Nutrizioa. lan osoa.
- 1. Digestio-prozesua Digestio-prozesuak digestio-aparatuaren baitan gertatzen diren fenomeno guztiak biltzen ditu. Digestio-prozesuak lau fase ditu : Irenstea Zelula barnekoa Digestioa Zelula kanpokoa Xurgatzea Egestioa
- 2. Digestio-aparatu motak • Barrunbe gastrikoa • Digestio-hodia Barrunbe gastrikoa
- 3. Gas-trukea Hau da, organismoak oxigenoa hartu, metabolismoa egiteko, eta gero, metabolismoan hondakin gisa sortutako karbono dioxidoa kanporatu. Gas-trukea arnas aparatuak egiten du. Lau arnasketa mota dituzte animaliek : larruazal-arnasketa, brankia-arnasketa, trakea-arnasketa eta birika-arnasketa. Larruazal-arnasketa Brankia-arnasketa Barne-brankia eta kanpo-brankia
- 4. Birika-arnasketa Anfibio-arnasketa Hegaztien-arnasketa Trakea-arnasketa Ugaztunen-arnasketa Narrastien-arnasketa
- 5. Aire-arnasketa eta ur-arnasketa • Airean uretan baino 25 aldiz oxigeno gehiago dago. Horregatik, uretako animaliek askoz lan handiagoa egin behar dute, gas hori lortzeko.
- 6. ZIRKULAZIO-APARATU MOTAK ANIMALIETAN -Zirkulazio aparatua zer nolako hodi-sarez osatatuta dagoen, bi motak bereizten dira: 1. Zirukalazio aparatu irekia. 2. Zirkulazio aparatu itxia. Zirkulazio aparatu itxiak bi motatakoak dira: Bakunak eta bikunak 1.
- 7. GARRAIOA • Organismoen zelula bakoitzera ermaten duen oxigenoa eta mantenugaiak da. • Garraioko likidoa barnealdetik zirkulatzen duena da (uraz eta proteinaz osatuta dago) • Subtantzien garraioa animalietan: • Garraiorako likidoa • Hodiak • Bihotza
- 8. Mantenugaien xurgapena • ile xurgatzaileak: ura eta gatz Mineralak lurzorutik sustraien barnealderantz igarotzeari diritzo • gas trukea: karbono dioxidoa ezinbestekoa da fotosintesia egiteko, prozesuan oxigenoa askatzen da. oxigeno horren zati bat arnasketa egiteko da, bestea atMosferara kanporatzeko • fotosintesia:zelulen kloroplastoetan gertatzen da, eguzkiaren argi energia xurgatzeko gai den pigMentu bat baitago haietan, klorofila. izerdi landua sortzen da. oxigenoa ere kanporatzen da izaki bizidunek arnasketa egiteko.
- 9. landareen nutrizioa xurgapena: ura eta gatz Mineralak Mantenugai ez organikoa landareen atal berdeetaraino garraiatzen dira ebapotranspirazioa: ostoen bidez xurgatutako ur gehiena lurrundu eta transpiratu gas trukea: hostoen estoMen bidez fotosintesia: eguzkia erabiliz substantzia ez organiloa substantzia organikoa biurtzen da
- 10. ~Metabolismoa eta arnasketa zelularra, landareetan~ •Landareen zelula guztiek izerdi landuko mantenugaiak jaso ondore,metabolismoa zelularra gertatzen da. •Mantenugai organikoen zati bat erabiliz, landareak berezko konposatu organikoak sortzen ditu, erreakzioa anabolikoen bidez; alegia, osagai dituen konposatu organikoak : hala nola, almidoia, zelulosa, entzimak, etab. •Mantenugai organikoek beste zati bat, erreakzio katabolikoen bidez, degradatu egiten da. •Arnasketa zelularren ondorioz. Mitokondrioetan gertatzen da. •Iraizketa ,landaretan.
- 11. la nd ar een nu tr iz io a ~LANDAREAK~ #Garraio-hodietan zehar substantzia organikoak landareen zelula bakoitzera garraiatu. #Metabolismoa eta arnasketa zelularra; fotosintesiaren bidez lortutako konposatu organikoak zelulek erabiltzen dute lortzeko landarearen berezko material bihurtzeko. #Metabolismoa zelularran sortutako hondakin-substantziak kanporatu.
- 12. Izerdi landuaren garraioa Izerdi landugabearen garraioa • Izerdi landugabea, sustraiaren • Izerdi landua banatu egin behar da, sortu den barnealdera sartu ondoren xilema lekuetatik landarearen alde guzietara. izeneko garraio-hodietan sartzen • Banatze edo garraio hori zelula biziz osatuta da. Hodi horiek zelula hilen zenbait garraio-hodik egiten dute: floema izeneko, hain zuzen. hainbat ilara luzanga eta zilindrikoz osatuta daude. • Garraio-hodiek zurtoinaren barnealdearen zeharkatzen dute, eta izerdi landugabea. haietan zehar gora eta gora .hostoetara eta landareetako beste alde berde batzuetara iristen da; haietan fotosientesia egiten da. • Izerdiak zenbait fenomenori eske egiten du gora; hala nola, kapilaritateari , hostoen transpizioari eta urak sustraian egiten duen presioari eske.