Naborselekcja
- 1. Nab坦r i selekcja w sporcie
- 2. Nie ka甜da osoba jest obdarzona szczeg坦lnymi uzdolnieniami. Tylko wybitne jednostki mog osiga najwy甜sze wyniki. Jak wic rozpozna utalentowanych w kierunku sportu? Jak kwalifikowa do sportu?
- 3. NABR I SELEKCJA Celem doboru i selekcji jest wyb坦r jednostek posiadajcych optymalne warunki somatyczne, psychiczne i motoryczne do uzyskania w przyszoci wysokich wynik坦w sportowych. Dob坦r i selekcja oznacza kompleks zagadnie pomiarowo- metodycznych, kt坦rych celem jest ocena przydatnoci osobnika do szkolenia na kolejnych etapach i powalajcych na prognozowanie jego przyszych wynik坦w. Jest to cigy, dynamiczny i kierowany proces, kt坦rego kryteria zmieniaj si i zaostrzaj w miar wzrostu zaawansowania sportowego zawodnika. Zadaniem tego procesu jest tak甜e wskazanie modemu czowiekowi najlepszej dla niego postaci uczestnictwa w kulturze fizycznej.
- 4. NABR VS. SELEKCJA Nab坦r (dob坦r) polega na tworzeniu i powikszaniu grup treningowych. Selekcja natomiast jest dziaaniem polegajcym na eliminowaniu ze szkolenia os坦b nie rokujcych szans na sukcesy sportowe.
- 5. NABR Postpowanie, kt坦re umo甜liwia wyonienie osobnik坦w w odpowiednim wieku najbardziej utalentowanych oraz rokujcych rozw坦j cech i waciwoci niezbdnych do osignicia w przyszoci wysokiego poziomu spor- towego.
- 6. Podejmujc te dziaania nale甜y najpierw zainicjowa szereg dziaa promocyjno-organizacyjnych, kt坦re pozwol na stworzenie klimatu zainteresowania sportem. Takie przedsiwzicia wpyn na ukierunkowanie kandydat坦w do sportu i okrelonych dyscyplin, zgodnie z ich zainteresowaniami.
- 7. Aby to osign nale甜y: Rozwija dziaalno uwiadamiajc i promocyjn, celem kt坦rej jest ksztatowanie zainteresowa sportowych oraz zdrowotnych i kreacyjnych wartoci sportu; Upowszechnia wiedz o r坦甜norakich dyscyplinach oraz wzory uczestnictwa w nich; Okreli wstpn przydatno danego dziecka do uprawiania sportu; Wskaza kandydatom dyscypliny, do kt坦rych s predysponowani.
- 8. Formy wykorzystywane w DOBORZE: Kontakty z nauczycielem wychowania fizycznego (obserwuje uczni坦w przez du甜szy czas, orientuje si, kt坦re osoby wykazuj wy甜sz od przecitnej sprawno i zainteresowanie sportem). Obserwacja zawod坦w szkolnych (zachcanie wybijajcych si jednostek do udziau w treningach zorganizowanych). Ogoszenia w rodkach masowego przekazu o przyjciach do grup treningowych (podanie wymaganego wieku i orientacyjnych warunk坦w fizycznych).
- 9. SELEKCJA Kolejna faza, zwykle nastpujca w trakcie szkolenia np. po roku obserwacji. Jest procesem dziaa dynamicznych oraz kierowanym, w kt坦rym zmierza si do wyboru osobnik坦w posiadajcych optymalne warunki morfologiczne, psychiczne i sprawnociowe do osigania w przyszoci wysokich wynik坦w sportowych.
- 10. SELEKCJA Uwarunkowana wiekiem - dotyczy dzieci i modzie甜y. Obejmuje cechy i waciwoci psychofizyczne. Odbywa si etapowo w procesie wieloletniego szkolenia.
- 11. SPOSOBY SELEKCJI SPORTOWEJSPOSOBY SELEKCJI SPORTOWEJ SELEKCJA NATURALNA SELEKCJA ZORGANIZOWANA RODZAJE SELEKCJI
- 12. SELEKCJA NATURALNA Polega na kierowaniu do okrelonej dyscypliny tych zgaszajcych si, kt坦rzy w modym wieku charakteryzuj si wy甜szym od redniego poziomem czynnik坦w odgrywajcych w danej dyscyplinie decydujc rol. Do grup szkoleniowych przyjmuje si wszystkich zainteresowanych zo甜eniem dobrowolnej rezygnacji z wyczynu na rzecz sportu dla wszystkich (np. z braku postp坦w, zmiany zainteresowa).
- 13. SELEKCJA ZORGANIZOWANA Charakteryzuje si tym, 甜e wyb坦r i kwalifikowanie osobnik坦w najpierw do sportu, a potem do poszczeg坦lnych dyscyplin odbywa si na podstawie wynik坦w bada, ocen i obserwacji. W tym celu wykorzystuje si wska添niki morfologiczne, fizjologiczne, psychofizjologiczne i pedagogiczne.
- 14. Schemat zale甜noci midzy liczb wiczcych a stopniami specjalizacjiSchemat zale甜noci midzy liczb wiczcych a stopniami specjalizacji w selekcji naturalnej (a) i kierowanej (b).w selekcji naturalnej (a) i kierowanej (b). 添r坦do: Sozaski H. Podstawy teorii treningu sportowego
- 15. ETAPY SELEKCJI
- 16. SELEKCJA WSTPNA Na etapie szkolenia wszechstronnego - okrela si potencja i perspektywiczne mo甜liwoci dziecka oraz celowo uprawiania okrelonej dyscypliny w oparciu o stan zdrowia, wska添niki anatomiczno- morfologiczne, psychofizjologiczne i fizjologiczne.
- 17. SELEKCJA WACIWA Na etapie szkolenia ukierunkowanego - nastawiona na okrelenie potencjalnych zdolnoci kandydata do osigania wysokich wynik坦w na kolejnych etapach szkolenia w danej dyscyplinie w oparciu o kryteria pierwszego etapu, uzupenione o parametry umo甜liwiajce ocen tempa d甜enia do mistrzostwa, stopie opanowania techniki, zdolno utrzymywania w czasie osignitego poziomu wynik坦w.
- 18. SELEKCJA SPECJALISTYCZNA Na etapie przygotowania specjalnego rozpoznaje si mo甜liwoci osigania wynik坦w klasy midzynarodowej i efektywnoci walki sportowej na najwy甜szym stopniu trudnoci. Wykorzystuje si wska添niki trenerskie i psychologiczne, kt坦re pozwalaj na okrelenie stabilnoci mistrzostwa sportowego w obliczu pojawiajcych si zak坦ce natury fizycznej i psychicznej.
- 19. A w praktyce Rozwizania organizacyjno - metodyczne kolejnych etap坦w selekcji: PreselekcjaPreselekcja - wszechstronna obserwacja dzieci ju甜 w najmodszym wieku (przed rozpoczciem szkolenia). Selekcja wstpnaSelekcja wstpna - kierowanie do wszechstronnego szkolenia, poszukiwanie uzdolnionych sportowo (bez specjalizacji); do wstpnego sprawdzianu wykorzystuje si m.in. badanie stanu zdrowia, uzdolnie ruchowych i sprawnoci fizycznej.
- 20. Selekcja waciwaSelekcja waciwa - jednostki najbardziej uzdolnione o szczeg坦lnych predyspozycjach kierowane s do kon- kretnych dyscyplin i konkurencji, zwykle odbywa si po 2 - 4 latach szkolenia wszechstronnego i zapocztko- wuje etap szkolenia ukierunkowanego, a do poprze- dnich sprawdzian坦w kwalifikacyjnych dodaje si jeszcze ocen postp坦w szkolenia, budowy ciaa, predyspozycji psychicznych i zainteresowania sportem. Selekcja specjalistycznaSelekcja specjalistyczna - okrela si szczeg坦owo, jakie s po甜dane predyspozycje w danej dyscyplinie; jest to pocztek szkolenia specjalnego.
- 22. Do podstawowych kryteri坦w selekcyjnych zalicza si:
- 23. Stan zdrowia Kwalifikacja przez lekarza specjalist: badania og坦lne, pr坦by wysikowe, dodatkowe badania specjalistyczne.
- 24. Skad i budowa ciaa Uwzgldnia si takie parametry jak: Masa i wysoko ciaa Proporcje Ruchomo w stawach Procentowa zawarto tkanki tuszczowej Typ budowy ciaa
- 25. Uzdolnienia ruchowe Szybko i trwao uczenia si ruch坦w. atwo, dokadno i trwao nawyk坦w ruchowych. Ocena uzdolnie poprzez obserwacje oraz testy.
- 26. Sprawno fizyczna Do oceny sprawnoci fizycznej wykorzystuje si testy, a wyniki odnosi si do norm dla danej pci i wieku.
- 27. Przykadowe testy oceny sprawnoci fizycznej chopc坦w w wieku 9 lat. 店r坦do: Sozaski H., Podstawy teorii treningu sportowego,
- 28. Dyspozycje psychiczne odporno psychiczna motywacja ambicja optymalny poziom zr坦wnowa甜enia emocjonalnego poczucie odpowiedzialnoci nastawienie na sukces radzenie sobie ze stresem i inne
- 29. Wiek Okrelenie wieku rozwojowego. W tym celu mo甜na posugiwa si metodami: Wiek szkieletowyWiek szkieletowy-rentgenogram koci nadgarstka i por坦wnanie z atlasem norm. Ocena rozwoju wt坦rnych cech pciowychOcena rozwoju wt坦rnych cech pciowych-ocena rozwoju okrelonych wt坦rnych cech pciowych (np. owosienie onowe) wedug piciostopniowej skali Tannera. Wiek morfologicznyWiek morfologiczny-por坦wnanie wysokoci i masy ze rednimi normami dla populacji.
- 30. Wynik sportowy Kompleksowa ocena postp坦w zawodnika. Obserwacja tempa przyrostu wynik坦w (wykorzystanie normogram坦w mistrzostwa sportowego dla danego wieku).
- 31. Dob坦r zawodnik坦w zawsze poprzedzony jestDob坦r zawodnik坦w zawsze poprzedzony jest uwzgldnieniem wymog坦w konkretnej dyscypliny.uwzgldnieniem wymog坦w konkretnej dyscypliny. W. Wokow i W. Filin uwzgldniajc waciwociW. Wokow i W. Filin uwzgldniajc waciwoci dyscyplin wyr坦甜niaj:dyscyplin wyr坦甜niaj: dyscypliny szybkociowo - siowe - w kt坦rych sukces zale甜y od zdolnoci zawodnika do max kr坦tkotrwaych skurcz坦w mini (biegi kr坦tkie, skoki, rzuty lekkoatletyczne, podnoszenie ci甜ar坦w ). cykliczne dyscypliny sportu, kt坦re charakteryzuj si przede wszystkim wytrzymaoci (pywanie, kolarstwo, wiolarstwo, biegi narciarskie, y甜wiarstwo, biegi na rednie i dugie dystanse).
- 32. zo甜one technicznie dyscypliny sportu, wymagajce du甜ej koordynacji, precyzji, wyrazistoci ruch坦w zawodnika (gimnastyka sportowa, gimnastyka artystyczna, akrobatyka, y甜wiarstwo figurowe). sporty walki wymagaj od zawodnika wysokiego poziomu cech szybkociowo - siowych, opanowania arsenau rodk坦w technicznych, umiejtnoci realizacji tych rodk坦w w warunkach czynnego przeciwstawiania si rywala (zapasy, boks, szermierka). sportowe gry zespoowe ,gdzie niezbdnymi walorami s: zdolno operatywnego mylenia w rozwizywaniu zada motorycznych, dobry stan ukadu sensorycznego, odporno emocjonalna.
- 33. Zasadniczym kryterium doboru pocztkowego w lekkiej atletyce jest wiek rozpoczcia uprawiania sportu. Efektywno doboru mo甜e by zwikszona przy uwzgldnieniu cech stabilnych, w niewielkim stopniu zmieniajcych si w trakcie dorastania i nieznacznie podatnych na wpyw trening坦w.
- 34. Nab坦r i selekcja na przykadzie lekkiej atletyki
- 37. wiczenia kontrolne i normy do selekcji modych sprinter坦w (P. Siris, 1983)
- 38. 1. L. Koszelowa: bieg na 30m z nabiegu (3,1 s), bieg na 60m ze startu wysokiego (9,2s), skok w dal z miejsca, skok wzwy甜 z wymachem rk (40cm), tr坦jskok z miejsca (566cm), bieg na 100m ze startu niskiego (15,8s), czas reakcji i bieg z maksymaln prdkoci. Wskazana jest ocena cech psychomotorycznych wedug wska添nik坦w tapping-testu i biegu w miejscu z wysokim unoszeniem kolan (41 ruch坦w/10s). Dane w nawiasach normy kontrolne, wiadcz o wybitnych zdolnociach modych biegaczy. 2. A. Lewczenko: bieg na 30m z nabiegu i 30m ze startu niskiego. 3. Wykorzystanie przedstawionych test坦w podczas szkolenia biegaczy zalecaj r坦wnie甜: E. Arekeljan i in., J. Bodyriew i in.
- 39. Podsumowujc, mo甜na wysun wniosek, 甜e nie istnieje jeden zestaw test坦w pozwalajcy r坦甜nicowa zawodnik坦w uprawiajcych biegi kr坦tkie. Zwraca nale甜y uwag na kompleksow ocen z wykorzystaniem wielu dostpnych i uznanych narzdzi.
- 40. Trafny wyb坦r zawodnik坦w zale甜y w du甜ej mierze od sposobu selekcjonowania (m.in. wyboru rodzaju i liczby kryteri坦w) oraz zwiksza efektywno szkolenia. Selekcja bdzie trafniejsza, jeli w jej toku ujawnione zostan r坦甜nice w indywidualnym tempie rozwoju zawodnik坦w oraz rozwoju (wraz z wiekiem) zdolnoci motorycznych (siy, szybkoci, wytrzymaoci, gibkoci, koordynacji).
- 41. Skuteczno i trafno selekcji wynika nie tyle z posiadanego bezbdnego zestawu miernik坦w, lecz przede wszystkim z dugotrwaego procesu systematycznych pomiar坦w i obserwacji w poszczeg坦lnych etapach szkolenia, wszech- stronnie charakteryzujcych kierunki i tempo zmian. Konsekwencj tego jest mo甜liwo analizy prognostycznej, wyb坦r dyscypliny i ukierunkowanie oraz indywidualizacja treningu. Henryk Sozaski
- 42. Bibliografia Sozaski H. (red.) 1999. Podstawy teorii treningu sportowego. Biblioteka Trenera. COS. Warszawa. Ambro甜y T. 2007. Wprowadzenie do teorii sportowego. Poradnik metodyczny dla student坦w. Bielsko Biaa. Januszewski J., 纏arek J. 1995. Teoria sportu. Tezy wykad坦w i wicze. Wydawnictwo Skryptowe nr 129. AWF. Krak坦w. Ulatowski T. 1992. Teoria sportu . Trening. Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu. Warszawa. Zaporo甜anow W., Sozaski H., 1997. Dob坦r i kwalifikacja do sportu. Biblioteka Trenera. COS. Warszawa. Perkowski K., ledziewski D. 1998. Metodyczne podstawy treningu sportowego. Biblioteka Trenera. COS. Warszawa.