Organizacion e diversidade da biosfera
- 1. A Biosfera Organización e diversidade
- 2. Organización e diversidade na biosfera * Autorregulación dunha comunidade •Autorregulación dunha poboación •Factores limitantes abióticos •Factores limitantes bióticos; relacións interespecÃficas •Evolución dos ecosistemas no tempo • Cambios da biodiversidade e extincións • Sucesións e regresións * Biodiversidade
- 3. Un ecosistema é un sistema tipo caixa negra pechada (aberto para a enerxÃa, pechado para a materia) e que se autorregula, podendo permanecer en equilibrio dinámico ao longo do tempo. AUTORREGULACIÓN DUN ECOSISTEMA
- 4. Cantas máis relacións existan entre os compoñentes do ecosistema, máis difÃcil é romper o seu equilibrio
- 5. N = n° individuos K = capacidade de carga r = potencial biótico (TN – TM) r = potencial biótico = (TN – TM) = refÃrese á máxima capacidade que posúen os individuos dunha poboación para reproducirse en condicións óptimas; é caracterÃstico de cada especie AUTORREGULACIÓN DE POBOACIÓNS Conxunto de factores que impiden a unha poboación acadar o seu potencial biótico.
- 6. A resistencia ambiental inclúe factores bióticos e abióticos que regulan a capacidade reproductiva dunha poboación limitándoa. Exemplos: falta de auga, de refuxo, de alimento, presencia de depredadores ou parásitos, exceso de poboación, etc
- 7. As poboacións de seres vivos atópanse nun equilibrio dinámico, que sofre fluctuacións arredor do lÃmite de carga, K
- 8. Os seres vivos teñen diversas estratexias reproductivas
- 9. Unhas especies presentan elevada fertilidade (gran potencial biótico) aÃnda que a súa supervivencia sexa baixa. DenomÃnanse r estrategas, e son propias de ambientes cambiantes ou inestables, sometidas a elevados Ãndices de mortalidade, que compensan con crecementos explosivos en perÃodos favorables. Son especies oportunistas, pioneras ou colonizadoras que basean o seu éxito en producir un gran número de esporas, ovos, larvas, aÃnda que a súa mortalidade sexa moi elevada (curva de supervivencia de tipo III)
- 10. Outras especies teñen o número de individuos por debaixo da capacidade de carga K, son os K estrategas, que priman a supervivencia por encima da fertilidade. Son especies propias de ambientes estables, moi adaptadas á eles, en xeral grandes e lonxevas. Son territoriais, con marcada organización social. En ocasións, non todos os individuos se reproducen, son moi sensibles a cambios ambientais. A súa curva de supervivencia é de tipo I
- 11. Estrategas da r: •Organismos oportunistas, pouco esixentes cos factores ambientais •Colonizan hábitats recén creados ou difÃciles •Invierten a súa enerxÃa reproductiva na producción de ovos ou sementes •Pouca enerxÃa no coidado da descendencia •Producen un número elevado de descendentes, alta tasa de natalidade •Alta tasa de mortandade •Esperanza de vida moi curta Estrategas da K: •Organismos especialistas, exigentes coas condicións do hábitat en que viven •Ocupan biotopos pouco cambiantes; adáptanse moi ben ás súas caracterÃsticas •Invierten a enerxÃa reproductiva no cuidado da descendencia •Pouca enerxÃa na producción de ovos ou sementes •Pouca descendencia, baixa tasa de natalidade •Baixa tasa de mortandade •Esperanza de vida máis ben longa
- 13. Tipo I. Especies con baixa tasa de mortalidade ata acadar unha certa idade na que aumenta rápidamente. Exemplos: grandes mamÃferos, o home, que son estrategas da K Tipo II. A tasa de mortalidade varÃa pouco coa idade, como ocurre na maiorÃa das aves, a curva ten forma diagonal descendente Tipo III. Especies r-estrategas que sofren unha elevada mortalidade nas primeiras etapas de vida, larvaria o xuvenil, tendo despois maior probabilidade de supervivencia. A curva mostra un pronunciado descenso inicial seguido dunha fase máis estable Curvas de supervivencia das especies I II III
- 15. O desenvolvemento dunha poboación nun ecosistema está limitado por os factores fÃsicos ou abióticos do medio
- 16. Cada especie desenvólvese dentro duns valores dos factores do medio: existe un intervalo de tolerancia (mÃnimo e máximo fisiolóxico) e un intervalo óptimo (os valores máis apropiados para o desenvolvemento dunha especie concreta)
- 17. Valencia ecolóxica Intervalo de tolerancia dunha especie respecto a un factor do medio
- 18. ESPECIES ESTENOICAS •Xeralistas •Nicho ecolóxico amplo •Estrategas “r†•Eficacia moderada en moitos medios diferentes •Adaptables a medios cambiantes ESPECIES EURIOICAS •Especialistas •Nicho ecolóxico reducido •Estrategas “K†•Moi eficaces en medios concretos •Adaptados a medios moi estables Valencia ecolóxica +-
- 19. Porcentaxe de mortalidade dunha bolboreta
- 20. Factores limitantes bióticos: relacións interespecÃficas
- 22. Modelo DEPREDADOR - PRESA
- 24. ESPAZO DE FASES
- 26. PARASITISMO Un organismo (parásito) consume unha parte doutro (hospedador), causándole dano pero non a morte
- 27. Ciclos biolóxicos de dous endoparásitos
- 28. Anisakys Ciclo de la malaria
- 30. Cuscuta, ectoparásito do toxo
- 31. COMPETENCIA INTERESPECÃFICA: Dúas especies compiten polo mesmo recurso
- 32. PRINCIPIO DE EXCLUSIÓN COMPETITIVA
- 33. NICHO ECOLÓXICO = papel que desempeña unha especie nun ecosistema. Conxunto de condicións abióticas e bióticas que necesita para vivir nun hábitat determinado
- 34. NICHO = “la profesión “ HÃBITAT = “la casaâ€
- 35. Nicho potencial e nicho real
- 37. Especies vicarias: o mesmo nicho ecolóxico en diferentes biomas ou ecosistemas
- 38. COMENSALISMO = Beneficio trófico dunha especie, a outra non sae perxudicada
- 40. FORESIA = Beneficio dunha especie, que aproveita ó patrón para moverse, diseminar as súas sementes ou crÃas
- 41. TANATOCRESE Beneficio dunha especie, que aproveita restos, partes mortas, esqueletos doutra con fins non tróficos: protexerse, gardecerse, etc.
- 42. MUTUALISMO = Beneficio mutuo
- 43. Pez payaso e anémona: Un caso de Mutualismo
- 46. SIMBIOSE = Beneficio e dependencia mutua, unión Ãntima. LÃquen = alga + fungo
- 47. Otro exemplo de simbiose: As micorrizas
- 48. Explotación La explotación consiste en la interacción de varias especies durante su actividad biológica, que tiene como resultado el beneficio de unas especies a expensas de otras que se ven perjudicadas
- 49. Inquilinismo. Es la asociación entre una especie (inquilino) y otra que le da cobijo en su propio cuerpo. Un ejemplo de inquilinismo es la asociación entre una ardilla y el árbol que la cobija. Otro ejemplo son los peces del género Fierasfer, que suelen alojarse en el cuerpo de las holoturias.
- 50. Epibiosis. La epibiosis es la relación que se da entre dos organismos cuando uno vive sobre el otro. Por ejemplo, las plantas epÃfitas, que tienen como sustrato otras plantas
- 51. Biodiversidade Riqueza ou variedade das especies dun ecosistema Novo concepto da biodiversidade, tras Rio 92
- 52. A biodiversidade reflicta a complexidade dun ecosistema
- 53. Nos lÃmites de dous ecosistemas (ecotono) atópanse as especies caracterÃsticas dos dous, ademáis das especies caracterÃsticas dos espazos de transición (especies de borde). Por iso acádanse elevadas cifras de biodiversidade e complexidade
- 55. A biodiversidade pode medirse con diferentes Ãndices que reflictan a sua complexidade (pode expresarse en bits de información) ÃNDICES DE BIODIVERSIDADE A medida da biodiversidade debe ter en conta: • A riqueza en especies (número de especies diferentes) • A abundancia relativa de cada especie (tamaño de cada unha das poboacións da comunidade)
- 57. ÃNDICES DE DOMINANCIA NA COMUNIDADE É interesante medir o grado de dominancia (en parte oposto ó Ãndice de diversidade) xa que informa sobre a influencia e importancia dalgunhas especies do ecosistema. Ãndice de Berger-Parker 
 D= (Nmax / N) sendo Nmax abundancia da especie dominante. Cuanto máis próximo a 1 este significara que maior é a dominancia e menor a diversidade. Cando unha especie é moito maior en número que as demáis fálase de DOMINANCIA
- 58. Novo concepto de Biodiversidade trala “Conferencia de Rio de Xaneiro 1992†•Diversidade e abundancia de especies
 (Concepto clásico da Biodiversidade) •Variedade de hábitats e ecosistemas (Biomas) •Diversidade xenética 
 (inclúe os xenes das especies e tamén as variantes dentro de cada especie - variedades e razas-)
- 59. Galiña de Mós Freiresa (277 exemplares) Pedrês Portuguesa Guicho (24 exemplares) Porco celta raza Minhota Mostras da diversidade xenética nas razas autóctonas de Galicia e Portugal
- 60. Evolución dos ecosistemas no tempo ➢ Cambios na biodiversidade; extincións ➢ Sucesións ecolóxicas e regresións
- 61. Evolución da diversidade ó longo dos tempos xeolóxicos Millones de años Perda dunha especie cada 500 anos
- 62. •Causas naturais •Catástrofes naturais: inundacións, incendios, caÃdas de meteoritos, erupcións, competencia entre especies, migracións de especies, etc. •Cambios climáticos •Causas de orixe antropoxénico •Sobreexplotación de recursos: deforestación, sobrepesca, caza, actividades de coleccionismo e recolección, sobrepastoreo, cultivos intensivos, etc. •Destrucción de hábitats: deforestación, incendios, introducción de especies foráneas, contaminación, actividades da industria e da construcción, etc. Causas das extincións e da perda de biodiversidade
- 64. •Extinción de especies •Alteración do hábitat •Disminución dos recursos cinexéticos •Disminución de recursos recreativos •Pérdida de variedades xenéticas •Variedades de cultivo •Razas e especies gandeiras •Desaparición de sustancias útiles •Para uso médico •Para uso industrial, etc Consecuencias da perda de biodiversidade
- 65. Especies extintas Lobo marsupial Paloma migratoria Dodó
- 66. •Protección de áreas xeográficas que inclúan as especies máis ameazadas •Creación de bancos de xenes e sementes coas variedades e especies raras •Regular as actividades que supongan riesgo: caza, pesca, industria, construcción, etc. •Medidas informativas e educativas para concienciar á poboación da importancia da conservación da biodiversidade •Realización de congresos, convenios, reunións, para discutir solucións e tomar acordos internacionais (29-dic-1993, entrada en vigor do Convenio sobre a diversidade Biolóxica, de acordo ó pactado na Conferencia de Rio, 1992) ¿SOLUCIONS?
- 68. SUCESIÓN ECOLÓXICA = Conxunto de cambios sucesivos nun ecosistema ó longo do tempo Sucesións e regresións Etapa inicial Etapa final (climax)Etapas intermedias
- 69. REGRESIÓNS = Destruccións ou alteracións da estructura dun ecosistema O ecosistema retorna a situacións similares á inicial dunha sucesión. Poden producirse por catástrofes naturais ou por destruccións producidas polo home
- 70. SUCESIÓN PRIMARIA A comunidade establécese sobre unha zona virxe (por exemplo, sobre unha illa volcánica recén formada), parte dunha situación “ceroâ€
- 71. SUCESIÓN SECUNDARIA Ten lugar a partir de ecosistemas xa existentes que sufriron unha destrucción parcial, unha previa REGRESIÓN (como por exemplo sobre un área incendiada ou talada) Sucesión secundaria REGRESIÓN
- 72. Cambios no ecosistema durante a sucesión
- 73. +- BIODIVERSIDADE NICHOS ECOLÓXICOS BIOMASA DENSIDADE DAS POBOACIÓNS NIVEIS TRÓFICOS ESTABILIDADE PERMANENCIA DOS ELEMENTOS QUÃMICOS NOS SERES VIVOS Principais cambios ó longo da sucesión Comunidade inicial Comunidade clÃmax GASTO RESPIRATORIO PRODUCCIÓN Productividade Velocidade de crecemento e desenvolvemento Tempo de renovación + -
- 74. •Estrategas de la r •Especies generalistas •Especies pioneras y oportunistas •Especies poco duraderas •Estrategas de la K •Especies especialistas •Especies muy adaptadas al ambiente en que viven •Especies duraderas + _ •Productividad •Crecimiento
- 75. Regresi óns provoca daspor accións humana s Perdas de biodiver sidade Policultivo tradicional Monocultivo da agricultura industrializada
- 76. Transformacións da biodiversidade no bosque tropical e ecuatorial
- 77. Biomas terrestres Biomas acuáticos e mariños
- 79. Os principais biomas están determinados pola combinación de dous factores fundamentais: humidade e temperatura
- 88. BIOMAS DE INTERFASE CARACTERÃSTICAS FLORA FAUNA Estuarios y marismas Aguas de salinidad intermedia con alta productividad Algas que viven en el lodo: diatomeas, algas enteromorfas, lechugas de mar, mangles y pastos de marismas, zostera. Animales sésiles como esponjas y anémonas, crustáceos, peces, gusanos (tubÃcolas y libres)
- 89. En el océano los principales factores limitantes son la luz y la abundancia de nutrientes minerales. Biomas mariños Lo más determinante en los ecosistemas marinos es pues, la distancia entre luz y nutrientes, es decir, la profundidad del fondo marino.
- 91. BIOMAS MARINOS ESTRATOS BENTOS PLANTON NECTON Zona nerÃtica Supralitoral (encima de la lÃnea de pleamar) Caracoles marinos, lÃquenes, cangrejos Litoral (entre la pleamar y la bajamar) Mejillones, ostras, percebes, algas y gusanos. Diatomeas y dinoflagelados Quisquillas y otros crustáceos. Anguilas de arena y otros peces, algunos bivalvos Infralitoral (debajo de la lÃnea de bajamar) Moluscos, estrellas de mar, erizos, algas, corales, diferentes peces Diatomeas y dinoflagelados Numerosos peces y crustáceos Zona pelágica Epipelágico (parte eufótica) Protozoos, diatomeas, larvas de anélidos e invertebrados. Calamares, ballenas, delfines, peces voladores, salmones, caballas, arenques, atunes Batipelágico (parte afótica) Moluscos y equinodermos Tortuga marina, cachalote, bacalao, solla. Abisopelágico (parte muy profunda, a partir de 2000 m.) Gusanos tubÃcolas, briozoos, braquiópodos, equinodermos. Calamar gigante, peces abisales, raya.
- 92. ...pero tamén existen outros factores como o sustrato, que determinan o tipo de comunidade. Substrato rocoso Substrato arenoso No litoral a influenza da marea e do ondaxe son importantes para o desenvolvemento das comunidades biolóxicas.