�ݺ�ߣ

Editor's Notes

• #2: Γεια σας, είμαι η Μαρία-Λουΐζα ��αοπόδη και είναι μεγάλη μου τιμή που θα εκπροσωπήσω τον κλάδο του πολιτισμού. Ευχαριστώ τους διοργανωτές για την πρόσκληση αυτή και εσάς που Κυριακή μεσημέρι ήρθατε να γνωριστούμε και ίσως να μάθετε κάτι νέο.
• #3: Σήμερα ήρθα να σας φέρω νέα από τον κόσμο του Πολιτισμού. Και μπορώ να το κάνω αυτό γιατί είμαι άνθρωπος του πολιτισμού. Συγκεκριμένα, δουλεύω εδώ και 13 χρόνια στο χώρο αυτό, κάνοντας design χώρων και διαχείριση πολιτιστικών έργων. Τα τελευταία χρόνια τρέχω ένα blog με τίτλο «Cultural Entrepreneurship News», δηλαδή Νέα Πολιτιστικής Επιχειρηματικότητας και ίδρυσα και το Cultinet, μια online πλατφόρμα που διευκολύνει τις συνεργασίες στο χώρο της τέχνης.
• #4: Θέλω να σας μιλήσω για 3 πράγματα: από ποιους τομείς αποτελείται η αγορά του πολιτισμού, ποια είναι η αγορά εργασίας μέσα στον πολιτισμό και ποιες οι προοπτικές στην Ελλάδα.
• #5: Ο πολιτισμός και η αγορά του βρίσκονται στο σταυροδρόμι της τέχνης, των επιχειρήσεων και της τεχνολογίας. Έχει πλέον καθιερωθεί ο τίτλος Πολιτιστική και Δημιουργική Βιομηχανία αντί για τη λέξη πολιτισμός, καθώς είδανε οι ερευνητές και οικονομολόγοι παγκοσμίως, πως δεν μιλάμε πια για μία αγορά, αλλά για μια βιομηχανία γύρω από τα δημιουργικά και πολιτιστικά επαγγελμάτα. Οπότε, και στην παρουσίασή μου, όπου βλέπετε τη λέξη CCI, αυτό είναι η συντόμευση της φράσης Cultural and Creative Industries.
• #6: Υπάρχουν 11 τομείς και αυτοί είναι: … Και μια ερώτηση κουίζ πριν περάσω στα νούμερα: ποιος από αυτούς τους τομείς πιστεύετε πως έχει τη μεγαλύτερη απασχόληση;
• #7: Τα στοιχεία που θα σας παρουσιάσω προέρχονται από μια πολύ πρόσφατη έρευνα και καταγραφή της πολιτιστικής αγοράς στην Ευρώπη των 28 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε αυτό τον πίνακα λοιπόν βλέπουμε τις πωλήσεις σε κάθε ένα από τους 11 τομείς αλλά και τις θέσεις απασχόλησης. Μιλάμε για 536 Δις ευρώ σε πωλήσεις και 7 εκατ. Θέσεις εργασίας.
• #8: Αναλυτικά λοιπόν, ο τομέας με τις μεγαλύτερες πωλήσεις είναι οι εικαστικές τέχνες, μετά είναι η διαφήμιση, και μετά η τηλεόραση.
• #9: Και η απάντηση στο κουίζ: Σε επίπεδο απασχόλησης 1ος είναι ο τομέας των παραστατικών τεχνών, δηλαδή, θέατρο, χορός, ακροβατικά και παρεμφερή. Ενώ οι παραστατικές τέχνες είναι πρώτες σε απασχόληση είναι έβδομες σε πωλήσεις. Δεύτερος έρχεται ο τομέας των εικαστικών τεχνών, που είναι και αυτός με τις μεγαλύτερες πωλήσεις, και τρίτος τομέας σε απασχόληση είναι η μουσική, που σε πωλήσεις είναι στην 8η θέση. Βλέπουμε δηλαδή, πως πωλήσεις και θέσεις εργασίας δεν ταυτίζονται πάντα.
• #10: Θέλω τώρα να σας δείξω τη σχέση του πολιτισμού με τις άλλες αγορές, κάποιες από τις οποίες παρουσιάζονται σήμερα εδώ. Βλέπουμε πως ο κλάδος της κατασκευής απασχολεί το μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων. Ακολουθεί 2η η αγορά των υπηρεσιών στην εστίαση και στην 3η θέση βρίσκουμε το πολιτισμό. Καταλαβαίνεται πως μιλάμε για το σύνολο των θέσεων εργασίας στην Ευρώπη των 28 και η 3η θέση είναι πολύ σημαντική.
• #11: Αυτή η αγορά των 7 εκατομυρίων εργαζομένων στην Ευρώπη και των 536 Δις ευρώ, είναι δημιουργός πολλών άλλων θέσεων εργασίας. Υπάρχουν συσχετίσεις και κοινοί τόποι ανάμεσα στις αγορές, γιατί μια ιστορία που θα γίνει βιβλίο, μπορεί μετά να γίνει ταινία ή ηλεκτρονικό παιχνίδι. Λόγω αυτής της ιδιομορφίας, μέσα στην κρίση ο πολιτισμός άντεξε πολύ καλά: από το 2000 ως το 2007 η δημιουργία θέσεων εργασίας ήταν στο 3,5% ανά έτος και συνέχισε να αυξάνεται με ρυθμό 0,7% ανά έτος μεταξύ 2008 και 2012 παρόλο που ο αριθμός θέσεων εργασίας έπεφτε στην Ευρώπη με τον ίδιο ρυθμό. Ειδικά στις νέες ηλικίες 15-29 ετών, ο πολιτισμός έχει το μεγαλύτερο % απασχόλησης στο 19,1% ενώ στην υπόλοιπη αγορά το % αυτό είναι στο 18,6%.
• #12: Οι μεγαλύτερες αγορές έργασίας (όχι πωλήσεων) στον πολιτισμό είναι το Μητροπολιτικό Λονδίνο στην 1η θέση και η περιοχή του Παρισιού στη 2η θέση. Σε αυτές τις περιοχές, οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό κάτω των 35 ετών αποτελούν το 41,4%. Από αυτά τα νούμερα καταλαβαίνουμε πως οι νέοι άνθρωποι βρίσκουν ελκυστική αυτή την αγορά και συγχρόνως είναι μια αγορά που τους απορροφά, που τους θέλει με λίγα λόγια. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για μια χώρα όπως η Ελλάδα που έχει μεγάλη ανεργία στους νέους.
• #13: Είδαμε λοιπόν λίγο πως κινείται η αγορά σε επίεδο αριθμών. Ας δούμε τώρα κάποια στοιχεία για τους επιχειρηματίες του πολιτισμού. Αυτοί καλούνται να καλύψουν το κενό μεταξύ των καλλιτεχνών-δημιουργών (αυτών δηλαδή που παράγουν το περιεχόμενο) και του ακροατηρίου, με άλλα λόγια των καταναλωτών.
• #14: Η βιωσιμότητα στην αγορά του πολιτισμού κρίνεται όπως σε όλες τις αγορές με χρηματοοικονομικά κριτήρια. Δηλαδή, πόσα εισιτήρια θα κόψεις, πόσα έργα θα πουλήσεις, πόσες φορές θα αγοράστεί ένα μουσικό κομμάτι από το itunes κ.ο.κ. Στην ουσία η βιωσιμότητα προέρχεται από την ανάπτυξη του ακροατηρίου/του κοινού ή αν το έχετε ακούσει στα αγγλικά audience development. Αν δεν έρχονται νέοι καταναλωτές ή δεν επιστρέφουν οι παλιοί να αγοράσουν και άλλο προϊόν ή υπηρεσία, δεν υπάρχει δυνατότητα βιωσιμότητας.
• #15: Στο επίπεδο της εκπαίδευσης, υπάρχει ένα τεράστιο κενό μεταξύ της εκπαίδευσης στον πολιτισμό και της πραγματικής αγοράς. Κατά τις σπουδές ή την κατάρτιση ενός ανθρώπου στον πολιτισμό, θεωρείται σχεδόν δεδομένο πως θα υπάρχει πάντα ένα ακροατήριο, χωρίς να αναρωτιώμαστε πως μας προέκυψε αυτό. Σήμερα πια όμως, υπάρχει κάτι καταπληκτικό που δεν υπήρχε πριν 10 χρόνια για τους ανθρώπους της τέχνης: απέραντη δωρεάν γνώση στο ίντερνετ, πολλαπλά κανάλια επικοινωνίας με το ακροατήριο και πολλές επιλογές σε λογισμικό για προβολή, προώθηση, πωλήσεις, online καταστήματα και πολλά άλλα εργαλεία.
• #16: Μαζί όμως με αυτό το καταπληκτικό που συνέβη, ήρθαν και μερικά προβλήματα: κλονίστηκε η αγορά των πνευματικών δικαιωμάτων. Ο πλήρης όρος είναι Δικαίωματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Αλλά και αυτό δημιούργησε δυνατότητες στην αγορά εργασίας, καθώς όλο και περισσότεροι νομικοί αφιερώνονται στο θέμα της διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών. Ίσως να γνωρίζετε τις άδειες Creative Commons με τις οποίες μπορεί κανείς να διανέμει τη δουλειά του. Είναι σαν ένα ISO για την πνευματική ιδιοκτησία που είναι ευρέως διαδεδομένο στο χώρο της δημιουργίας και της τέχνης. Για την Ελλάδα, αυτό είναι πάρα πολύ ευτυχές, καθώς το ποσοστό ανεργίας στους δικηγόρους στο 19% και ο χώρος του πολιτισμού έχει αρχίσει και απορροφάει πολλούς από αυτούς.
• #17: Ποιες είναι λοιπόν οι δυνατότητες του πολιτισμού σήμερα; Πως το ελληνικό εργατικό δυναμικό θα τονώσει την κατανάλωση του πολιτισμού στη χώρα μας; Αυτό είναι κάτι που κατά την άποψή μου πρέπει να απασχολήσει τον ιδιωτικό τομέα και όχι τον δημόσιο όπως συνηθίζονταν μέχρι σήμερα. Και θα σας εξηγήσω γιατί το πιστέυω αυτό:
• #18: Πριν την κρίση του 2008, οι δημόσιες δαπάνες στον πολιτισμό αναπτύσσονταν με ρυθμό 5% ανά έτος. Από τότε και μετά αυτό το ποσοστό έπεσε στο 1% ανά έτος. Οι κρατικές δαπάνες στον πολιτισμό μπορεί να ακούγονται πολύ, αλλά είναι πραγματικά μόνο 1% του συνόλου των κρατικών δαπανών στην Ευρώπη των 28. Αυτά τα ποσοστά είναι πολύ πίσω από τις δαπάνες για την άμυνα (2,9%) και την εκπαίδευση (10,7%). Για μένα είναι λοιπόν ξεκάθαρο πως μιλάμε για μια ιδιωτική αγορά που βασίζεται στους εργαζόμενους και τους καταναλωτές της.
• #19: Μία από τις πιο σημαντικές δυνατότητες του πολιτισμού είναι πως εξυπηρετεί πάρα πολλές άλλες αγορές.
• #20: Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: το Swiffer! Ένα χρηστικό εργαλείο οικιακής καθαριότητας. Χρειάστηκε τουλάχιστον ένας product designer σαν αυτούς που βγαίνουν από το πανεπιστήμιο Αιγαίου στην Τήνο, για να το σχεδιάσει. Χρειάστηκε ένας γραφίστας σαν αυτούς από το ΤΕΙ Γραφιστικής ή τον ΑΚΤΟ για να φτιάξει το πακέτο και Χρειάστηκε και τουλάχιστον ένας σεναριογράφος και δημιουργός βίντεο σαν αυτούς από τις σχολές Σκηνοθεσίας και Οπτικοακουστικών Μέσων, για να παραχθεί το διαφημιστικό που όλοι εμείς βλέπουμε στην τηλεόραση!
• #21: Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως με το internet μπορεί πια κανείς να δουλεύει απ’ όπου θέλει και να πουλάει τις υπηρεσίες του ή τη δουλειά του παντού. Είναι πάρα πολύ συνηθισμένο οι μεγάλες διαφημιστικές ή άλλες εταιρείες να αγοράζουν υπηρεσίες από μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις του πολιτισμού σε φτηνές αγορές. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η Ελλάδα πια είναι μια φτηνή αγορά. Αναγνωρίζω πως δεν ακούγεται ως μια φοβερή προοπτική αυτό που λέω, αλλά είναι μια πραγματική προοπτική και σας διαβεβαιώνω πως γίνεται συνέχεια.
• #22: Κλείνοντας, θέλω να σας αφήσω με μερικά γεγονότα στην αγορά εργασίας στον πολιτισμό: Τα ωράρια εργασίας είναι πιο ευέλικτα Το περιβάλλον εργασίας είναι πάντα πολύ πιο ευχάριστο από άλλους κλάδους και Έχει μετρηθεί πως η επαγγελματική ικανοποίηση από τα δημιουργικά επαγγέλματα είναι πολύ μεγαλύτερη από άλλα Ο πολιτισμός τρέφει τις αισθήσεις μας, τρέφει την ψυχή μας και αναπτύσσει τους ανθρώπους και τις απέραντες δυνατότητές τους. Δοκιμάστε τον!
• #23: Καλή επιτυχία!