2. Nd谷r fituesit m谷 t谷 m谷dhenj t谷 tyre n谷 lasht谷si mbahet mend emri i Koroibos. Ai ka qen谷 edhe fituesi i tyre
i par谷 m谷 776 para er谷s s谷 re. Me kalimin e koh谷s loj谷rat mor谷n nj谷 zhvillim t谷 gjer谷, duke u pr谷hapur edhe
n谷 vendet e tjera. N谷 to filluan t谷 merrnin pjes谷 edhe barbar谷t e gladiator谷t. Barbari i par谷 q谷 fitoi nj谷 titull
ishte Tiberio. N谷 vitin 393 e.r me urdh谷r t谷 perandorit romak Teodozio, dyert e stadiumeve olipmike u
mbyll谷n p谷rgjithmon谷.
Ato nuk do hapeshin m谷 kurr谷 deri n谷 vitin 1986, ku do t谷 riktheheshin n谷 vendlindjen e tyre Athin谷 dhe do
quheshin Lojerat Olimpike Moderne. At谷 vit u vendos q谷 Loj谷rat t谷 mbaheshin nj谷 her谷 n谷 kat谷r vjet. Tani
pas 112 vjet谷sh 谷sht谷 Pekini q谷 do t谷 pres谷 Loj谷rat Olimpike t谷 2008-谷s.
Athin谷 1896
M谷 1896 m谷 n谷 fund pas shum谷 koh谷sh Loj谷rat Olimpike ngrejn谷 siparin n谷 Athin谷. M谷 6 Prill 1896, Loj谷rat
rifilluan pas 1496 vjet谷sh. Gjat谷 k谷tyre Loj谷rave mor谷n pjes谷 300 atlet谷 (197 ishin grek谷). Shetet
pjes谷marr谷se ishin 13 dhe ato vinin nga tre kontinente. U konkurua n谷: atletik谷, 巽ikliz谷m, skerm谷, mundje e
lir谷, not, pesh谷ngritje, tenis dhe qitje. Kampioni i par谷 i Loj谷rve Olimpike ishte studenti amerikan Xhejms
Konolli n谷 trehap谷sh me 13.71 metra.
Paris 1900
Nderi p谷r t谷 pritur Loj谷rat e dyta Olimpike i takoi kryeqyetit francez Paris. Loj谷rat Olimpike t谷 k谷tij viti
mbahen mend si ato m谷 t谷 gjata. Ato filluan m谷 20 maj dhe p谷rfunduan m谷 28 tetor. Atlet谷t q谷 mor谷n
pjes谷 gjat谷 k谷tyre Loj谷rave ishin 1200 dhe mbizot谷ronin francez谷t. Sundimi i atlet谷ve amerikan谷 n谷 k谷to
Loj谷ra qe i padiskutuesh谷m.
Sent Luis 1904
Sent Luis ishte qyteti i par谷 jovevropian q谷 organizoi Loj谷rat Olimpike. Ato filluan m谷 1 korrik dhe
p谷rfunduar n谷 23 n谷ntor. Numri i pjes谷marr谷sve 600 atlet谷 dhe shtetet pjes谷mar谷sse 11. Triumfuesi i
k谷tyre Loj谷rave ishte Arki Han, i cili fitoi tri gara (60 100 200 met谷rsh).Fituesi i maraton谷s amerikane Fred
Lorc u skualifikua pasi kishte b谷r谷 nj谷 pjes谷 t谷 mir谷 t谷 t谷 gar谷n me makin谷.
Lond谷r 1908
M谷 1908 Loj谷rat rikthehen s谷rish n谷 kontinentin e vjet谷r. Mor谷n pjes谷 22 shtet dhe 2000 atlet谷. Hapja e
tyre zyrtare u b谷 n谷 prani t谷 familjes mbret谷rore britanike. Ameriakn谷t t谷 udh谷hequr nga vrapuesi i garave
t谷 mesme Mel Shepard dominuan p谷rs谷ri n谷 garat e Atletik谷s. N谷 k谷to Loj谷ra p谷r her谷 t谷 par谷 u p谷rfshi
edhe sporti i futbollit.
Stokholm 1912
Loj谷rat Olimpike t谷 Stokholmit u hap谷n m谷 5 korrik dhe u mbyll谷n, m谷 22 korrik. Vendet pjes谷marr谷se ishin
28 dhe atlet谷t q谷 i p谷rfaq谷sonin 2500. Protagonist谷t e k谷tyre Loj谷rave ishin: atleti amerikan Ralf Kreig (100
dhe 200 metra), finlandezi Kolehmainen, dhe indiano amerikani Torp谷. Nj谷 ngjarje tjet谷r dramatike q谷 do t谷
mbebet p谷rgjithmon谷 n谷 historin谷 e Loj谷rave Olimpike 谷sht谷 ajo e portugezit Francisko Lazaro 21 vje巽: si
pasoj谷 e t谷 nxehtit t谷 madh atij i ra t谷 fik谷t dhe vdiq pas pak minutash.
3. Anvers谷 1920
Vendet pjes谷marr谷se n谷 loj谷rat e Anvers谷s ishin 29 dhe p谷rfaq谷soheshin me 2051 atlet谷. Ato u zhvilluan
nga 21 prill deri m谷 12 shtator. Triumfuesit e k谷tij viti ishin s谷rish Shtetet e Bashkuara me 41 medalje ari.
Kohanomokou ishte m谷 i shpejti n谷 garat e notit. N谷 tenis p谷r femra francezja Lenglen fitoi turneun e
tenisit.
Paris 1924
P谷r her谷 t谷 par谷 n谷 historin谷 e Loj谷rave Olimpike, 3075 atlet谷 e 44 vendeve pjes谷marr谷se pat谷n fshatin e
tyre olimpik dhe nj谷 stadium loj谷rash 60 mij谷 vend谷sh. Gjithashtu p谷r her谷 t谷 par谷 n谷 Paris u nd谷rtua edhe
nj谷 pishin谷 olimpike. Me 99 medalje t谷 fituara prej t谷 cilave 45 ari, Shtetet e Bashkura t谷 Amerik谷s u b谷n谷
padron谷 absolut t谷 Loj谷rave Olimpike.
Amsterdam 1928
(23 korrik- 12 gusht) P谷r her谷 t谷 par谷 gjat谷 k谷tyre Loj谷rave, Flaka Olimpike mbeti e ndezur n谷 stadium nat谷
e dit谷. Atlet谷t pjesmarr谷s ishin 3000 dhe p谷rfaq谷sonin gjithsej 46 vende. Shk谷lqeu n谷 garat e notit
Vajzmuller dhe Nurmi. N谷 atletik谷, kanadezi Uiliams fitoi garat e 100 dhe 200 metrave. N谷 maraton谷 triumfi
i takoi franko algjerianit El Uafi.
Los Anxheles 1932
(30 korrik- 14 gusht) N谷 los Anxhelos, Loj谷rat p谷r her谷 t谷 par谷 gjat谷 historis谷 s谷 tyre do t谷 zhvilloheshin n谷
nj谷 stadium me 105 mij谷 vende, do t谷 vendosej kronometri, fotofinishi dhe podiumime tri shkall谷.
Triumfator谷t ishin amerikan谷t (143 medalje, 41 ari), ku p谷r t'u p谷rmenduar jan谷 2 medlajet e arta t谷
Didrikson n谷 hedhje shtize dhe n谷 80 m gar谷 me pengesa. P谷r her谷 t谷 par谷 n谷 Loj谷rat Olimpike mori pjes谷
dhe skuadra kineze.
Berlin 1936
(1 gusht- 16 gusht) Vendet pj谷marr谷se 49 dhe do t谷 p谷rfaq谷soheshin nga 4000 atlet谷 n谷 24 sporte.
Olimpiada e Berlinit 谷sht谷 e njohur p谷r sukseset e amerikanit me ngjyr谷 Ouens (4 medalje ari n谷 k谷t谷
Olimpiad谷) dhe propagand谷n naziste t谷 Hitlerit. N谷 gara ai arrin t谷 mund谷 gjermanin Long, duke detyruar
Hitlerin t谷 largohet nga stdiumi. Gjermania ishte triumfuesja e k谷tyre lojrave me 89 medalje (33 ari). N谷
vendin e dyt谷 amerikan谷t me 56 medalje (24 ari).
Lond谷r 1948
(29 Korik 14 gusht) - Loj谷rat rinisin s谷rish pas 12 vjet nd谷rprerje p谷r shkak t谷 Luft谷s s谷 Dyt谷 Bot谷rore.
P谷rjashtohen nga pjes谷marrja Gjermania dhe Japonia. Olimpiada e Londr谷s mund t谷 quhet ndryshe dhe
Olimpiada e grave. Holandezja Koen, n谷n谷 e dy f谷mij谷ve 4 medalje ari n谷 atletik谷, francezja Mishelin
Ostermajer fiton dy medalje n谷 hedhjen e diskut dhe n谷 ngritje peshash, gjimnastja Maksi Provaznikova
谷sht谷 atletja e par谷 olimpike lindore q谷 garon p谷r nj谷 vend per谷ndimor.
4. Helsinku 1952
(19 korrik 3 gusht) N谷 Findland谷 pjes谷marr谷sit do t谷 ishin 5000 dhe do t谷 p谷rfaq谷sonin 59 vende. Lufta e
ftoht谷 e asaj kohe nd谷rmjet SHBA deh BS do t谷 pasqyrohej edhe n谷 Loj谷rat Olimpike. P谷r her谷 t谷 par谷 BS
arriti ti sfidoj谷 denj谷sisht amerikan谷t. Amerikan谷t dominojn谷 n谷 ateltik谷, por triumfatori 谷sht谷 巽ekosllovaku
Zatopek, fitues i garave t谷 500 dhe 10000 metrave dhe i maraton谷s. Rekord olimpik i italianit Pino Dordoni
n谷 ecje sportive.
Melburn 1956
(22 n谷ntor- 8 dhjetor) Atlet谷t pjes谷marr谷s jan谷 3300 dhe p谷rfaq谷sojn谷 67 vende. Tri medalje ari n谷 garat e
shpejt谷sis谷 p谷r amerikanin Morrou. Sovjetiku Kuts fiton dy medalje ari n谷 5000 dhe 10000 metra dhe
francezi Alen Mimu triumfon n谷 maraton谷. Fitues i k谷saj Olimpiade 谷sht谷 Bashkimi Sovjetik m谷 98 medalje
prej t谷 cilave 36 ari.
ROME 1960
(25 gusht- 11 shtator) Jan谷 5328 atlet谷t pjes谷marr谷s dhe p谷rfaq谷sojn谷 84 vende. P谷r t'u p谷rmendur jan谷
medaljet e Kalhun 110 metra me pengesa, Boston n谷 k谷rcim s谷 gjati, Brag n谷 hedhje p谷r s谷 larti, gjermani
Hari n谷 100 metra dhe etiopiani Bikila, q谷 p谷r m谷se 42 kilometra vrapon zbathur, duke fituar medalje ari.
N谷 boks fillon epoka e Kazus Klej. Fitimtare p谷rs谷ri BS me 103 medalje. N谷 vend t谷 dyt谷, SHBA dhe n谷 t谷
tretin Italia.
TOKIO 1964
(10- 24 tetor) P谷r her谷 t谷 par谷 n谷 nj谷 Olimpiad谷 p谷rfshihen xhudoja dhe volejbolli. N谷 atletik谷 dominon
amerikani Hajes n谷 100 metra dhe zelandezi Snell n谷 800 dhe 1500 m. Bikila p谷rs谷ri medalje ari n谷
Maraton谷. N谷 not australiania Fraser fiton titullin e tret谷 rresht n谷 100 stil i lir谷. Pas tet谷 vjet谷sh, SHBA
mund BS p谷r medalje t谷 fituara.
MEKSIKE 1968
(12- 27 tetor) Meksika ishte Olimpiada e rekordeve bot谷rore. Amerikan谷t me Hajnes, Smit dhe Evans
vendosin rekorde t谷 reja bot谷rore. Hajnes n谷 100 m ishte i pari q谷 arriti t谷 zbres谷 rekordin bot谷ror n谷 10
sekonda. Evans triumfon n谷 400 m. N谷 k谷rcim s谷 gjati Beamon k谷rcen 8.80 metra dhe thyen rekordin
bot谷ror q谷 ishte n谷 fuqi prej m谷se 23 vjet谷sh. N谷 gjimnastik谷 protagoniste 巽ekja Cavlavska.
MUNIH 1972
(26 gusht- 11 shtator) 7894 jan谷 atlet谷t pjes谷marr谷s dhe 122 vendet q谷 ata p谷rfaq谷sojn谷. Dramatike
Loj谷rat e Munihut, q谷 lyhen me gjakun e 17 atlet谷ve izraelit谷. Loj谷rat nd谷rpriten p谷r 24 or谷 p谷r t谷 vazhduar
s谷rish me magjin谷 e tyre t谷 humbur. Protagonist i Olimpiad谷s 谷sht谷 Shpitc, q谷 fiton 7 medalje ari n谷 not. N谷
gjimanstik谷 triumfon Olga Korbut. Pas p谷rfundimit t谷 Loj谷rave, BS 谷sht谷 e para n谷 renditje me 50 medalje
ari. P谷r her谷 t谷 par谷 n谷 Olimpiad谷 merr pjes谷 edhe Shqip谷ria.
MONTREAL 1976
5. (17 korrik 1 gusht) Lind nj谷 yll i ri n谷 gjimnastik谷: Nadia Komane巽i. Rumania fiton medalje ari dhe q谷 prej
k谷tij viti ajo do t谷 jet谷 sunduesja absolute n谷 gjimanistik谷. Kubanezi Huantorena fiton medalje t谷 art谷 n谷
400 dhe 800 metra dhe Lase Viren triumfon si kat谷r vjet m谷 par谷 n谷 5000 dhe 10000 m.
MOSKE 1980
(19 korrik 3 gusht) Amerikan谷t bojkotojn谷 Olimpiad谷n p谷r protest谷 ndaj pushtimit rus t谷 Afganistanit.
Shembullin e SHBA e ndjekin edhe 28 vende t谷 tjera, dhe Olimpiada nis vet谷m me 28 vende pjes谷marr谷se.
N谷 atletik谷 p谷r 100 m fiton britaniku Uells. N谷 garat mesatare dallohen britanik谷t Ko, Ovet dhe Tompson.
LOS ANXHELOS 1984
(28 korrik 12 gusht) N谷 Los Anxhelos rus谷t ua kthejn谷 amerikan谷ve me t谷 nj谷jt谷n monedh谷 duke bojkotuar
Loj谷rat Olimpike. Mor谷n pjes谷 7055 atlet谷 nga 140 vende. Karl Ljuis fiton kat谷r medalje n谷 100, 200, k谷rcim
s谷 gjati dhe stafet谷. N谷 basketboll lind ylli Xhordan. Kina rikthehet n谷 Loj谷rat Olimpike pas 36 Vjet谷sh.
SEUL 1988
(17 shtator 2 tetor) Jan谷 9000 atlet谷t pjes谷marr谷s nga 160 vende. Seul 谷sht谷 Olimpiada e dopingut. Karl
Ljuis fiton medaljen e art谷 n谷 100 m pas skualifikimit t谷 kanadezit Xhonson q谷 kishte fituar duke p谷rdorur
doping. N谷 not gjermanolindorja Oto dhe amerikani Biondi fitojn谷 secili nga 5 medalje ari. Protagonist
hedh谷si nga trampolina Greg Luganis. N谷 vend t谷 par谷 pas p谷rfundimit t谷 Loj谷rave Olimpike q谷ndrojn谷
sovjetik谷t, me 132 medalje, prej t谷 cilave 55 ari.
Barcelon谷 1992
Nj谷 bum i v谷rtet谷 pjes谷marr谷sish n谷 Barcelon谷; 9094 nga 172 vende. N谷 100 m fiton britaniku Kristi, nd谷rsa
n谷 1500 m spanjolli Ka巽o. Karl Ljuis shkelqen s谷rish duke fituar dy medalje ari n谷 k谷rkcim s谷 gjati dhe
stafet谷. N谷 gjimnastik谷 shkel谷qen bjellorusi Sherbo, q谷 fiton 6 medalje ari. N谷 basketboll Dream Team fiton
bindsh谷m medaljet. Rikthehet p谷rfaq谷suesja e Shqip谷ris谷 pas bojkotit nga p谷rfaq谷simi i saj i par谷 n谷 vitin
1972.
Atlanta 1996
Loj谷rat Olimpike hapen nga legjenda e boksit Muhamed Ali. 197 jan谷 vendet pjes谷marr谷sse n谷 Atlanta.
Protagonsit i Olimpiad谷s atleti Majk谷ll Xhonson. Ai p谷rshkon 200 m n谷 19.32 sekonda. Medalje ari p谷r t谷
dhe n谷 400 m. Nigeria triumfon n谷 futbolln duke u b谷r谷 vendi i par谷 afrikan q谷 fiton nj谷 medalje t谷 art谷 n谷
Olimpiad谷. N谷 p谷rfundim t谷 loj谷rave n谷 vend t谷 par谷 renditen amerikan谷t me 101 medalje (44 ari)
Sidnej 2000
Loj谷rat Olimpike t谷 Sidneit jan谷 m谷 t谷 m谷dhat谷 q谷 jan谷 organizuar deri m谷 tani, me 10,651 atlet谷, nga 199
vende t谷 ndryshme dhe atlet谷 individual谷, q谷 konkurruan n谷 300 gara. Brixhit Fisher fitoi 2 medalje t谷 arta
n谷 kajak duke u b谷r谷 k谷shtu e para fem谷r q谷 arrin t谷 fitoj谷 medalje n谷 nj谷 diferenc谷 prej 20 vitesh.
Xhudistja Rjoko Tamura, e cila humbi n谷 finale n谷 Barcelon谷 dhe Atlanta, arriti t谷 fitonte medaljen e art谷 n谷
6. Sidnei, nd谷rsa Stiv Redgrejv u b谷 atleti i par谷 i kanotazhit, q谷 arrin t谷 fitoj谷 medalje t谷 art谷 n谷 5 olimpiada
radhazi.
Athin谷 2004
Pas 108 vjet谷sh Loj谷rat Olimpike Moderne rikthehen n谷 Athin谷 n谷 vitin 2004. Shtetet e Bashkuara fituan
numrin m谷 t谷 madh t谷 medaljeve n谷 lojrat olimpike t谷 Athin谷s. Sportist谷t amerikan fituan gjithsej 103
medalje, 35 prej tyre ari. N谷 vend t谷 dyt谷 u rednit Rusia me 92 medalje, 27 ari, nd谷rsa Kina zuri vendin e
tret谷 me 63, por sportist谷t kinez谷 fituan 5 medalja ari m谷 shum谷 se rus谷t. Sportist谷t grek谷 p谷rfunduan me
17 medalje, 6 prej tyre t谷 arta.
Pekin 2008
Komiteti Olimpik Nd谷rkomb谷tar (KON) zgjodhi kryeqitetin kinez p谷r nikoqir t谷 lojrave, n谷 konkurenc谷 me
qytetet, Toronto, Paris, Stamboll dhe Osaka. Ceremonia solemne dhe hapja zyrtare do t谷 b谷hen n谷
stadiumin stadiumin komb谷tar n谷 Pekin, i njohur p谷r opionin bot谷ror si Foleja e Zogjve.
Londer 2012
Lojrat Olimpike Verore 2012, zyrtarisht Games of the XXX Olympiad, filluan n谷 Lond谷r, Mbret谷ria e
Bashkuar, m谷 27 korrik - 12 gusht 2012. Rreth 10,500 atlet谷 nga 204 vende t谷 Komitetit Komb谷tar
Olimpik (NOC) moren pjes谷.
Do jete Rio de Janeiro i Brazilit, vendi organizator i Lojrave Olimpike 2016.
PUNUAN:
Exhitah Vasija
Xhenisa Spahija
XIA
