狠狠撸

狠狠撸Share a Scribd company logo

Presentation NVVA Oost - 20 Sept 2011

?
?
IndusTox Consult
IndusTox Consult

Presentation on endoxtoxin exposures and limit value

1 of 26
Download to read offline
ENDOTOXINE: Wel of geen grenswaarde? Frans Jongeneelen NVVA Oost – 20 september 2011 1
Wat is endotoxine? ? Component in organisch stof ? Afkomstig van celwand van gram-negatieve bacteri?n, er zijn meerdere vormen ? Blootstelling door: – Gebruik fecali?n/mest – In proceswater – In ‘oud’ agrarisch stof – Op specifieke plaatsen (zaaizaad, uien) 5 EU/m3 ? Concentratie in buitenlucht: < ? 1 EU/m3 = 0,1 ng/m3 = 0,1/1.000.000 mg/m3 2
Wat doet endotoxine na inademing? ? Organic Dust Toxic Syndrome ( bij hoge concentraties) – Hoest, kortademig, koorts, malaise – Benauwdheid en hoofdpijn ? Ontstekingen in luchtwegen (Bij matige concentraties) – COPD: longemfyseem en bronchitis Geen allergische effecten, mogelijk adjuvans effect! 3
Laatste info gevaar endotoxine Stevige epidemiologische evidence dat endotoxine bescherming biedt tegen allergische aandoeningen Kinderen van het platteland hebben minder klachten! Groeiende epidemiologische evidence dat endotoxine bescherming biedt tegen longkanker British Journal of Cancer , (16 August 2011) Lung cancer mortality in a cohort of UK cotton workers: an extended follow-up D M McElvenny, M A Hurley, V Lenters, D Heederik, S Wilkinson and D Coggon 4
Inhoud 1. Chronologie van de vaststelling van een grenswaarde voor endotoxine in NL: 1995 – 2011 2. Blootstelling in afvalverwerking 3. Blootstelling in agrarische sectoren 4. Kanttekeningen – Meetproblemen – Complexe samenstelling stof; andere actieve componenten – Beleid buitenland 5. Komt er een grenswaarde endotoxine in 2012? 6. Toelichting meetproblemen endotoxinen 5
Historisch verloop van aandacht van overheid voor endotoxine Activiteiten gericht op vaststelling van een grenswaarde voor endotoxine 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 6
Chronologie grenswaarde endotoxine ? 1995: Ministerie SZW vraagt Gezondheidsraad om advies endotoxine ? 1998: Gezondheidsraad komt met advies – Drempelwaarde voor effecten op luchtwegen is breed = 90 - 1800 EU/m3 – Gezondheidskundig advieswaarde: 50 EU/m3 – In stof op filter als 8-uurs gemiddelde 7
Chronologie grenswaarde (2) ? Juni 2000:Subcie MAC-waarden van SER komt met advies aan ministerie SZW – Op termijn: 50 EU/m3 – Overgangsperiode van 2 jaar: 200 EU/m3 – Datum van invoering: half jaar nadat CEN- meetmethode gereed is – Uitzondering zaaizaadsector: niet voor 1 - 7 - 2001 ? November 2000: Advies SER wordt door Ministerie SZW overgenomen. Invoering MAC endotoxine per juli 2001. Na overgangsperiode van twee jaar verlaging naar 50 EU/m3 8
Chronologie grenswaarde (3) ? Mei 2001: Subcie MAC-waarden van SER verzoekt Ministerie SZW heroverweging/ uitstel van MAC-waarde endotoxine ? November 2002: Subcie SER geeft aan dat nader onderzoek laat zien dat grenswaarde technisch noch sociaal-economisch haalbaar is. Verzoek aan ministerie SZW om opschorting ? 23 juli 2003 – Ministerie SZW trekt MAC endotoxine per 1-1-2003 in. Reden: – Onhaalbare grenswaarde – Meettechnische problemen 9
Chronologie grenswaarde (4) ? Eind 2003: Ministerie SZW verzoekt Gezondheidsraad om nieuw advies endotoxine ? 2010: Nieuw advies GR: 90 EU/m3 ? 2010: Ministerie SZW vraagt SER opnieuw om advies over haalbaarheid ? 2011: Sociale partners in SER zijn het oneens. Bonden verzoeken eenzijdig aan minister om invoering van advies grenswaarde van GR 10
Chronologie grenswaarde (5) ? 23 juni 2011: Motie van Gerwen (SP)/Thieme (PVD) verzoekt herinvoering MAC-waarde van 200 EU/m3 – N.a.v. onderzoek gezondheid omwonenden veehouderijen door IRAS, NIVEL, RIVM. In varkenshouderijen wordt tot 1000 EU/m3 gemeten. – Verworpen door Tweede Kamer Status grenswaarde endotoxine najaar 2011: Vastgelopen gepolder 11
Hoe zit het met blootstelling aan endotoxinen? ? Blootstelling endotoxine heeft aparte kenmerken. Anders dan chemische stoffen – Grote dag-tot-dag variatie – Forse persoon-tot-persoon variatie – Meetproblemen. Forse onzekerheidsmarge doordat labs verschillende meetresultaten geven – In agrosector geen constante blootstelling, maar taakgebonden blootstelling ? Sterke verschillen over de dagen ? Grote verschillen over seizoenen 12
Interpretatie van blootstelling EU/m3 MAC-waarde is 8-uurs gemiddelde 400 Beide situaties voldoen aan grenswaarde van 200 EU/m3 300 200 50 2 4 6 8 Aantal uren/dag 13
Blootstellingscategorie?n Concentratie Beschrijving categorie endotoxine in EU/m3 Onder 5 Niet noemenswaardig 5 - 50 Duidelijk aanwezig 50 - 200 Ordegrootte voorgestelde grenswaarde 200 -1000 Boven voorgestelde grenswaarden Boven 1000 Ontoelaatbaar hoog 14
Blootstelling endotoxine in afvalverwerking Sector Gemiddelde (GM) Maximaal (in EU/m3) Vuilnisophalen 40 8.000 Bereiding championcompost 225 2.500 Composteren 150 37.000 Biomassa Energie Centrale op 100 450 houtsnippers Energie Centrale op steenkool en 30 2.000 biomassa Slibverwerkingsinstallatie 30 2.000 15
Blootstelling endotoxine in agro-sectoren Sector Gemiddelde (GM) Maximaal (in EU/m3) Akkerbouw 40 8.000 Graan opslag 2.000 130.000 graszaad verwerking 5.000 80.000 Glastuinbouw 100 4.000 Uienhandel 16.000 200.000 Pluimveebedrijf 1.800 8.000 Varkenshouderij 1.200 20.000 16
Beheersmaatregelen agro-sectoren ? gesloten productietechnieken met onderdruk gebruiken ? afzuiging op plekken met stofemissie ? nevelvorming bij wassen en spoelen voorkomen ? bacteriegroei in was- en proceswater verminderen; recycling beperken ? Schoonmaken: zuigen i.p.v. vegen ? Schoonmaken: met adembescherming 17
Blootstelling endotoxine in tuinbouw (1) Tuinbouwsector Taak Verwachte range van concentratie endotoxine (in EU/m3) Productie van groente en Opkweek: Handelingen met 50 - 200 fruit ('vers') potgrond bij opkweekbedrijf Tuinder: ploegen en frezen van 50 - 200 bemeste grond Tuinder: onkruid maaien 200 - 1.000 Tuinder: machinaal oogsten 200 - 1.000 Tuinder: spoelen van groenten 5 - 50 (indien recirculatie wordt toegepast) Bewerken van groente en Spoelen van groenten 5 - 50 fruit ('bewerkt') 18
Blootstelling endotoxine in tuinbouw (2) Tuinbouwsector Taak Verwachte range van concentratie endotoxine (in EU/m3) Verwerken van groente Voorreinigen bladgroenten 50 - 200 en fruit ('verwerkt') Voorreinigen aardappels, wortel- 200 - 1.000 en knolgewassen Schoonmaken productiehal 50 - 1.000 Afvalwaterzuivering 50 - 200 Onderhoudswerk 50 - 200 Teelt van paddestoelen Compostproductie 50 - 1.000 Teeltbedrijven 50 - 200 Bloemkwekerij Bemesten van grond; 50 - 200 grondbewerking Oogsten van bloemen 50 - 200 Oppotten en verpotten 50 - 200 19
Blootstelling endotoxine in tuinbouw (3) Tuinbouwsector Taak Verwachte range van concentratie endotoxine (in EU/m3) Boomkwekerij Bemesten van grond 50 - 200 Oppotten 50 - 200 Bloembollen Teelt: bemesten 50 - 200 Teelt: machinaal oogsten 50 - 1.000 Teelt: machinaal pellen 50 - 200 Teelt: spoelen 50 - 200 Trekken: poten van bollen 50 - 200 Trekken: omzetten van 50 - 1.000 composthoop 20
Beheersmaatregelen tuinbouw- sectoren ? stofdichte cabine op trekker ? stofafzuiging op oogstmachines en bij nabewerking ? schoon spoelwater gebruiken; niet circuleren ? Adembescherming inzetten bij bemesten, grondbewerking en oogsten (vglk. air-stream helm bij champignonteelt) 21
Kanttekeningen bij grenswaarde endotoxine (1) ?Endotoxine is een component in zeer complexe matrix. Alle effecten worden toegeschreven aan endotoxine ? Glucanen, allergenen, kwarts, etc … ?Effectdrempel van endotoxine is breed, namelijk 90 - 1800 EU/m3 ?Buitenland. In geen van de omringende EU landen wordt een grenswaarde endotoxine overwogen ? Vb: D, F en UK ?Er is nog weinig ervaring met beheersing van blootstelling van endotoxine. Als stof? 22
Kanttekeningen bij grenswaarde endotoxine (2) ? Meetmethode endotoxine – Van lab tot lab forse verschillen ondanks NEN-EN normblad – Nederlandse meetmethode geeft hogere waarde dan Duitse methode! 23
2012: Zal er een grenswaarde endotoxine komen? ? Sociaal-economische haalbaarheid? – Bezwaren met name bij bedrijven in zaaizaad- sector, uienhandel, graanoverslag ? (meet)Technische haalbaarheid? – Zeer gedetailleerd analysevoorschrift is nodig – Gecertificeerde labs zijn nodig die meedoen aan periodieke round robins ? Steeds meer bewijs van bescherming tegen: – Longkanker – Allergieen 24
Wat kan alternatief zijn voor grenswaarde endotoxine? 1. Veld bewust maken van ernst van situatie – Brede voorlichting is nodig – Sommige soorten agrarisch stof zijn een groot probleem! 2. Endotoxine opnemen in arbocatalogus van teelt-sectoren en agro-industrie – Gericht op praktische maatregelen per sector 3. Onderzoek naar effectiviteit van maatregelen – Alleen ‘evidence-based’ maatregelen inzetten 25
Toegift: Overzicht van meettechnische problemen endotoxine ? Presentatie AIRMON 2005 26

More Related Content

Presentation NVVA Oost - 20 Sept 2011

  • 1. ENDOTOXINE: Wel of geen grenswaarde? Frans Jongeneelen NVVA Oost – 20 september 2011 1
  • 2. Wat is endotoxine? ? Component in organisch stof ? Afkomstig van celwand van gram-negatieve bacteri?n, er zijn meerdere vormen ? Blootstelling door: – Gebruik fecali?n/mest – In proceswater – In ‘oud’ agrarisch stof – Op specifieke plaatsen (zaaizaad, uien) 5 EU/m3 ? Concentratie in buitenlucht: < ? 1 EU/m3 = 0,1 ng/m3 = 0,1/1.000.000 mg/m3 2
  • 3. Wat doet endotoxine na inademing? ? Organic Dust Toxic Syndrome ( bij hoge concentraties) – Hoest, kortademig, koorts, malaise – Benauwdheid en hoofdpijn ? Ontstekingen in luchtwegen (Bij matige concentraties) – COPD: longemfyseem en bronchitis Geen allergische effecten, mogelijk adjuvans effect! 3
  • 4. Laatste info gevaar endotoxine Stevige epidemiologische evidence dat endotoxine bescherming biedt tegen allergische aandoeningen Kinderen van het platteland hebben minder klachten! Groeiende epidemiologische evidence dat endotoxine bescherming biedt tegen longkanker British Journal of Cancer , (16 August 2011) Lung cancer mortality in a cohort of UK cotton workers: an extended follow-up D M McElvenny, M A Hurley, V Lenters, D Heederik, S Wilkinson and D Coggon 4
  • 5. Inhoud 1. Chronologie van de vaststelling van een grenswaarde voor endotoxine in NL: 1995 – 2011 2. Blootstelling in afvalverwerking 3. Blootstelling in agrarische sectoren 4. Kanttekeningen – Meetproblemen – Complexe samenstelling stof; andere actieve componenten – Beleid buitenland 5. Komt er een grenswaarde endotoxine in 2012? 6. Toelichting meetproblemen endotoxinen 5
  • 6. Historisch verloop van aandacht van overheid voor endotoxine Activiteiten gericht op vaststelling van een grenswaarde voor endotoxine 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 6
  • 7. Chronologie grenswaarde endotoxine ? 1995: Ministerie SZW vraagt Gezondheidsraad om advies endotoxine ? 1998: Gezondheidsraad komt met advies – Drempelwaarde voor effecten op luchtwegen is breed = 90 - 1800 EU/m3 – Gezondheidskundig advieswaarde: 50 EU/m3 – In stof op filter als 8-uurs gemiddelde 7
  • 8. Chronologie grenswaarde (2) ? Juni 2000:Subcie MAC-waarden van SER komt met advies aan ministerie SZW – Op termijn: 50 EU/m3 – Overgangsperiode van 2 jaar: 200 EU/m3 – Datum van invoering: half jaar nadat CEN- meetmethode gereed is – Uitzondering zaaizaadsector: niet voor 1 - 7 - 2001 ? November 2000: Advies SER wordt door Ministerie SZW overgenomen. Invoering MAC endotoxine per juli 2001. Na overgangsperiode van twee jaar verlaging naar 50 EU/m3 8
  • 9. Chronologie grenswaarde (3) ? Mei 2001: Subcie MAC-waarden van SER verzoekt Ministerie SZW heroverweging/ uitstel van MAC-waarde endotoxine ? November 2002: Subcie SER geeft aan dat nader onderzoek laat zien dat grenswaarde technisch noch sociaal-economisch haalbaar is. Verzoek aan ministerie SZW om opschorting ? 23 juli 2003 – Ministerie SZW trekt MAC endotoxine per 1-1-2003 in. Reden: – Onhaalbare grenswaarde – Meettechnische problemen 9
  • 10. Chronologie grenswaarde (4) ? Eind 2003: Ministerie SZW verzoekt Gezondheidsraad om nieuw advies endotoxine ? 2010: Nieuw advies GR: 90 EU/m3 ? 2010: Ministerie SZW vraagt SER opnieuw om advies over haalbaarheid ? 2011: Sociale partners in SER zijn het oneens. Bonden verzoeken eenzijdig aan minister om invoering van advies grenswaarde van GR 10
  • 11. Chronologie grenswaarde (5) ? 23 juni 2011: Motie van Gerwen (SP)/Thieme (PVD) verzoekt herinvoering MAC-waarde van 200 EU/m3 – N.a.v. onderzoek gezondheid omwonenden veehouderijen door IRAS, NIVEL, RIVM. In varkenshouderijen wordt tot 1000 EU/m3 gemeten. – Verworpen door Tweede Kamer Status grenswaarde endotoxine najaar 2011: Vastgelopen gepolder 11
  • 12. Hoe zit het met blootstelling aan endotoxinen? ? Blootstelling endotoxine heeft aparte kenmerken. Anders dan chemische stoffen – Grote dag-tot-dag variatie – Forse persoon-tot-persoon variatie – Meetproblemen. Forse onzekerheidsmarge doordat labs verschillende meetresultaten geven – In agrosector geen constante blootstelling, maar taakgebonden blootstelling ? Sterke verschillen over de dagen ? Grote verschillen over seizoenen 12
  • 13. Interpretatie van blootstelling EU/m3 MAC-waarde is 8-uurs gemiddelde 400 Beide situaties voldoen aan grenswaarde van 200 EU/m3 300 200 50 2 4 6 8 Aantal uren/dag 13
  • 14. Blootstellingscategorie?n Concentratie Beschrijving categorie endotoxine in EU/m3 Onder 5 Niet noemenswaardig 5 - 50 Duidelijk aanwezig 50 - 200 Ordegrootte voorgestelde grenswaarde 200 -1000 Boven voorgestelde grenswaarden Boven 1000 Ontoelaatbaar hoog 14
  • 15. Blootstelling endotoxine in afvalverwerking Sector Gemiddelde (GM) Maximaal (in EU/m3) Vuilnisophalen 40 8.000 Bereiding championcompost 225 2.500 Composteren 150 37.000 Biomassa Energie Centrale op 100 450 houtsnippers Energie Centrale op steenkool en 30 2.000 biomassa Slibverwerkingsinstallatie 30 2.000 15
  • 16. Blootstelling endotoxine in agro-sectoren Sector Gemiddelde (GM) Maximaal (in EU/m3) Akkerbouw 40 8.000 Graan opslag 2.000 130.000 graszaad verwerking 5.000 80.000 Glastuinbouw 100 4.000 Uienhandel 16.000 200.000 Pluimveebedrijf 1.800 8.000 Varkenshouderij 1.200 20.000 16
  • 17. Beheersmaatregelen agro-sectoren ? gesloten productietechnieken met onderdruk gebruiken ? afzuiging op plekken met stofemissie ? nevelvorming bij wassen en spoelen voorkomen ? bacteriegroei in was- en proceswater verminderen; recycling beperken ? Schoonmaken: zuigen i.p.v. vegen ? Schoonmaken: met adembescherming 17
  • 18. Blootstelling endotoxine in tuinbouw (1) Tuinbouwsector Taak Verwachte range van concentratie endotoxine (in EU/m3) Productie van groente en Opkweek: Handelingen met 50 - 200 fruit ('vers') potgrond bij opkweekbedrijf Tuinder: ploegen en frezen van 50 - 200 bemeste grond Tuinder: onkruid maaien 200 - 1.000 Tuinder: machinaal oogsten 200 - 1.000 Tuinder: spoelen van groenten 5 - 50 (indien recirculatie wordt toegepast) Bewerken van groente en Spoelen van groenten 5 - 50 fruit ('bewerkt') 18
  • 19. Blootstelling endotoxine in tuinbouw (2) Tuinbouwsector Taak Verwachte range van concentratie endotoxine (in EU/m3) Verwerken van groente Voorreinigen bladgroenten 50 - 200 en fruit ('verwerkt') Voorreinigen aardappels, wortel- 200 - 1.000 en knolgewassen Schoonmaken productiehal 50 - 1.000 Afvalwaterzuivering 50 - 200 Onderhoudswerk 50 - 200 Teelt van paddestoelen Compostproductie 50 - 1.000 Teeltbedrijven 50 - 200 Bloemkwekerij Bemesten van grond; 50 - 200 grondbewerking Oogsten van bloemen 50 - 200 Oppotten en verpotten 50 - 200 19
  • 20. Blootstelling endotoxine in tuinbouw (3) Tuinbouwsector Taak Verwachte range van concentratie endotoxine (in EU/m3) Boomkwekerij Bemesten van grond 50 - 200 Oppotten 50 - 200 Bloembollen Teelt: bemesten 50 - 200 Teelt: machinaal oogsten 50 - 1.000 Teelt: machinaal pellen 50 - 200 Teelt: spoelen 50 - 200 Trekken: poten van bollen 50 - 200 Trekken: omzetten van 50 - 1.000 composthoop 20
  • 21. Beheersmaatregelen tuinbouw- sectoren ? stofdichte cabine op trekker ? stofafzuiging op oogstmachines en bij nabewerking ? schoon spoelwater gebruiken; niet circuleren ? Adembescherming inzetten bij bemesten, grondbewerking en oogsten (vglk. air-stream helm bij champignonteelt) 21
  • 22. Kanttekeningen bij grenswaarde endotoxine (1) ?Endotoxine is een component in zeer complexe matrix. Alle effecten worden toegeschreven aan endotoxine ? Glucanen, allergenen, kwarts, etc … ?Effectdrempel van endotoxine is breed, namelijk 90 - 1800 EU/m3 ?Buitenland. In geen van de omringende EU landen wordt een grenswaarde endotoxine overwogen ? Vb: D, F en UK ?Er is nog weinig ervaring met beheersing van blootstelling van endotoxine. Als stof? 22
  • 23. Kanttekeningen bij grenswaarde endotoxine (2) ? Meetmethode endotoxine – Van lab tot lab forse verschillen ondanks NEN-EN normblad – Nederlandse meetmethode geeft hogere waarde dan Duitse methode! 23
  • 24. 2012: Zal er een grenswaarde endotoxine komen? ? Sociaal-economische haalbaarheid? – Bezwaren met name bij bedrijven in zaaizaad- sector, uienhandel, graanoverslag ? (meet)Technische haalbaarheid? – Zeer gedetailleerd analysevoorschrift is nodig – Gecertificeerde labs zijn nodig die meedoen aan periodieke round robins ? Steeds meer bewijs van bescherming tegen: – Longkanker – Allergieen 24
  • 25. Wat kan alternatief zijn voor grenswaarde endotoxine? 1. Veld bewust maken van ernst van situatie – Brede voorlichting is nodig – Sommige soorten agrarisch stof zijn een groot probleem! 2. Endotoxine opnemen in arbocatalogus van teelt-sectoren en agro-industrie – Gericht op praktische maatregelen per sector 3. Onderzoek naar effectiviteit van maatregelen – Alleen ‘evidence-based’ maatregelen inzetten 25
  • 26. Toegift: Overzicht van meettechnische problemen endotoxine ? Presentatie AIRMON 2005 26