1. Συμμετοχή σε πολλές
κοινωνικές ομάδες
Πολλοί κοινωνικοί
ρόλοι
Πολλές
υποχρεώσεις
Σύγκρουση ρόλων
ΜΑΘΗΜΑ 4ο
(σελ. 21-24)
3.1 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ (σελ. 21)
• Η θέση που καταλαμβάνει το άτομο στις κοινωνικές ομάδες όπου συμμετέχει.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΘΕΣΕΙΣ
Οικογένεια
Σχολείο
Επιχείρηση
Πολιτικό κόμμα
γονιός, παιδί
δάσκαλος, μαθητής
εργοδότης, εργαζόμενος
στέλεχος, μέλος
• Εξουσία που έχει το άτομο: ανάλογη της κοινωνικής του θέσης
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ-
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
ΕΞΟΥΣΙΑ
μεγάλη
μικρή
πολλά
λίγα
μεγάλη
μικρή
3.1 ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (σελ. 21)
• Τρόπος κατάληψης κοινωνικής θέσης: ανάλογα με τα κοινωνικά
χαρακτηριστικά του ατόμου
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ
ε κ γ ε ν ε τ ή ς
ηλικία
φύλο
εθνότητα
δ ο τ έ ς
μαθητής
στρατιώτης
Έλληνας
ε π ί κ τ η τ α
μόρφωση
εισόδημα
κ ε κ τ η μ έ ν ε ς
φοιτητής, καθηγητής
επιχειρηματίας
Η σημασία των εκ γενετής ή επίκτητων χαρακτηριστικών διαφέρει από κοινωνία
σε κοινωνία.
(παλαιότερες κοινωνίες δινόταν βάρος στα εκ γενετής χαρακτηριστικά, π.χ. η γυναίκα αποκλειόταν
από θέσεις εξουσίας
σύγχρονες κοινωνίες δίνεται βάρος στα επίκτητα χαρακτηριστικά π.χ. η μόρφωση και οι δεξιότητες
οδηγούν σε κεκτημένες κοινωνικές θέσεις, εφόσον υπάρχει ισότητα)
3.2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ (σ.22)
• ΕΙΝΑΙ η συμπεριφορά που οφείλει να έχει το άτομο που κατέχει μια
κοινωνική θέση απέναντι στα άλλα άτομα
• ΑΠΟΡΡΕΕΙ από δικαιώματα / υποχρεώσεις που πηγάζουν από την
κοινωνική του θέση
• ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ από κοινωνικούς κανόνες
(π.χ. σχολικοί κανόνες προσδιορίζουν το ρόλο του μαθητή
νόμοι προσδιορίζουν το ρόλο του πολίτη)
• ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΤΑΙ με βάση την προσωπικότητα του καθενός.
Η ελευθερία στην προσαρμογή του κοινωνικού ρόλου στην προσωπικότητά μας,
εξαρτάται από την κάθε κοινωνία.
(παλαιότερες κοινωνίες λιγότερη ελευθερία επιλογής συμπεριφοράς
σύγχρονες κοινωνίες περισσότερη ελευθερία επιλογής συμπεριφοράς)
ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΡΟΛΩΝ (π.χ. γονέας – εργαζόμενος)
3.3 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ (σ.23-24)
• ΕΙΝΑΙ πρότυπα συμπεριφοράς (π.χ. ισομερής κατανομή οικογενειακών
βαρών)
• ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΙ από κοινωνικές αξίες (π.χ. αξία ισότητας)
• ΕΙΔΗ: τυπικοί – άτυποι (γραπτοί – άγραφοι)
αυστηροί – ελαστικοί (προβλέπουν ή όχι ποινές)
Επιμέλεια: Νίκος Θεοτοκάτος
2. γενικοί – ειδικοί (αφορούν όλο ή μέρος του κοινωνικού συνόλου)
Επιμέλεια: Νίκος Θεοτοκάτος