2. GEOGRAFSKI POLO貼AJ
NALAZI SE NA SAMOM ZAPADU SRBIJE.
na zapadu suva granica sa Republikom Srpskom, poev od Kozjeg
rida, do u邸a reke Dervente u Drinu
severnu stranu obavija Drinska dolina , sa stranama visokim i do
1000 m
na jugu Tara se polako spu邸ta ka Mokrogorskoj I Kremanskoj
kotlini
na istoku njenu granicu predstavlja Solotu邸ka reka I reka Pilica
183 km族. Dolina reke Dervente u donjem delu odvaja Taru i planinu
Zvezdu
3. PRIPADA DELU STAROVLAKIH PLANINA DINARSKOG SISTEMA
PROSENA NADMORSKA VISINA JE 1150 m, SA NAJVIIM VRHOM KOZJI
RID (1591 m)
NAJNI貼A KOTA JE JEZERO PERUDAC NA 316 m NADMORSKE VISINE
5. RELJEF
OSNOVNU KARAKERISTIKU RELJEFA INE DVE POVRI: VIA I NI貼A
VIA POVR IMA NADMORSKU VISINU OKO 1200 m, BLAGO NAGNUTA
PREMA S I SE
NI貼A ZARAVLJENA POVR IMA VISINU OKO 1000m,ZAUZIMA
PROSTRANSTVO UGLAVNOM OKO KALUDJERSKIH BARA
OBE POVRI PRESECAJU DOLINE REKA I POTOKA ( BELI RZAV, DERVENTA,
RAA, BRUSNIKI POTOK, KONJSKA REKA)
KARAKTERIU JE MNOGOBROJNI GEOMORFOLOKI OBLICI; PEDINE,
VRTAE, UVALE, KRAKA VRELA, VIDIKOVCI, KANJONI, KLISURE
7. ZEMLJITE
ZNATNA GEOMORFOLOKA RAZNOVRSNOST
UGLAVNOM SASTAVLJENA IZ TERCIJARNIH I DELIMINO JURSKIH
KRENJAKA, DOK JE JEDAN BROJ VISOVA I JU貼NIH STRANA OD
SERPENTINITA
RAZNOLIKOST GEOLOKOG SASTAVA, RELJEFA, DEJSTVO KLIME,
VEGETACIJE KAO I ANTROPOGENI FAKTOR USLOVILI SU VELIKU
RAZNOVRSNOST U PEDOLOKOM SMISLU
8. KAMENJARI U MALIM UVALAMA
KALUVIJUM- KALUVIJALNI NANOSI U PODNO貼JU PLANINA
KRENJAKA CRNICA(KALKOMELANOSOL) - NAGOMILANE HUMUSNE
MATERIJE U KRENJAKIM STENAMA ILI NJIHOVIM PUKOTINAMA.
STANITE PANIDEVE OMORIKE
REDZINA- HUMUSNO-AKUMULACIONI SLOJ 20-30 cm. VEOMA
PROPUSTLJIVO
SMEE ZEMLJITE(KALKOKABISOL)- TERRA FUSCA, SREDNJE DUBOKO,
GLINOVITO ZEMLJITE SA PRIMESAMA SILIKATNOG MATERIJALA,
SPOSOBNOST ZADR貼AVANJA VODE
ILIMERIZOVANO ZEMLJITE(LUVISOL)- LESIVIRANA TERRA FUSCA,
DVOSLOJNO ZEMLJITE, SILIKATNI MATERIJAL NANET PREKO SMEEG
ZEMLJITA
NA SERPENTINITIMA DVA TIPA ZEMLJITA;
humusno- silikatno
eutrino smee zemlji邸te
9. KLIMA
UMERENOKONTINENTALNI
KLIMATSKI POJAS. KLIMA
MODIFIKOVANA ZBOG UTICAJA
PLANINE I VEDEG STEPENA
VLA貼NOSTI
IZNAD TARE SE SUKOBLJAVAJU
TOPLE VAZDUNE STRUJE SA
JUGA I HLADNE SA SEVERA
TEMPERATURNA KOLEBANJA
VAZDUHA NISU VELIKA
januar do -10 属C
jul I avgust do 35 属
86 maglovitih dana
prosena godi邸nja suma padavina
od 977,3 mm
relativna vla転nost vazduha oko
83%
10. HIDROGRAFIJA
ZBOG PRETE貼NO KRENJAKOG SASTAVA SIROMANA POVRINSKIM
TOKOVIMA
PREDELI SA SERPENTINSKIM PODLOGAMA BOGATIJI IZVORIMA
PODZEMNE VODE U VIDU BISTRIH I HLADNIH IZVORA I VRELA,
FORMIRAJUDI BRZE, BISTRE I HLADNE PLANINSKE REKE I POTOKE
3 VRSTE HIDROGRAFSKIH OBJEKATA;
IZVORI I VRELA (PERUDAKO VRELO, JOKIDA VRELO)
REKE I PLANINSKI POTOCI
JEZERA (AKUMULACIJE)
14. KALUERSKE
BARE
16 km OD BAJINE BATE,
JUGOISTONI DEO TARE I
NAJPOZNATIJI TURISTIKI
CENTAR (1059m)
NA KRENJAKOJ
PODLOZI RASTU PRELEPE
UME CRNOG, BELOG
BORA, JELE, SMRE..
HOTELI OMORIKA, BELI
BOR, JAVOR
16. ZAOVINE
NALAZE SE U JU貼NOM DELU
PARKA, U CELINI POZNATOJ
KAO RAVNA TARA
U GEOMORFOLOKOM SMISLU
PREDSTAVLJA SPONU TARE SA
ZLATIBORSKIM MASIVOM I
MOKROGORSKOM KOTLINOM
POZNATE SU KAO MESTO GDE
JE PRONAENA PANIEVA
OMORIKA
GEOMORFOLOKE
ATRAKCIJE:
GRAD, SREDNJEVEKOVNO
UTVRENJE U DOLINI BELOG
RZAVA
MESTO CRKVINE I OSTACI
CRKVE BAZILIKE
IZLETNIKI VIDIKOVCI
(ZMAJEVAC, BELA VODA I
GAVRAN)
18. CRNI VRH
POKRIVA JUGOZAPADNE
PREDELE NACIONALNOG
PARKA, I DEO GRANICE
IZMEU SRBIJE I REPUBLIKE
SRPSKE
U MEOVITIM UMAMA
JELE, SMRE, BORA, BUKVE,
PANIEVE OMORIKE,
JASIKE, BREZE SU
REZERVATI
錫CRVENE STENE
錫BILO
錫LJUTI BREG SA 24 VRSTA
貼BUNOVA I 33 VRSTA
ZELJASTIH BILJAKA
MRE貼A UMSKIH PUTEVA
POGODUJE PLANINSKIM
BICIKLISTIMA
19. ZVEZDA PLANINA
KRUNA NACIONALNOG PARKA U
SEVEROZAPADNOM DELU
MASIVA TARE
U ISTOIMENOM REZERVATU I
REZERVATIMA
BRUSNICA
KARAULA TULA, NALAZE SE
JEDNA OD POSLEDNJIH STANITA
TERCIJARNIH BILJNIH VRSTA,
RETKIH I VREDNIH 貼IVOTINJA I
PTICA
TAKOE OVDE SE DOLAZI NA
VIDIKOVAC SA POGLEDOM NA
BOSNU I JEZERO PERUAC
21. PERUAC
TURISTIKO NASELJE NA
DESNOJ OBALI DRINE, 13 km
OD BAJINE BATE
NAJPOZNATIJE JE PO HE,
ODNOSNO PO JEZERU KOJE
JE NAPRAVLJENO ZARAD
OVE HIDROELEKTRANE
U NASELJU POSTOJI
NEKOLIKO RESTORANA,
KAFIA, VILA PERUAC I
RESTORAN VRELO
23. NACIONALNI PARK JE PROGLAEN
ISTORIJAT
TEK 1981. GODINE
NACIONALNOG
PARKA 19 200 ha
NAZIV PLANINE UPUUJE NA
ILIRSKO PLEME AUTARIJATA
PARK OBILUJE ARHEONOKIM
NALAZITIMA KOJA DATIRAJU OD
NEOLITA DO SREDNJEG POZNOG
DOBA
SREDNJEVEKOVNO UTVRENJE
SOLOTINIK I MANASTIR RAA
ZADU貼BINA KRALJA DRAGUTINA
NEMANJIA
24. FLORA NACONALNOG PARKA
OUVANA OAZA PRIRODE SA 1/3 FLORE SRBIJE. OKO 1100 VRSTA
30 endeminih taksona i jo邸 21 vrsta koje su zbog svoje retkosti stavljene
pod za邸titu
80% OD SVIH UMSKIH POVRINA SU MEOVITE ZAJEDNICE SA SMROM,
JELOM I BUKVOM
40 razliitih fitocenoza li邸darskog, li邸darsko-etinarskog i etinarskog tipa
29. LIDARSKO- ETINARSKE UME
reliktna 邸uma bukve, jele i smre (Piceo-Abieti-Fagetum)
Abies alba
Picea abies
30. NAJVEDU VREDNOST I SPECIFINOST IMAJU UME U KOJIMA JE JEDAN OD
GRADITELJA PANIDEVA OMORIKA (Picea omorika)
RAZVIJA SE NA EKOLOKI
VRLO RAZLIITIM
STANITAMA, MEAJUDI SE
SA POTPUNO RAZLIITIM
VRSTAMA LIDARA I
ETINARA
INTERESANTNO STANITE NA
CRVENOM POTOKU GDE
GRADI ZAJEDNICU Alno-
Piceetum omorikae SA
CRNOM JOHOM
Alnus glutinosa
31. OD ISTIH ETINARSKIH UMA ZASTUPLJENE SU
邸ume crnog bora na serpentinitima (Erico-Pinetum nigrae
serpentiniticum)
邸ume belog bora na serpentinitima (Erico-Pinetum sylvestris
serpentinicum)
me邸ovite beloborovo-crnoborove 邸ume (Pinetum sylvestris-nigrae
serpentinicum)
iste zajednice smre(Piceetum abietis montanum i Piceetum
abietis serpentiniticum).
32. OD ZNAAJNIH RELIKTNIH VRSTA DRVEDA I 貼BUNOVA TU SU JO I:
Tisa (Taxus baccata)
HILJADU GODINJE DRVO IJA
POJEDINANA I RETKA STABLA
DOSTI貼U VISINU I DO 25
METARA
33. Zelenika (bo転ikovina) zimzeleni
転bun ili do 10 m nisko drvo
mediteranskog i atlanskog
rasprostranjenja. Moguce ga je naci
na prelazima izmedu potiske
subalpske klime od 850 do 900 m
nadmorske visine na
severoistocnoj strani masiva Tara.
Takode tercijarni relikt zakonom
za邸ticena vrsta.
Ilex aquifomium
35. Jeremiak- je takoe
endemina vrsta,
opojnog mirisa,
stavljena pod za邸titu
dr転ave. Mogue ga je
pronai u svim borovim
zajednicama, crnog,
belog bora i crnju邸i.
Predstavlja tercijarni
relikt. Daphne blagayana
36. Gentiana lutea
貼uta lincura vrlo retka gotovo
iscrpljena vrsta na ovom podrucju. Kao
omiljeni narodni lek masovno je vaden
koren tako da je blizu potpunog
i邸cezavanja zbog cega je stavljen pod
strogu 転astitu.
37. LEKOVITE BILJKE NA TARI
Allium ursinum
ISTI 貼ELUDAC, CREVA I
KRV.
ESENCIJA POBOLJAVA
PAMENJE, KOD
NESANICE I SRANIH
SMETNJI.
VINO DOBRO ZA STARIJE
LJUDE
39. Oxalis acetosella
SMETNJE USLED
貼ELUDANE KISELINE.
POREMEAJI KOD
VARENJA.
KOD 貼UTICE, UPALE
BUBREGA, OSIPA NA
KO貼I, ALI I KOD
UNUTRANJIH I
SPOLJANJIH TUMORA
40. DELUJE UMIRUJUE,
ANTISEPTIKI.
ZA BOLESTI JETRE I
BUBREGA. LEI GOVORNE
SMETNJE, NEMIRAN SAN,
NAPADE, HISTERIJE,
MESEARENJE.
ZA LEENJE RANA, KRASTI,
OSIPA U OBLIKU ULJA.
GREJE I REGENERIE KO貼U
Hypericum perforatum
41. REDUA-DO KRAJA
SMRAK- U RANO MAJA, PO IVICAMA
PPOLEE U PTROREENIM
UMA
UMAMA
VRGANJ-U LETO I LISIARKA KOJA RASTE U
JESEN PO GRUPAMA PO TRAVI,
LIARSKIM I MAHOM PO BOROVIM I
ETINARSKIM ETINARSKIM
UMAMA
42. FAUNA NACIONALNOG PARKA
U SLO貼ENIM ZAJEDNICAMA FAUNA NACIONALNOG PARKA JE VEOMA
BOGATA SA 56 VRSTA SISARA I 153 VRSTA PTICA
U NE TAKO DAVNOJ PROSLOSTI OVEK JE SVOJEM DELOVANJEM BITNO
IZMENIO KRAKTER NJIHOVIH ZAJEDNICA, TO JE UTICALA NA SMANJENJE
BROJNOSTI, ILI AK POTPUNO IEZAVANJE POJEDINIH VRSTA DIVLJAI
ZBOG TOGA SU NEKE VRSTE POSEBNO ZATIENE KAO TO SU
44. Suri orao koji je
mestimicno ili sasvim
istrebljen ,i ovde ga ima
u manjem broju nego
ranije
Sivi soko se u na邸oj
zemlji gnezdi na vrlo
malo mesta. Na Tari je
takode proreden.
Pojedini primerci
zastupljeni su na
Sokolini u kanjonu Race
45. Veliki tetreb koji je
prakticno potpuno potisnut
sa Tare gde je u pro邸lom
veku 転iveo u velikom
broju.
umska 邸ljuka nekad na
ovim prostorima doletala
na Taru na treseti邸te Crveni
potok kod Mitrovca
gde je i sada prisutna
46. Tara, boginja meu planinama, jedan je od najlep邸ih nacionalnih parkova u
Evropi.
Stara legenda ka転e da je zbog neponovljive lepote bog Tar izabrao planinu
Taru da na njoj provede svoj bo転anski 転ivot, po kome planina i dobi ime.
Iako je nacionalni park tek od 1981. godine, na sreu, urbanizcija je zaobi邸la
ovu zelenu lepoticu. Treba doi i uveriti se u jedinstvene priroden lepote
ove planine.