ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Miliar vərəm

•Download as PPTX, PDF•
•
P
Parvana Talibova

phthisis

1 of 19
Downloaded 45 times
ABBASƏLİZADƏ XƏYALƏ 74 A MPF-1 MILIAR ƏƏ
ƏƏ  Yoluxucu xəstəlikdir. O hal- hazırda dünyada ən təhlükəli infeksiyalardan biri olaraq qalmaqdadır və əsasən əhalinin əmək qabiliyyətli hissəsini sıradan çıxarır. Vərəmi «tuberkulozis» də adlandırırlar. Bu sözün latın dilindən tərcüməsi qabarcıq deməkdir. Vərəmin törədicisi isə onu aşkar edən alimin şərəfinə «kox» çöpləri adlandırılır
Ü m u m d ü n y a s ə h i y y ə t ə ş k i l a t ı n ı n r ə q ə m l ə r i n ə ə s a s ə n h a z ı r d a d ü n y a d a 2 0 m i l y o n d a n a r t ı q v ə r ə m x ə s t ə s i v a r d ı r v ə b u n l a r ı n 7 m i l y o n u a ç ı q f o r m a l ı v ə r ə m d i r . D ü n y a d a i l ə r z i n d ə 9 m i l y o n d a n a r t ı q i n s a n v ə r ə m x ə s t ə l i y i n ə y o l u x u r . 1 m i l y o n 8 0 0 m i n i n s a n i s ə v ə r ə m x ə s t ə l i y i n d ə n ö l ü r . A z ə r b a y c a n s ə h i y y ə n a z i r l i y i d ə v ə r ə m x ə s t ə l ə r i i l ə b a ğ l ı m ə t b u a t a h e s a b a t a ç ı q l a y ı b v ə b i l d i r i b k i , ö l k ə m i z d ə v ə r ə m l i x ə s t ə l ə r i n s a y ı a z a l ı b : “ v ə r ə m p r o b l e m i d ü n y a s ə h i y y ə s i s t e m i n i n q l o b a l p r o b l e m i o l a r a q c ə m i y y ə t i n s a ğ l a m i n k i ş a f ı n a t ə h l ü k ə y a r a d ı r . M ü a l i c ə o l u n m a y a n b i r y o l u x u c u v ə r ə m x ə s t ə s i 1 i l d ə 1 0 - 1 5 y e n i x ə s t ə y a r a d ı r . X ə s t ə l i y i n v a x t ı n d a d ü z g ü n m ü a l i c ə o l u n m a m a s ı ə l i l l i k v ə ö l ü m l ə n ə t i c ə l ə n i r . H a z ı r d a a z ə r b a y c a n d a r ə s m i s t a t i s t i k a y a g ö r ə , 8 m i n ə y a x ı n v ə r ə m l i x ə s t ə v a r . EPIDEMIOLOGIYASI
TÖRƏDICISI Mycobacterim tuberculosis və ya Kox çöpləri tərəfindən törənir. Bunlar aerob, turşuyadavamlı bakteriyalar olub ətraf mühitin bir sıra təsirlərinə qarşı çox davamlıdır. 70°S-də 30 dəqiqəyə qədər, qaynatdıqda 5 dəqiqəyə məhv olur. 5%-li karbol turşusu, 5%-li formalin məhlulu mikrobu məhv edir.
YOLUXMA YOLLARI Adətən, vərəm çöpləri orqanizmə hava-damcı yolu ilə, nisbətən az hallarda dəridə və selikli qişalarda olan sıyrıntı və yaralardan, xəstə heyvan və quş ətindən istifadə etdikdə, xəstənin tüpürcəyi və bəlğəmindən, yenidoğulmuşlara isə anaların qanı vasitəsilə daxil olur.
KLINIK FORMALARI  Birinci qrup: Uşaqlarda və yeniyetmələrdə vərəm intoksikasiyası  İkinci qrup:Tənəffüs orqanlarının vərəmi  Ilkin vərəm kompleksi;  Döş qəfəsi daxili limfa düyünlərinin vərəmi;  Ağciyərlərin səpələnmiş vərəmi;  Miliar vərəm;  Ağciyərlərin ocaqlı vərəmi;  Kazeoz sətəlcəm;  Ağciyərlərin tuberkuloması;  Ağciyərləein kavernoz vərəmi;  Ağciyərlərin fibroz-kavernoz vərəmi;  Ağciyərlərin sirrotik vərəmi;  Vərəm plevriti;  Yuxarı tənəffüs yollarının, traxeyanın, bronxların vəs. Vərəmi;  Ağciyərlərin peşə xəstəlikləri ilə birgə tənəffüs orqanları vərəmi.  Üçüncü qrup:Digər orqan və sistemlərin vərəmi  Beyin qişalarının və mərkəzi sinir sisteminin vərəmi  Bağırsağın, peritonun, müsariqə limfa düyünlərinin vərəmi  Sümük və oynaq vərəmi  Sidik-cinsiyyət orqanlarının vərəmi  Dəri və dərialtı toxumanın vərəmi  Periferik limfa düyünlərinin vərəmi  Gözün vərəmi  Digər orqanlarının vərəmi
MILIAR ƏƏ  Miliar vərəm zamanı kiçük ölçülü (1-2 mm), əsas etibarilə produktiv toxuma reaksiyası ilə səpələnmiş ocaqlar yaranır. Ocaqlarda kazeoz-nekrotik dəyişikliklərin olması da inkar olunmur. Ocaqlı dəyişikliklər ilk növbədə interstisial toxumada gedir və sonra isə orqanların parenximasını zədələyir.  Miliar vərəm kəskin gedişi, sürətli disseminasiya ilə xarakterizə olunur və ağciyərləri, qaraciyəri, dalağı, bağırsaqları, beyin qişalarını, digər orqan və toxumaları zədələyir.
V ə r ə m i n b u f o r m a s ı n a d a h a ç o x K J B ( k a l m e t v ə j e r e n b a t s i l l ə r i ) v a k s i n a s i y a s ı n a c ə l b o l u n m a m ı ş u ş a q l a r d a v ə y e n i y e t m ə l ə r d ə r a s t g ə l i n i r . Y e n i c ə v ə r ə m i n f e k s i y a s ı n a y o l u x u ş b u k o n t i n g e n t d ə b i r i n c i l i v ə r ə m i n s ü r ə t l i i n k i ş a f ı n ə t i c ə s i n d ə b a k t e r i e m i y a b a ş v e r i r . RAST GƏLINMƏSI
PATOGENEZ •Miliar vərəmdə bakteriemiyanın mənbəyi birincili vərəm nəticəsində döş qəfəsi daxili limfa düyünlərinin vərəmidir. Vərəm mikobakteriyaları qan axarına düşərək qan damarları divarında spesifik iltihabı proses törədir və oradan da yaxın toxumalara keçir. Bunun nəticəsində darı dənəciklərini xatırladan kiçik vərəm ocaqları yaranır (milium-latınca darı deməkdir). Vərəmin bu formasının adı da milium sözündən götürülmüşdür. •Miliar vərəm orqanizmdə lokal bir vərəmin forması olmadan da, çoxsaylı virulent vərəm mikobakteriyaların orqanizmə daxil olması nəticəsində baş verir.
KLİNİKASI Xəstəlik, adətən, kəskin başlayır. Bədən hərarətinin qalxması (39- 40⁰-yə qədər), kəskin şəkildə intoksikasiya, zəiflik, iştahanın pisləşməsi, xüsusilə gecələr tərləmə, bədən çəkisinin azalması, bəzi xəstələrdə çox kəskin baş ağrıları müşahidə olunur.
MENİNGİT VƏ MENİNGOENSEFALİTİ  Səpələnmənin beyin qişasında və beyin maddəsində meydana gəlməsi meningitin və meninqoensefalitin əlamətlərinin inkişafı prosesinə gətirib çıxarır. Boyun ardının gərginliyi, Kerninq , Babinski əlamətləri meydana çıxır. Belə hallarda onurğa iliyi mayesinin müayinəsinə ehtiyac duyulur. Xəstələrdə təngnəfəslik, quru öskürək, dodaqların və selikli qişanın sianozu nəzərə çarpır.
 Perkussiya və auskultasiya zamanı cüzi dəyişikliklər aşkar olunur. Bronxiolitin yaranması ilə bağlı çox az miqdarda quru xırıltılar, taxikardiya müşahidə olunur.  Tuberkulin reaksiyaları, adətən, müsbətdir, lakin xəstənin çox ağır vəziyyətində mənfi də ola bilər. Leykoqrammada intoksikasiya fonunda limfopeniya, çubuqnüvəli neytrofillərin artması, EÇS-in sürətlənməsi, leykositoz kimi kəskin dəyişikliklər aşkar olunur.
RENTGENOLOJİ MÜAYİNƏ Rentgenoloji müayinə zamanı simmetrik, ikitərəfli olaraq ağciyərin bütün paylarında kiçik ocaqlı səpələnmə aşkar olunur. Bəzi xəstələrdə döş qəfəsi daxili limfa düyünlərinin, qaraciyərin və dalağın böyüməsi müşahidə olunur. Müşahidə zamanı ekstrapulmonal ocaqların sümük sistemində, böyrəklərdə və digər orqanlarda aşkar olunması da mümkün olur. Bəzən plevrit müşahidə olunur. Fiziki və ultrasəs müayinə zamanı seroz, limfasitar ekssudat aşkar olunur. Müxtəlif daxili orqanların zədələnməsi (qaraciyər, dalaq) kompüter tomoqrafiya və yaxud da ultrasəs müayinə ilə aşkar olunur.
NÜVƏ-MAQNİT REZONANS TOMOQRAFİYA Nüvə-maqnit rezonans tomoqrafiyanın köməyi ilə klinikamızda ilk dəfə olaraq kazeoz ocaqların ağciyərdə “nəlbəkidə kürü”nü xatırladan xarakterik şəklini aşkar etdik. Bundan başqa, bu metod rentgen müayinədən fərqli olaraq, subplevral ocaqları, ölçüləri 2 mm-ə qədər olan ocaqları da aşkar edərək, erkən diaqnostika üçün şərait yaradır.
•K ə s k i n m i l i a r v ə r ə m ö z k l i n i k i t ə z a h ü r l ə r i n ə g ö r ə r ə n g a r ə n g d i r . K ə s k i n m i l i a r v ə r ə m i n s e p s i s , t i f o i d , a ğ c i y ə r v ə m e n i n g i a l f o r m a l a r ı a y ı r d e d i l i r . •K ə s k i n m i l i a r s e p s i s d ə q a b a r c ı q l a r a ğ c i y ə r l ə r i n i n t e r s t i s i a l t o x u m a s ı n d a v ə d i g ə r o r q a n l a r d a y a r a n ı r . X ə s t ə l i y i n b a ş l a n ğ ı c ı n d a k i ç i k q a b a r c ı q l a r ə t r a f t o x u m a d a n ç ə t i n a y r ı l ı r l a r , y a x u d d a a y ı r d o l u n m u r l a r , t e z c ə i r i n l i k a z e o z - n e k r o z a ç e v r i l i r l ə r . B u q a b a r c ı q l a r ı n b a k t e r i o s k o p i k m ü a y i n ə s i n d ə ç o x s a y l ı v ə r ə m m i k o b a k t e r i y a l a r ı a ş k a r o l u n u r . K ə s k i n v ə r ə m s e p s i s i z a m a n ı x ə s t ə n i n ü m u m i v ə z i y y ə t i a ğ ı r o l u r . A d i s e p s i s d ə n a y ı r d e t m ə k ç ə t i n o l u r . X ə s t ə l ə r d ə a n e m i y a n ı n k ə s k i n i n k i ş a f e d ə n f o r m a s ı v ə a q r a n u l o s i t o z a o x ş a r l e y k o p e n i y a i l ə m ü ş a h i d ə o l u n a n l e y k o p e n i y a a ş k a r o l u n u r . KLİNİKİ TƏZAHÜRLƏRİ
Diaqnozun dəqiqləşdirilməsi məqsədilə qanı qidalı mühitd ə əkmək olar. Lakin vəərm mikobakteriyaları qidalı mühitd ə çox zəif inkişaf edir (2 -3 həftə). Adi sepsis də batsilemiya il ə müşahidə olunur. Bu zaman qanda stafilokok v ə streptokokların inkişafını görm ək olar. Bunlar üçün 12 -24 saat ərzindəki inkişaf xarakterikdir. Diaqnozun t əsdiqlənməsi üçün bəzən “ex yuvantibus” müalic ə də məsləhətdir. SEPSİS DİAQNOZUNUN DƏQİQLƏŞDİRİLMƏSİ
MİLİAR ƏƏİN TİFOİD FORMASININ QARIN YATALAĞI İLƏ DİFFERENSİASİYASI  Yatalaq xəstəliyi tədricən başlayır, tifoid forma isə kəskin başlayır.  Tifoid zamanı bədən hərarəti qeyri bərabər xarakterli olur, yatalaqda isə hərarət xarakterikdir, yəni birinci ilk həftə ərzində tədricən qalxır.  Yatalaqda qarın köpməsi, ishal olur ki, bu da miliar vərəmə xas deyil.  Qarın yatalağında leykopeniya və nisbi limfositoz olur. Vərəmdə isə leykositlər xəstəliyin əvvəlində artır, leykositar formulanın sola meyilliyi və limfopeniya aşkar edilir.  MSS-in fəaliyyəti vərəmə nisbətən tif zamanı daha zəifdir.  Yatalaq üçün nisbi bradikardiya, müsbət Vidal reaksiyası və bəədn dərisində rozeolaların əmələ gəlməsi xarakterdir.
 Müalicənin nəticəsi miliar vərəmin vaxtında şakar olunmasından asılıdır. Antibakterial müalicə ilə yanaşı, dezintoksikasion terapiya, tənəffüs çatışmazlığı inkişaf edərsə, uzun müddətli oksigenoterapiya, ürək-damar sisteminin müalicəsi, kortikosteroidlər, immunomodulyatorlar istifadə olunur. Müalicə qanda və müxtəlif orqanların toxumalarında bakterial populyasiyanın azalmasına, intoksikasiyanın aradan götürülməsinə və tənəffüs çatışmazlığına qarşı yönəldilməlidir. Müsbət nəticə üçün kompleks müalicə aparılmalıdır. MÜALİCƏ
DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜRLƏR

More Related Content

Miliar vərəm

  • 2. ƏƏ  Yoluxucu xəstəlikdir. O hal- hazırda dünyada ən təhlükəli infeksiyalardan biri olaraq qalmaqdadır və əsasən əhalinin əmək qabiliyyətli hissəsini sıradan çıxarır. Vərəmi «tuberkulozis» də adlandırırlar. Bu sözün latın dilindən tərcüməsi qabarcıq deməkdir. Vərəmin törədicisi isə onu aşkar edən alimin şərəfinə «kox» çöpləri adlandırılır
  • 3. Ü m u m d ü n y a s ə h i y y ə t ə ş k i l a t ı n ı n r ə q ə m l ə r i n ə ə s a s ə n h a z ı r d a d ü n y a d a 2 0 m i l y o n d a n a r t ı q v ə r ə m x ə s t ə s i v a r d ı r v ə b u n l a r ı n 7 m i l y o n u a ç ı q f o r m a l ı v ə r ə m d i r . D ü n y a d a i l ə r z i n d ə 9 m i l y o n d a n a r t ı q i n s a n v ə r ə m x ə s t ə l i y i n ə y o l u x u r . 1 m i l y o n 8 0 0 m i n i n s a n i s ə v ə r ə m x ə s t ə l i y i n d ə n ö l ü r . A z ə r b a y c a n s ə h i y y ə n a z i r l i y i d ə v ə r ə m x ə s t ə l ə r i i l ə b a ğ l ı m ə t b u a t a h e s a b a t a ç ı q l a y ı b v ə b i l d i r i b k i , ö l k ə m i z d ə v ə r ə m l i x ə s t ə l ə r i n s a y ı a z a l ı b : “ v ə r ə m p r o b l e m i d ü n y a s ə h i y y ə s i s t e m i n i n q l o b a l p r o b l e m i o l a r a q c ə m i y y ə t i n s a ğ l a m i n k i ş a f ı n a t ə h l ü k ə y a r a d ı r . M ü a l i c ə o l u n m a y a n b i r y o l u x u c u v ə r ə m x ə s t ə s i 1 i l d ə 1 0 - 1 5 y e n i x ə s t ə y a r a d ı r . X ə s t ə l i y i n v a x t ı n d a d ü z g ü n m ü a l i c ə o l u n m a m a s ı ə l i l l i k v ə ö l ü m l ə n ə t i c ə l ə n i r . H a z ı r d a a z ə r b a y c a n d a r ə s m i s t a t i s t i k a y a g ö r ə , 8 m i n ə y a x ı n v ə r ə m l i x ə s t ə v a r . EPIDEMIOLOGIYASI
  • 4. TÖRƏDICISI Mycobacterim tuberculosis və ya Kox çöpləri tərəfindən törənir. Bunlar aerob, turşuyadavamlı bakteriyalar olub ətraf mühitin bir sıra təsirlərinə qarşı çox davamlıdır. 70°S-də 30 dəqiqəyə qədər, qaynatdıqda 5 dəqiqəyə məhv olur. 5%-li karbol turşusu, 5%-li formalin məhlulu mikrobu məhv edir.
  • 5. YOLUXMA YOLLARI Adətən, vərəm çöpləri orqanizmə hava-damcı yolu ilə, nisbətən az hallarda dəridə və selikli qişalarda olan sıyrıntı və yaralardan, xəstə heyvan və quş ətindən istifadə etdikdə, xəstənin tüpürcəyi və bəlğəmindən, yenidoğulmuşlara isə anaların qanı vasitəsilə daxil olur.
  • 6. KLINIK FORMALARI  Birinci qrup: Uşaqlarda və yeniyetmələrdə vərəm intoksikasiyası  İkinci qrup:Tənəffüs orqanlarının vərəmi  Ilkin vərəm kompleksi;  Döş qəfəsi daxili limfa düyünlərinin vərəmi;  Ağciyərlərin səpələnmiş vərəmi;  Miliar vərəm;  Ağciyərlərin ocaqlı vərəmi;  Kazeoz sətəlcəm;  Ağciyərlərin tuberkuloması;  Ağciyərləein kavernoz vərəmi;  Ağciyərlərin fibroz-kavernoz vərəmi;  Ağciyərlərin sirrotik vərəmi;  Vərəm plevriti;  Yuxarı tənəffüs yollarının, traxeyanın, bronxların vəs. Vərəmi;  Ağciyərlərin peşə xəstəlikləri ilə birgə tənəffüs orqanları vərəmi.  Üçüncü qrup:Digər orqan və sistemlərin vərəmi  Beyin qişalarının və mərkəzi sinir sisteminin vərəmi  Bağırsağın, peritonun, müsariqə limfa düyünlərinin vərəmi  Sümük və oynaq vərəmi  Sidik-cinsiyyət orqanlarının vərəmi  Dəri və dərialtı toxumanın vərəmi  Periferik limfa düyünlərinin vərəmi  Gözün vərəmi  Digər orqanlarının vərəmi
  • 7. MILIAR ƏƏ  Miliar vərəm zamanı kiçük ölçülü (1-2 mm), əsas etibarilə produktiv toxuma reaksiyası ilə səpələnmiş ocaqlar yaranır. Ocaqlarda kazeoz-nekrotik dəyişikliklərin olması da inkar olunmur. Ocaqlı dəyişikliklər ilk növbədə interstisial toxumada gedir və sonra isə orqanların parenximasını zədələyir.  Miliar vərəm kəskin gedişi, sürətli disseminasiya ilə xarakterizə olunur və ağciyərləri, qaraciyəri, dalağı, bağırsaqları, beyin qişalarını, digər orqan və toxumaları zədələyir.
  • 8. V ə r ə m i n b u f o r m a s ı n a d a h a ç o x K J B ( k a l m e t v ə j e r e n b a t s i l l ə r i ) v a k s i n a s i y a s ı n a c ə l b o l u n m a m ı ş u ş a q l a r d a v ə y e n i y e t m ə l ə r d ə r a s t g ə l i n i r . Y e n i c ə v ə r ə m i n f e k s i y a s ı n a y o l u x u ş b u k o n t i n g e n t d ə b i r i n c i l i v ə r ə m i n s ü r ə t l i i n k i ş a f ı n ə t i c ə s i n d ə b a k t e r i e m i y a b a ş v e r i r . RAST GƏLINMƏSI
  • 9. PATOGENEZ •Miliar vərəmdə bakteriemiyanın mənbəyi birincili vərəm nəticəsində döş qəfəsi daxili limfa düyünlərinin vərəmidir. Vərəm mikobakteriyaları qan axarına düşərək qan damarları divarında spesifik iltihabı proses törədir və oradan da yaxın toxumalara keçir. Bunun nəticəsində darı dənəciklərini xatırladan kiçik vərəm ocaqları yaranır (milium-latınca darı deməkdir). Vərəmin bu formasının adı da milium sözündən götürülmüşdür. •Miliar vərəm orqanizmdə lokal bir vərəmin forması olmadan da, çoxsaylı virulent vərəm mikobakteriyaların orqanizmə daxil olması nəticəsində baş verir.
  • 10. KLİNİKASI Xəstəlik, adətən, kəskin başlayır. Bədən hərarətinin qalxması (39- 40⁰-yə qədər), kəskin şəkildə intoksikasiya, zəiflik, iştahanın pisləşməsi, xüsusilə gecələr tərləmə, bədən çəkisinin azalması, bəzi xəstələrdə çox kəskin baş ağrıları müşahidə olunur.
  • 11. MENİNGİT VƏ MENİNGOENSEFALİTİ  Səpələnmənin beyin qişasında və beyin maddəsində meydana gəlməsi meningitin və meninqoensefalitin əlamətlərinin inkişafı prosesinə gətirib çıxarır. Boyun ardının gərginliyi, Kerninq , Babinski əlamətləri meydana çıxır. Belə hallarda onurğa iliyi mayesinin müayinəsinə ehtiyac duyulur. Xəstələrdə təngnəfəslik, quru öskürək, dodaqların və selikli qişanın sianozu nəzərə çarpır.
  • 12.  Perkussiya və auskultasiya zamanı cüzi dəyişikliklər aşkar olunur. Bronxiolitin yaranması ilə bağlı çox az miqdarda quru xırıltılar, taxikardiya müşahidə olunur.  Tuberkulin reaksiyaları, adətən, müsbətdir, lakin xəstənin çox ağır vəziyyətində mənfi də ola bilər. Leykoqrammada intoksikasiya fonunda limfopeniya, çubuqnüvəli neytrofillərin artması, EÇS-in sürətlənməsi, leykositoz kimi kəskin dəyişikliklər aşkar olunur.
  • 13. RENTGENOLOJİ MÜAYİNƏ Rentgenoloji müayinə zamanı simmetrik, ikitərəfli olaraq ağciyərin bütün paylarında kiçik ocaqlı səpələnmə aşkar olunur. Bəzi xəstələrdə döş qəfəsi daxili limfa düyünlərinin, qaraciyərin və dalağın böyüməsi müşahidə olunur. Müşahidə zamanı ekstrapulmonal ocaqların sümük sistemində, böyrəklərdə və digər orqanlarda aşkar olunması da mümkün olur. Bəzən plevrit müşahidə olunur. Fiziki və ultrasəs müayinə zamanı seroz, limfasitar ekssudat aşkar olunur. Müxtəlif daxili orqanların zədələnməsi (qaraciyər, dalaq) kompüter tomoqrafiya və yaxud da ultrasəs müayinə ilə aşkar olunur.
  • 14. NÜVƏ-MAQNİT REZONANS TOMOQRAFİYA Nüvə-maqnit rezonans tomoqrafiyanın köməyi ilə klinikamızda ilk dəfə olaraq kazeoz ocaqların ağciyərdə “nəlbəkidə kürü”nü xatırladan xarakterik şəklini aşkar etdik. Bundan başqa, bu metod rentgen müayinədən fərqli olaraq, subplevral ocaqları, ölçüləri 2 mm-ə qədər olan ocaqları da aşkar edərək, erkən diaqnostika üçün şərait yaradır.
  • 15. •K ə s k i n m i l i a r v ə r ə m ö z k l i n i k i t ə z a h ü r l ə r i n ə g ö r ə r ə n g a r ə n g d i r . K ə s k i n m i l i a r v ə r ə m i n s e p s i s , t i f o i d , a ğ c i y ə r v ə m e n i n g i a l f o r m a l a r ı a y ı r d e d i l i r . •K ə s k i n m i l i a r s e p s i s d ə q a b a r c ı q l a r a ğ c i y ə r l ə r i n i n t e r s t i s i a l t o x u m a s ı n d a v ə d i g ə r o r q a n l a r d a y a r a n ı r . X ə s t ə l i y i n b a ş l a n ğ ı c ı n d a k i ç i k q a b a r c ı q l a r ə t r a f t o x u m a d a n ç ə t i n a y r ı l ı r l a r , y a x u d d a a y ı r d o l u n m u r l a r , t e z c ə i r i n l i k a z e o z - n e k r o z a ç e v r i l i r l ə r . B u q a b a r c ı q l a r ı n b a k t e r i o s k o p i k m ü a y i n ə s i n d ə ç o x s a y l ı v ə r ə m m i k o b a k t e r i y a l a r ı a ş k a r o l u n u r . K ə s k i n v ə r ə m s e p s i s i z a m a n ı x ə s t ə n i n ü m u m i v ə z i y y ə t i a ğ ı r o l u r . A d i s e p s i s d ə n a y ı r d e t m ə k ç ə t i n o l u r . X ə s t ə l ə r d ə a n e m i y a n ı n k ə s k i n i n k i ş a f e d ə n f o r m a s ı v ə a q r a n u l o s i t o z a o x ş a r l e y k o p e n i y a i l ə m ü ş a h i d ə o l u n a n l e y k o p e n i y a a ş k a r o l u n u r . KLİNİKİ TƏZAHÜRLƏRİ
  • 16. Diaqnozun dəqiqləşdirilməsi məqsədilə qanı qidalı mühitd ə əkmək olar. Lakin vəərm mikobakteriyaları qidalı mühitd ə çox zəif inkişaf edir (2 -3 həftə). Adi sepsis də batsilemiya il ə müşahidə olunur. Bu zaman qanda stafilokok v ə streptokokların inkişafını görm ək olar. Bunlar üçün 12 -24 saat ərzindəki inkişaf xarakterikdir. Diaqnozun t əsdiqlənməsi üçün bəzən “ex yuvantibus” müalic ə də məsləhətdir. SEPSİS DİAQNOZUNUN DƏQİQLƏŞDİRİLMƏSİ
  • 17. MİLİAR ƏƏİN TİFOİD FORMASININ QARIN YATALAĞI İLƏ DİFFERENSİASİYASI  Yatalaq xəstəliyi tədricən başlayır, tifoid forma isə kəskin başlayır.  Tifoid zamanı bədən hərarəti qeyri bərabər xarakterli olur, yatalaqda isə hərarət xarakterikdir, yəni birinci ilk həftə ərzində tədricən qalxır.  Yatalaqda qarın köpməsi, ishal olur ki, bu da miliar vərəmə xas deyil.  Qarın yatalağında leykopeniya və nisbi limfositoz olur. Vərəmdə isə leykositlər xəstəliyin əvvəlində artır, leykositar formulanın sola meyilliyi və limfopeniya aşkar edilir.  MSS-in fəaliyyəti vərəmə nisbətən tif zamanı daha zəifdir.  Yatalaq üçün nisbi bradikardiya, müsbət Vidal reaksiyası və bəədn dərisində rozeolaların əmələ gəlməsi xarakterdir.
  • 18.  Müalicənin nəticəsi miliar vərəmin vaxtında şakar olunmasından asılıdır. Antibakterial müalicə ilə yanaşı, dezintoksikasion terapiya, tənəffüs çatışmazlığı inkişaf edərsə, uzun müddətli oksigenoterapiya, ürək-damar sisteminin müalicəsi, kortikosteroidlər, immunomodulyatorlar istifadə olunur. Müalicə qanda və müxtəlif orqanların toxumalarında bakterial populyasiyanın azalmasına, intoksikasiyanın aradan götürülməsinə və tənəffüs çatışmazlığına qarşı yönəldilməlidir. Müsbət nəticə üçün kompleks müalicə aparılmalıdır. MÜALİCƏ