1. 8. Politika e qmimit
Cmimi paraqet sasine e parase qe jepet per blerjen e nje produkti.
Çmimi është elementi i marketingut miks që prodhon të ardhura, elementët e tjerë prodhojnë kosto.
Me koeficient elasticiteti kuptojmë raportin e shprehur ne mes te ndryshimit te sasise se kerkuar dhe cmimit
Eck =Q /Q // P /p
ku:
EcP - koeficienti i elasticitetit të një sasie të shitur në lidhje me çmimin.
Q - ndryshimi i sasisë së shitur për një njësi kohe pas modifikimit të çmimit.
Q - sasia e shitur për njësi kohe para modifikimit të çmimit.
P - ndryshimi i çmimit.
P - çmimi i mëparshëm.
a) Cikli i jetes se produktit
1. Gjate fazes se hedhjes, risuesi eshte ne situate monopoli, per rrjedhoje, ai mund te aplikoje
cmime te larta qe sigurojne marzhe te larte.
2. Gjate fazes se rritjes, pergjithsisht cmimi bie sepse ndermarrja duhet te shtoje sa te jete e
mundur numrin e bleresve.
3. Gjate fazes se pjekurise, cmimi i praktikuar do te jete ne funksion te situates dhe te sjelljes se
konkurenteve kryesore.
4. Gjate fazes se renies, strategjia synon promocionin permes cmimeve si per te rihedhur ndonje
produkt per te cilin ka rene kerkesa, ashtu edhe per te likuiduar stoqet kur eshte parashikuar
heqja dore nga produkti.
b) Pozicionimni i produkteve te tjera te ndermarrjes.
2. 9.2. Metodat e caktimit te çmimeve
1. Shpenzimeve + Fitimit te planifikuar,
2. Shpenzimeve + Fitimit + kerkesa e tregut
3. Kushteve te tregut – Maksimizimi I fitimit ( HMgj=SHMgj)
3. Pika kritike e rentabilitetit =
𝑆𝑏𝑝𝑒𝑛𝑧𝑖𝑚𝑒𝑡 𝑓𝑖𝑘𝑠𝑒
𝐶𝑚𝑖𝑚𝑖 𝑠ℎ𝑖𝑡𝑒𝑠−𝑆ℎ𝑝𝑒𝑛𝑧𝑖𝑚𝑒𝑡 𝑚𝑒𝑠𝑎𝑡𝑎 𝑟𝑒 𝑣𝑎𝑟𝑖𝑎𝑏𝑖𝑙𝑒
Shpenzimet totale = Shpenzimet fikse + (Shpenzimet mesatare variabile
Shpenzimet margjinale jane shpenzime qe krijohen nga shitja e nje produkti shtese.
9. Politika e distribucionit
Distribucioni si aktivitet afarist perfshine te gjitha ato veprime te cilat jane te
nevojshme qe produkti prej prodhuesit te arrije deri te konsumatori.
4. 9.1. Struktura dhe llojet e kanaleve te distribucionit
Ekzistojne dy lloje kryesore te ndermjetesve:
Tregtar, dhe
Ndermjetesit funksional (agjentet).
Kanali i distribuimit i cili eshte i pershtatshem per nje produkt mund te jete me pak ose fare i papershtatshem
per nje produkt tjeter, prandaj jane zhvilluar lloje te ndryshme te kanaleve te distribucionit. Edhe pse ka lloje
te ndryshme te kanaleve, marre no pergjithesi ato mund te ndahen ne keto lloje kryesore:
Kanalet per produktet er konsumit final,
Kanalet per produktet e konsumit afarist,
Kanalet c shumtfishta (ti kombinuara).
9.1.1. Kanalet e distribucionit per produktet e konsumit final
Kanali A: Ky kanal paraqet levizjen e drejtperdrejte te produkteve nga prodhuesi deri te konsumatori.
Kanali B: Sipas ketij kanali produkti leviz nga prodhuesi deri te tregtia me pakice dhe mandej deri te
konsumatori final, eshte nje kanal qe perdoret shpesh nga ndermarrjet prodhuese.
Kanali C: Te ky kanal produkti leviz nga prodhuesi deri te tregtia me shumice, mandej prej ketu deri
tek tregtia me pakice, dhe ne fund deri te konsumatori final.
Kanali Ç: Te ky kanal produkti leviz nga prodhuesi deri tek agjenti, mandej shkon deri te tregtia me
shumice, te tregtia me pakice dhe ne fund deri te konsumatori final.
9.1.2. Kanalet e distribucionit per produktet e konsumit afarist
Kanali D: Ky kanal paraqet kanalin e drejtperdrejte per produktet e konsumit afarist.
Kanali Dh: Nese disa produkte te konsunnit afarist I kerkojne nje numer me i madh i konsumatoreve,
prodhuesi mund te perdore kanalin e distribucionit i cili inkuadron distributorin industrial - tregtarin i
cili e merr pronesine mbi produktin.
Kanali E: Ketu prodhuesi nepermjet agjentit ia shet produktet e veta konsumatoreve afariste.
Kanali Ë: Ne kete kanal produkti leviz nga prodhuesi deri te agjenti, mandej deri te distributori
industrial dhe ne fund deri te konsumatori afarist.
5. 9.1.3. Kanalete shumefishitate distribucionit
Me qellim te furnizimit efikas te tregjeve to ndryshme, prodhuesi mundet ne te njejten kohe te perdore disa
kanale te distribucionit, ku secili kanal inkuadron bashkesi ndryshme te ndermjetesve. Keshtu, per shembull
prodhuesi perdor kanale te shumefishta te distribuimit ku produkti i caktuar i destinohet tregut te konsuunit
final dhe atij te konsumit afarist.
9.2. Arsyet per perdorimin e kanaleve te distribucionit
Meqe prodhuesit munden drejtpersedrejti edhe vete t'u shesin produkte konsumatoreve finale, ata duhet qe
me angazhimin e ndermietesve te fitoine disa perparesi afariste. Si perparesi me kryesore jane:
Shume prodhues kane mungese te mjeteve financiare
Shitja e drejtperdrejte e produkteve konsumatoreve finale do t'i detyronte prodhuesit qe te behen edhe
per produkte te tjera komplementare
Prodhuesit te cilet jane ne gjendie financiare ta krijojne rrjetin e vet te shperndarjes, shumicen e
rasteve e shikojne si me te arsyshme qe ato vete t'i investoine ne veprimtarine e vet kryesore.
Shfrytezimi i ndermjetesve ne mase te madhe i zvogelon shpenzimet e shperndaries.
9.3. Funksionet e kanaleve te distribucionit
1) Hulumtimi
2) Promocioni
3) Kontaktimi
4) Adaptimi
5) Negociata
6) Distribuimi fizik
7) Financimi
8) Marrja e rrezikut
9) Transferimi
Pese funksionet e para ndihmojne realizimin e transaksionit, kurse tre te fundit plotesojne transaksionin e
realizuar.
9.4. Integrimi I kanaleve te distribucionit
Integrimet e kanaleve te distribucionit mund te jene:
Vertikal,
Horizontal, dhe
Shumefishte.
Integrimi vertikal I kanalit. Bashkimi I dy apo me shume fazave te ndryshme te kanalit nen nje udheheqes
paraqet integrimin vertikal te kanalit.
6. Intergrimi horizontal i kanalit – bashkimi i fazave te njejta nen nje udheheqje paraqet integrimin horizontal te
kanalit.
Integrimet shume kanaleshe (te kombinuara). Ndermarria per te pushtuar tregjet e njejta ose te ndryshme
qdo here e me teper po perkrahin integrimin e kombinuar te distrubuimit.
9.6. Kriteret per zgjedhjen e kanaleve te distrubucionit
Kriteret ekonomike.- ky kriter ka nje rendesi me te madhe gjat percaktimit te alternativave per zgjedhjen e
kanalit te distrubucionit.
Kriteret e kontrollit.- ne disa raste menxheri i nermarrjes percaktohet per kanalet e caktuara te distrubucionit
te cilat i kushtojn me shtrejt me qllim qe te mund ta kontrolloj distrubuimin e produkteve te veta ne treg.
Kriteret e adoptimit.- kur ndermarrja ka presione nga ndryshimet e mjedisit te saj afarist, shpesh paraqitet
nevoja per ti ndryshuar kanalet e distrubucionit, duke ua pershtatutr ato rrethanave te reja.
9.7. Strategjit alternative te distrubucionit
Strategjia intenzive - Shitja ne treg te gjere me numer te madh te ndermjetesve.
Strategjia selektive - Shitja ne treg te caktuar me nje numer te caktuar te ndermjetesve.
Strategjia ekskluzive - Shitja ne treg te caktuar me nje numer te vogel te ndermjetesve.
7. 10. Politika e Promocionit
Promocioni eshte process I komunikimit ndermjet ndermarrjes dhe blerseve me qellim te krijimit te qendrimit
pozitiv per produkte dhe sherbime.
Sipas Kotlerit –promocioni perfshine te gjitha mjetet e sistemit te marketingut, detyre e te cilave eshte
komunikimi me bleresit potenciale.
Promocioni mund te ndikoje qe te krijohet imazh per ndermarrjen ose per produktet e saj. Promocioni njofton
bleresit me karakteristikat e produkteve ekzistuese dhe I njofton ata per produktet e reja qe do te lansohen ne
treg.
10.2. Format kryesore te promocionit
Promocioni zhvillohet ne forma te ndryshme prej te cilave me te rendesishme jane: reklama, publiciteti,
perparimi I shitjes dhe shitja personale.
10.2.1. Reklama– Kjo paraqet formen me te rendesishme te promocionit. Per kete shkak ajo shpeshhere
idnetifikohet me tere aktivitetin e promocionit.
10.2.2. Shitjapersonale
Ky eshte mjeti me efikas ne disa faza te procesit te blerjes, veqanarisht gjate zhvillimit te preferencave te
bleresve, bindjes dhe veprimit te tyre.
10.2.1.1 fazat e procesit te shitjes personale
1. Faza pergatitore:
- njohja e produktit
- njohja e bleresit
- njohja e rapoteve te tyre reciproke
2. Faza e kontaktit te pare
3. Faza e hulumtimit te nevojave te konsumatoreve
4. Faza e preznatimit te produktit
5. Faza be zgjedhjes se kundershtimeve
6. Faza e vendosjes dhe vizita plotesuese
10.2.3. Perparimi i shitjes
Nocioni I perparimit te shitjes nuk eshte sqaruar plotesisht ne teorine dhe praktiken e vendeve te ndryshme.
Sipas J.Sudarit perparimi I shitjes eshte teresia e aktiviteteve te cilat drejtperdrejt ose terethorazi ndikjone ne
te gjithe pjesmarresit ne procesin e kembimit duke I informuar, aftesuar, keshilluar, stimuluar, lehtesuar e
shpejtuar shitjen e produkteve.
8. 10.2.4. Publiciteti ekonomik
Me publicitet ekonomik kuptojme botimin apo emetimin e informative ne mjetet e komunikimit masiv, qe e
pershkruajne punen dhe perpjekjet e ndermarrjes ne fushen e afarizmit ose vlerat e produktit, te cilat
informata nuk financohen nga vete ndermarrja.
10.3. Planifikimi i promocionit
Sipas Kotlerit faktoret me te rendesishem jane:
- Lloji I tregut te produkteve
- Fazat e gatishmerise se bleresve per blerje
-Fazat e ciklit jetesor te produktit ne treg:
Ne fazen e lansimit
Ne fazen e rritjes
Ne fazen e pjekurise
Ne fazen e ngopjes dhe te degjenerimit
9. 10.4. Strategjite alternative te promocionit
Strategjite kryesore te promocionit jane:
Strategjija e shtyrjes
Strategjija e terheqjes
Strategjija e kombinuar
Strategjija e shtyrjes I jep shtytje produktit te ndermarrjes nepermjet ndermjetsuesve deri te konsumatori
final.
Strategjija terheqjes I jep rendesi te madhe reklames nepermjet te se ciles ndikohet ne rritjen e interesimit te
konsumatorit final per produktet e caktuar.
Strategjia e kombinuar sot ne nje treg dinamik dhe shume te ndryshueshem me se shumti perdoret strategjija
e kombinuar e promocionit.
10.5. Perkufizimi dhe format e reklames
J. Sudar – reklama eshte nje teresi e veprimeve, e cila perms porosive vizuele, akustike ose te kombinuara I
informon konsumatoret per produktet dhe sherbimet e caktuara dhe ndikon te ata qe lirisht ti zgjedhin dhe ti
blejn ato produkte.
Ne kete perkufizim autori ka nenvizuar dy terma kryesor informimin dhe ndikimin.
Infomimi per ekzistimin, karakteristikat dhe llojet e produkteve dhe sherbimeve ne treg.
Ndimi per te ndryshuar mendimin, qendrimet dhe sjelljet e konsumatoreve gjate blerjes se produkteve te
reklamuar.
10. 10.5.1 Qellimete reklames
Qellimet e reklames mund ti klasifikojme ne:
Informative
Bindese
Kujtuese
Reklama informative – luan rol te madh ne fazen e lansimit te produktit, ku qellimi kryesor eshte te krijohen
kerkesat fillestare.
Reklama bindese – eshte e rendesishme ne fazen e pjekurise dhe rritjes se produktit, ku qellimi I reklames
eshte te simuloje kerkesen selective per mark ate caktuara te produkteve.
Reklama kujtuese – ka rendesi ne fazen e pjekurise dhe ngopjes se produkti, per ta mbrojtur mendimin e
konsumatoreve per ato produkte.
10.5.2. Llojet e mediumeve reklamuese
1. Gazeta;
2. Revista
3. Televizioni
4. Radio;
5. Reklama e drejtperdrejte;
6. Mediumet e reja.
Gazeta – eshte medium me I perhapur per shperndarjen e porosive reklamuese. Perparsite e rekalmave perms
gazettes jane:
Revistat - si medium reklamuese kan rol te madh per shperndarjen e porosiv reklamuse deri te konsumatoret
potencial te ndermarries ne treg, perparsit e shpalljeve reklamuse te paraqitura ne revista jan te shumta,
kurse me krysoret jan:
Televizioni – me bashkimin e zerit, fjales se gjall dhe fotografis televizioni I dha ekonomis nje medium te
fuqishem reklamues per transmetimin e porosive dhe informacionit.
Radio – eshte medium I rendesishem per mbartjen e porosive te caktuara reklamuese, me ane te zerit
komunikohet me konsumatoret. Informacionet dhe porosity reklamuese depertojn te qdo konsumator qe
eshte I interesuar ti degjoje programet e transmetuara permes radios.
Reklama permes postes (reklama e drejtperdrejt) – reklamte drejtperdrejt sipas J.Sudarit kuptojm: Bartjen e
porosiv reklamuese permes mjeteve direkte reklamuese, postes, ndarien dhe dhenien e drejtperdrejt ne dore
konsumatoreve, si dhe ndarjen ne vend te shtijen dhe ne panaire.
Mediumet e reja reklamuese - Zhvillimi gjithnje e me I shpejt I mikroelektronikes hapi mundesi te reja per
procesin e komunikimit dhe informimit.
