Nota geografi ting 1
- 1. BAHAGIAN A : KEMAHIRAN GEOGRAFI UNIT 1 KEDUDUKAN Kedudukan atau lokasi ialah tempat letaknya sesuatu titik, ciri atau objek. Kedudukan boleh dinyatakan secara koordinat atau secara relatif Koordinat adalah satu sistem nombor rujukan yang dirujuk kepada titik persilangan lajur (garis menegak) dan baris (garis melintang). Koordinat digunakan untuk menunjukkan kedudukan sesuatu titik, ciri atau objek dalam ruang yang sempit seperti pelan atau peta mudah. Apabila menyatakan kedudukan secara koordinat, angka bagi lajur dinyatakan terlebih dahulu diikuti angka bagi baris. Lajur ialah baris objek yang dikira dari kiri ke kanan manakala baris ialah susunan objek yang dikira dari hadapan ke belakang. Baris Lajur 1.1 MEMAHAMI KEDUDUKAN RELATIF DALAM KELAS Kedudukan relatif atau bandingan ialah kedudukan sesuatu objek atau ciri yang dirujuk kepada ciri-ciri lain yang berhampiran dengannya. Objek yang digunakan untuk mengenal pasti kedudukan sesuatu tempat atau ciri dikenali sebagai titik rujukan. Contoh : Nama Murid Kedudukan Afiq : Di Baris hadapan Peter : Di Belakang Afiq Balan : Di Kiri Afiq Rajini : Di Kanan Afiq Farah : Dekat dengan tingkap Kedudukan Peter, Balan dan Rajini dapat ditentukan dengan merujuk kepada kiri, kanan dan belakang tempat duduk Afiq. Oleh itu tempat duduk Afiq menjadi titik rujukan. Manakala kedudukan Farah dapat ditentukan dengan merujuk kepada tingkap. Oleh itu tingkap menjadi titik rujukan 1.2 MEMAHAMI KEDUDUKAN RELATIF DI LAPANGAN
- 2. Penggunaan koordinat dapat menentukan kedudukan sesuatu titik, ciri atau objek dengan tepat. Kedudukan ini dikenali sebagai kedudukan mutlak. Kedudukan relatif juga boleh digunakan untuk menggambarkan ciri atau objek di kawasan yang lebih luas. Lazimnya objek yang lebih dikenali ramai dijadikan sebagai titik rujukan. 1.3 RUMUSAN UNIT 2 ARAH Arah ialah kedudukan satu titik dari titik yang lain. Setiap peta mesti mempunyai tanda arah untuk menyatakan kedudukan relatif sesuatu tempat dari tempat yang lain. Arah mata angin yang utama ialah: Utara Selatan Timur Barat Keempat-empat mata angin utama boleh dipecahkan kepada empat mata angin perantaraan iaitu: Timur Laut ialah antara Utara dengan Timur. Tenggara ialah antara Timur dengan Selatan. Barat Daya ialah antara Selatan dengan Barat. Barat Laut ialah antara Barat dengan Utara.
- 3. Anda dapat menentukan arah mata angin dengan berpandukan matahari dengan cara berdiri dan depakan tangan kanan ke arah matahari terbit dan tangan kiri ke arah matahari terbenam. Anda sekarang mengadap arah utara dan membelakangkan arah selatan. Tangan kiri anda menunjukkan arah barat sementara tangan kanan anda menunjukkan arah timur. Walau bagaimanapun, anda dapat menentukan kelapan-lapan arah mata angin ini dengan lebih mudah dan tepat dengan menggunakan kompas. 2.1 MENJELASKAN ARAH DENGAN MENGGUNAKAN KOMPAS Apakah Kompas? Kompas menggunakan tarikan magnet bumi Terdapat arah mata angin di permukaan kompas ( 16 arah) Terdapat tanda utara (U) Terdapat bacaan bearing dalam nilai sudut (0°) Kompas mengandungi satu jarum yang sentiasa menunjukkan arah utara - selatan. Salah satu hujung jarum bertanda merah 2.2 MENENTUKAN KEDUDUKAN DALAM PETA LAKAR Panduan Lukiskan garis lurus utara- selatan selari merentasi titik ukuran. Lukis garis lurus bersilang dengan garis utara-selatan tadi. Lukis garis lurus di antara utara dengan barat. Lukis garis lurus di antara utara dengan timur. Arah kedudukukan tempat-tempat di sekitar titik ukuran dalam rajah di atas (Bulatan Merah) Sekolah terletak di sebelah utara Bukit terletak di sebelah timur Pemancar terletak di sebelah selatan Ladang Getah terletak di sebelah barat
- 4. Tasik terletak di sebelah timur laut Sawah padi terletak di sebelah tenggara Kilang terletak di sebelah barat daya Masjid terletak di sebelah barat laut 2.3 RUMUSAN UNIT 3 SKALA DAN JARAK Skala ialah ukuran yang digunakan dalam peta untuk mewakili ukuran sebenar di permukaan bumi. Skala dapat ditunjukkan dalam beberapa cara di atas peta. Satu daripadanya ialah skala lurus atau skala linear. Skala lurus ditunjukkan sebagai satu garis yang dibahagikan kepada beberapa bahagian yang sama mengikut unit sukatan tertentu. Skala lurus terdiri daripada skala lurus mudah dan skala lurus penuh. Contoh rajah skala : Skala Lurus Mudah Skala Lurus Penuh
- 5. 3.1 MEMAHAMI JARAK Jarak ialah jauh di antara dua tempat. Jarak dapat diukur daripada segi jarak mutlak dan jarak relatif . Jarak mutlak ialah jarak tepat dan tidak akan berubah dalam jangka masa tertentu dan dinyatakan dalam unit meter atau kilometer. Jarak relatif atau bandingan adalah berubah dan boleh diukur daripada segi masa dan kos. Jarak sebenar di atas muka bumi boleh dilukis dalam peta dengan menggunakan skala. Jarak Mutlak Jarak yang diukur dalam meter atau kilometer membolehkan kita mengetahui sama ada sesuatu tempat itu jauh atau dekat dari tempat yang lain. Alat yang biasanya digunakan untuk mengukur jarak sebenar ialah pita ukur dan pita roda. Misalnya: Perjalanan dari Kuala Lumpur ke …. Jarak Jauh Alor Setar 481 kilometer Butterworth 381 kilometer Ipoh 217 kilometer Johor Bahru 357 kilometer Kota Bharu 658 kilometer Jarak Relatif Jarak juga boleh diukur dari segi masa (dalam jam dan minit) dan kos. Pada umumnya, semakin jauh jarak mutlak di antara dua tempat, semakin besar jarak relatifnya (dari segi kos dan masa). Contoh: Perjalanan Ke Sekolah Jarak Jenis Jarak Relatif Mutlak Pengangkutan Masa Kos Kereta 5 minit RM 1.00 2 km Bas 10 minit RM .50 Basikal 20 minit - 3.2 RUMUSAN
- 6. UNIT 4 GRAF Data ialah butir-butir atau maklumat yang dikumpulkan semasa kerja luar untuk direkodkan dalam sesuatu bentuk. Di antara contoh data yang digunakan dalam geografi ialah data jarak, bilangan penduduk, hujan, suhu dan lain-lain. Biasanya jadual dan graf digunakan untuk menyusun data supaya lebih tersusun, lebih mudah difahami dan kelihatan menarik. 4.1 MEMBINA DAN MENYUSUN MAKLUMAT DALAM BENTUK JADUAL Jadual merupakan satu cara yang mudah bagi merekod data. Langkah-langkah menyedia dan menbina jadual: a) Mengumpulkan data yang diperlukan dengan menggunakan kaedah yang sesuai. b) Contoh : Mengumpul data tentang cara pelajar Tingkatan 1 Iltizam SMK Dato' Seri Wan Mohamed, Gerik datang ke sekolah. c) Data yang dikumpulkan ditunjukkan seperti di bawah: Bil Nama Pelajar Cara Datang Ke Sekolah 1 Abdullah B. Razali Berjalan kaki 2 Adnan B. Yahya Kereta 3 Ahmad Tarmizi B.Harun Bas
- 7. 4 Ali B. Zakaria Bas 5 Ibrahim B. Ismail Motosikal 6 Mohamad Subri B. Mohd Jelani Bas 7 Mohamad Yusuf B. Abd. Halim Basikal 8 Norliza Bt. Alias Motosikal 9 Nor Syafirah Bt. Mohd Razali Bas 10 Nor Fazlin Bt. Mohd Faezol Berjalan kaki Jadual : Senarai nama dan cara pelajar Tingkatan 1 Iltizam datang ke sekolah Susun semula data dalam bentuk jadual dan berikan tajuk yang sesuai seperti berikut : Cara Datang Ke Sekolah Bilangan Pelajar Bas 4 Berjalan kaki 2 Kereta 1 Motosikal 2 Basikal 1 Jumlah 10 Jadual : Cara pelajar Tingkatan 1 Iltizam datang ke sekolah 4.2 GRAF GARISAN MUDAH Graf garis sesuai digunakan untuk menggambarkan maklumat seperti perubahan suhu, tekanan udara, pertumbuhan penduduk, pasaran saham dan sebagainya. 4.3 MENTAFSIRKAN JADUAL, GRAF BAR MUDAH DAN GRAF GARISAN Maklumat yang terdapat dalam jadual dan graf biasanya padat dan ringkas. Oleh itu jadual dan graf boleh ditafsirkan untuk mendapatkan maklumat yang lebih terperinci. Untuk mentafsir maklumat dalam jadual dan graf, terdapat beberapa perkara yang perlu diberi perhatian. Antaranya ialah tajuk jadual dan graf. Selain tajuk, perkara-perkara lain yang perlu dilihat adalah sperti berikut:
- 8. Jadual dan Graf Perkara-perkara penting dalam membuat pentafsiran Jumlah Nilai maksimum Jadual Nilai minimum Nilai purata (sekiranya dikehendaki) Butir-butir pada paksi mendatar dan menegak Bar-bar Graf Bar Mudah Nilai maksimum Nilai minimun Butir-butir pada paksi mendatar dan paksi menegak Titik-titik yang menyambungkan garisan Nilai maksimum Graf Garisan Nilai minimum Nilai purata Julat 4.4 RUMUSAN UNIT 5 PETA
- 9. Ciri-ciri fizikal dan budaya sesuatu kawasan direkodkan dalam peta dengan menggunakan: a) Simbol b) Warna c) Singkatan Penggunaan simbol, warna, dan singkatan memudahkan pentafsiran peta. Selain itu, lebih banyak maklumat dapat direkodkan dalam peta. Petunjuk disediakan untuk menerangkan ciri-ciri yang diwakili oleh setiap simbol, warna, dan singkatan yang digunakan. Sesebuah peta yang lengkap harus mempunyai perkara- perkara yang berikut: a) Tajuk ringkas b) Arah mata angin c) Skala peta d) Petunjuk peta 5.1 MELUKIS PETA LAKAR Bagi melukis peta dengan tepat, perkara-perkara berikut perlu dilakukan: Pilih simbol dan singkatan yang sesuai. Guna warna yang betul. Ciri Geografi Warna Tanah rendah Hijau Tanah tinggi Oren / coklat Kawasan perairan Biru Pastikan ciri dalam peta mempunyai label yang betul dan tepat. Masukkan arah mata angin. Lukis skala lurus yang sesuai. Masukkan juga petunjuk peta. 5.2 MENTAFSIRKAN PETA LAKAR Perkara-perkara yang perlu diperhatikan semasa mentafsir peta topografi
- 10. Perkara Kepentingan Memberikan satu gambaran am tentang perkara Tajuk peta yang ditunjukkan dalam peta Memudahkan untuk menentukan arah bagi sesuatu Arah mata angin tempat dalam peta Membantu kita mengira jarak dan keluasan sebenar Skala peta sesuatu tempat dalam peta Petunjuk menerangkan simbol-simbol budaya dan Petunjuk fizikal yang digunakan dalam peta Garisan grid dan Panduan grid boleh digunakan untuk menyatakan Panduan Grid kedudukan sesuatu tempat dengan tepat 5.3 RUMUSAN TEMA 1 : BENTUK MUKA BUMI DAN POTENSINYA UNIT 6 BENTUK MUKA BUMI
- 11. Jenis-Jenis Lipatan Gunung Lipat Muda Gunung Lipat Tua Terbentuk kira-kira 35 juta tahun Terbentuk kira-kira 200 hingga 350 juta dahulu tahun dahulu Kebanyakannya amat tinggi, tidak Kebanyakannya agak rendah, kurang sekata dan kasap daripada 2000 meter dari aras laut kerana telah mengalami proses penggondolan Contoh: Banjaran Himalaya, Banjaran Contoh: Banjaran Ural, Pergunungan Andes, Banjaran Rocky, Banjaran Alps Appalachian, Banjaran Pemisah Besar dan dan Banjaran Atlas Pennines. Bentuk Muka Ciri Kepentingan Contoh Kawasan Bumi Timbunan pasir dan batu Port Dickson, Negeri kelikir sepanjang kawasan Kawasan pelancongan Sembilan Pinggir pinggir laut. dan perkelahan Pantai Cahaya Bulan Pantai Mempunyai permatang pasir Kawasan penanaman Kelantan yang panjang, indah dan kelapa Bati Feringhi Pulau Pinang bersih. Membekalkan sumber kayu bakau. Sekitar muara Sungai Perak, Kawasan pinggir laut yang Pantai Tempat pembiakan Perak dilanda oleh air laut. Berlumpur Ditumbuhi pokok bakau hidupan laut seperti Muara Sungai Rejang, ketam, kerang dan Sarawak ikan. Sebuah daratan yang Kawasan pelancongan. Pulau Langkawi, Kedah dikelilingi oleh laut. Pelabuhan perikanan. Pulau Terbentuk akibat kenaikan Pulau Tioman, Pahang Pelabuhan Pulau Redang, Terengganu dan kejatuhan aras laut antarabangsa Daratan yang menganjur Tanjung Bidara, Melaka kelaut Kawasan rekreasi dan Tanjung Terdiri dari lapisan batuan pelancongan Tanjung Dawai, Kedah Tanjung Datu, Sarawak keras yang tahan hakisan Teluk Kemang, Negeri Kawasan antara dua tanjung Petempatan nelayan Sembilan Menganjur masuk ke daratan Tapak pelabuhan Teluk Kawasan perikanan Teluk Ramunia, Johor Terlindung daripada tiupan Teluk Kimanis, Sabah angin dan ombak Kawasan perkelahan Teluk Mahkota Pahang Condong samada ke arah Kawasan rekreasi dan Tebing Tinggi Kudat, Sabah Tebing lautan atau daratan pelancongan Tebing Tinggi Tanjung Tinggi Bercerun curam Tapak rumah api Bungah, Pulau Pinang Batuan keras Bahagian dasar laut yang Kawasan perikanan Kawasan pinggir laut di cetek lanjutan dari pinggir Kawasan pantai timur Semenajung Pentas Benua laut perlombongan Malaysia, Sabah dan Kedalaman tidak melebihi petroleum dan gas Sarawak 180 meter asli
- 12. 6.1 POLA SALIRAN Sistem saliran terdiri daripada aliran sungai utama dan beberapa cawangannya. Kawasan yang disaliri oleh sungai utama dan cawangannya dinamakan lembangan sungai. Cara cawangan sungai dan sungai utama dijalin antara satu dengan yang lain dikenali sebagai pola saliran. Terdapat beberapa pola saliran iaitu pola reranting, jejala, selari, gegelang dan jejari Jenis Pola Saliran Ciri-ciri Berbentuk seperti ranting pokok Cawangan-cawangan sungai bercantum dengan sungai utama pada sudut kurang dari sudut tepat Terdapat di kawasan yang mempunyai batuan yang sama kekerasan. Contoh: Sungai Pahang, Sungai Kelantan, Sungai Pola Saliran Reranting Rajang Terdapat di kawasan yang mempunyai lapisan batuan keras dan batuan lembut serta berselang- seli. Anak-anak sungai mengalir dan menghakis lapisan batuan lembut. Cawangan-cawangan sungai memasuki sungai utama pada sudut tepat iaitu 900 Pola Saliran Jejala Contoh: Sungai Perak Cawangan-cawangan sungai dan sungai utama mengalir secara selari atau hampir selari antara satu sama lain. Terdapat di cerun curam Pola Saliran Selari / Sejajar Contoh: Sungai Kinabatangan Cawangan-cawangan sungai mengalir menurun dari puncak gunung dan bercantum dengan sungai utama di kawasan tanah rendah. Anak-anak sungai yang baru pula akan memasuki cawangan-cawangan sungai. Pola Saliran Gegelang Berbentuk seperti jejari roda Cawangan-cawangan sungai mengalir turun menghala ke semua arah dari kemuncak sebuah bukit atau gunung. Cawangan-cawangan sungai bercantum dengan sungai utama di kawasan rendah. Pola Saliran Jejari / Sepunca Contoh: Dapat dilihat di Gunung Benom 6.2 RUMUSAN
- 13. UNIT 7 POTENSI DAN HALANGAN BENTUK MUKA BUMI TERHADAP KEGIATAN MANUSIA
- 14. UNIT 8 KESAN KEGIATAN MANUSIA TERHADAP ALAM SEKITAR TEMA 2 : CUACA DAN IKLIM SERTA PENGARUHNYA
- 15. UNIT 9 PERGERAKAN BUMI DI DALAM SISTEM SURIA Ciri Iklim Khatulistiwa Panas Dan Lembap Sepanjang Tahun Panas 270C sepanjang tahun. Suhu Julat suhu tahunan 10C – 30C. Julat suhu harian70C. Jumlah hujan tahunan kira-kira 2 600 mm Hujan Hujan sepanjang tahun. Angin Monsun Timur Laut. Angin Pengaruh angin Sumatera Bayu laut dan bayu darat. UNIT 10 PENGARUH CUACA DAN IKLIM TERHADAP KEGIATAN MANUSIA
- 16. UNIT 11 Pengaruh Manusia Terhadap Cuaca Dan Iklim