際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Marc Martens (ir.architect en ruimteplanner) - Ruimtelijke uitdagingen voor de woonzorg

Download as PPT, PDF
Intercommunale Leiedal
Intercommunale Leiedal
1 of 72
Downloaded 10 times
Kortrijk, 22mei 2012 wonen en zorg op maat ontmoetingsavond Leiedal ruimtelijke uitdagingen voor de woonzorg ir. Marc Martens, architect ruimtelijk planner bureau voor architectuur & planning, bv bvba VUB architectonische ingenieurswetenschappen
wonen en zorg : een belangrijk maatschappelijk thema, vandaag en in de nabije toekomst. we moeten er met zijn allen heel hard over doordenken. wellicht schrijven we dan een nieuw decreet, stellen we een gewestelijke of provinciale verordening vast, richten we een nieuw instituut op (agentschap, bureau) dat de nodige regels zal schrijven maar is dat wel de goede weg? vandaar deze parabel : kort verhaal gesitueerd in het dagelijkse leven dat dient om een moreel of filosofisch idee te illustreren. (wikipedia) voorafgaande reflectie
voorbij de muur (parabel)
1 de 24 bewoners
DE 24 BEWONERS ze horen niet goed, ze zijn niet altijd makkelijk in de omgang het lijken wel gemiddelde Vlamingen 1
2 hun woonst
HUN WOONST ze wonen in een somber ommuurd klooster, met een leegstaande kerk. 2
HUN WOONST versleten en vervallen 2
HUN WOONST onaangepast, zeker geen geborgen thuis 2
HUN WOONST het tehuis is op de rand van het failliet 2
3 een nieuwe directeur
EEN NIEUWE DIRECTEUR hij wil de poort openzetten oei, gaan onze gasten niet weglopen? 3
EEN NIEUWE DIRECTEUR hij wil zelfs de muur slopen de burgemeester wordt uitgenodigd om de eerste steen uit te breken. 3
EEN NIEUWE DIRECTEUR hij nodigt de buren uit op jaarlijkse tuinfeesten 3
EEN NIEUWE DIRECTEUR een prettige ontmoeting van bewoners, begeleiders, familie, buren, omliggende schoolgemeenschappen 3
EEN NIEUWE DIRECTEUR de buren bezoeken verbaasd het tehuis en zien dat er iets aan moet gebeuren iemand brengt een cheque 3
4 wat met dat patrimonium?
WAT MET DAT PATRIMONIUM? de instelling heeft een erkenning om te verbouwen. maar is dat financieel wel haalbaar ? 4
WAT MET DAT PATRIMONIUM? en wat met de kerk, 2x zo groot als de toegelaten functionele oppervlakte? allemaal te becijferen 4
WAT MET DAT PATRIMONIUM? maar ons belangrijkste argument : wat met de bewoners tijdens de verbouwing? 4
WAT MET DAT PATRIMONIUM? er rijpt een plan : de muur slopen, een nieuwbouw optrekken en pas daarna de kloostervleugel slopen 4
WAT MET DAT PATRIMONIUM? de kerk kan verzelfstandigd worden, en er kunnen in de toekomst nog woningen bijkomen op de site 4
5 het nieuwe huis
HET NIEUWE HUIS je kunt die bewoners niet dwingen om in groep te leven. eerder een huis met veel kamers dan leefgroepen 5
HET NIEUWE HUIS een oost-west gang (hoe durven we?) organiseert het leven van de bewoners in tijd en ruimte. 5
HET NIEUWE HUIS op de verdieping zijn de slaapkamers geclusterd volgens grootte. lichtinval en uitzicht geven ori谷ntatie. 5
HET NIEUWE HUIS op de begane grond : vier livings, een achttal ateliers. personeelsruimtes discreet afgezonderd 5
HET NIEUWE HUIS ateliers aan de straatkant, met zicht op de school aan de overkant. 5
HET NIEUWE HUIS livings in directe relatie met de private tuin. 5
HET NIEUWE HUIS terrassen op het zuiden. en alles extreem sober! het geld groeit niet op onze rug. 5
HET NIEUWE HUIS met beplanting en een wadi om af te bakenen (er loopt er wel eentje een keer weg). 5
HET NIEUWE HUIS voorbij de wadi een semi-private tuin waar de bewoners en de buren elkaar kunnen ontmoeten. 5
6 de verhuizing
DE VERHUIZING een hectische dag, met de hulp van begeleiders, familie, buren, vrijwilligers 6
DE VERHUIZING emotioneel en verwarrend ook voor de bewoners die hun vertrouwde plek moeten verlaten 6
DE VERHUIZING maar ze komen snel thuis in hun nieuw verblijf dat ze stap voor stap hebben zien bouwen. 6
DE VERHUIZING en waar ze onmiddellijk hun weg in vinden. 6
DE VERHUIZING na een paar dagen kan de wakende nachtwacht gaan slapen! 6
7 het leven van alledag
HET LEVEN VAN ALLEDAG leren werken met een computer. 7
HET LEVEN VAN ALLEDAG het huishouden doen. 7
HET LEVEN VAN ALLEDAG met de fiets op toer, boodschappen doen met de buren 7
HET LEVEN VAN ALLEDAG de kinderen van de school aan de overkant komen meehelpen eten klaarmaken. 7
8 en de kerk?
EN DE KERK? we hadden een idee : de unit辿 dhabitation van le Corbusier als inspiratiebron 8
EN DE KERK? 19 woningen in 7 verschillende types : gelijkvloerse appartementen, maisonnettes, studios 8
EN DE KERK? ondanks de drastische omvorming wordt het kenmerkend silhouet in de wijk behouden. 8
EN DE KERK? een projectontwikkelaar koopt de kerk (het geld is welkom). de verbouwing is aan de gang. 8
9 diensten inclusieve ondersteuning
DIENSTEN INCLUSIEVE ONDERSTEUNING aan de overkant van de straat zijn we een huis aan het verbouwen tot 4 studios : dichtbij en toch zelfstandig 9
DIENSTEN INCLUSIEVE ONDERSTEUNING maar fragiel. wie zal het aankunnen? 9
10 noch een zotteke (naar Jan Hoet)
NOCH EEN ZOTTEKE samen met de bewoners maakt kunstenaar Bren Heimans een werk tussen private en collectieve tuin. 10
NOCH EEN ZOTTEKE kaartlokaal, atelier, uitkijkpost? water dat klank in beweging omzet 10
NOCH EEN ZOTTEKE aanleg en onderhoud met de nabijgelegen tuinbouwschool. 10
10 ruimtelijke uitdagingen
DE LEEFWERELD VAN MENSEN IS DE ECHTE RUIMTE we bakenen ruimtes af, delen mensen op in categorie谷n terwijl hun wereld een continu端m van leefervaringen is. 1
Duurzame ontwikkeling moet vertrekken van de bestaande structuren. Duurzame ontwikkeling is niet alleen behoudend, maar cre谷ert de toekomst als een nieuwe mogelijkheid, zonder ze vast te leggen. (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, 1999) RUIMTE DETERMINEERT NIET, MAAR FACILITEERT niemand is ooit beter geworden van een gebouw of plein maar mensen vinden er hun weg, ontmoeten er elkaar. 2
ZOEK EVENWICHT TUSSEN PRIVAAT EN COLLECTIEF bevoogding is zo mogelijk nog erger dan vereenzaming: privacy gradi谷nt, gezelschap, keuzevrijheid 3
VERSTANDIG BEHEER VAN PATRIMONIUM oude kloosters, scholen worden vermarkt ondanks hun toekomstige potenties. 4
MENSELIJKE OVERWEGINGEN ZIJN OOK ARGUMENTEN niet alleen technische en financi谷le argumenten zijn rationeel. de drie Ps van duurzaamheid. 5
ZORG VOORAL VOOR GOEDE BEGELEIDING hoe goed ook voorbereid, een stap naar meer zelfstandigheid blijft fragiel en vergt veel begeleiding. 6
ZORG VOORAL VOOR GOEDE BEGELEIDING het gaat hier niet alleen om kwetsbare mensen. waarom mensen ook niet ondersteunen bij eigen bouwplannen? 6
CREER EEN MAATSCHAPPELIJK DRAAGVLAK het kan toch niet dat onze opgroeiende kinderen steeds geconfronteerd worden met gehandicapten 7
CREER EEN MAATSCHAPPELIJK DRAAGVLAK soms moeten we spijtig genoeg wel verordenend optreden om onverdraagzaamheid te counteren 7
LIJST VAN REGELS TOEPASSELIJK OP EEN KINDERTEHUIS - codex ruimtelijke ordening - stedelijke bouwverordeningen - erfgoedinventaris - basisnormen brandbestrijding en -voorkoming - verschillende stedelijke brandreglementeringen - Besluit VlaReg studie alternatieve energie - EPB - VIPA - AGION - hemelwaterverordening - toegankelijkheidsverordening - Besluit VlaReg legionella - HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) - ARAB - wet over de overheidsopdrachten - professionele aansprakelijkheid - ... VIND GEEN NIEUWE REGELS UIT het aantal regelgevingen neemt hallucinante proporties aan, en staat een coherent ontwerp in de weg 8
basisnormen brandbestrijding - aantrede > 20 cm - optrede < 18 cm - helling < 37 toegankelijkheidsverordening - aantrede > 23 cm - optrede < 18 cm - 2xO + 1xA tussen 57 en 63 los daarvan moet de trap ook zijn architectonische waarde hebben : licht, ruimtelijke dynamiek VIND GEEN NIEUWE REGELS UIT regels zijn soms zelfs contradictorisch. is dat duurzaamheid, een net andere regel bedenken ? 8
stoere kerels die roken zijn kwetsbare personen de preventie veteranenziekte is dus van toepassing : er moet een omloopleiding sanitair warm water geplaatst VIPA zegt dan : de energieverliezen moeten gecompenseerd met balansventilatie. maar de meest performante warmte wisselaars lekken een beetje en brengen wat vervuilde lucht in omloop verhoogd risico op kwetsbaarheid? VIND GEEN NIEUWE REGELS UIT soms leidt de opeenstapeling van regels tot net het omgekeerde van wat men wil bereiken 8
VIND GEEN NIEUWE REGELS UIT en ongetwijfeld leidt de starheid van regels tot overdimensionering en meerkosten 8
SLOOP DE MUUR TUSSEN DE SECTOREN huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg iedereen doet zijn eigen ding, en bemoeilijkt de samenwerking 9
SLUIT ZELF BONDGENOOTSCHAPPEN ook al is het structureel moeilijk, vrijwillige samenwerkingen bieden een grote meerwaarde 10
1 de leefwereld van mensen is de echte ruimte 2 ruimte determineert niet maar faciliteert 3 zoek evenwicht tussen privaat en collectief 4 verstandig beheer van patrimonium 5 menselijke overwegingen zijn ook argumenten 6 zorg vooral voor goede begeleiding 7 cre谷er een maatschappelijk draagvlak 8 vind geen nieuwe regels uit 9 sloop de muur tussen de sectoren 10 sluit zelf bondgenootschappen de 10 GEBODEN VAN WOONZORG om boven je bed te hangen

More Related Content

Marc Martens (ir.architect en ruimteplanner) - Ruimtelijke uitdagingen voor de woonzorg

  • 1. Kortrijk, 22mei 2012 wonen en zorg op maat ontmoetingsavond Leiedal ruimtelijke uitdagingen voor de woonzorg ir. Marc Martens, architect ruimtelijk planner bureau voor architectuur & planning, bv bvba VUB architectonische ingenieurswetenschappen
  • 2. wonen en zorg : een belangrijk maatschappelijk thema, vandaag en in de nabije toekomst. we moeten er met zijn allen heel hard over doordenken. wellicht schrijven we dan een nieuw decreet, stellen we een gewestelijke of provinciale verordening vast, richten we een nieuw instituut op (agentschap, bureau) dat de nodige regels zal schrijven maar is dat wel de goede weg? vandaar deze parabel : kort verhaal gesitueerd in het dagelijkse leven dat dient om een moreel of filosofisch idee te illustreren. (wikipedia) voorafgaande reflectie
  • 3. voorbij de muur (parabel)
  • 5. DE 24 BEWONERS ze horen niet goed, ze zijn niet altijd makkelijk in de omgang het lijken wel gemiddelde Vlamingen 1
  • 7. HUN WOONST ze wonen in een somber ommuurd klooster, met een leegstaande kerk. 2
  • 9. HUN WOONST onaangepast, zeker geen geborgen thuis 2
  • 10. HUN WOONST het tehuis is op de rand van het failliet 2
  • 12. EEN NIEUWE DIRECTEUR hij wil de poort openzetten oei, gaan onze gasten niet weglopen? 3
  • 13. EEN NIEUWE DIRECTEUR hij wil zelfs de muur slopen de burgemeester wordt uitgenodigd om de eerste steen uit te breken. 3
  • 14. EEN NIEUWE DIRECTEUR hij nodigt de buren uit op jaarlijkse tuinfeesten 3
  • 15. EEN NIEUWE DIRECTEUR een prettige ontmoeting van bewoners, begeleiders, familie, buren, omliggende schoolgemeenschappen 3
  • 16. EEN NIEUWE DIRECTEUR de buren bezoeken verbaasd het tehuis en zien dat er iets aan moet gebeuren iemand brengt een cheque 3
  • 17. 4 wat met dat patrimonium?
  • 18. WAT MET DAT PATRIMONIUM? de instelling heeft een erkenning om te verbouwen. maar is dat financieel wel haalbaar ? 4
  • 19. WAT MET DAT PATRIMONIUM? en wat met de kerk, 2x zo groot als de toegelaten functionele oppervlakte? allemaal te becijferen 4
  • 20. WAT MET DAT PATRIMONIUM? maar ons belangrijkste argument : wat met de bewoners tijdens de verbouwing? 4
  • 21. WAT MET DAT PATRIMONIUM? er rijpt een plan : de muur slopen, een nieuwbouw optrekken en pas daarna de kloostervleugel slopen 4
  • 22. WAT MET DAT PATRIMONIUM? de kerk kan verzelfstandigd worden, en er kunnen in de toekomst nog woningen bijkomen op de site 4
  • 24. HET NIEUWE HUIS je kunt die bewoners niet dwingen om in groep te leven. eerder een huis met veel kamers dan leefgroepen 5
  • 25. HET NIEUWE HUIS een oost-west gang (hoe durven we?) organiseert het leven van de bewoners in tijd en ruimte. 5
  • 26. HET NIEUWE HUIS op de verdieping zijn de slaapkamers geclusterd volgens grootte. lichtinval en uitzicht geven ori谷ntatie. 5
  • 27. HET NIEUWE HUIS op de begane grond : vier livings, een achttal ateliers. personeelsruimtes discreet afgezonderd 5
  • 28. HET NIEUWE HUIS ateliers aan de straatkant, met zicht op de school aan de overkant. 5
  • 29. HET NIEUWE HUIS livings in directe relatie met de private tuin. 5
  • 30. HET NIEUWE HUIS terrassen op het zuiden. en alles extreem sober! het geld groeit niet op onze rug. 5
  • 31. HET NIEUWE HUIS met beplanting en een wadi om af te bakenen (er loopt er wel eentje een keer weg). 5
  • 32. HET NIEUWE HUIS voorbij de wadi een semi-private tuin waar de bewoners en de buren elkaar kunnen ontmoeten. 5
  • 34. DE VERHUIZING een hectische dag, met de hulp van begeleiders, familie, buren, vrijwilligers 6
  • 35. DE VERHUIZING emotioneel en verwarrend ook voor de bewoners die hun vertrouwde plek moeten verlaten 6
  • 36. DE VERHUIZING maar ze komen snel thuis in hun nieuw verblijf dat ze stap voor stap hebben zien bouwen. 6
  • 37. DE VERHUIZING en waar ze onmiddellijk hun weg in vinden. 6
  • 38. DE VERHUIZING na een paar dagen kan de wakende nachtwacht gaan slapen! 6
  • 39. 7 het leven van alledag
  • 40. HET LEVEN VAN ALLEDAG leren werken met een computer. 7
  • 41. HET LEVEN VAN ALLEDAG het huishouden doen. 7
  • 42. HET LEVEN VAN ALLEDAG met de fiets op toer, boodschappen doen met de buren 7
  • 43. HET LEVEN VAN ALLEDAG de kinderen van de school aan de overkant komen meehelpen eten klaarmaken. 7
  • 45. EN DE KERK? we hadden een idee : de unit辿 dhabitation van le Corbusier als inspiratiebron 8
  • 46. EN DE KERK? 19 woningen in 7 verschillende types : gelijkvloerse appartementen, maisonnettes, studios 8
  • 47. EN DE KERK? ondanks de drastische omvorming wordt het kenmerkend silhouet in de wijk behouden. 8
  • 48. EN DE KERK? een projectontwikkelaar koopt de kerk (het geld is welkom). de verbouwing is aan de gang. 8
  • 49. 9 diensten inclusieve ondersteuning
  • 50. DIENSTEN INCLUSIEVE ONDERSTEUNING aan de overkant van de straat zijn we een huis aan het verbouwen tot 4 studios : dichtbij en toch zelfstandig 9
  • 51. DIENSTEN INCLUSIEVE ONDERSTEUNING maar fragiel. wie zal het aankunnen? 9
  • 53. NOCH EEN ZOTTEKE samen met de bewoners maakt kunstenaar Bren Heimans een werk tussen private en collectieve tuin. 10
  • 54. NOCH EEN ZOTTEKE kaartlokaal, atelier, uitkijkpost? water dat klank in beweging omzet 10
  • 55. NOCH EEN ZOTTEKE aanleg en onderhoud met de nabijgelegen tuinbouwschool. 10
  • 57. DE LEEFWERELD VAN MENSEN IS DE ECHTE RUIMTE we bakenen ruimtes af, delen mensen op in categorie谷n terwijl hun wereld een continu端m van leefervaringen is. 1
  • 58. Duurzame ontwikkeling moet vertrekken van de bestaande structuren. Duurzame ontwikkeling is niet alleen behoudend, maar cre谷ert de toekomst als een nieuwe mogelijkheid, zonder ze vast te leggen. (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, 1999) RUIMTE DETERMINEERT NIET, MAAR FACILITEERT niemand is ooit beter geworden van een gebouw of plein maar mensen vinden er hun weg, ontmoeten er elkaar. 2
  • 59. ZOEK EVENWICHT TUSSEN PRIVAAT EN COLLECTIEF bevoogding is zo mogelijk nog erger dan vereenzaming: privacy gradi谷nt, gezelschap, keuzevrijheid 3
  • 60. VERSTANDIG BEHEER VAN PATRIMONIUM oude kloosters, scholen worden vermarkt ondanks hun toekomstige potenties. 4
  • 61. MENSELIJKE OVERWEGINGEN ZIJN OOK ARGUMENTEN niet alleen technische en financi谷le argumenten zijn rationeel. de drie Ps van duurzaamheid. 5
  • 62. ZORG VOORAL VOOR GOEDE BEGELEIDING hoe goed ook voorbereid, een stap naar meer zelfstandigheid blijft fragiel en vergt veel begeleiding. 6
  • 63. ZORG VOORAL VOOR GOEDE BEGELEIDING het gaat hier niet alleen om kwetsbare mensen. waarom mensen ook niet ondersteunen bij eigen bouwplannen? 6
  • 64. CREER EEN MAATSCHAPPELIJK DRAAGVLAK het kan toch niet dat onze opgroeiende kinderen steeds geconfronteerd worden met gehandicapten 7
  • 65. CREER EEN MAATSCHAPPELIJK DRAAGVLAK soms moeten we spijtig genoeg wel verordenend optreden om onverdraagzaamheid te counteren 7
  • 66. LIJST VAN REGELS TOEPASSELIJK OP EEN KINDERTEHUIS - codex ruimtelijke ordening - stedelijke bouwverordeningen - erfgoedinventaris - basisnormen brandbestrijding en -voorkoming - verschillende stedelijke brandreglementeringen - Besluit VlaReg studie alternatieve energie - EPB - VIPA - AGION - hemelwaterverordening - toegankelijkheidsverordening - Besluit VlaReg legionella - HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) - ARAB - wet over de overheidsopdrachten - professionele aansprakelijkheid - ... VIND GEEN NIEUWE REGELS UIT het aantal regelgevingen neemt hallucinante proporties aan, en staat een coherent ontwerp in de weg 8
  • 67. basisnormen brandbestrijding - aantrede > 20 cm - optrede < 18 cm - helling < 37 toegankelijkheidsverordening - aantrede > 23 cm - optrede < 18 cm - 2xO + 1xA tussen 57 en 63 los daarvan moet de trap ook zijn architectonische waarde hebben : licht, ruimtelijke dynamiek VIND GEEN NIEUWE REGELS UIT regels zijn soms zelfs contradictorisch. is dat duurzaamheid, een net andere regel bedenken ? 8
  • 68. stoere kerels die roken zijn kwetsbare personen de preventie veteranenziekte is dus van toepassing : er moet een omloopleiding sanitair warm water geplaatst VIPA zegt dan : de energieverliezen moeten gecompenseerd met balansventilatie. maar de meest performante warmte wisselaars lekken een beetje en brengen wat vervuilde lucht in omloop verhoogd risico op kwetsbaarheid? VIND GEEN NIEUWE REGELS UIT soms leidt de opeenstapeling van regels tot net het omgekeerde van wat men wil bereiken 8
  • 69. VIND GEEN NIEUWE REGELS UIT en ongetwijfeld leidt de starheid van regels tot overdimensionering en meerkosten 8
  • 70. SLOOP DE MUUR TUSSEN DE SECTOREN huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg iedereen doet zijn eigen ding, en bemoeilijkt de samenwerking 9
  • 71. SLUIT ZELF BONDGENOOTSCHAPPEN ook al is het structureel moeilijk, vrijwillige samenwerkingen bieden een grote meerwaarde 10
  • 72. 1 de leefwereld van mensen is de echte ruimte 2 ruimte determineert niet maar faciliteert 3 zoek evenwicht tussen privaat en collectief 4 verstandig beheer van patrimonium 5 menselijke overwegingen zijn ook argumenten 6 zorg vooral voor goede begeleiding 7 cre谷er een maatschappelijk draagvlak 8 vind geen nieuwe regels uit 9 sloop de muur tussen de sectoren 10 sluit zelf bondgenootschappen de 10 GEBODEN VAN WOONZORG om boven je bed te hangen