際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
MEGALI IDEA DHE NACERTANIA
FILLIMI I KRYENGRITJEVE KUNDER
PERANDORISE OSMANE NE VENDE SI
SERBIA DHE GREQIA
 Kryengritjet p谷r autonomi t谷 viteve 30-40, si pjes谷
p谷rb谷r谷se dhe element aktiv i l谷vizjes 巽lirimtare n谷
Ballkan, e dob谷suan sundimin e Port谷s s谷 Lart谷 dhe
krijuan kushte objektive p谷r bashk谷punimin
ushtarak t谷 popujve t谷 shtypur t谷 gadishullit dhe
p谷r shpejtimin e 巽lirimit t谷 tyre nga zgjedha
osmane. Por ky bashk谷punim u minua nga politika
ekspansioniste e Greqis谷 dhe e Serbis谷.
SERBIA DHE GREQIA
PROJEKTOJNE PLANE PER
CLIRIMIN DHE BASHKIMIN E
TROJEVE TE TYRE
 N谷 vitet 40 shteti serb dhe ai grek nuk e kishin p谷rfunduar
ende bashkimin e tyre komb谷tar. Nj谷 pjes谷 e territoreve me
popullsi serbe e greke ndodhej ende n谷n sundimin osman.
P谷r k谷t谷 arsye, nj谷 nga drejtimet e politik谷s s谷 k谷tyre
vendeve ishte ai i 巽lirimit t谷 territoreve dhe i bashkimit t谷
tyre me shtetet komb谷tare p谷rkat谷se. Por, krahas k谷tij
synimi t谷 drejt谷, te qeverit谷 greke e serbe q谷 drejtonin k谷to
shtete ishin shfaqur prirje t谷 frym谷zuara nga ide shoviniste,
t谷 cilat u zhvilluan e u shnd谷rruan n谷 nj谷 vij谷 themelore t谷
politik谷s s谷 tyre
 Megali idea (Ideja e madhe) 谷sht谷 platform谷 politike e qarqeve shoviniste greke
q谷 synonte, duke filluar prej fundit t谷 shek. XVIII, krijimin e nj谷 shteti t谷 madh
grek n谷 kufijt谷 e Perandoris谷 Bizantine ku do t谷 p谷rfshiheshin edhe troje t谷
banuara nga popullsi t谷 tjera ballkanike (shqiptar谷, maqedonas, bullgar谷 etj). Si
platform谷 politike shtet谷rore Megali Idea u ngrit n谷 Asamblen谷 Komb谷tare t谷
Greqis谷 (1844), kur kryeministri J. Koleti e shpalli at谷 themel t谷 ekzistenc谷s
politike t谷 Greqis谷. Gjat谷 shek. XIX dhe n谷 fillim t谷 shek. XX nga Megali Idea u
frym谷zuan qarqet drejtuese t谷 Athin谷s n谷 marr谷dh谷niet nd谷rkomb谷tare duke
mbajtur q谷ndrim agresiv ndaj popujve fqinj谷 t谷 Ballkanit. N谷 fillim t谷 shek. XX
shovinist谷t grek谷 u orvat谷n ta realizonin Megali Iden谷 n谷 Shqip谷ri n谷p谷rmjet t谷
ashtuquajturit Vorio-Epir, p谷rkat谷sisht aneksimit t谷 krahinave t谷 Kor巽谷s dhe t谷
Gjirokastr谷s. Sipas k谷tij programi, Greqia si trash谷gimtare e Bizantit duhej t谷
shnd谷rrohej n谷 nj谷 shtet t谷 madh me kryeqytet Stambollin (Konstandinopoj谷n),
ku do t谷 b谷nin pjes谷 jo vet谷m tokat greke, por edhe t谷 gjitha territoret me
popullsi ortodokse jogreke t谷 Ballkanit, q谷 kishin qen谷 n谷n Perandorin谷 Bizantine
dhe vareshin fetarisht nga Patrikana e Stambollit.
 Projektplani I grekeve Megali Idea perfshinte gjithashtu marrjen e territoreve
jugore te Shqiperise. P谷r realizimin e ketij plani qeveria greke parashikonte t谷
hidhte n谷 Shqip谷rin谷 e Jugut 巽eta t谷 armatosura, t谷 cilat do t谷 provokonin
kryengritje dhe do t谷 p谷rgatisnin truallin p谷r aneksimin e k谷tyre territoreve nga
Greqia. Ajo u orvat t谷 shfryt谷zonte p谷r q谷llimet e saj edhe kryengritjet
shqiptare, sidomos ato t谷 Shqip谷ris谷 s谷 Jugut, si巽 ishte ajo e vitit 1847, kur
kryeministri grek J. Koletis hyri n谷 bisedime me Zenel Gjolek谷n, t谷 cilat, p谷r
shkak t谷 synimeve ekspansioniste t谷 Athin谷s, d谷shtuan. Megali Idea greke
gjeti nj谷 mb谷shtetje t谷 fuqishme te Patrikana ortodokse e Stambollit. Me
formimin e shtetit grek, Patrikana e humbi dora-dor谷s karakterin ekumenik q谷
kishte m谷 par谷 dhe u kthye n谷 nj谷 kish谷 greke, n谷 nj谷 aleate e Greqis谷. K谷shtu
q谷 kisha ortodokse dhe shkollat n谷 gjuh谷n greke u kthyen n谷 vatra p谷r t谷
helenizuar besnik谷t e nx谷n谷sit q谷 i frekuentonin ato.
 M谷 1844, ministri i Serbis谷 I. Garashanin shpalli programin q谷
do t谷 vihej n谷 themel t谷 politik谷s serbe e q谷 谷sht谷 i njohur n谷
histori me emrin Na巽ertanie (Projekt). Edhe qarqet politike
drejtuese t谷 Serbis谷, ashtu si ato t谷 Greqis谷, me pretekstin e
巽lirimit t谷 tokave t谷 sllav谷ve t谷 jugut nga zgjedha osmane,
synonin t谷 krijonin nj谷 shtet t谷 madh, q谷 do t谷 p谷rt谷rinte
perandorin谷 mesjetare t谷 Stefan Dushanit. N谷 kufijt谷 e k谷saj
perandorie t谷 re, sipas Na巽ertanies, do t谷 hynin edhe viset e
Shqip谷ris谷 s谷 Veriut s谷 bashku me Kosov谷n, q谷 ministri serb e
pag谷zoi me emrin Serbi e Vjet谷r.
SYNIMET E MEGALI IDEA DHE
NACERTANIA KUNDREJT TERRITOREVE
SHQIPTARE
 T谷 dyja programet kishin karakter shovinist dhe shprehnin
aspiratat ekspansioniste t谷 borgjezis谷 greke e serbe. Ato nuk e
njihnin ekzistenc谷n e kombit e t谷 L谷vizjes Komb谷tare Shqiptare
dhe si pasoj谷 kund谷rshtonin iden谷 e krijimit t谷 shtetit shqiptar.
Sipas k谷tyre programeve, tokat shqiptare ishin t谷 destinuara t谷
ndaheshin midis Greqis谷 dhe Serbis谷.
 K谷to synime t谷 shteteve fqinje, q谷 ishin shfaqur edhe m谷 par谷, u
shnd谷rruan prej viteve 40 t谷 shek. XIX n谷 nj谷 politik谷 t谷
p谷rhershme zyrtare, pasojat e s谷 cil谷s u ndien shum谷 shpejt n谷
Shqip谷ri.
MEGALI IDEA DHE NACERTANIA

More Related Content

MEGALI IDEA DHE NACERTANIA

  • 2. FILLIMI I KRYENGRITJEVE KUNDER PERANDORISE OSMANE NE VENDE SI SERBIA DHE GREQIA Kryengritjet p谷r autonomi t谷 viteve 30-40, si pjes谷 p谷rb谷r谷se dhe element aktiv i l谷vizjes 巽lirimtare n谷 Ballkan, e dob谷suan sundimin e Port谷s s谷 Lart谷 dhe krijuan kushte objektive p谷r bashk谷punimin ushtarak t谷 popujve t谷 shtypur t谷 gadishullit dhe p谷r shpejtimin e 巽lirimit t谷 tyre nga zgjedha osmane. Por ky bashk谷punim u minua nga politika ekspansioniste e Greqis谷 dhe e Serbis谷.
  • 3. SERBIA DHE GREQIA PROJEKTOJNE PLANE PER CLIRIMIN DHE BASHKIMIN E TROJEVE TE TYRE N谷 vitet 40 shteti serb dhe ai grek nuk e kishin p谷rfunduar ende bashkimin e tyre komb谷tar. Nj谷 pjes谷 e territoreve me popullsi serbe e greke ndodhej ende n谷n sundimin osman. P谷r k谷t谷 arsye, nj谷 nga drejtimet e politik谷s s谷 k谷tyre vendeve ishte ai i 巽lirimit t谷 territoreve dhe i bashkimit t谷 tyre me shtetet komb谷tare p谷rkat谷se. Por, krahas k谷tij synimi t谷 drejt谷, te qeverit谷 greke e serbe q谷 drejtonin k谷to shtete ishin shfaqur prirje t谷 frym谷zuara nga ide shoviniste, t谷 cilat u zhvilluan e u shnd谷rruan n谷 nj谷 vij谷 themelore t谷 politik谷s s谷 tyre
  • 4. Megali idea (Ideja e madhe) 谷sht谷 platform谷 politike e qarqeve shoviniste greke q谷 synonte, duke filluar prej fundit t谷 shek. XVIII, krijimin e nj谷 shteti t谷 madh grek n谷 kufijt谷 e Perandoris谷 Bizantine ku do t谷 p谷rfshiheshin edhe troje t谷 banuara nga popullsi t谷 tjera ballkanike (shqiptar谷, maqedonas, bullgar谷 etj). Si platform谷 politike shtet谷rore Megali Idea u ngrit n谷 Asamblen谷 Komb谷tare t谷 Greqis谷 (1844), kur kryeministri J. Koleti e shpalli at谷 themel t谷 ekzistenc谷s politike t谷 Greqis谷. Gjat谷 shek. XIX dhe n谷 fillim t谷 shek. XX nga Megali Idea u frym谷zuan qarqet drejtuese t谷 Athin谷s n谷 marr谷dh谷niet nd谷rkomb谷tare duke mbajtur q谷ndrim agresiv ndaj popujve fqinj谷 t谷 Ballkanit. N谷 fillim t谷 shek. XX shovinist谷t grek谷 u orvat谷n ta realizonin Megali Iden谷 n谷 Shqip谷ri n谷p谷rmjet t谷 ashtuquajturit Vorio-Epir, p谷rkat谷sisht aneksimit t谷 krahinave t谷 Kor巽谷s dhe t谷 Gjirokastr谷s. Sipas k谷tij programi, Greqia si trash谷gimtare e Bizantit duhej t谷 shnd谷rrohej n谷 nj谷 shtet t谷 madh me kryeqytet Stambollin (Konstandinopoj谷n), ku do t谷 b谷nin pjes谷 jo vet谷m tokat greke, por edhe t谷 gjitha territoret me popullsi ortodokse jogreke t谷 Ballkanit, q谷 kishin qen谷 n谷n Perandorin谷 Bizantine dhe vareshin fetarisht nga Patrikana e Stambollit.
  • 5. Projektplani I grekeve Megali Idea perfshinte gjithashtu marrjen e territoreve jugore te Shqiperise. P谷r realizimin e ketij plani qeveria greke parashikonte t谷 hidhte n谷 Shqip谷rin谷 e Jugut 巽eta t谷 armatosura, t谷 cilat do t谷 provokonin kryengritje dhe do t谷 p谷rgatisnin truallin p谷r aneksimin e k谷tyre territoreve nga Greqia. Ajo u orvat t谷 shfryt谷zonte p谷r q谷llimet e saj edhe kryengritjet shqiptare, sidomos ato t谷 Shqip谷ris谷 s谷 Jugut, si巽 ishte ajo e vitit 1847, kur kryeministri grek J. Koletis hyri n谷 bisedime me Zenel Gjolek谷n, t谷 cilat, p谷r shkak t谷 synimeve ekspansioniste t谷 Athin谷s, d谷shtuan. Megali Idea greke gjeti nj谷 mb谷shtetje t谷 fuqishme te Patrikana ortodokse e Stambollit. Me formimin e shtetit grek, Patrikana e humbi dora-dor谷s karakterin ekumenik q谷 kishte m谷 par谷 dhe u kthye n谷 nj谷 kish谷 greke, n谷 nj谷 aleate e Greqis谷. K谷shtu q谷 kisha ortodokse dhe shkollat n谷 gjuh谷n greke u kthyen n谷 vatra p谷r t谷 helenizuar besnik谷t e nx谷n谷sit q谷 i frekuentonin ato.
  • 6. M谷 1844, ministri i Serbis谷 I. Garashanin shpalli programin q谷 do t谷 vihej n谷 themel t谷 politik谷s serbe e q谷 谷sht谷 i njohur n谷 histori me emrin Na巽ertanie (Projekt). Edhe qarqet politike drejtuese t谷 Serbis谷, ashtu si ato t谷 Greqis谷, me pretekstin e 巽lirimit t谷 tokave t谷 sllav谷ve t谷 jugut nga zgjedha osmane, synonin t谷 krijonin nj谷 shtet t谷 madh, q谷 do t谷 p谷rt谷rinte perandorin谷 mesjetare t谷 Stefan Dushanit. N谷 kufijt谷 e k谷saj perandorie t谷 re, sipas Na巽ertanies, do t谷 hynin edhe viset e Shqip谷ris谷 s谷 Veriut s谷 bashku me Kosov谷n, q谷 ministri serb e pag谷zoi me emrin Serbi e Vjet谷r.
  • 7. SYNIMET E MEGALI IDEA DHE NACERTANIA KUNDREJT TERRITOREVE SHQIPTARE T谷 dyja programet kishin karakter shovinist dhe shprehnin aspiratat ekspansioniste t谷 borgjezis谷 greke e serbe. Ato nuk e njihnin ekzistenc谷n e kombit e t谷 L谷vizjes Komb谷tare Shqiptare dhe si pasoj谷 kund谷rshtonin iden谷 e krijimit t谷 shtetit shqiptar. Sipas k谷tyre programeve, tokat shqiptare ishin t谷 destinuara t谷 ndaheshin midis Greqis谷 dhe Serbis谷. K谷to synime t谷 shteteve fqinje, q谷 ishin shfaqur edhe m谷 par谷, u shnd谷rruan prej viteve 40 t谷 shek. XIX n谷 nj谷 politik谷 t谷 p谷rhershme zyrtare, pasojat e s谷 cil谷s u ndien shum谷 shpejt n谷 Shqip谷ri.