Neolítico e idade dos metais
- 1. O NEOLÍTICO Agora vou ser eu (un home do NEOLÍTICO) quen vos vai seguir contando o que pasou en momentos máis avanzados da Prehistoria… ¿Queredes saber cando e como se iniciou este novo periodo…? Estade moi atentos que, agora mesmo, volo vou contar…
- 2. Hai uns 10.000 anos a humanidade aprendeu a cultivar a terra e a domesticar animais, nacendo así, a agricultura e a gandería. Por primeira vez, os homes e mais as mulleres comezamos a producir alimentos -sen limitarnos a recoller aqueles que a natureza nos ofrecía…-. Deixamos de ser nómades e fixémonos sedentarios (establecendo poboados permanentes). Os poboados estaban situados a carón dos campos de cultivo para poder vixiar a colleita e coidar -ao mesmo tempo- dos animais domésticos. As paredes das cabanas estaban feitas de barro e tiñan o teito cuberto de canas e pólas; empregábamos tamén troncos de madeira.
- 3. Observando a natureza, os homes prehistóricos aprendemos o ciclo do crecemento das plantas (comprobando que se plantabamos unha semente, esta xermolaba e daba froitos que podiamos recoller).
- 4. Os cereais (trigo, centeo, arroz, millo…) e as legumes (lentellas, garavanzos e chícharos) foron as primeiras plantas que se cultivaron.
- 5. Para realizar as tarefas do campo, elaboramos novos utensilios ou trebellos (machadas de pedra que empregabamos para cortar a madeira; fouciños -de pedra e madeira- para segar os cereais; muíños de pedra para triturar o trigo e obter fariña…).
- 6. A gandería xurdiu da necesidade de poder sacrificar animais cando escaseaba a caza. Os primeiros gandeiros comezaron a ter animais vixiados e encerrados (o can foi un dos primeiros animais que se domesticaron; despois domesticáronse cabras e ovellas, e máis tarde, os porcos).
- 7. Continuamos practicando a caza, pero agora comiamos prioritariamente os animais que domesticabamos.
- 8. Da necesidade de gardar os alimentos, de cocelos e de transportalos, naceu a cestería e a cerámica.
- 9. A invención do fuso para fiar e do tear para tecer, permitiu o aproveitamento de fibras naturais -coma a la e mailo liño- para mellorar a vestimenta.
- 10. Perfeccionouse o instrumental, puíronse as pedras… Por iso ó Neolítico chámaselle tamén a Idade da Pedra Pulimentada.
- 11. Ademais, utilizáronse outros materiais para facer utensilios (por exemplo o óso e o marfil). Fixemos arpóns e melloramos as machadas.
- 12. Hai uns 6.000 anos tivo lugar a aparición da metalurxia. Os seres humanos aprendimos a utilizar metais para a elaboración de ornamentos, armas e trebellos (espadas, machadas, eixadas, fouces…). Os obxectos de metal eran moito máis resistentes que os que se fabricaban con pedra. Os primeiros metais que se utilizaron foron o ouro, a prata e o cobre (que podíamos moldear golpeándoos en frío cun martelo). Esta etapa da Prehistoria coñécese co nome de IDADE DOS METAIS.
- 13. Na Idade dos Metais producíronse tres inventos de gran importancia que fixeron máis doada a vida das persoas: • A roda (fixo posible a construción de carros tirados por animais). • A vela (fixo posible que os barcos se moveran grazas á forza do vento). Construíronse embarcacións máis grandes que permitiron trasladar a máis persoas e mercadorías. • O arado (permitiu labrar grandes extensións de terra a maior velocidade).
- 14. As aldeas situadas en zonas onde había abundancia de metais, medraron, convertíndose así en pequenas cidades. As cidades estaban rodeadas de murallas de pedra e organizábanse en torno a un xefe. Nas cidades apareceron novos oficios como guerreiros, comerciantes ou mercaderes.
- 15. É propio desta época o fenómeno do Megalitismo. Os monumentos megalíticos son grandes estruturas de pedra elevadas polo home a partir de finais do Neolítico e sobre todo durante a Idade dos Metais (localizados xeograficamente na Europa atlántica e mediterránea). Os monumentos megalíticos construíronse con grandes pedras (que se trasladaban coa axuda de troncos e cordas) denominadas “megálitos”. Para facelos necesitábanse moitas persoas. Os tres tipos principais de monumentos megalíticos son: os menhires, os dolmens e os cromlechs.
- 17. Un menhir é un bloque de pedra chantado no chan. Para a súa construción necesitábase da colaboración de moitas persoas. Axudándose de troncos de árbore, arrastraban a gran lousa ata unha zanxa -previamente aberta no chanonde deixaban caer o monolito.
- 21. Os cromlechs son alineacións circulares de varios menhires utilizados como santuarios ou observatorios astronómicos.
- 24. Dolmen de Dombate Os dólmens son cámaras funerarias formadas por paredes de grandes pedras verticais que sosteñen a outras lousas horizontais a modo de teitume. Diante da cámara pode haber un pasillo ou corredor construído do mesmo xeito. Os dólmenes adoitaban cubrirse de terra formando un túmulo.
- 27. As lousas verticais quedaban encaixadas en zanxas previamente excavadas no chan.
- 28. Para elevar as lousas horizontais construíanse rampas de terra polas que se arrastraban ata a súa posición definitiva. Como xa dixen antes, unha vez construído o dolmen, cubríase de terra formando un túmulo.
- 30. Outra manifestación artística propia desta época, son os PETRÓGLIFOS (que son gravados feitos sobre ro-chas ao aire libre). A cronoloxía dos gravados parte do Neolítico chegando ata a Idade de Ferro (aínda que a maioría deles sitúanse na Idade de Bronce).
- 31. Estou seguro de que estaredes impacientes por saber máis cousas sobre os petróglifos… Pois non hai ningún problema… ¡Só tedes que consultar a seguinte unidade didáctica…! ¡Mans á obra, amiguiños/as…!