Ortakoy Toprak Veri Tabani ve Uretim Deseni 2014
Download as DOCX, PDF0 likes1,387 views
Toprak veri taban脹 ve 端r端n deseni 2014
More Related Content
Featured (20)
Ortakoy Toprak Veri Tabani ve Uretim Deseni 2014
- 1. AKSARAY ORTAKY 聴LES聴 TOPRAK VER聴 TABANI
- 2. Ortak旦y 聴l巽esi Toprak Veri Taban脹 Yap脹lan bu 巽al脹ma , Aksaray脹n Ortak旦y il巽esinde ger巽ekletirilmitir.Ortak旦y il巽esi 18700 n端fuslu toplam alan脹 74823 had脹r.Bu alan脹n 538820 da l脹k k脹sm脹nda tar脹msal 端retim yap脹lmaktad脹r. al脹mayla , Ortak旦y il巽esinin toprak veri taban脹n脹n 巽脹kar脹lmas脹 ama巽lanm脹t脹r.Bu ama巽 dorultusunda 巽ift巽ilerin hasat tarihinden sonra tarla ve meralardan Ortak旦y il巽esine bal脹 ; Balc脹 , iftevi , Harmandal脹 , Devedam脹 , Bozk脹r , Ozanc脹k , Sar脹karaman kasabalar脹ndan ve Akp脹nar , Camuzluk , Ceceli , Cumali , atin , Durhasanl脹 , G旦kler , H脹d脹rl脹 , Hocabeyli , Hac脹ibrahimua脹 , Hac脹mahmutua脹 , 聴shakl脹karap脹nar , K端mbet , Naml脹k脹la , Ouzlar , P脹narba脹 , Pirli , Readiye , Salar脹alaca , Satansar脹 , Seksenua脹 , Salar脹g旦deler , Sinand脹g旦kkaya ,Y脹ld脹r脹mlar k旦ylerinden 5er numune al脹nm脹t脹r.Bu k旦y ve kasabalardan 155 numune oluturulmu , her numune i巽in ise 5 ayr脹 yerden 旦rnek al脹nm脹t脹r.Toplamda il巽e topraklar脹ndan 775 toprak 旦rnei al脹narak numune alma ilemi tamamlanm脹t脹r.Numune al脹nan noktalar gps cihaz脹yla iaretlenip , al脹nan noktalar uydu 端zerinden belirlenmitir.Bu noktalar aa脹da uydu g旦r端nt端s端yle g旦sterilen resimde k脹rm脹z脹yla iaretlenmitir.
- 3. Al脹nan toprak numuneleri , toprak analiz laboratuar脹nda Ph , B端nye , Fosfor , Potasyum , Organik Madde , Kire巽 , Tuzluluk (EC) , inko , Bak脹r , Demir ve Mangan analizleri yap脹lm脹t脹r.脹kan sonu巽lar deerlendirilip , her parametre ayr脹 ayr脹 Ortak旦y haritas脹 端zerine aktar脹larak 巽al脹ma tamamlanm脹t脹r. Toprak B端nyesi Topra脹 meydana getiren taneciklerin irilik da脹l脹mlar脹 olarak tan脹mlan脹r ve dane irililiinin bir fonksiyonu olarak toprak b端nyesinin s脹n脹fland脹r脹lmas脹nda 巽ok say脹da yakla脹m kullan脹l脹r. Toprak taneciklerinin irilikleri S脹n脹fland脹rmada yayg脹n olarak, Amerika Birleik Devletleri Tar脹m Bakanl脹脹 taraf脹ndan gelitirilen y旦ntem kullan脹lmaktad脹r. Buna g旦re b端nye, toprak i巽inde bulunan kum, silt ve kil y端zdelerine g旦re s脹n脹fland脹r脹l脹r. Topraklarda 12 temel b端nye s脹n脹f脹 bulunmaktad脹r. Bunlar, a脹r b端nyeden 巽ok hafif b端nyeye dek deiirler. Toprak b端nyesi, bitki geliimi y旦n端nden su hareketine, havalanmaya ve kimyasal deiimlerin h脹z脹na etki ettii i巽in 巽ok 旦nemlidir. rnein, taneciklerin 巽aplar脹 b端y端d端k巽e, tanecikler aras脹 g旦zeneklerde b端y端r. B旦ylece topra脹n hava ve su ge巽irgenlii artar. Tane B端y端kl端端 Toprak B端nyesi > 1.0 mm Kaba Kum (CS) 0.05 < < 1.0 mm Kum (S) 0.002 < < 0.05 mm Silt (Si) < 0.002 mm Kil (C) B端nye: A脹r Orta Hafif ok Hafif Kum (S) X T脹nl脹 Kum (LS) X Kumlu T脹n (SL) X T脹n (L) X Siltli T脹n (SiL) X Silt (Si) X Kumlu Killi T脹n (SCL) X Killi T脹n (CL) X Siltli Killi T脹n (SiCL) X Kumlu Kil (SC) X Siltli Kil (SiC) X Kil (C) X
- 4. Tar脹msal A巽脹dan Hafif ve A脹r B端nyeli Topraklar脹n Baz脹 Fiziksel zellikleri Toprak B端nyesi ( % saturasyon,聴BA)) Suya Doygunluk % B端nye S脹n脹f脹 > 30 Kumlu 31-50 T脹nl脹 51-70 Killi-T脹nl脹 71-110 Killi 110 < A脹r Killi Toprak zellii A脹r Toprak Hafif Toprak Su Tutma Kapasitesi Y端ksek D端端k Suya kar脹 ge巽irgenlik D端端k Y端ksek Havalanma Zay脹f 聴yi Toprak ileme durumu G端巽 Kolay Verimlilik d端zeyi Y端ksek D端端k Organik madde i巽erii Y端ksek D端端k
- 6. Yap脹lan 巽al脹mada il巽e topraklar脹 genel olarak T脹nl脹 toprak yap脹s脹nda olduu saptanm脹t脹r.Hocabeyli, 聴shakl脹karap脹nar ve Camuzluk , H脹d脹rl脹 , Cumali k旦ylerinin bir b旦l端m端nde ise Killi T脹nl脹 toprak yap脹s脹nda olduu analizler sonucunda belirlenmitir. Toprak Reaksiyonu (pH) Toprak pHs脹 , bir toprak 巽旦zeltisindeki asitlii veya alkalilii tan脹mlayan bir 旦l巽端d端r.Asitliin miktar脹 旦ncelikle H+ ve OH- iyonlar脹n脹n konsantrasyonlar脹na bal脹d脹r.Toprak daha fazla asidik olurken H+ iyonlar脹 konsantrasyonu artar bunun sonucunda pHazal脹r.pH=7de H ve OH iyonlar脹n脹n konsantrasyonlar脹 birbirine eittir.pH , logaritmik birim eklinde 旦l巽端l端r.pH bir birim artarsa H+ konsantrasyonu 10 kez azal脹r.rneinpH=4te pH=7ye g旦re 1000 kere fazla H+ iyonu vard脹r. pH Asit H+ konsantrasyonu Alkali OH- konsantrasyonu ok Asit 1 0,1 0,0000000000001 4 0,0001 0,0000000001 5 0,00001 0,000000001 6 0,000001 0,00000001 N旦tr 7 0,0000001 0,0000001 9 0,000000001 0,00001 ok Alkali 13 0,0000000000001 0,1 pH kademeleri 0-14 aras脹ndad脹r.0 a脹r脹 asit ,14 a脹r脹 alkalidir.Ancak toprak tepkimesini,n normal aral脹脹 5-8,5 olup bunun alt脹ndaki ve 端st端ndeki deerlerde 巽ok ciddi sorunlar oluturur.Arat脹r脹c脹lar taraf脹ndan toprak pHs脹 ile ilgili olarak birbirine yak脹n olmakla birlikte 巽eitli s脹n脹fland脹rmalar yap脹lm脹t脹r. Reaksiyon S脹n脹f脹 pH Reaksiyon S脹n脹f脹 pH Ekstrem Asit 4,5 N旦tr 6,6-7,3 ok Kuvvetli Asit 4,6-5,0 Hafif Alkali 7,4-7,8 Kuvvetli Asit 5,1-5,5 Orta Alkali 7,9-8,4 Orta Asit 5,6-6,0 Kuvvetli Alkali 8,5-9,0 Hafif Asit 6,1-6,5 ok Kuvvetli Alkali 9,0
- 7. Toprak pHs脹 dorudan ve/veya dolayl脹 olarak toprak i巽erisinde meydana gelen bir巽ok fiziksel,kimyasal ve biyolojik olay脹 etkiler.Toprak reaksiyonu ile toprak canl脹lar脹 aras脹nda s脹k脹 bir iliki mevcuttur;旦rnein mantarlar 4-5, bakteriler ise 6-8 pH derecelerinde daha etkilidir. Ayr脹ca pHderecesi , toprakta mevcut bitki besin maddelerinin bitki i巽in yaray脹l脹l脹脹nda 旦nemli rol oynamaktad脹r.rnein; azot,fosfor ve potasyum bitkiler tarf脹ndan al脹m脹 a巽脹s脹ndan en uygun deerler 6,5-,7,5 aras脹d脹r.Fosfor; 6,0dan d端端k pH deerlerinde Al ve Fe ile,7,5dan deerlerde ise Ca ile balan脹r.Bu nedenle bitkiler taraf脹ndan al脹nmas脹 zorlamaktad脹r.5,0dan k端巽端k deerlerde Al ve Mn bitkiler i巽in toksik etki yapar. 7,5den b端y端k deerlerde ise Fe,Cu,Zn,Mn gibi mikro elementler 巽旦z端nmez forma ge巽tiinden , bitkiler i巽in yaray脹l脹l脹脹 y端ksek oranda azalmaktad脹r. ekil 1. Toprak pHs脹 ile bitki besin elementlerinin elverililii aras脹ndaki iliki Dile getirilen nedenlerden dolay脹 pH脹n bilinmesi ve d端zenlenmesi, bitki beslenemsi a巽脹s脹ndan b端y端k 旦nem ta脹maktad脹r.Genellikle alkali karakterli topraklarda; ortamdaki H+ iyonlar脹n脹n konsantrasyonlar脹n脹 art脹rmak ve/veya mevcut H+ iyonlar脹n脹 aktif hale ge巽irmek , dolay脹s脹yla topra脹n pH derecesini d端端rmek i巽in topraa toz k端k端rt,organik madde ya da jips uygulamas脹 yap脹l脹r.Toprak tepkimesinin d端端k olduu durumlarda ise kire巽leme 巽al脹mas脹 yap脹lmas脹nda yarar vard脹r.
- 8. Ortak旦y il巽emizin b端t端n k旦ylerinde yap脹lan toprak analiz 巽al脹mas脹n脹n sonucunda il巽emiz topraklar脹ndaki pH deerleri 6,4 ile 8,1 aras脹nda bulunmutur.G旦kler,Salar脹alaca,Bozk脹r,iftevi, Readiye,Ozanc脹k ve Camuzluk k旦y端 taraflar脹nda genel olarak pH=7,32-7,59 ars脹nda, Balc脹,Seksenua脹,H.聴brahimua脹 k旦y端 tarflar脹ndapH =6,4-6,91 aras脹nda dier k旦ylerde ise Ph=6,91-7,32 aras脹nda deimektedir.Ortak旦y il巽esinin topraklar脹 genel olarak N旦tr ve Hafif Alkali toprak s脹n脹f脹na girmektedir.
- 9. Kire巽 Topraktaki kire巽 miktar脹 bitkiler i巽in 旦nemlidir.Temel kire巽 bileikleri ; kalsiyum ve magnezyum karbonatlar ve dolamittir.Laboratuvar koullar脹nda, karbonat miktar脹 nicel olarak belirlenerek % toplam CaCO3 miktar脹 cinsinden ifade edilir.Toprak kire巽 i巽erii s脹n脹flamas脹 genel olarak aa脹daki gibi yap脹lmaktad脹r. Toprak Kire巽聴巽erii %CaCO3 Az Kire巽li 0-4 Orta Kire巽li 4-8 Kire巽li 8-15 ok Kire巽li 15-30 ok Fazla Kire巽li 30-55 Marn 55 Kire巽 miktar脹n脹n artmas脹yla birlikte toprak pHs脹 da y端kselir.Kire巽 oran脹 y端ksek olan topraklarda pH=8,5e kadar Ca++ katyonu fazla durumdad脹r.TopraktaCa++ katyonu konsantrasyonu y端kseldik巽e ortamdaki al脹nabilir fosfor ve demir iyonlar脹 kalsiyum ile 巽旦z端nemez formda bileik oluturur.Y端ksek kire巽 i巽eriine sahip topraklarda, bitkilerde kire巽 klorozu olarak adland脹r脹lan ve demir noksanl脹脹ndan kaynaklanan sararmalar meydana gelir. Kire巽 miktar脹n脹n y端ksek olmas脹 kadar d端端k olmas脹 da bitki beslenmesi a巽脹s脹ndan sak脹ncal脹d脹r.端nk端 kalsiyum bitki h端cre duvarlar脹n脹n yap脹s脹nda yer almaktad脹r.Ayr脹ca topraktaki kalsiyum karbonat; toprak k脹r脹nt脹l脹脹n脹 biyolojik aktiviteyi art脹r脹r ve toprak profilinin y脹kanmas脹n脹 g端巽letirir.Bu nedenlerden dolay脹 kire巽 miktar脹 巽ok d端端k olan topraklarda kire巽leme yap脹lmas脹 gerekmektedir.Kire巽leme materyali olarak CaO,CaOH2,CaCO3 ve dolomit kullan脹lmaktad脹r.
- 10. Yapt脹脹m脹z toprak analiz 巽al脹mas脹 sonucunda Ortak旦y il巽esinin Devedam脹, iftevi,G旦kler, Hocabeyli , Naml脹k脹la, Readiye , Sar脹karaman , Satansar脹 ,Ceceli ,H脹d脹rl脹 k旦yleri taraf脹nda % Kire巽 miktar脹 genellikle 8-15 aras脹nda olup buradaki topraklar Kire巽li s脹n脹f脹na girmektedir.Dier k旦ylerde ise % Kire巽 miktar脹 genellikle 4-8 ars脹nda olup Orta Kire巽li s脹n脹f脹na girmektedir.
- 11. Tuzluluk Toprak tuzluluu kavram脹,birim hacimdeki toprakta bulunan 巽旦z端lebilir tuzlar脹n miktar脹 belirtir.Genellikle Cl- ve SO4 anyonlar脹n脹n iki deerlikli katyonlarla, 旦zellikle Ca++ ve Mg++ ile oluturduu bileikler 旦nemli tuzlardand脹r.Ayr脹ca HCO3 - anyonu ve Na+ ile K+ da toprakta yayg脹n bulunan anyon ve katyonlard脹r.rneinNaCl doada bulunan en yayg脹n bulunan tuzdur.Topra脹n tuz i巽erii laboratuar koullar脹nda Tan脹mlamas脹 Tuzluluk S脹n脹r脹 (micromhos/cm) Tuzsuz 200 Az Tuzlu 200-400 Orta Tuzlu 400-800 ok Tuzlu 800-1600 A脹r脹 Tuzlu 1600 Tuzlulua yol a巽an elementler; anamateryal, toporafya, kapal脹 havzalar , iklim ,taban suyu ve hatal脹 sulama ve g端brelemelidir.Ayr脹ca tuz i巽erii y端ksek sulama suyu da zaman i巽erisinde toprakta tuz birikimine neden olur.Tuzluluun meydana getirdii zarar bilhassa y脹ll脹k ya脹 miktar脹 d端端k kurak topraklarda daha fazlad脹r. Doal koullarda tuz birikimi iki ekilde meydana gelir.Bunlardan birincisi ya脹 sular脹n脹n, ge巽tii yerlerdeki 巽旦z端nebilir tuzlar脹 eriterek biriktirme havzalar脹na ta脹mas脹; dieri ise y端ksek s脹cakl脹k alt脹nda toprak suyunun buharla脹p kapillarite ile y端zeye 巽脹kmas脹 ve y端kselirken beraberinde tuzlar脹 da yukar脹 ta脹yarak burada birktirmesidir. Tuzlu topraklar ise iki ekilde meydana gelmektedir.Bunlardanbirincisi,sularla ta脹nan 巽旦z端nm端 tuzlar脹n toplama havuzlar脹nda 巽旦kelmesiyle; dieri ise, denizlerden arta kalan sedimentlerin etkisiyle oluan tuzlu topraklard脹r. T端m aa巽lar toprakta bulunan y端ksek oranda tuzdan zarar g旦r端r.端nk端 tuzluluk, toprak suyunun ozmotik potansiyeli art脹rarak bitki k旦klerinin su al脹m脹n脹 engeller.Ayr脹ca topraklar脹n st端r端kt端r端n端 olumsuz etkiler.Bunlar脹n d脹脹nda , 巽旦z端nebilir tuzlar脹n yap脹s脹nda y端ksek oranda bulunan; sodyum, klor ve bor gibi baz脹 elementler bitkiler i巽in toksik etki g旦sterir.
- 12. Yap脹lan 巽al脹ma sonucunda Ortak旦y il巽esi topraklar脹n脹n Orta Tuzlu ve Az Tuzlu s脹n脹f脹na girdii saptanm脹t脹r.Satansar脹,Sar脹karaman,Ceceli,Ciftevi,Harmandal脹,Devadam脹 ve G旦kkaya k旦yleri genel olarak Orta Tuzlu s脹n脹f脹ndayken geri kalan yerler ise genel olarak Az Tuzlu s脹n脹f脹nda bulunmutur.
- 13. Fosfor Toprakta bulunan fosforun en 旦nemli kayna脹 kaya ve minerallerdir. 聴kincil olarak fosforun kayna脹 topraa uygulanan organik maddelerdir. Kaya, mineraller ve organik maddelerdeki fosfor par巽alanarak serbest hale d旦n端端r ve bitki bu serbest fosfor bileiklerinden faydalan脹r. Ancak, fosfor genelde, toprak i巽erisinde bitkilerin faydalanamayaca脹 bal脹 formda bulunur. zellikle pHs脹 y端ksek, kire巽li (Terra- rossa) veya magnezyumu y端ksek topraklarda kalsiyumfosfat, magnezyumfosfat olarak 巽旦z端nmez bileikler oluturarak 巽旦kelir (旦rnein taban ta脹) ve bu yap脹dan bitkiler faydalanamaz. Yap脹lan g端brelemelerde bitkinin fosfordan faydalanma oran脹 %30 civar脹ndad脹r. G端brelerle verilen veya topraktaki mevcut fosforun etkinliini pHy脹 d端端rerek salayabiliriz. 端nk端,pH d端t端k巽e fosforun balanma miktar脹 da azalmaktad脹r Fosfor bitkinin daha 巽ok generatif gelimesi 端zerine etkili olan bir elementtir ve bitkinin generatif organlar脹nda dier organlar脹na oranla daha y端ksek miktarda bulunur. Fosfor, 巽i巽eklenme biyolojisi, tohum oluumu, enerji transferi (ATP), gen aktar脹m脹 (DNA) gibi konularda mutlak gereklidir. Fosfor noksanl脹脹 bitkinin en 巽ok generatif y旦nden zarar g旦rmesine neden olur. Ancak, vejetatif gelimesini de olumsuz y旦nde etkiler. Fosfor noksanl脹脹nda bitki iyi 巽i巽ek oluturmaz, 巽i巽eklenme azal脹r, k旦kler zay脹ft脹r ve iyi yay脹lmaz. G旦vde bodur ve ince kal脹r. Tohum ve meyve kalitesi d端端kt端r. Bitkide matabolik faaliyetler yavalar. Fosfor noksanl脹脹 kendini 旦ncelikle yal脹 yapraklarda g旦sterir (mobildir). Yapraklar noksanl脹k durumunda 旦nce koyu yeile, sonra mavi yeile, ve daha sonrada k脹rm脹z脹 ve k脹rm脹z脹- mor bir g旦r端n端m sergiler. Gen巽 yapraklar ise normalden daha k端巽端k kal脹r. Fosfor fazlal脹脹nda demir (Fe+2 ) 巽inko (Zn+ ), kalsiyum (Ca+2 ), bor (B) ve mangan (Mn+2 ) al脹n脹m脹na engel olur. Topra脹n fosfor miktar脹 y旦n端nden s脹n脹fland脹r脹lmas脹 aa脹daki 巽izelgede g旦sterilmitir. Fosfor Miktar脹 ( kg/da) S脹n脹fland脹r脹lmas脹 0-3 ok Az 3-6 Az 6-9 Orta 9-12 Y端ksek 12+ ok Y端ksek
- 14. Yap脹lan 巽al脹mada il巽e topraklar脹 fosfor y旦n端nden ok Az ve Az s脹n脹fta olduu saptanm脹t脹r.Satansar脹,Ceceli,Sar脹karaman,G旦kkaya,Seksenua脹 k旦ylerinde genel olarak Az s脹n脹f脹ndayken dier k旦ylerde ise ok Az s脹n脹f脹ndad脹r.
- 15. Organik Madde eitli bitkisel ve hayvansal art脹klar kar脹t脹r脹ld脹klar脹 zaman derhal 巽ok 巽eitli mikro organizmalar脹n h端cumuna urarlar.Organik maddenin ayr脹mas脹 sonucunda yap脹lar脹ndaki maddelerden bir k脹sm脹 gaz haline ge巽erek uzakla脹r, bir k脹sm脹端reyen mikroorganizmalar脹n h端crelerinin yap脹s脹nda kullan脹l脹r, dier bir k脹sm脹nda tedricen humus ad脹n脹 verdiimiz koyu renkli amorf bir maddeye 巽evrilir.Humus bitkisel ve hayvansal art脹klar脹n mikroorganizmalar脹n etkisiyle ayr脹ma ve par巽alanmas脹nda meydana gelen rengi kahverengiden koyu siyaha kadar deien kompleks amorf ve olduk巽a stabil bir maddedir.Humusun i巽inde bitki ve hayvan dokular脹 tehis edilemez.Ayr脹ca humus topraktaki mikroorganizmalar脹n faaliyetlerine kar脹 fazla dayan脹kl脹d脹r.Yani mikroorganizmalar humusu kolayca par巽alayamazlar. Son zamanlarda humus teriminden ziyade topraktaki b端t端n organik maddeleri belirlemek 端zere toprak organik maddesi terimi kullan脹lmaktad脹r. Toprak Organik Maddesinin zellikleri Toprak organik maddesi 旦zellikle humus, onu doadaki dier organik maddelerden ay脹ran baz脹 fiziksel, kimasal ve biyolojik 旦zellikler g旦sterir bunlar 旦zet olarak; 1- Humus pratik olarak suda 巽旦z端nmez. 2- Humusun karakteristik 旦zelliklerinin biriside nitrojen miktar脹d脹r.Bu %3-6 aras脹nda deiir. 3- Devaml脹 olarak organik art脹klardan meydana gelmesi ve dier taraftan da devaml脹 olarak mikroorganizmalar taraf脹ndan par巽alanmalar脹 sebebiyle humus olduk巽a dinamik bir durumdad脹r. 4- Humus y端ksek oranda kolloiddir ve asiodid veya misel vazifesini g旦r端r ve 巽ok say脹da negatif y端k ta脹r.Bu 旦zellii sebebiyle topra脹n organik komplekslerini meydana getirir 5- Humusun en 旦nemli 旦zelliklerinden birisi de katyon deitirme kapasitesinin y端ksek oluudur. 6- Humusun Reaksiyonu.Mikroorganizmalar脹n bitki ve hayvan art脹klar脹n脹 ayr脹t脹rmas脹n脹n karakteristik bir sonucu, asit gruplar脹n脹n, 旦zellikle karboksil gruplar脹n脹 ortaya 巽脹km脹 olmas脹d脹r.Karboksil gruplar脹n脹n ortaya 巽脹kmas脹 ve iyonize olmas脹yla topra脹n H iyonu konsantrasyonu y端kselir.Yani asitlii artar. 7- Humusun su tutma kapasitesi y端ksektir.Fazla miktarda su adsorbeeder.ime ve b端z端lme 旦zellii g旦sterir.Mineralkolloidlerde olduu gibi kohezyon adhezyon 旦zellii g旦sterir.
- 16. 8- Humus kolloidleri toprakta tanponluk 旦zellii ta脹rlar.Topra脹npHs脹 birden y端kselmez ve yahut d端mez. 9- Humus toprakta baz脹 metallerle birleerek metal organik kompleksleri meydana getirir. 10- Humus topraktaki kil mineralleri ile kil-humus komplekslerini meydana getirir. Topraklarda Organik Madde Miktar脹na Etki Yapan Fakt旦rler Topraklardaki organik madde miktar脹 1-iklim 2- Toprak tekst端r端 3- Topografya 4- Drenaj 5- Topraa d端en materyallerin bileimi 6- Topraa uygulanan ilemlerle yak脹ndan ilgilidir Topraklar脹n Organik Madde Durumuna G旦re Kapsamlar脹 Organik Madde Durumu Organik Madde % ok Az 0-1 Az 1-2 Orta 2-3 Y端ksek 3-4 ok Y端ksek 4
- 17. Yap脹lan 巽al脹ma sonucunda Ortak旦y 聴l巽esinin topraklar脹 , organik madde y旦n端nden genel olarak Az s脹n脹f脹nda bulunmutur.聴l巽e k旦ylerinden K端mbet,Durhasanl脹,Hac脹ibrahimua脹 ve Seksenua脹 topraklar脹nda organik madde miktar脹 genel olarak 0-1 aras脹nda bulunmu ve ok Az s脹n脹f脹nda olduu tespit edilmitir.
- 18. Toprakta Potasyum Yer kabuu yakla脹k %2-3 oran脹nda Potasyum (K) i巽ermektedir.Bu potasyumun 巽ok b端y端k bir b旦l端m端 primer mineraller veya sekonder kil minerallerine bal脹 olarak bulunurlar.Bu nedenle kil minerallerince zengin topraklar genellikle K bak脹ndan daha zengindir. Potasyum bitki b端y端mesi ve 巽oalmas脹 i巽in 旦nemli bir besin maddesidir. D端nyadaki bir巽ok 端lkede ve 旦zellikle yurdumuz topraklar脹nda genellikle yeteri kadar potasyum mevcuttur. Topraklarda % 0.3 ile % 3 aras脹nda deien miktarlarda total potasyum vard脹r. 20 cm derinliindeki bir d旦n端m toprak yakla脹k olarak 250.000 kilo kadar olduuna g旦re i巽indeki total potasyum 750-7500 kilo aras脹nda bulunmaktad脹r. Zamanla topraktaki bu potasyum bitkiye yaray脹l脹 hale gelmektedir. Yurdumuz topraklar脹nda bir d旦n端m sahada genellikle 80 ile 200 kilo aras脹nda bitkilere yaray脹l脹 potasyum bulunmaktad脹r ki bu her sene ekilecek bitki ihtiyac脹n脹 kar脹layacak durumdad脹r. Bu nedenle yurdumuzda potasyumlu g端bre, ancak toprak analizleri ile potasyum eksiklii tespit edilen tarlalarda kullan脹lmal脹d脹r. Potasyum bitkinin 旦zellikle gen巽 yapraklar, k旦k u巽lar脹 ve tomurcuklar gibi gen巽 ve 巽abuk b端y端yen k脹s脹mlar脹nda, tohum ve dier yal脹 k脹s脹mlara g旦re daha fazla bulunur. Potasyum bitki i巽erisinde devaml脹 olarak bitkinin b端t端n hayat s端resince hareket eder, yal脹 organlardan ihtiyac脹n daha fazla olduu gen巽 k脹s脹mlara ta脹n脹r. Potasyum 端r端n端n miktar ve kalitesine olumlu etki yapar. Hububat saplar脹n脹n sertlemesine yard脹mc脹 olarak fazla azot dolay脹s脹yla yatmay脹 旦nler. Toprakta 巽ok fazla miktarda fosfor bulunmas脹 halinde meydana gelecek olan erken olgunlaman脹n normal zamanda olmas脹n脹 salar. Potasyum meyvenin dayan脹kl脹l脹脹na ya, niasta ve eker oranlar脹n脹n artmas脹na etki yapar; renk, tat ve koku gibi 旦zellikleri d端zeltir. Potasyum eksikliinin belirtileri 巽eitli bitkilerde birbirinden olduk巽a farkl脹 olur. 旦rnein; m脹s脹r bitkisinde yaprak tepesinden balayan sararma yaprak kenarlar脹na doru da脹l脹r, kahverengimsi olan bu k脹s脹m kurur ve daha sonra b端t端n yaprak 旦l端r. Yoncada, yal脹 yaprak kenarlar脹nda beyaz noktalar g旦r端l端r. Daha sonra bu k脹s脹mlar kurur ve k脹vr脹l脹r. Genellikle potasyum eksiklii g旦steren bitkinin yal脹 yapraklar脹n脹n tepe ve kenarlar脹nda kurumalar g旦r端l端r. Topraklar脹n potasyum miktar脹 y旦n端nden s脹n脹fland脹r脹lmas脹 aa脹daki gibidir. K2O (kg/da) K2O Derecesi 0-20 Az 20-30 Orta 30-40 Yeter 40 Fazla
- 19. Yap脹lan 巽al脹mada Ortak旦y 聴l巽esi topraklar脹 potasyum y旦n端nden Yeterli s脹n脹fta olduu saptanm脹t脹r.
- 20. Toprakta Demir Bitki ve hayvanlar i巽in 巽ok 旦nemli bir besin maddesidir. Bitkilerde yapraklarda yeil rengi meydana getiren klorofil'in teekk端ll端nde rol oynar. B端t端n topraklarda fazla miktarda demir vard脹r. 0 cm derinlikteki bir d旦n端m saha topra脹nda 5 ton kadar total demir vard脹r. Topraklarda bu kadar demir olmas脹na ramen bunun b端y端k bir k脹sm脹 bitkinin yararlanamayaca脹 formlarda olduundan baz脹 hallerde bitkiler demir noksanl脹脹 belirtileri g旦sterirler. Genellikle gen巽 yapraklarda sararma eklinde g旦r端ld端端 i巽in bu belirtilere "Kloroz" denilmektedir. zellikle fazla kire巽li topraklarda daha 巽ok g旦r端l端r. 端nk端 kire巽 , bitkiye yaray脹l脹 durumda bulunan az miktardaki demiri de toprakla balar ve yarars脹z duruma sokar. Demir noksanl脹脹 ile meydana gelen klorozun giderilmesi m端mk端nd端r. Karaboya veya demirs端lfat denilen kimyasal maddeler bu i i巽in kullan脹l脹r. Bu maddeleri kire巽li topraa vermek b端y端k yarar salamaz. Kire巽 bunlar脹 da balar ve bitki toprakta balanm脹 olan bu demiri alamaz. Aa巽 dallar脹 alt脹nda a巽脹lacak 20-25 cm derinlik ve ayn脹 genilikte daire eklindeki hendee yanm脹 巽iftlik g端bresi ve hemen g端brenin 端zerine de Karaboya (1-2 kg) veya demirs端lfat d旦k端l端r ve toprakla kapat脹l脹rsa bitki bu demirden zamanla faydalanabilir. Kloroz gidermenin dier bir yolu demirli bileikleri suda eritip yapraklara p端sk端rtmektir. Bu ilem ile elde edilen yarar k脹sa s端reli olduu i巽in ayn脹 ilem 20- 25 g端n aral脹klarla birka巽 defa tekrarlanmal脹d脹r. Topra脹n demir i巽eriine g旦re s脹n脹fland脹r脹lmas脹 aa脹daki gibidir. Fe (ppm) S脹n脹f脹 0-2.5 Az 2.5-4.5 Orta 4.5 Yeterli
- 21. Yap脹lan 巽al脹mada Ortak旦y 聴l巽esi topraklar脹 demir i巽erii y旦n端nden genel olarak Az s脹n脹f脹nda yani yetersiz durumdad脹r.Bir tek G旦kkaya k旦y端nde demir i巽erii y端ksek bulunmutur.
- 22. Toprakta inko Toprakta 巽inko miktar脹 巽ou kez d端端k d端zeydedir. zellikle y端ksek pHya sahip ve kire巽 miktar脹 y端ksek olan topraklarda 巽inko olduk巽a d端端k miktarda bulunur ve bunun neticesinde bu gibi topraklarda yetien bitkilerde 巽inko noksanl脹脹 g旦r端l端r. Y脹kanm脹, asidik topraklarda da bitkiye yaray脹l脹 巽inko miktar脹 olduk巽a d端端kt端r. Ayn脹 ekilde bu tip topraklarda yetien bitkilerde de 巽inko noksanl脹脹 巽ekerler. Fazla miktarda fosforlu g端brelemenin de 巽inko noksanl脹脹 yaratt脹脹 bilinmektedir. Y端ksek fosfat konsantrasyonu 巽inkonun fizyolojik yaray脹l脹l脹脹n脹 olumsuz etkilemektedir. Topraa fazla miktarda organik g端bre uygulamas脹n脹n ard脹ndan bitkilerde 巽inko noksanl脹脹 g旦r端lebilir. Bunun nedeni organik maddenin 巽inkoya balanarak bitki k旦klerine al脹nmas脹n脹 g端巽letirmesidir. Topra脹n 脹slakl脹k nedeniyle veya a脹r tekst端rl端 olmas脹 nedeniyle yetersiz havalanmas脹, d端端k s脹cakl脹k, su yetersizlii gibi fakt旦rler de 巽inkonun hareket faaliyetini olumsuz etkileyerek 巽inko noksanl脹脹n脹 artt脹r脹r. Y端ksek toprak pHs脹 巽inko eksikliinin bir g旦stergesidir. inko eksiklii en fazla pHs脹 8 den y端ksek olan topraklarda, en az ise phs脹 4-5 aras脹nda deien topraklarda saptanm脹t脹r. inko eksiklii en az kire巽siz topraklarda belirlenmitir. Topraklar脹n d端端k organik madde kapsam脹 巽inko eksikliinin bir g旦stergesidir. inko eksiklii en fazla organik madde kapsam脹 %1 den az olan topraklarda ,en az ise organik madde kapsam脹 %4 ten az olan topraklarda belirlenmitir. T端rkiye de ilenen tar脹m arazisinin toplam alan脹n脹 27 699 003 ha olduu g旦z 旦n端ne al脹nd脹脹nda potansiyel 巽inko eksikliinin olabilecei alanlar yakla脹k 14 milyon ha gibi 巽ok b端y端k bir alan g旦r端lmektedir. Uygulanan uygun agronomik tekniklere, se巽ilen uygun bitki, t端r ve 巽eidine g旦re potansiyel eksiklik alanlar脹n脹n miktar脹 azalabilir dier yandan da mikro elementlerin yaray脹l脹l脹脹n脹 olduk巽a azaltan y端ksek toprak phs脹, y端ksek toprak kire巽 kapsam脹, d端端k organik maddesi, yanl脹 sulama ve g端breleme gibi fakt旦rler eksiklik alanlar脹n脹n miktar脹n脹 artt脹rabilir. Eksikliinde aa巽lar脹n gen巽 s端rg端n u巽lar脹nda, k端巽端k yapraklar脹n bir araya toplanmas脹ndan kaynaklanan rozet veya demet oluur. ou zaman bu gen巽 s端rg端nler, u巽tan balayarak kurur ve yapraklar olgunlamadan d旦k端l端r. inko noksanl脹脹n脹n en belirgin g旦r端nt端s端 bodur bitkilerdir. Aa巽larda noksanl脹k sonucu meyve adedi azal脹r, kalite d端er, erken d旦k端lmeler g旦r端l端r. Demir eksikliinin giderilmesinde olduu gibi 巽inko eksiklii tespit edilen bitkilere; i巽inde 巽inko bulunan kimyasal bileikler topraa verilmek veya yapraklara p端sk端rt端lmek suretiyle uyguland脹脹nda edildiinde bitki normal gelimesine devam eder. Topra脹n 巽inko miktar脹na g旦re s脹n脹fland脹r脹lmas脹 aa脹daki gibidir. inko (ppm) S脹n脹f脹 0-2 Yetersiz 2 Yeterli
- 23. Yap脹lan 巽al脹mada Ortak旦y il巽esi topraklar脹n脹n tamam脹 巽inko y旦n端nde yetersiz olduu saptanm脹t脹r.
- 24. Toprakta Mangan (Mn) Doada Mangan daha 巽ok demir oksitlerle birlikte bulunur. Toprakta 50- 750 kg/dekar aras脹nda mangan 旦l巽端mleri ise normaldir. ok sulu arazilerde mangan d端zeyi y端ksek olduundan zehirlenme dahi yapabilir. Keza, ayni tehlike asitli topraklarda da vard脹. Buna kar脹l脹k , kire巽li ve tuzlu topraklarda, su alt脹nda dahi, mangan d端zeyi y端kselmez. Bu nedenle kire巽li ve tuzlu topraklarda mangan a巽l脹脹 daha s脹kt脹r. Yap脹lan arat脹rmalarda, her bir derecelik Ph art脹脹n脹n mangan vars脹ll脹脹n脹 100 kat azaltt脹脹 g旦r端lm端t端r. Asitli topraklarda mangan bileikleri h脹zla 巽旦z端ld端端nden serbest mangan younluu da artar. Mangan oksitlenmesine yarayan mikro organizmalar da y端ksek Ph d端zeylerinde faaliyetlerini artt脹rd脹脹ndan y端ksek (Ph) li ve bol organik maddeli topraklarda pancar, bezelye ve tah脹llarda da mangan a巽l脹脹 yayg脹n olabilir. Kuru iklim artlar脹nda mangan tuzlar脹n脹n 巽旦z端lmesi de zorlat脹脹ndan, kuru artlar genellikle mangan a巽l脹脹 ihtimalini de artt脹r脹r. Topraklarda kire巽leme yap脹larak , toprak Ph sini ve kalsiyum younluunu y端kselterek bitkinin mangan al脹m脹n脹 zorlat脹r脹r. Toprakta magnezyum fazlas脹 mangan kullan脹m脹n脹, mangan fazlas脹 ise demir kullan脹m脹n脹 engeller. Topra脹n Mangan y旦n端nden s脹n脹fland脹r脹lmas脹 aa脹daki gibidir; Mangan (ppm) S脹n脹f脹 1> Az 1 Yeterli
- 25. Yap脹lan 巽al脹ma sonucu Ortak旦y il巽esinin Devedam脹 kasabas脹n脹n bir b旦l端m端 hari巽 dier t端m b旦lgelerinde Mn miktar脹 y旦n端nden yeterli s脹n脹f脹ndad脹r.
- 26. Toprakta Bak脹r (Cu) Topraklarda bak脹r konsantrasyonu 5-100 ppm aras脹nda bulunmaktad脹r. Doal olarak toprakta bulunan toplam bak脹r脹n miktar脹, toprak ana maddesinin bak脹r i巽eriine bal脹 olarak deiiklik g旦sterir. Mineral ayr脹man脹n iddeti ve gelien bitkilerin etkisi nedeniyle bak脹r konsantrasyonu toprak profilinin y端zeye yak脹n katmanlar脹ndan daha y端ksektir. Genellikle a脹r脹 derecede par巽alan脹p da脹lm脹 ve y脹kanm脹 topraklar脹n toplam bak脹r kapsamlar脹 d端端kt端r. Cu toprak par巽ac脹klar脹na kuvvetli bir ekilde baland脹脹ndan olduk巽a hareketsizdir (immobildir). Bu nedenle 巽ou topraklar脹n Cu i巽erii alt profile doru azalma g旦stermektedir. Organik madde miktar脹 巽ok y端ksek olan topraklarda veya pit topraklarda bak脹r noksanl脹脹 g旦r端lebilmektedir. Bunun nedeni organik maddenin bak脹r脹 巽ok kuvvetli balamas脹d脹r. Pratikte bak脹r noksanl脹脹n脹n s脹k g旦r端lmeyiinin nedeni, bitkilerin d端端k olan ihtiyac脹n脹 kar脹layacak kadar toprakta bak脹r bulunmas脹, bitkilere verilen bir巽ok zirai m端cadele ilac脹n脹n 旦nemli miktarda bak脹r i巽ermesi, kullan脹lan g端brelerin safs脹zl脹k olarak bir miktar bak脹r i巽ermeleri ve hayvan g端brelerinin bak脹r i巽ermesidir. Bak脹r bitki b端nyesinde hareket kabiliyeti iyi deildir. Bu nedenle noksanl脹k belirtileri yeni meydana gelen yapraklarda g旦r端l端r. Grimsi yeil renk, hatta beyazlama gibi renk deiimleri ve solma olur. Gelime zay脹flar. Meyve aa巽lar脹nda dallar脹n u巽 k脹s脹mlar脹nda kurumalar olur. Baz脹 durumlarda, u巽 kurumalar脹n脹n g旦r端lmesinden 旦nce, normalden b端y端k yapraklar oluur. Tah脹llarda simptomlar kardelenme d旦neminde yaprak u巽lar脹ndan balar. Yaprak u巽lar脹 beyazla脹r, yaprak daral脹r ve k端巽端l端r. Noksanl脹k iddetli ve s端rekli olursa baak olumaz. Bak脹r noksanl脹脹n脹n bir dier 旦zellii, bitkilerin generatif gelimesinin, yani 巽i巽ek ve meyve oluumu, vegetatif gelimeye g旦re daha fazla etkilenmesidir. Topra脹n bak脹r y旦n端nden s脹n脹fland脹r脹lmas脹 aa脹daki gibidir; Bak脹r (ppm) S脹n脹f脹 0,2 Az 0,2 < Yeterli
- 27. Yap脹lan 巽al脹mada Ortak旦y il巽esi topraklar脹n脹n tamam脹nda Bak脹r y旦n端nden Yeterli s脹n脹fta bulunmutur.
- 28. G脹da ve Yem retim Tesisi Ortak旦y 聴l巽esinde 端retilen 端r端n deseni haritada g旦sterilmitir. 聴l巽e genelinde tar脹msal 端retim yap脹lan alanlar脹n b端y端k 巽ounlupunu Arpa bitkisi kaplamaktad脹r. retilen 端r端nlerin alanlar脹; Arpa 152bin dekar, Buday 12bin dekar, Elma 3.3 bin dekar, yonca bin dekar olmak 端zere il巽e geneline da脹lm脹 ekildedir. Haritada g旦sterilen 端retim bilgileri 端r端nlerin 端retim miktar ve alanlar脹n脹n fazla olduu yerler olarak g旦sterilmitir. ALIMA GRUBU Ziraat M端h. mer Ferat TZN Ziraat M端h. Selman YILDIRIM Ziraat M端h. 聴sa Serdar ZDEM聴R Ziraat M端h. Ercan KANAT