4. Begiratu behar den objektua
hemen kokatzen zen
Begiratu behar zen
objektua, hemen
kokatzen zen
Lentea
5. Robert Hooke fisikari ingelesa
(1635-1702)
1665ean, kortxo-xafla fin bat
mikroskopioz behatzen ari
zela, aberasketako gelaskak
bezalako zatiak ikusi zituen.
Hooke izan zen egitura
biologikoa deskribatzeko zelula
hitza erabili zuen lehena.
8. TEORIA ZELULARRA
• Unitate estrukturala: organismo bizidun guztiak zelula batez
edo gehiagoz osatuta daude.
• Unitate funtzionala: organismo bizidun baten erreakzio
kimikoak zelula barruan gertatzen dira.
• Unitate genetikoa: zelula oro lehendik dagoen beste batetik
sortzen da. Zelula bakoitzak osatzen duen organismoaren
informazio hereditarioa darama, zelula amarengandik jaso
duelako.
9.  Ez du mintz nuklearrik, ezta
benetako kromosomarik. DNA
zitoplasman.
 Txikiagoak dira.
 Organulu gutxi ditu
zitoplasman, erribosoma txikiak
batez ere.
 Pareta zelularra, mintz
zelularraren inguruan.
 Arnasketa zelularra eta
fotosintesia mintzaren tolestura
batzuetan egiten da.
 Organismo zelulabakarrak
eratzen dituzte.
 Bakterioak eta
zianobakterioak horrelako
zelulak dituzte.
 Zelula primitiboenak dira.

 Nukleoa eta kromosomak
ditu.
 Askoz handiagoak dira.
 Organulu asko ditu eta
erribosoma handiagoak.
 Zenbaitetan ez dago paretarik
(animalia zelulak).
 Benetako mitokondrioak ditu.
 Zelula fotosintetikoak
kloroplastoak ditu.
 Organismo zelulabakarrak eta
zelulanitzak eratzen dituzte.
 Gainerako izaki bizidunek
dituzte: animaliek, landareek,
onddoek, protistoek...
 Duela 2.000 milioi urte inguru
PROKARIOTIKOA EUKARIOTIKOA
12. Zelula eukariotikoa
Mintza NukleoaZitoplasma
Glikokaliza
edo estalkia
Horma
zelularra
Hialoplasma
edo zitosola
Organuluak
Nukleo
Interfasiko eta
mitotikoa
Mintza dutenak:
Erretikulu endoplasmatikoa
Golgi-ren aparatua
Lisosomak
Peroxisomak
Bakuoloak
Mitokondrioak
Kloroplastoak
Mintzik gabeak:
Erribosomak
Zitoeskeletoa
Zentrosoma
Zilioak
Flageloak
22. MINTZAREN JARIAKORTASUNA
Tenperaturaren arabera mintzen lipidoak bi egoera edo fasetan aurki
daitezke: SOL (jariakorragoa) eta GEL (solido baten antza,
zurrunagoa). Fasearen trantsizio-tenperaturan (TC) egoeraren
aldaketa gertatzen da:
GEL SOL
Tc baino txikiagotan mintzak GEL egoera du.
Tc baino handiagotan mintzak SOL egoera du.
Kate laburreko gantz azido asegabeek jaitsi egiten dute Tc-a.
Kate luzeko gantz azido aseek igo egiten dute Tc-a.
Tc baino tenperatura handiagotan kolesterolak jariakortasuna
gutxitzen du, Tc baino txikiagotan, berriz, jariakortasuna
handitzen du.
GEL SOL
Elur-oreinaren hankak
24. Garraio
pasiboa
Difusioa
Osmosia
Garraio
aktiboa
1. Arrunta edo bakuna:
Oxigenoa, karbono dioxidoa, lipidoak...
2. Erraztua:
a) kanal-itxurako proteinen bitartez
b) permeasa edo proteina garraiatzaileen bidez
Besikulen
bidezko
garraioa
Kogarraioa
Primarioa
Exozitosia
Endozitosia
Pinozitosia
Fagozitosia