Otizm Beden dili
- 1. OT聴ZMDE SZEL VE BEDEN D聴L聴 ZELL聴KLER聴 VE GEL聴聴MSEL G聴D聴
- 2. 6-7 ay: bad脹ldama 12 ay: ilk s旦zc端kler 18 ay: ikili s旦zc端kler (iki ya脹na kadar esnek davran脹yoruz)-minimum 15 s旦zc端k-ortalama 50 s旦zc端k 2 ya: 2 s旦zc端kl端 c端mlecikler 3 ya: 3 s旦zc端kl端 c端mlecikler-soru c端mleleri Konuman脹n Geliimi
- 3. M聴KST D聴L聴 ALGILAMA-SZEL ANLATIM BOZUKLUU 聴聴TME ENGEL聴 OT聴ST聴K SPEKTRUM BOZUKLUKLARI ZEKA GER聴L聴聴 GEL聴聴MSEL D聴L GEC聴KMES聴 Konuman脹n Olmamas脹 Gecikmi Konuma
- 4. Bebeklikte ses 巽脹karmalar, 旦zellikle sessiz harflerle Bab脹ldama varl脹脹 Sembolik oyun oynama Jestlerin farkl脹 ve s脹k kullan脹m脹 聴aret etmenin erken balamas脹 daha fazla jest kullanaca脹na, konuulanlar脹 daha fazla anlama ve nesne isimlendirmeyle ilikilendirilmi (otizmli 巽ocuklarda da) Anne-baban脹n 巽ocukla iletiim tarz脹, daha yan脹tlay脹c脹 oluu Dil Geliiminde Prelinguistik ng旦r端c端ler
- 5. Mutizm Murmuring Disprosodi Ekolali Yineleyici (perzeveratif) konuma zneleri kar脹t脹rma veya zamirleri yer deitirerek kullanma Gramer bozukluklar脹 Konumay脹 balatmama Kar脹l脹kl脹 konuman脹n olmamas脹 veya s端rd端rememe Dilin pragmatik kullan脹m脹nda yetersizlik Otizmde Konuma zellikleri
- 6. Y端ksek ilevli otistiklerin % 6s脹 D端端k ilevli otistiklerin %56s脹 Bir y旦n端yle verbal olu y端ksek ilevlilik g旦stergesidir... Nonverbal veya minimal verbal durum
- 7. Epilepsi Ekolali zel eitime balama ya脹, 旦zel eitim alma s端resi Zeka (y端ksek ilev) Ses taklidi Jest taklidi 5 Ya脹ndan 旦nce konuman脹n balamas脹 Konuma i巽in 旦ng旦r端c端ler
- 8. Disprosodi ? zellikler Monoton veya mekanik tonasyon, ses perdesinin kullan脹m脹nda ve ses vol端m端n端n kontrol端nde eksiklikler, ses kalitesinde eksiklikler ve aberrant vurgulama Dilin dier boyutlar脹 聴yileseler bile, bu farkl脹l脹klar persistent kalmaya ve zamanla 巽ok az deimeye meyillidir.
- 9. Gramatik prosodi ivesel veya idiosenkratik prosodi Pragmatik prosodi Emosyonel prosodi 聴nartik端le prosodi Prosodinin Temel eleri
- 10. Otizmde prozodik deiiklikler birincil olarak Affektif Pragm atik
- 11. Disprosodi
- 12. Verbal otistiklerin %75 kadar脹 deiik formlarda ekolali g旦sterirler. Ekolali stereotipi tarz脹nda ve iletiim anlam脹 ta脹m脹yorsa olumlu anlam ta脹maz. Ekolali gittik巽e azal脹yor, spontan dil geliimine hizmet ediyorsa anlam ta脹r. Ekolaliye bazen biz mi neden oluruz ??? Ekolali
- 13. A. 聴nteraktif 1. S脹ra alma Kar脹l脹kl脹 s旦zel iletiimde s脹ras脹n脹 gelen bu s旦zcelerle s脹ras脹n脹 doldurur (kendinde s旦yleme s脹ras脹 olduunu d端端n端p bir eyler yerine haz脹r s旦zceleri tekrarlar). (Mesala normal kiilerde de olur su i巽ermisin, d端端nerek 脹m脹m... su i巽er misin) 2. Dekleratif 聴aret edici jestlere elik eden nesne, eylem veya yerleri iaret eden s旦zceler 3. Evet yan脹t脹 nceki ifadeyi onaylad脹脹na iaret eder 4. 聴stek Nesne veya bakalar脹ndan bir ey isterken B. Non-interaktif 1. Odaklanmam脹 S脹kl脹kla a巽脹k bir niyet yoktur, y端ksek uyar脹lm脹 durumun (旦rnein a脹r脹 kayg脹, korku, ar脹) sonucudur. 2. Taklit S旦ylenen eyin anla脹ld脹脹na iaret eder 3. Kendini d端zenleme Motor aktivite ile senkronizasyon oluturmak i巽in Ekolalinin 聴levsel G旦revleri
- 14. - YGB olan bireylerde bu alanda 旦nemli defisit var Sosyal konuma k脹s脹tl脹l脹klar脹 Konumay脹 balatma Konumay脹 devam ettirme Konumay脹 ileme-s端sleme PRAGMAT聴K Dilin sosyal ortamlara uygun kullan脹m脹
- 15. Kar脹l脹kl脹 Sohbet
- 16. Jestler Mimikler Pandomim Kinezi
- 17. Bazen jestler hereyi anlat脹r, konumak fazlal脹k olur Jestler
- 18. Geliimsel olarak, sal脹kl脹 bireylerde jestlerle iletiim, konuman脹n 旦ncesinde geliir, sonras脹nda iletiim s脹ras脹nda eg端d端ml端 kullan脹l脹r. Jestler iletiimde; Tek ba脹na iletiim s脹ras脹nda anlam ta脹yabilir 聴letiimde pragmatik anlamlar ta脹yabilir Konumayla birlikte tamamlay脹c脹 Konumada vurgulay脹c脹 ve pekitirici etki Jestlerle 聴letiim
- 19. Jestler, konuma ve dil n旦rolojik ve geliimsel olarak birbirleriyle s脹k脹 ilikilidir. Jest tipleri: -Showing-off (g旦sterme) -Deictic (iaret etme) -Representational (sembolik, ikonik, referantial) -Sembolik oyun emalar脹 (su i巽eme takliti, sopay脹 at gibi kullanma vs.) Jestlerin Geliimi
- 20. Showing-off Deictic Dil 旦ncesi jestlerDil 旦ncesi jestler Erikinin dikkatini 巽ekmeye y旦nelik g旦steri davran脹lar脹- (v端cudunu ileri doru kald脹rma, uzatma, y旦neltme) ve emotif (sevin巽, alama vs.) . 11nci aydan sonra azalma balar. G旦sterme, verme ve iaret etme jestleri yakla脹k 10 ayl脹k d旦nemde ard脹脹k ortaya 巽脹kmas脹 beklenir. zellikle iaret etme geliim boyunca kullan脹lmaya devam eder. Jestlerin Geliimi - Bebeklikten 3 ya脹na kadar
- 21. Representational G旦nderme yap脹lan eyi sembolize ederek anlam脹 ta脹r ki, oluan bu ekil anlam脹 deitirmez (旦rnein ku u巽uunu ima etmek i巽in kollar脹 kanat gibi 巽脹rpmak, b端y端k ifade etmek i巽in kollar脹 a巽mak gibi) Yakla脹k 25 s旦zc端k geliiminin 旦ncesinde ortaya 巽脹kar Nesnenin yokluunda, nesneyi tan脹mlayan ve nesneye iaret eden sembollerdir. 聴konik jestler her k端lt端rde benzerdir (iki parmak ba 端zerinde tavan anlam脹na gelir) Jestlerin Geliimi - Bebeklikten 3 ya脹na kadar
- 22. Jestler dil geliimine yard脹mc脹 olmaktad脹r, dilin 旦nc端s端 olduu tart脹mal脹d脹r. Ancak, 巽al脹malarda jest kullan脹m脹 iyi olanlar脹n s旦zc端k daarc脹脹n脹n da fazla olduu g旦sterilmitir. Sal脹kl脹 bireylerde s旦zcelerin yakla脹k %15i jestlerle desteklenir. B端y端k oranda yetikinden model al脹narak 旦renilir. Konuma 旦nc端s端 M ?
- 23. 聴aret etme yakla脹k 10uncu ay civar脹nda balar. 聴aret etme jestleri, konuma geliimi yolunda giden bebeklerin 16-20nci aylar脹nda jest repertuvar脹n脹n 旦nemli bir k脹sm脹n脹 oluturmaktad脹r. Representational jestler konuman脹n ilk formalar脹n脹 destekleyicidirler ve ikinci y脹lda ge巽isel g旦rev g旦r端rler. 12 ile 18 aylar aras脹nda jestler ve konuulan s旦zc端kler genellikle birbirine 端st端nl端k g旦sterirken, sonunda s旦zc端kler jestlerin yerini almaya balarlar (tersi olmaz). 20nci aya kadar konuulan s旦zc端kler gittik巽e artar. Jestler zaman i巽inde
- 24. Otizmli bireylerin konumalar脹nda g端巽l端k olmas脹na kar脹n, alternatif iletiim yolu olan jestleri nadiren kullan脹rlar. Jestler g旦zlem ve taklit yoluyla 旦renilir, otizmli bireylerde bu nedenle jestlerin 旦renilmesinde g端巽l端k olur. Jestleri kullan脹lmas脹 ve bakalar脹n脹n jestlerini anlamas脹 azd脹r. Otizmli Bireylerde Jestler
- 25. Whos Afraid of Virginia Woolf? G旦z Temas脹-I
- 26. G旦z Temas脹-II
Editor's Notes
- #7: Hiperleksi ve grafem g旦rme kayb脹 olanlarda iitsel fark脹ndal脹k art脹脹, dil olumamas脹, dil gecikmesi olanlarda sembollere meyil
- #9: Prozodi ve kinezi dilin paralinguistik 旦elerini oluturur ve insan iletiimi ve s旦yleminin organizasyonunda ayn脹 derecede rol oynarlar. Bu paralinguistik as脹l 巽abay脹 sa hemisfer g旦steriyor gibi durmaktad脹r. Prozodi, tek ba脹na kelime se巽imi ve kelime s脹ras脹 taraf脹ndan iletilenin 旦tesinde, bilgi aktaran dilin suprasegmental bir 旦zelliidir. Perde (pitch), entonasyon, melodi, kadans, ses y端kseklii, ses rengi, tempo, vurgu, aksan ve duraklamalar脹n zamanlamas脹 prozodiye eil eden akustik 旦zelliklerdir. 聴nsan dilinin kazan脹m (edinim) ve geliiminin erken d旦neminde prozodik 旦elerin mod端lasyonu daha 旦nce ortaya 巽脹k脹yor gibi g旦r端nmektedir (alaman脹n tonuna g旦re annenin gereksinim tipini belirlemesi: ar脹, a巽l脹k vs.). ekolalide sa ile anlama bakmaks脹z脹n tekrar, ark脹lardaki gibi, duygusal ifadeler sa hemisfer
- #10: Monrad-Krohn prozodiyi d旦rt temel 旦eye ay脹rmaktad脹r: Entonasyon, vurgu ve duraklamalar脹n uygun da脹l脹m脹 ile kelimenin anlam脹n脹 a巽脹klamakta kullan脹lan entrensek (linguistik, gramatik) prozodi, yaz脹l脹 dil i巽indeki virg端l, iki nokta 端st 端ste, noktal脹 virg端l, nokta ve soru iaretlerine edeerdir. rnein c端mlenin sonundaki soruyu belirtmek i巽in ses perdesinin konturunu y端kseltmek veya 旦nemsetmek istediimiz kelimeler 端zerine vurgulu (stres) konumak gibi. ivesel ve idyosenkratik prozodi de bir 旦l巽端de entrensek prozodi i巽inde yer al脹r. Burada ifade, telaffuz, vurgu ve konuman脹n duraklama 旦zelliklerindeki b旦lgesel ve kiisel (idyosenkratik: kiinin kendine 旦zg端 dier kiilerden ay脹rt edici ses rengi) farkl脹l脹klarla ilgilidir. Entelekt端el (pragmatik) prozodi; tavra ilikin bilgiyi, s旦yleme aktar脹r ve anlam脹 g端巽l端 bir bi巽imde etkileyebilir. rnein, eer O ak脹ll脹 biri c端mlesinde O g端巽l端ce vurgulan脹rsa kiinin yeteneinin onayland脹脹 ifadesi olur, halbuki ak脹ll脹 ya etkili vurgu yap脹l脹p entonasyonda bariz bir art脹 ile birlikte yap脹l脹rsa alayc脹l脹k ortaya 巽脹kar. Buradaki prozodi niyeti aktarmada, empati veya kar脹tl脹脹 ifade de kullan脹l脹r. Emosyonel prozodi mutluluk, h端z端n, korku ve k脹zg脹nl脹k gibi ruhsal durum ve duygular脹 konuma i巽ine sokar. Affektif prozodi terimi tavra ilikin ve emosyonel prozodinin birleimini ifade eder. rnein; 巽ocuklar hen端z okuldan eve gelmedi s旦ylemi relaks veya anksiy旦z s旦yleme tarz脹na g旦re farkl脹 anlamlar ta脹r. Jestler ile birletirildiinde affektif prozodi konumaya canl脹l脹k katarak mesaj脹n i巽erik ve g端c端n端 olduk巽a etkiler. Eer affektif prozodinin ifade i巽erii ile s旦zc端k anlam脹 uyumazsa, erikinlerde ve daha az derecede 巽ocuklarda mesaj脹n genellikle affektif yorumu 旦ncelik kazan脹r. 聴nartik端le prozodi, homurdanmak ve i巽 巽ekmek gibi konumay脹 s端sleyen baz脹 paralinguistik unsurlar脹n kullan脹m脹n脹 ifade eder.
- #11: Tablo 1 de HFA veya ASde yap脹lan prozodik 巽al脹malarda prozodinin gramatik, pragmatik ve affektif boyutlar脹 arat脹r脹lm脹t脹r. Gramatik prozodi verilerini i巽eren 9 巽al脹ma tan脹mlanm脹, bu 巽al脹malardan yaln脹zca 端巽端nde konuan otistik grup ile normal kontroller aras脹nda farkl脹l脹k elde edilmitir. Pragmatik ve affektif prozodiye y旦nelik yap脹lan 10 巽al脹man脹n hepsinde de normallere g旦re atipik performans saptanm脹t脹r. HFAlarda nazal olarak s旦zce oran脹 nazal olarak (%20) normal kontrollere (%2) g旦re anlaml脹 derecede daha s脹kt脹.
- #13: Ekolali; s旦zel ifadelerin baka birisi taraf脹ndan tekrarlanmas脹 veya yank脹lanmas脹d脹r. Prizanta g旦re (1983) verbal otistiklerin %75e kadar脹 baz脹 formlarda ekolali g旦sterirler. 聴ki tip ekolali var: immediate (erken-ard脹ndan-hemen ekolali) ve ge巽 ekolali. Erken ekolali ;旦nceleri Bir s旦zc端k veya s旦zc端k grubunun konuan脹n hemen ard脹ndan baka bir kii taraf脹ndan anlams脹z tekrar脹 olarak tan脹mlanm脹t脹r (Fay ve Schuller 1980). Buna kar脹n, Prizant ve Duncan (1981) ve dierleri ekolalinin otistik bireyde bir巽ok ileve hizmet edebilecei, bu nedenle anlams脹z olmad脹脹n脹 savundular. Bu arat脹rmac脹lar, erken ekolaliyi, s脹kl脹kla ama巽l脹 iletiimim a巽脹k kan脹t脹 olduunu belirttiler. Aa脹daki tabloda erken ekolalinin 7 farkl脹 ilevi s脹rlanm脹t脹r (Prizant ve Duchan 1981). Erken ekolali, iitsel girdi i巽in k脹sa s端reli bellee iaret eder. kurabiye istermisin? sorusuna kuarabiye istermesin? diyen ekolalik 巽ocuk krabiye isyiordur veya istemiyordur, bunu anlamak g端巽t端r.
- #14: Otistik 巽ocuklar脹n konumalar脹 ekolalik s旦zc端kleri veya c端mlecikleri i巽erir. Ekolali, 巽ocuun duyduu s旦zc端kleri ve c端mleleri konumac脹n脹n hemen arkas脹ndan veya daha sonras脹nda yank脹l脹 bir bi巽imde taklit etmesidir. Otistik 巽ocuklar脹n konumalar脹n脹n neden ekolalik olduu ve neden dili yarat脹c脹 olarak kullanamad脹klar脹 bize baz脹 ipu巽lar脹 vermektedir. Melodik konumada ve ark脹 s旦ylemede beynin sa yar脹s脹 kullan脹lmaktad脹r. Burada s旦zc端k ve c端mlecikler olduu gibi saklan脹r. Fakat ger巽ek konuma i巽in, bir s旦zc端端 yarat脹c脹 kullanmak i巽in, 旦nce bu s旦zc端端n anlam脹n脹n aranmas脹 gerekmektedir. Bu ilemi de beynin sol yar脹s脹 yapmaktad脹r. Ekolalik konuan 巽ocuklar, duyduklar脹n脹 tekrar ederler ve bu kelimeleri anlamlara ayr脹t脹rma becerilerini kullanamazlar. Asl脹nda normal 巽ocuklar da konumaya duyduklar脹 kelimeleri taklit etmeyle balarlar. Ancak bu taklit d旦nemi, iki bu巽uk ya civar脹nda sona erer. Ekolali stereotipi tarz脹nda ve iletiim anlam脹 ta脹m脹yorsa olumlu olarak g旦r端lmez. ou 巽ocukta ekolali dil 旦renmek i巽in kullan脹l脹r. ocuklar balang脹巽ta dili gestalt stili ile edinirle. Gestalt b端t端n anlam脹na gelir Yani sesleri, s旦zc端k ve c端mleleri par巽ac脹klar olarak deil b端t端n olarak kopyalarlar. anne kelimesini annenin kokusu, yaad脹脹 yer, ekli ve sesi ile edinirler. Daha sonra analitik forma ge巽erler. Lovaas (1981) ekolalinin normal 巽ocuklarda 30 ay civarlar脹nda pik yapt脹脹n脹 ve zamanla azaltt脹脹n脹 belirtmektedir. Baz脹 otistiklerde dil ekolalik d端zeyde takl脹r ve spontan dile ge巽i olmayabilir. Ekolali gittik巽e azal脹yor, spontan dil geliimine hizmet ediyor anlam脹 ta脹yabilir. Ekolali a脹r脹 ve ama巽s脹z olduunda sosyal iletiim ve 旦renmeyi bozar. Buna y旦nelik I dont know metodu, the Cues-Pause-Point metodu (McMorrow ve Foxx 1986) ve alternatif model olma metotlar脹 kullan脹labilir. I dont know metodunda (Schreibman ve Carr 1978) ocuun yan脹t脹n脹 bilemeyecei 10 ne, 10 nas脹l, 10 kim ile balayan soruya bilmiyorum yan脹t脹 verme 旦retilir. bilmiyorum ekolalik hale gelse de pekitirilir. Zamanla s旦n端kletirilir. B旦ylece sorular脹 ekolalik tarzda tekrarlanmas脹 engellenir. Bask脹l脹 ve y端ksek sesle, komutsal konuursan脹z ekolali artabilir.
- #15: Dilin Pragmatik Yanlar脹 Pragmatik yetiler, d端端nce dile d旦n端端rken veya iitilen bir s旦z yorumlan脹rken devreye girer ve deiik kavramlar脹 anlamsal olarak birbirine balar. Pragmatik yetiler, dilin ve s旦zs端z iletiimin t端m yap脹s脹na n端fuz eder. Hangi s旦zlerin nerede s旦yleneceinin uygun olaca脹 (m端d端r端n yan脹nda farkl脹 konuma tarz脹, arkada脹n yan脹nda farkl脹 konuma tarz脹 ile konuuruz) bilgisi veya s旦zl端 dile elik eden v端cut dili de pragmatik yetiler bal脹脹 alt脹nda yer al脹r. En geni kullan脹m脹 ile pragmatik yetiler g旦rg端 kurallar脹na, gelenek, g旦renek ve normlara ait bilgiyi ve bunlar脹 yerinde kullanmay脹 i巽erir. te yandan birini aldatmak, yan脹ltmak, yalan s旦ylemek, kibar olmak, iki y端zl端 olmak, i巽ten olmak, ima etmek, alayc脹 olmak, dedikodu yapmak ve s旦ylenti 巽脹karmak da hep bu kapsamda yer al脹r. Her t端r toplumsal bili ve etkileim i巽in pragmatik yetilerin var olmas脹 gerekir. Dilin pek 巽ok pragmatik bileeni vard脹r. Dilin ve konuman脹n akustik nitelii ve ses iddetini ayarlama, sohbet ve kar脹l脹kl脹 konuman脹n 端slup ve kurallar脹n脹 bilme ve uyma, konuulan konuyu s端rd端rebilme, ilintili bilgi verebilme, sohbeti d旦n端端ml端 olarak s端rd端rebilme, konuurken g旦z temas脹n脹 kullanma, konuma balatma ve yan脹t vermeye haz脹r olma, diyalog an脹nda dikkatini s端rd端rebilme, kar脹s脹ndakini daha net ve a巽脹k konumaya davet etme, konuanlar aras脹nda belli bir fiziksel aral脹脹 koruma, i巽eriin niteliini ayarlama, yak脹nl脹k derecesini doru belirleme, verilen bilginin miktar脹n脹 ayarlayabilme, tutarl脹 olma, sohbetin tek bi巽imli olmas脹n脹 旦nleme, kar脹l脹kl脹 konuma y端r端tme, ilgilenme,toplumsal biliin ve ilgi alanlar脹n脹n s脹n脹r脹n脹 bilme, yak脹n iliki kurma ve sempati g旦sterebilme bunlar aras脹ndad脹r. Dil kullan脹m脹 ve dili anlama balamdan etkilenir. Ortak deneyim d端nyas脹 ile s旦zc端kler ba kurar (biraz kahve var m脹? kahve istiyorum anlam脹na gelir. (eser diyor ki baba g旦remiyorum yani TVnin 旦n端nden 巽ekil. Rica ve emir ifadelerini kullanabilme yine dilin pragmatik 旦zellikleridir. Dinleme de 旦renilerek gelitirilen bir yetidir. Normal 巽ocuklar dinlerken 旦nemli olana dikkat ederler. D旦rt ya脹ndaki 巽ocuklar dili anlama konusunda dinleyicinin yetilerini saptamada iyidirler. rnein ya脹tlar脹na, kendinden k端巽端klere ve erikinlere farkl脹 zorlukta t端mceler kullanarak konuurlar. Yanl脹 anla脹lm脹 mesajlar脹 netletirme stratejileri yala geliir.
- #16: ateten 巽ar脹脹m yap脹p, atei bilgisi veriyor. sohbet ettiremiyor.
- #17: Kinezi, s旦yleme normal olarak elik eden ekstremite, g旦vde (jestler) ve y端z hareketlerini (mimikler) ifade eder ve iletilen s旦zel mesaj脹n mod端lasyonunu (d端zenlenmesini) salar. Zafer i巽in V iareti gibi kar脹l脹kl脹 ayn脹 fikirde olunan sembollerin ifadesinde kullan脹lan hareketler 旦zg端l bir semantik bilgi aktard脹klar脹 i巽in pandomim, buna kar脹l脹k konuman脹n rengi, vurgu ve s端slenmesinde kullan脹lan hareketler ise jestler olarak s脹n脹fland脹r脹l脹r. S旦yleme elik eden kendiliinden kinezik aktivite genellikle jestlerin ve pantomimin kar脹脹m脹n脹 temsil eder. Pantomim 端retimi ve anla脹lmas脹 bozukluklar脹 sol beyin hasar脹 ile yak脹ndan ilikilidir. Ross ve Mesulam sa frontal operkulum lezyonlar脹n脹n sadece spontan affektif prozodinin kayb脹na neden olmad脹脹, ayn脹 zamanda ideomotor apraksi olmaks脹z脹n y端z ve ekstremetilerde spontan jestsel aktivitenin de kaybolduunu bildirmilerdir. Jest (pantomimin tersine) mod端lasyonunun sa hemisfer taraf脹ndan bask脹n olarak yap脹ld脹脹n脹 ileri s端rm端lerdir.
- #21: G旦steri (showing-off) davran脹lar脹 bebekte bilerek (niyetli-intentional) iletiimin ilk iaretlerinden birisidir (Bates ve ark. 1979). K端巽端k bebekler, daha 旦ncesinde yetikinin dikkatini-ilgisini 巽ekmede baar脹l脹 olduu davran脹lar脹 tekrar ederler. Bu g旦steri davran脹lar脹, yetikinin dikkatini 巽ekmek amac脹yla nesnelerin kullan脹m脹na 旦nc端l端k eder. Yetikinin dikkatini 巽ekmek i巽in nesneleri kullanma deictic jestlere (g旦sterme, verme, iaret etme) girer. Bu davran脹lar, bebein konumaya balamas脹ndan 旦nceki d旦nemlerde ortaya 巽脹kmas脹 nedeniyle dil 旦ncesi jestler (prelingiustic gestures) olarak da adland脹r脹l脹r. Buna kar脹n, deictic jestler, 旦zellikle iaret etme geliim boyunca kullan脹lmaya devam eder. G旦sterme, verme ve iaret etme jestleri yakla脹k 10 ayl脹k d旦nemde ardarda ortaya 巽脹kmas脹 beklenir Bates ve ark. 1975, 1979, Folven ve Bonvillian 1991). 11nci aydan sonra bu jestlerde belirgin art脹 olurken, uzanma (v端cudunu ileri doru kald脹rma, uzatma, y旦neltme) ve emotif (sevin巽, alama vs.) jestler gibi primitif jestlerde azalma balar Blake ve Dolgoy 1993).
- #22: Jestlerin dier tipi, representational jestlerdir; 25 s旦zc端k geliiminin 旦ncesinde ortaya 巽脹kar ki bir巽ok isimle adland脹r脹l脹r (sembolik, iconic, empty-handed veya referantial gesture) (Mayberry ve Genessee 1999). Representiyonal jestler bir referenti sembolize ederek anlam脹 ta脹r ki, oluan bu ekil anlam脹 deitirmez (旦rnein ku u巽usunu ima etmek i巽in kollar脹 kanat gibi 巽脹rpmak veya kabarc脹k oluturmak i巽in 端flemek). Dil sembollerinin olduunu belirtmek tart脹mal脹d脹r. S脹kl脹kla konuulan sembolleri tan脹mlamak i巽in kullan脹rlar. rnein nesnenin yokluunda kelimeler, jestler resimler dahil o nesneyi ifade etmek i巽in kullan脹lan sembollerdir. S旦ylenenler, jestler veya resimleri nesnenin kendisi deildir, nesneyi tan脹mlayan ve nesneyi iaret eden sembollerdir. Acredolo ve Goodwyn (1988) bebek-k端巽端k 巽ocuk repertuvar脹nda 巽al脹malar脹nda 0-17 aras脹nda represantasyonel jest bulmulard脹r, her 巽ocuk ortalama 3-5 jesti kullan脹rlar.
- #23: Goodwyn ve arkadalar脹 (2000) normal olarak gelien bebekleri 端巽 gruba ay脹rm脹lar; birinci grup; hi巽bir m端dahale yap脹lmayan kontrol grubu, ikinci grup yaln脹zca konumay脹 art脹rmak i巽in y端reklendirilen grup, 端巽端nc端 grup anne-babalara ise jest+konuma girdisi m端mk端n olduk巽a s脹k verilen grup. Sonu巽lar, 端巽端nc端 grup bebekler daha fazla jestlerle birlikte s旦zc端k daarc脹脹 g旦stermilerdi. Buna ilaveten, bimodal girdi (konuma+jest) alan grup dil geliimi y旦n端nden uzunlamas脹na izlendi. 19 ve 24nc端 aylarda al脹c脹 dil (dili anlama) ile 15 ve 24nc端 aylarda ifade edici dil deerlendirildi. Gruplar aras脹nda dil performanslar脹 birbirine yakla脹yor, ancak 30-36 aylarda anlaml脹 gruplar aras脹nda anlaml脹 farkl脹l脹k g旦stermiyordu. Bu durum jestlerin dil geliimine olumlu etkisi belirli bir s端re olduu (ge巽ici) veya arat脹rmada kullan脹lan 旦l巽eklerin yetersizliinden kaynaklanabilir. Bu sonu巽lar, jestler dil geliimine yard脹mc脹 olmaktad脹r, yoksa dilin 旦nc端s端 olarak kabul etmek yanl脹 olur tarz脹nda yorumlanabilir.
- #24: 聴aret etme yaam脹n ikinci ve 端巽端nc端 y脹llar脹nda konuulan dil ile daha da b端t端nlemeye balar. Iverson ve ark. (1994) ve Capirci ve arkadalar脹(1996) iaret etme jestlerinin, konuma geliimi yolunda giden bebeklerin 16-20nci aylar脹nda jest repertuvar脹n脹n 旦nemli bir k脹sm脹n脹 oluturduu bulmulard脹r. Ger巽ekten de iaret etme jestleri 16-20nci aylar aras脹nda 旦nemli derecede art脹 g旦sterir ve representional s旦zc端klere elik eden iaret etme jestleri, dier deictic (iaret etme) jest s旦zc端k eliinden 巽ok daha s脹kt脹r.