ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Manipulimi i gjenomit njerezor

•Download as PPTX, PDF•
•
Universiteti i Prishtines
Universiteti i Prishtines

Punim seminarik per etik Vitii i I Mjekesi e Pergjithshme UP

1 of 19
Download to read offline
Manipulimi i gjenomit njerëzor Prof. Ass. Dr. Sefedin Muçaj Prof. Dr. Naser Ramadani Punuar nga: Islam Muji
Përmbajtja Do të flas për gjenomin dhe kuptimin apo definicionin e tij. Çka është gjenomi 01 Çka nënkuptojmë me manipulim të gjenomit, a është e mundshme një gjë e tillë edhe teek njerëzit. Manipulimi i gjenomit 02 Cilat janë problemet dhe rreziqet gjatë manipulimit të gjenomit. Problemet 03 A është etike dhe e moralshme manipulimi i gjenomit të njerëzve? Etika 04 Referencat05
1. Çka është gjenomi?
Historia e gjenomit 2003 Përfundimi i projektit U vërtetua se njeriu ka 20.000-25.000 gjene. 1977 Gjenomi i parë Frederic Sanger ishte i pari që sekuencoi gjenomin e parë i cili ishte i virusit phiX174. 1910 Zbulimi i bazave nukleotide • Adenina • Guanina • Citozina • Timina Struktura e ADN-së Strukturë e dyfishtë helikse zbuluar nga James ëatson dhe Francis Crick 1952 Human Genome Project Objektivi ishte sekuencimi i 3 miliard nukleotideve të gjenomit njerëzor. 1990
James ëatson Drejtues i projektit Zbulues i strukturës së ADN-së i cili dha hapat e parë në sekuencimin e gjenomit. Francis Collins Drejtues i projektit I pari që asosicoi gjenin me sëmundjet dhe crregullimet e ndryshme. Frederick Sanger Biokimist I pari që sekuencoi gjenomin e plotë të një organizmi. Shkencëtarët që ndihmuan në projektSekuencimi i gjneomit njerëzor do të ishte e pamundur pa këta shkencëtar.
Definicioni i gjenomit 01 02 Definicioni biologjik dhe shkencor Definicioni më i thjeshtë Gjithë seti i tërë gjeneve dhe materialeve gjenetike Gjenomi Krejt ADN me komponentet e veta paraqet gjenomin njerëzor. Gjenomi
2. Manipulimi i gjenomit
Manipulimi i gjenomit njerëzor Manipulimi i gjenomit njerëzor është modifikimi i gjeneve me metoda të reja të inxhinierisë molekulare. Manipulimi Shton, pren ose modifikon apo ndrygjon gjene në qelizat ekzistuese në organizëm. Zakonisht përdoret për largimin e ndonjë sëmundje gjenetike. Këto teknika kanë përdorim praktik, për disa raaste po me kosto shumë të larta. Modifikimi gjenetik somatik Kemi dy forma të aplikimit: • Modifikimi gjenetik somatik • Modifikim gjenetik germinativ. Dy forma të aplikimi Ndryshon gjenet në sperm, qelizë vezë ose në fazat e hershme të embrionit. Kjo metodë është e ndaluar në më shume se 40 shtete dhe nuk është shumë praktike. Modifikimi gjenetik germinativ
Manipulimi i gjenomit somatik Nga qeliza marrim kromozomin përkatës që dëshirojmë ta rregullojmë, nga aty e gjejmë gjenin përkatës për problemin, përdorim enzimën për prerjen e ADN-së e presim gjenin që shkakton problemin dhe e zëvendësojm me një kopje të shëndetshme të ADN-së. Si funksionon është hapi i parë i këtij procesi. Zbulimi i kromozomit Presim pjesën që shkakton problemin shëndetësor ose gjenetik tek ne me ndihmën e enzimës ADN-aza. Prerja e ADN-së së dëmtuar Pas prerjes zëvendësojm pjesën e prerë të crregullt me një kopje në gjendje të shëndetshme. Zëvendësimi me kopje të re
3. Problemet
Dy problemet kryesore Çmimi i I Çmimi i II Çmimi i III Largim/shtim të gjenit 140.000$ 80.000$ 40.000$ Mosekspresimi i gjeneve 160.000$ 100.000$ 60.000$ Ekspresimi i gjeneve 200.000$ 150.000$ 100.000$ Çmimi që duhet paguar për manipulimin e gjenomit është shumë i madhë dhe shumica e njerëzve nuk do të mund ta përballonin. Çmimi Kostoja e lartë Modifikimi i gjeomit njerëzor ka një shkallë sigurie të lartë por jo absolute prandaj njerëzit kanë frik ngase nuk sigurohet një zgjidhje e përkryer pa probleme ose komplikacione. Rahatia Siguria
4. Etika
Shqetësimet etike 75% 50%30%50% 01 02 03 Europianët janë më konservativ se amerikanët dhe nuk kanë qef të eksperimentojnë ose të prekin gjenomin njerëzor. Europianët Feja ishte shumë kundër manipulimit të gjenomit për asyje të dëshirave tona personale si ngjra e syrit dhe kësi lloj gjërash. Nuk ishin kundër zgjedhjes së problemeve gjenetike, ose problemeve shënndetësore. Janë plotësisht kundër manipulimit gjerminativ. Religjioni Vet natyra e njerëzve në disa raste nuk kanë dëshirë të bëjnë këësi lloj manipulimesh nga frika apo shqetësimi se diqka e keqe mund të ndodh, ose mendojnë se kush janë ata ta ndryshojnë fatin. Njerëzit
Mendimi personal Unë mendoj se manipulimi somatik dhe gjerminativ duhet lejuar të përdoren për raste shëndetësorë ose crregullime gjenetike ndërsa të mos lejohet për raste luksi 60% E njerëzve dëshirojnë të duken bukur dhe të kenë një ngjyrë të mirë të syve ose të flokëve Mendoj që përdorimi i këtyre metodave të avancuara të inxhinierisë molekulare në kësi raste duhet të jetë e ndaluar.
Përdorimi më i madh i manipulimi të gjenomit USA Brazil Japan Australia
5. Referencat Human Genome ëikipedia National Institute for Health 2018 project Center for Genetics and Society 2019 International Summit on Human Gene Editing 2015 Human Genomme Project(1910-2010) Scientist that directed HGP 2003 Gene editing ëikipedia Gene manipulation Research MIT 2009 Referencat
Një shaka e ±ô±ð³ó³Ùë!
Pyetje?
Faleminderit!

More Related Content

Manipulimi i gjenomit njerezor

  • 1. Manipulimi i gjenomit njerëzor Prof. Ass. Dr. Sefedin Muçaj Prof. Dr. Naser Ramadani Punuar nga: Islam Muji
  • 2. Përmbajtja Do të flas për gjenomin dhe kuptimin apo definicionin e tij. Çka është gjenomi 01 Çka nënkuptojmë me manipulim të gjenomit, a është e mundshme një gjë e tillë edhe teek njerëzit. Manipulimi i gjenomit 02 Cilat janë problemet dhe rreziqet gjatë manipulimit të gjenomit. Problemet 03 A është etike dhe e moralshme manipulimi i gjenomit të njerëzve? Etika 04 Referencat05
  • 4. Historia e gjenomit 2003 Përfundimi i projektit U vërtetua se njeriu ka 20.000-25.000 gjene. 1977 Gjenomi i parë Frederic Sanger ishte i pari që sekuencoi gjenomin e parë i cili ishte i virusit phiX174. 1910 Zbulimi i bazave nukleotide • Adenina • Guanina • Citozina • Timina Struktura e ADN-së Strukturë e dyfishtë helikse zbuluar nga James ëatson dhe Francis Crick 1952 Human Genome Project Objektivi ishte sekuencimi i 3 miliard nukleotideve të gjenomit njerëzor. 1990
  • 5. James ëatson Drejtues i projektit Zbulues i strukturës së ADN-së i cili dha hapat e parë në sekuencimin e gjenomit. Francis Collins Drejtues i projektit I pari që asosicoi gjenin me sëmundjet dhe crregullimet e ndryshme. Frederick Sanger Biokimist I pari që sekuencoi gjenomin e plotë të një organizmi. Shkencëtarët që ndihmuan në projektSekuencimi i gjneomit njerëzor do të ishte e pamundur pa këta shkencëtar.
  • 6. Definicioni i gjenomit 01 02 Definicioni biologjik dhe shkencor Definicioni më i thjeshtë Gjithë seti i tërë gjeneve dhe materialeve gjenetike Gjenomi Krejt ADN me komponentet e veta paraqet gjenomin njerëzor. Gjenomi
  • 7. 2. Manipulimi i gjenomit
  • 8. Manipulimi i gjenomit njerëzor Manipulimi i gjenomit njerëzor është modifikimi i gjeneve me metoda të reja të inxhinierisë molekulare. Manipulimi Shton, pren ose modifikon apo ndrygjon gjene në qelizat ekzistuese në organizëm. Zakonisht përdoret për largimin e ndonjë sëmundje gjenetike. Këto teknika kanë përdorim praktik, për disa raaste po me kosto shumë të larta. Modifikimi gjenetik somatik Kemi dy forma të aplikimit: • Modifikimi gjenetik somatik • Modifikim gjenetik germinativ. Dy forma të aplikimi Ndryshon gjenet në sperm, qelizë vezë ose në fazat e hershme të embrionit. Kjo metodë është e ndaluar në më shume se 40 shtete dhe nuk është shumë praktike. Modifikimi gjenetik germinativ
  • 9. Manipulimi i gjenomit somatik Nga qeliza marrim kromozomin përkatës që dëshirojmë ta rregullojmë, nga aty e gjejmë gjenin përkatës për problemin, përdorim enzimën për prerjen e ADN-së e presim gjenin që shkakton problemin dhe e zëvendësojm me një kopje të shëndetshme të ADN-së. Si funksionon është hapi i parë i këtij procesi. Zbulimi i kromozomit Presim pjesën që shkakton problemin shëndetësor ose gjenetik tek ne me ndihmën e enzimës ADN-aza. Prerja e ADN-së së dëmtuar Pas prerjes zëvendësojm pjesën e prerë të crregullt me një kopje në gjendje të shëndetshme. Zëvendësimi me kopje të re
  • 11. Dy problemet kryesore Çmimi i I Çmimi i II Çmimi i III Largim/shtim të gjenit 140.000$ 80.000$ 40.000$ Mosekspresimi i gjeneve 160.000$ 100.000$ 60.000$ Ekspresimi i gjeneve 200.000$ 150.000$ 100.000$ Çmimi që duhet paguar për manipulimin e gjenomit është shumë i madhë dhe shumica e njerëzve nuk do të mund ta përballonin. Çmimi Kostoja e lartë Modifikimi i gjeomit njerëzor ka një shkallë sigurie të lartë por jo absolute prandaj njerëzit kanë frik ngase nuk sigurohet një zgjidhje e përkryer pa probleme ose komplikacione. Rahatia Siguria
  • 13. Shqetësimet etike 75% 50%30%50% 01 02 03 Europianët janë më konservativ se amerikanët dhe nuk kanë qef të eksperimentojnë ose të prekin gjenomin njerëzor. Europianët Feja ishte shumë kundër manipulimit të gjenomit për asyje të dëshirave tona personale si ngjra e syrit dhe kësi lloj gjërash. Nuk ishin kundër zgjedhjes së problemeve gjenetike, ose problemeve shënndetësore. Janë plotësisht kundër manipulimit gjerminativ. Religjioni Vet natyra e njerëzve në disa raste nuk kanë dëshirë të bëjnë këësi lloj manipulimesh nga frika apo shqetësimi se diqka e keqe mund të ndodh, ose mendojnë se kush janë ata ta ndryshojnë fatin. Njerëzit
  • 14. Mendimi personal Unë mendoj se manipulimi somatik dhe gjerminativ duhet lejuar të përdoren për raste shëndetësorë ose crregullime gjenetike ndërsa të mos lejohet për raste luksi 60% E njerëzve dëshirojnë të duken bukur dhe të kenë një ngjyrë të mirë të syve ose të flokëve Mendoj që përdorimi i këtyre metodave të avancuara të inxhinierisë molekulare në kësi raste duhet të jetë e ndaluar.
  • 15. Përdorimi më i madh i manipulimi të gjenomit USA Brazil Japan Australia
  • 16. 5. Referencat Human Genome ëikipedia National Institute for Health 2018 project Center for Genetics and Society 2019 International Summit on Human Gene Editing 2015 Human Genomme Project(1910-2010) Scientist that directed HGP 2003 Gene editing ëikipedia Gene manipulation Research MIT 2009 Referencat
  • 17. Një shaka e ±ô±ð³ó³Ùë!