla Tek Y旦nl端 eitlendirme Stratejisi izlenmi. Yaar niversitesi, 聴zmir 14
- 15. Yaar niversitesi, 聴zmir 15 lker markal脹 巽ikolata, uygun fiyatland脹rma politikas脹 ile pazardaki 巽ikolata pahal脹 bir 端r端nd端r alg脹s脹n脹 alt 端st etti.
- 16. Ambalaj 端zerine fiyat yaz脹lmas脹, enflasyonist d旦neme ramen bu fiyata sad脹k kal脹nmas脹 巽ikolatay脹 herkes taraf脹ndan t端ketilebilir bir 端r端n olduu alg脹s脹 yaratt脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 16
- 17. 聴letmelerin, kaliteden fedakarl脹k etmeden, m端teri ihtiya巽 ve beklentilerini kar脹layabilecek mal ve hizmetleri en d端端k fiyatla piyasaya arz etmeye y旦nelik stratejiler maliyet 端st端nl端端 stratejisidir. Farkl脹lama Stratejisinde ise genelde bir ayr脹cal脹k vurgulanmakta olup; 聴letmenin marka, tasar脹m, teknoloji, m端teri hizmetleri, kalite gibi 旦zellikleri ile rakiplerinden farkl脹 olan ayr脹cal脹klar脹 端zerine kurulan stratejilerdir. Yaar niversitesi, 聴zmir 17
- 18. Farkl脹lat脹rma, iletmenin y脹llardan beri olumu olan 端r端n imaj脹 ile salanabilir. Bu 旦rnekte firma fiyat脹 ambalaj脹n 端st端ne yazarak sat脹 an脹 m端teri hizmeti sunarak, yani yeni ve farkl脹 bir ey uygulayarak farkl脹lam脹 ve d端端k fiyat garantisi sayesinde de maliyet liderlii stratejisi uygulam脹t脹r. lker Bisk端vinin kalite ve marka bilinirliinden destek al脹nm脹t脹r. Yaar niversitesi, 聴zmir 18
- 19. eitlendirme -聴likili&Ba脹ms脹z -Tek Y旦nl端 Farkl脹lat脹rma -Ambalaj&Tasar脹m -M端teri Hizmetleri - Marka 聴maj脹 Maliyet st端nl端端 Pazara N端fuz Etme - D端端k Fiyat (tutundurma) - Daha Etkin Marka Farkl脹lat脹rmas脹 京端霞端馨艶 - Yeni r端n Gelitirme retim Hatt脹n脹n 聴yiletirilmesi & AR-GE Yaar niversitesi, 聴zmir 19
- 20. 1974 : Ortadou pazarlar脹na 200 bin dolarl脹k bisk端vi ihra巽 edilerek, d端nyaya a巽脹lman脹n ilk art脹 yerine getirilmi oldu. Yaar niversitesi, 聴zmir 20 京端霞端馨艶 Stratejisi Pazar Gelitirme lker
- 21. 1978 Un 端retimine balama Bisk端vi retimi Kek RET聴M聴 Yaar niversitesi, 聴zmir 21 Dikey Entegrasyon ( Farkl脹lama) Hammaddesini 端retmeye bal脹yor. Kalite garanti alt脹na al脹n脹yor.
- 22. Dikey Farkl脹lat脹rma Stratejisi Belli bir konudaki 端retim faaliyetlerini 端retim fakt旦rleri kaynaklar脹na doru ya da nihai 端r端nlere doru geniletmeye dikey farkl脹lat脹rma denir. 聴letme 端retim s端recine giren hammadde ve yar脹 mamullerin 端retimleriyle ilgilenir ve onlar脹 kendisinin 端retmesinde baz脹 yararlar umabilir. Yaar niversitesi, 聴zmir 22
- 23. 1979 Y脹l脹nda selefon ambalaj teknolojisine yap脹lan yat脹r脹m 旦nemli bir d旦neme巽 oldu. lker markal脹 端r端nler, modern ambalaj teknii ile pazarda ataa kalkt脹. 1983 y脹l脹nda da modern ambalaj malzemesi olan BOPP 端retimine yat脹r脹m yap脹ld脹. Bu yat脹r脹mlar, gelecekteki b端y端k ve modern ambalaj grubunun ilk meyvesidir. Yaar niversitesi, 聴zmir 23
- 24. 1984 de bisk端vi ve 巽ikolata i巽in ihtiya巽 duyulan 端retim makinelerinin grup i巽inde 端retilmesi amac脹yla gerekli yat脹r脹mlar yap脹larak, Topkap脹 Makine kuruldu. Makine teknolojisindeki 端st d端zey teknik bilgi, Topkap脹 Makine irketinde topland脹. irket, ihtiya巽 duyulan makine ve 端retim band脹 imalat脹n脹 端stlendi. Yaar niversitesi, 聴zmir 24
- 25. Ka脹t sekt旦r端ne giri: st端n kalitesi ile tan脹nan mukavva kutu 端reticisi Bomsa'脹n 1985te gruba kat脹lmas脹yla, sekt旦r端ne ad脹m at脹lm脹 oldu. Yaar niversitesi, 聴zmir 25
- 26. Karma Stratejiler 2. Dikey B端t端nleme retim hammaddesi ve s端re巽lerde kullan脹l脹yor yeni 巽eitlendirmeler. 1.eitlendirme Stratejisi - Ka脹t Sekt旦r端 -Ambalaj Sekt旦r端 -Makine Sekt旦r端 Yaar niversitesi, 聴zmir 26 京端霞端馨艶 Niteliksel Niceliksel
- 27. 13 Kas脹m 1989- Y脹ld脹z Holding kuruldu Yaar niversitesi, 聴zmir 27 T端m irketler holding 巽at脹s脹 alt脹nda topland脹.
- 28. 90 lar脹n ba脹nda biliim sekt旦r端ne yat脹r脹m yap脹ld脹. Bilgisayar d旦neminin hen端z balar脹nda, vizyoner bir yakla脹mla, Datateknik irketinin kurulmas脹yla birlikte bilim ve teknoloji konular脹nda d端nya ile ayn脹 anda hareket etme imkan脹 dodu ve biliim sekt旦r端ne de girildi Yaar niversitesi, 聴zmir 28 Ba脹ms脹z& ilikisiz eitlendirme Stratejisi 京端霞端馨艶 Stratejisi
- 29. HAMMADDE Ya sekt旦r端ne yat脹r脹m Yaar niversitesi, 聴zmir 29 Geriye doru b端t端nlemeEnd端striyel ve pastac脹l脹k yalar脹
- 30. 1993 y脹l脹nda Bir d端nya olan Avrupan脹n en b端y端k niasta 端reticisi Cerestar Grubu ile yap脹lan ortakl脹kla Pendik Niasta kuruldu. Bu yat脹r脹mla, g端巽l端 bir yabanc脹 ortakl脹脹n yan脹 s脹ra, dikey entegrasyonda s端rd端r端l端yordu. Yaar niversitesi, 聴zmir 30
- 31. Yaar niversitesi, 聴zmir 31 1975 y脹l脹nda basketbol Tak脹m脹n脹n ilk tohumlar脹 巽al脹anlar i巽in kurulan sahada at脹ld脹. FB LKER PAZARLAMA FONKS聴YONU 1993de Nasa al脹narak lkerspor Basketbol Kul端b端 Kuruldu.
- 32. eitlendirme Stratejisi 1995 de T端rkiyede ilk kek barlar脹 ve dolgulu kekler 端retildi. Yaar niversitesi, 聴zmir 32
- 33. 1996 da S端t ve s端tl端 端r端nler end端strisine yat脹r脹m Ak G脹da fabrikas脹n脹n kurulmas脹yla yap脹ld脹. S端t ve s端tl端 端r端nler sekt旦r端ne yat脹r脹m yap脹larak lker 聴巽im markas脹 dodu. Yaar niversitesi, 聴zmir 33 BYME eitlendirme 聴likili& ba脹ms脹z
- 34. r端n da脹t脹m脹nda 1996 y脹l脹na kadar toptanc脹 kanal脹n脹n b端y端k a脹rl脹脹 vard脹. Bu d旦nemden sonra distrib端t旦rl端k ve plasiyerlik sistemi gelitirildi. Yaar niversitesi, 聴zmir 34 京端霞端馨艶 Niteliksel 京端霞端馨艶 Faaliyetlerin h脹z脹 ve etkinlii artt脹r脹larak b端y端me
- 35. 1996: T端rkiyenin 旦nemli k但脹t ve kutu 端reticisi olan Tire Kutsana yat脹r脹m yap脹ld脹. lker'in, bebek mamas脹 端retiminde, 2003 y脹l脹nda 聴svi巽reli Hero ile anlama ger巽ekletiriyor. Bu ortakl脹kla beraber Hero ilk defa bir baka marka ile yan yana yaz脹ld脹. lker Hero marka mamalar脹 sadece yurti巽inde deil, orta脹n脹n da脹t脹m a脹 sayesinde yurtd脹脹nda da pazarlan脹yor. Yaar niversitesi, 聴zmir 35
- 36. T端rkiyede 2005 y脹l脹na kadar ithal edilerek pazarlanan d端nyan脹n en b端y端k ve tan脹nm脹 tah脹l gevrei 端reticisi Kelloggs ile ortakl脹k kuruldu. Kelloggs markas脹 端r端nlerde ilk defa baka bir marka ile yan yana yer ald脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 36
- 37. 1926 da kurulan se巽kin bir 巽ikolata ve 巽ikolata 端r端nleri 端reticisi olan Godiva 2007'de lker grubunun da sahibi Y脹ld脹z Holding taraf脹ndan 850 milyon dolara sat脹n al脹nd脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 37 Yeni Pazar Gelitirme Sat脹nalma yolu ile b端y端me 京端霞端馨艶
- 38. 2008 de T端rkiyenin ilk ambalajl脹 ekmei UNOyu 端reten Unmas ve Komu F脹r脹n zincirini y旦neten Doruk Unlu Mamulleri'ne ortak olundu. Doa ay ve Oba ay irketleri de ayn脹 y脹l Y脹ld脹z Holding b端nyesine kat脹ld脹. T端rkiyenin ilk dondurulmu g脹da irketi Kerevita脹n gruba kat脹lmas脹yla bu alana da girildi. Yaar niversitesi, 聴zmir 38
- 39. Y脹ld脹z Holding ve sak脹zda d端nya devi Gumlinkin y端zde 50 ortakl脹kla kurduu Continental Confectionery Company giriimi ile T端rkiyenin, Avrupan脹n sak脹z ve ekerleme merkezi olmas脹n脹n 旦n端 a巽脹ld脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 39
- 40. Milford Y脹ld脹z sirketi, 2010 y脹l脹nda Y脹ld脹z Holding ve 巽ay sekt旦r端nde 100 y脹ll脹k bir tecr端beye sahip Alman Laurens Spethmann Holding ortakl脹脹 ile kuruldu. Y脹ld脹z Holding, Avrupan脹n 旦nde gelen meyve suyu 端reticisi Eckes-Granini Group ile meyve suyu sekt旦r端nde faaliyet g旦sterecek yeni bir irket kurmak 端zere ortakl脹k anlamas脹 yapt脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 40
- 41. 2012 y脹l脹nda Y脹ld脹z Holdingin 10'uncu global ortakl脹k anlamas脹 olan Japon Nissin Foods Holding ortakl脹脹 ile kurulan Nissin Y脹ld脹z G脹da San. A.. irketi, kurulusunun birinci y脹l脹nda ilk 端r端n端 olan Makarneks abuk Eriteyi 8 Ekim 2013te t端keticilerine sundu. Yaar niversitesi, 聴zmir 41
- 42. Y脹ld脹z Holding, global bir baharat firmas脹 olan McCormick ile, y端zde 50-50 ortakl脹kla T端rkiyede yeni bir irket kurmak i巽in anlat脹. 2011 de ambalaj sanayinin 旦nemli irketlerinden 聴talyan Nuroll sat脹n al脹nd脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 42
- 43. T端rkiyenin lider g脹da ve i巽ecek irketi Y脹ld脹z Holding, ABD 巽ikolata kaplamal脹 ve at脹t脹rmal脹k 端r端nler pazar脹n脹n k旦kl端 irketlerinden DeMets Candy Companynin y端zde 100 hissesini sat脹n almak i巽in Brynwood Partners ile hisse al脹m s旦zlemesi imzalad脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 43
- 44. 2011 G旦zde Giriim Sermayesi Yat脹r脹m Ortakl脹脹 ve Bizim Toptan, yabanc脹 finansal ortaklar ile birlikte, ok Marketleri'nin sat脹n al脹m脹n脹 ger巽ekletirdi. 聴sve巽li ka脹t hijyen devi SCA ile Y脹ld脹z Holding aras脹nda ortakl脹k ger巽ekletirildi. Organize toptan sat脹 sekt旦r端nde faaliyet g旦steren Bizim Toptan halka a巽脹ld脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 44
- 45. 2013 1995 y脹l脹nda kurulan, g端n端m端z端n en gelimi g脹da teknolojisiyle donat脹lm脹 tesis olma 旦zelliini ta脹yan Ayta巽 Et Y脹ld脹z Holding b端nyesine dahil oldu. Yaar niversitesi, 聴zmir 45
- 46. T端rkiyede Anonim irket stat端s端nde kurulan ilk eker fabrikas脹 olma 旦zellii ta脹yan Adapazar脹 eker Fabrikas脹 2013 y脹l脹nda Y脹ld脹z Holding b端nyesine kat脹ld脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 46
- 48. Yaar niversitesi, 聴zmir 48 京端霞端馨艶 Yeni Pazarlara Girme eitlendirme 聴likili 聴likisiz Ba脹ml脹 Ba脹ms脹z Yat脹r脹m 聴leri Doru B端t端nleme -OK -B聴M
- 49. 2007de irketin lker G脹da olan unvan脹 lker Bisk端vi olarak deitirildi. Yaar niversitesi, 聴zmir 49
- 50. 1. Uzmanlama! Faaliyet alan脹n脹n daha net tan脹mlanmas脹 Odaklanma 2007 de firma pazardaki bir巽ok rakibe oranla pazarda onlar脹n toplam脹ndan daha fazla paya sahiptir. Yaar niversitesi, 聴zmir 50 56% 44% PAZAR PAYI (i巽 piyasa) LKER RAK聴PLER Kaynak:2007 lker Bisk端vi Ana Faaliyet Raporu
- 51. 2007 Net Kar脹 116.073.842 TL Sat脹 Miktar脹 131.758 Ton retim Miktar脹 129.741 Ton Yaar niversitesi, 聴zmir 51
- 52. 2.Bir 巽ok sekt旦rde var olmak demek, sekt旦rlerdeki rakiplerle kar脹 kar脹ya gelmek demektir. Ayn脹 zamanda da daha fazla enerji ve daha fazla reklam harcamalar脹 gerekir. Bunun yerine odaklanarak t端m irket enerjisini ve reklam giderlerini tek bir alana harcamak daha mant脹kl脹 olacakt脹r. Bu sayede dar bir alan脹 koruyarak t端keticilerin kafas脹nda bir markay脹 uzun vadeli, rahatl脹kla ina edilinebilir. Bu durumu fark eden bir 巽ok irket 端r端n portf旦y端n端 yeniden g旦zden ge巽irerek eleme yapm脹t脹r. Yaar niversitesi, 聴zmir 52
- 53. lker Bisk端vi Sanayi A.. Genel M端d端r端 Cafer F脹nd脹kolu konuyla ilgili yapt脹脹 a巽脹klamada Unvan脹m脹zda yer alan 'g脹da' ifadesi nedeniyle bir巽ok yat脹r脹mc脹, irketimizi kola ya da dondurma gibi 端r端nlerin de 端reticisi olarak alg脹layabiliyordu. Yeni irket unvan脹m脹zla yat脹r脹mc脹lar脹n irketimizin ana faaliyet alan脹m脹z脹 daha net alg脹layabilmelerini hedefliyoruz. Ayr脹ca Topluluk irketlerimizden lker ikolata Sanayi A..'nin de halka arz 巽al脹malar脹n脹n devam etmekte olmas脹, irketimizin ana faaliyet alan脹n脹 a巽脹k巽a belli edecek unvan deiikliini zorunlu k脹lm脹t脹r dedi. Kaynak: http://www.patronlardunyasi.com/haber/Ulker-Gida-nin-unvani- degisti/32638 Yaar niversitesi, 聴zmir 53
- 54. 2011 y脹l脹nda ABD'nin en b端y端k 2. kahve zinciri olan Caribou Coffee'yi T端rkiye'ye getirmek i巽in Kuveytli Firma Al-Sayer Grup ile ortakl脹k anlamas脹 imzalad脹 ve bu markay脹 Avrupa'ya ta脹yacak 旦nemli bir rol端 端stlendi. Yaar niversitesi, 聴zmir 54
- 55. Kuveytli irket, Cafe Crown tabelalar脹n脹 hemen indirmeksizin Caribou Coffeelere d旦n端t端rmeye karar verdi. Maazalar脹n konseptleri de Caribou Coffeeye g旦re deitirilmeye baland脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 55
- 56. Ortakl脹脹n amac脹n脹n ise kahve zincirlerinin profesyonel bir irkete devredilerek pazar da h脹zl脹 bir b端y端me yakalamak olduu belirtildi. Yaar niversitesi, 聴zmir 56 K端巽端lme Stratejisi Hisselerin %50 si sat脹l脹p, ilgili maazalar Kuveytli firmaya devredilmitir. K脹smi Tasfiye Cafe Crown maazalar脹 elden 巽脹kar脹l脹p iletme hakk脹 Kuveytli firmaya verilmitir
- 57. lker hisselerin %50 sini uzmanlama yoluyla b端y端mek amac脹yla Kuveytli firmaya devretmiken, yeni konsept istenen baar脹y脹 yakalayamam脹t脹r. Yaar niversitesi, 聴zmir 57
- 58. lker Grubu, bankac脹l脹k sekt旦r端ne Family Finans脹 alarak girmi ve daha sonra Anadolu Finans ile birleerek T端rkiye Finans Kat脹l脹m Bankas脹 olarak yoluna devam etmiti. Bankadaki 巽ounluk hisselerini Suudilere satan Boydak ve lker grubundan lker Grubu, kalan hisselerini de satarak bankac脹l脹k sekt旦r端nden tamamen 巽ekilme karar脹 ald脹. Yaar niversitesi, 聴zmir 58
- 59. Bu karar脹n al脹nmas脹nda beklentilerin kar脹lanmamas脹 etkili oldu. Bu sermaye gruplar脹 bu 巽ekilme kararlar脹 ile itibar kaybetmemi bilakis dier sekt旦rlerde yoluna devam etmek ve yeni yat脹r脹mlara girebilmek i巽in sermaye ve hareket alan脹 kazanm脹lard脹r. Murat lker; Bankaya 100 milyon TL harcad脹k, 2 milyar dolara satt脹k. Yaar niversitesi, 聴zmir 59
- 60. Yaar niversitesi, 聴zmir 60 Bir ana marka alt脹nda farkl脹 alt markalar脹n kullan脹lmas脹 Alt Marka Stratejisi 聴letmenin ayn脹 端r端n s脹n脹f脹ndaki 端r端nleri i巽in farkl脹 markalar kullanmas脹. ok Marka Stratejisi
- 61. http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/ozer/Dersler/Finansal_Hizmetlerin_Pazarlanmasi/Pazarlama_Karma si.pps http://www.ulker.com.tr/tr http://www.ulkerbiskuvi.com.tr/documents/Ulker/pdf/Ulker_2010_faaliyet_raporu_tr.pdf http://www.fortuneturkey.com/basari-icin-guvenilir-olmak-sart-3860 http://www.cariboucoffee.com.tr/is-ortaklari http://aristolog.com/ulkerin-yurtdisi-ortakliklari-ve-pazarlama-stratejisi/ http://enm.blogcu.com/strateji-tipleri-2/9274127 http://bbaraz.home.anadolu.edu.tr/ http://www.slideshare.net/NaciyeGencemek1/temel-stratejiler http://www.godivatr.com/Default.aspx?pageID=123# http://tr.wikipedia.org/wiki/lker Yaar niversitesi, 聴zmir 61
- 62. Yaar niversitesi, 聴zmir 62