ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Overzicht omschrijvingen van wapens van hoofdelingen en heren van Amelande

•
•
Stichting 'De Ouwe Pôlle Ameland'
Stichting 'De Ouwe Pôlle Ameland'

In dit document worden de heraldische wapens van de hoofdelingen en erf- en vrijheren van Ameland beschreven. Deze wapens stonden op kaarten, documenten en gebouwen afgebeeld.

1 of 3
Wapens der Hoofdelingen en Heren van Ameland Ritske Jelmera, hoofdeling op Ameland 1424 – 1450 Schild: in goud drie zwarte schuinbalken en in de blauwe schildvoet een zilveren omgewende wassenaar. Zilveren helm, getralied en aan de halsberg geboord van goud, gevoerd in blauw. Wrong en dekkleden blauw en zilver. Helmteken: een zilveren leeuw tussen vier struisveren, van rechts naar links, zilver, goud en blauw. Rumka Donia, hoofdeling op Ameland 1450 – 1463 Keympa Donia, hoofdeling op Ameland 1463 – 1464 Schild: in goud een zwarte klimmende leeuw en een gedeelde schildvoet, 1: in goud drie zwarte schuinbalken, 2: in blauw een zilveren omgewende wassenaar. Zilveren helm, getralied en aan de halsberg geboord van goud, gevoerd van zwart. Wrong en dekkleden zwart en goud. Helmteken: de lwwue van het schild uitkomend. Haye I Heringa, hoofdeling op Ameland 1464 – 1486 Schild: in blauw een gouden zespuntige ster, boven vergezeld van twee zilveren lelies naast elkaar en beneden van een wassenaar van hetzelfde. Wrong en dekkleden blauw en zilver. Helmteken: een zilveren uitkomende eenhoorn, gehoord van goud. Pieter I Cammingha, heerschap van Ameland 1486 – 1521 Wijtze I Cammingha, heer van Ameland 1521 – 1552 Haye II Cammingha, heer van Ameland 1552 – 1556 Pieter II van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1556 – 1575 Sicco van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1575 - 1624 Pieter III van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1624 - 1638 Wijtze II van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1638 - 1641 Valerius Francisci van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1641 – 1668 Franciscus Duco van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1668 - 1680 Schild: gedeeld en tweemaal doorsneden met een hartschild: 1; en 4; in goud een zwarte kam van twee rijen tanden; 2; en 3; in blauw een zilveren lelie, 5; in goud drie zwarte schuinbalken, 6; in blauw een zilveren omgewende wassenaar, hartschild; in rood een gouden zespuntige ster. Zilveren helm, getralied en aan de halsberg geboord van goud, gevoerd in blauw. Wrong en dekkleden; blauw en goud. Helmteken; een uitkomend rood hert tussen vier struisveren, van rechts naar links rood, goud, blauw en zilver. Rixt van Donia, vrij-en erfvrouwe van Ameland 1680 – 1681 Schild; in goud een zwarte klimmende leeuw, getoond van rood. Zilveren helm, getralied en aan de halsberg geboord van goud, gevoerd in zwart. Wrong en dekkleden zwart en goud. Helmteken; de leeuw van het schild uitkomend. Helena Maria des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg, mede vrij-en erfvrouwe van Ameland 1681 - 1682 Isabella Susanna des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg, Mede vrij-en erfvrouwe van Ameland 1681 - 1690 1
Wilco Holdinga des H.R. Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede vrij-en erfheer van Ameland 1682 - 1704 Anna Dodonea des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede vrij-en erfvrouwe van Ameland 1682 - 1704 Jannetta Isabella des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede erf-en vrijvrouwe van Ameland 1682 - 1704 Juliana Johanna des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede erf-en vrijvrouwe van Ameland 1704 Georg Wolfgang des H.R. Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede erf-en vrijheer van Ameland 1704 Johan Sicco des H.R. Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede vrij-en erfheer van Ameland 1704 Michael Onuphrius de H.R. Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede erf-en vrijheer van Ameland 1704 Schild; gepaald van acht stukken blauw en zilver. Aanziend-gestelde gouden helm, getralied en aan de halsberg geboord van hetzelfde, gevoerd tussen de tralies van blauw, overigens van goud, gekroond met een helmkroon, zijnde op een gladde gouden hoofdband zichtbaar drie fleurons en twee parelpunten van hetzelfde, bezet met witte parels. Helmteken; een aanziend – gesteld mansborstbeeld, rood bekleed met zilveren kraag, op het hoofd van natuurlijke kleur een rode puntmuts met zilveren opslag, waarop een kroon rust als helmkroon, getopt met vijf blauwe struisveren naast elkaar en tussen elke twee veren en links ernaast een zeer smalle kleine veer, de tweede en vierde van zilver en de overige rood, het borstbeeld tussen twee olifantstrompen, de rechtse geschuinbalkt van acht stukken zilveren blauw, de linkse links geschuinbalkt van dezelfde stukken en in de buitenrand van beide trompen zeven groene pauwenveren, de een boven de ander gestoken, terwijl uit de opening van elk der beide trompen drie groene pauwenveren, de een boven de ander, komen. Johan Willem Friso Prins van Oranje en Nassau, souverein heer van de vrije erfheerlijkheid Ameland 1704 - 1711 schild; gedeeld en tweemaal doorsneden met middenschild, hartschild en twee bijschildjes, 1; in blauw, bezaaid met gouden staande blokjes, een klimmende leeuw van hetzelfde, getongd en genageld van rood, 2; in goud een klimmende en aanziende leeuw, getongd, genageld en gekroond van blauw, 3; in rood een zilveren dwarsbalk, 4; in rood twee gouden gaande en aanziende leeuwen, 5; in zilver een rood gaand hert, 6; in zilver een zwarte dwarsbalk, waarvan twee groene liesbossen uitgaan. Middenschild gevierendeeld, 1; en 4; in rood een gouden schuinbalk, 2; en 3; in goud een blauwe jachthoorn, gesnoerd en geopend van rood beslagen met zilver, hartschild; geschaakt met negen vakken, vijf van goud en vier blauw, bijschildjes: boven in goud een zwarte dwarsbalk, beneden in rood een zilveren gekanteelde dwarsbalk. Kroon; op een gouden hoofdband, bezet met beurtelings ruitvormige robijnen en ovale smaragden, zichtbaar vijf gouden fleurons en vier hoge parelpunten en daarbinnen drie bogen. In de top samenkomend onder een rijksappel, getopt met een kruis, alles van hetzelfde en bezet met witte parels, gevoerd en gemutst van rood. Schildhouders: twee gouden leeuwen, getongd en genageld van rood. Onder het schild op blauw lint in gouden Latijnse letters het devies; Je Maintiendrai. Willem IV Prins van Oranje en Nassau, souverein heer van de vrije erfheerlijkheid Ameland 1711 – 1751 Willem V Prins van Oranje en Nassau, souverein heer van de vrije erfheerlijkheid Ameland 1751 – 1795 2
Schild; gevierendeeld met middenschild en hartschild, 1; in blauw bezaaid met staande blokjes van goud, een klimmende leeuw van hetzelfde, getongd en genageld van rood, 2; in goud een rode klimmende en aanziende leeuw, getongd, genageld en gekroond van blauw, 3; in rood een zilveren dwarsbalk, 4; in rood twee gouden gaande en aanziende leeuwen. Middenschild gevierendeeld, 1; en 4; in rood een gouden schuinbalk, 2; en 3; in goud een blauwe jachthoorn, gesnoerd en geopend van rood, beslagen met zilver. Hartschild: geschaakt van negen vakken, vijf van goud en vier van blauw. Het schild omhangen met het ordelint van de kousenband, zijnde een blauw lint, geboord van goud, met aan de benedenzijde vier ronde gaten, geopend van blauw, geboord van goud en door het meest rechtse de tong der gouden gesp gestoken waarin het lint eindigt, terwijl het andere einde links beneden achter het rondom hangende deel langs en in het midden beneden achter het rondom hangende deel langs en in het midden beneden naar voren doorgehaald is en achter het deel met de gaten langs naar beneden uithangt. Waar het in een gouden bezag eindigt; op het lint op het gouden unciale letters het devies; honi zoit qui mal y pense. Schildhouders; twee gouden aanziende leeuwen, gekroond met prinsenkronen ? op het schild, getongd en genageld van rood. Kroon en devies; als onder Johan Willem Friso beschreven (Rijksarchief Friesland) Klokken in de torens op Ameland; De torens van Hollum, Ballum en Nes waren door de eeuwen heen altijd van luidklokken voorzien met deze klokken werden de dorpsbewoners gewaarschuwd voor gevaar maar ook om ze bijeen te roepen voor vergaderingen met de dorpsoudsten, later volmachten en burgemeesters. Op de klokken stond het wapen van de heer van Ameland afgebeeld. Zo is bekend dat in de toren van Hollum een klok heeft gehangen met daarop o.a. de tekst: ‘Petrus A Cammngha vrij ende erfheer van Ameland 1626’ verder staan de namen van de burgemeesters vermeld alsmede een wapen, dit zal dus het wapen van Petrus van Cammingha zijn geweest. In de toren van Ballum heeft een klok gehangen uit 1784 gemaakt door Christiaan en Jan Seest te Amsterdam midden op de klok stond het wapen van Willem V. boven de toegangsdeur was een zandsteen ingemetseld met het wapen van WillmV. Van de klokken van de toren van Nes heb ik geen gegevens. Met betrekking tot alle torenklokken kan nog vermeld worden dat ze allen door de Duitse bezetter zijn weggenomen en dat in 1949 de torens van nieuwe klokken zijn voorzien. Ten aanzien van de wapens op klokken en in de gevels van de torens kan nog vermeld worden dat die in de Franse tijd allemaal zijn weggekapt. Windwijzers op de torens. De windwijzers zoals die thans nog op de torens te zien zijn kunnen als volgt omschreven worden; Hollum: op deze windwijzer staat het jaartal 1886 afgebeeld is een wassenaar en driebalken aan de bovenzijde afgewerkt met een gebogen rand met driehoeken Nes: op deze windwijzer staat het wapen van Ameland afgebeeld bestaande uit drie balken en een omgekeerde wassenaar, aan de bovenzijde afgewerkt met een kroon. Ballum: Op deze windwijzer staat rechtop drie balken met daarboven een kroon, aan weerszijden van de drie verticale balken staat een klimmende leeuw, aan de onderzijde drie schuine balken en een omgekeerde wassenaar. 3

More Related Content

Overzicht omschrijvingen van wapens van hoofdelingen en heren van Amelande

  • 1. Wapens der Hoofdelingen en Heren van Ameland Ritske Jelmera, hoofdeling op Ameland 1424 – 1450 Schild: in goud drie zwarte schuinbalken en in de blauwe schildvoet een zilveren omgewende wassenaar. Zilveren helm, getralied en aan de halsberg geboord van goud, gevoerd in blauw. Wrong en dekkleden blauw en zilver. Helmteken: een zilveren leeuw tussen vier struisveren, van rechts naar links, zilver, goud en blauw. Rumka Donia, hoofdeling op Ameland 1450 – 1463 Keympa Donia, hoofdeling op Ameland 1463 – 1464 Schild: in goud een zwarte klimmende leeuw en een gedeelde schildvoet, 1: in goud drie zwarte schuinbalken, 2: in blauw een zilveren omgewende wassenaar. Zilveren helm, getralied en aan de halsberg geboord van goud, gevoerd van zwart. Wrong en dekkleden zwart en goud. Helmteken: de lwwue van het schild uitkomend. Haye I Heringa, hoofdeling op Ameland 1464 – 1486 Schild: in blauw een gouden zespuntige ster, boven vergezeld van twee zilveren lelies naast elkaar en beneden van een wassenaar van hetzelfde. Wrong en dekkleden blauw en zilver. Helmteken: een zilveren uitkomende eenhoorn, gehoord van goud. Pieter I Cammingha, heerschap van Ameland 1486 – 1521 Wijtze I Cammingha, heer van Ameland 1521 – 1552 Haye II Cammingha, heer van Ameland 1552 – 1556 Pieter II van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1556 – 1575 Sicco van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1575 - 1624 Pieter III van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1624 - 1638 Wijtze II van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1638 - 1641 Valerius Francisci van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1641 – 1668 Franciscus Duco van Cammingha, vrij-en erfheer van Ameland 1668 - 1680 Schild: gedeeld en tweemaal doorsneden met een hartschild: 1; en 4; in goud een zwarte kam van twee rijen tanden; 2; en 3; in blauw een zilveren lelie, 5; in goud drie zwarte schuinbalken, 6; in blauw een zilveren omgewende wassenaar, hartschild; in rood een gouden zespuntige ster. Zilveren helm, getralied en aan de halsberg geboord van goud, gevoerd in blauw. Wrong en dekkleden; blauw en goud. Helmteken; een uitkomend rood hert tussen vier struisveren, van rechts naar links rood, goud, blauw en zilver. Rixt van Donia, vrij-en erfvrouwe van Ameland 1680 – 1681 Schild; in goud een zwarte klimmende leeuw, getoond van rood. Zilveren helm, getralied en aan de halsberg geboord van goud, gevoerd in zwart. Wrong en dekkleden zwart en goud. Helmteken; de leeuw van het schild uitkomend. Helena Maria des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg, mede vrij-en erfvrouwe van Ameland 1681 - 1682 Isabella Susanna des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg, Mede vrij-en erfvrouwe van Ameland 1681 - 1690 1
  • 2. Wilco Holdinga des H.R. Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede vrij-en erfheer van Ameland 1682 - 1704 Anna Dodonea des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede vrij-en erfvrouwe van Ameland 1682 - 1704 Jannetta Isabella des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede erf-en vrijvrouwe van Ameland 1682 - 1704 Juliana Johanna des H.R. Rijksbarones thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede erf-en vrijvrouwe van Ameland 1704 Georg Wolfgang des H.R. Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede erf-en vrijheer van Ameland 1704 Johan Sicco des H.R. Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede vrij-en erfheer van Ameland 1704 Michael Onuphrius de H.R. Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, mede erf-en vrijheer van Ameland 1704 Schild; gepaald van acht stukken blauw en zilver. Aanziend-gestelde gouden helm, getralied en aan de halsberg geboord van hetzelfde, gevoerd tussen de tralies van blauw, overigens van goud, gekroond met een helmkroon, zijnde op een gladde gouden hoofdband zichtbaar drie fleurons en twee parelpunten van hetzelfde, bezet met witte parels. Helmteken; een aanziend – gesteld mansborstbeeld, rood bekleed met zilveren kraag, op het hoofd van natuurlijke kleur een rode puntmuts met zilveren opslag, waarop een kroon rust als helmkroon, getopt met vijf blauwe struisveren naast elkaar en tussen elke twee veren en links ernaast een zeer smalle kleine veer, de tweede en vierde van zilver en de overige rood, het borstbeeld tussen twee olifantstrompen, de rechtse geschuinbalkt van acht stukken zilveren blauw, de linkse links geschuinbalkt van dezelfde stukken en in de buitenrand van beide trompen zeven groene pauwenveren, de een boven de ander gestoken, terwijl uit de opening van elk der beide trompen drie groene pauwenveren, de een boven de ander, komen. Johan Willem Friso Prins van Oranje en Nassau, souverein heer van de vrije erfheerlijkheid Ameland 1704 - 1711 schild; gedeeld en tweemaal doorsneden met middenschild, hartschild en twee bijschildjes, 1; in blauw, bezaaid met gouden staande blokjes, een klimmende leeuw van hetzelfde, getongd en genageld van rood, 2; in goud een klimmende en aanziende leeuw, getongd, genageld en gekroond van blauw, 3; in rood een zilveren dwarsbalk, 4; in rood twee gouden gaande en aanziende leeuwen, 5; in zilver een rood gaand hert, 6; in zilver een zwarte dwarsbalk, waarvan twee groene liesbossen uitgaan. Middenschild gevierendeeld, 1; en 4; in rood een gouden schuinbalk, 2; en 3; in goud een blauwe jachthoorn, gesnoerd en geopend van rood beslagen met zilver, hartschild; geschaakt met negen vakken, vijf van goud en vier blauw, bijschildjes: boven in goud een zwarte dwarsbalk, beneden in rood een zilveren gekanteelde dwarsbalk. Kroon; op een gouden hoofdband, bezet met beurtelings ruitvormige robijnen en ovale smaragden, zichtbaar vijf gouden fleurons en vier hoge parelpunten en daarbinnen drie bogen. In de top samenkomend onder een rijksappel, getopt met een kruis, alles van hetzelfde en bezet met witte parels, gevoerd en gemutst van rood. Schildhouders: twee gouden leeuwen, getongd en genageld van rood. Onder het schild op blauw lint in gouden Latijnse letters het devies; Je Maintiendrai. Willem IV Prins van Oranje en Nassau, souverein heer van de vrije erfheerlijkheid Ameland 1711 – 1751 Willem V Prins van Oranje en Nassau, souverein heer van de vrije erfheerlijkheid Ameland 1751 – 1795 2
  • 3. Schild; gevierendeeld met middenschild en hartschild, 1; in blauw bezaaid met staande blokjes van goud, een klimmende leeuw van hetzelfde, getongd en genageld van rood, 2; in goud een rode klimmende en aanziende leeuw, getongd, genageld en gekroond van blauw, 3; in rood een zilveren dwarsbalk, 4; in rood twee gouden gaande en aanziende leeuwen. Middenschild gevierendeeld, 1; en 4; in rood een gouden schuinbalk, 2; en 3; in goud een blauwe jachthoorn, gesnoerd en geopend van rood, beslagen met zilver. Hartschild: geschaakt van negen vakken, vijf van goud en vier van blauw. Het schild omhangen met het ordelint van de kousenband, zijnde een blauw lint, geboord van goud, met aan de benedenzijde vier ronde gaten, geopend van blauw, geboord van goud en door het meest rechtse de tong der gouden gesp gestoken waarin het lint eindigt, terwijl het andere einde links beneden achter het rondom hangende deel langs en in het midden beneden achter het rondom hangende deel langs en in het midden beneden naar voren doorgehaald is en achter het deel met de gaten langs naar beneden uithangt. Waar het in een gouden bezag eindigt; op het lint op het gouden unciale letters het devies; honi zoit qui mal y pense. Schildhouders; twee gouden aanziende leeuwen, gekroond met prinsenkronen ? op het schild, getongd en genageld van rood. Kroon en devies; als onder Johan Willem Friso beschreven (Rijksarchief Friesland) Klokken in de torens op Ameland; De torens van Hollum, Ballum en Nes waren door de eeuwen heen altijd van luidklokken voorzien met deze klokken werden de dorpsbewoners gewaarschuwd voor gevaar maar ook om ze bijeen te roepen voor vergaderingen met de dorpsoudsten, later volmachten en burgemeesters. Op de klokken stond het wapen van de heer van Ameland afgebeeld. Zo is bekend dat in de toren van Hollum een klok heeft gehangen met daarop o.a. de tekst: ‘Petrus A Cammngha vrij ende erfheer van Ameland 1626’ verder staan de namen van de burgemeesters vermeld alsmede een wapen, dit zal dus het wapen van Petrus van Cammingha zijn geweest. In de toren van Ballum heeft een klok gehangen uit 1784 gemaakt door Christiaan en Jan Seest te Amsterdam midden op de klok stond het wapen van Willem V. boven de toegangsdeur was een zandsteen ingemetseld met het wapen van WillmV. Van de klokken van de toren van Nes heb ik geen gegevens. Met betrekking tot alle torenklokken kan nog vermeld worden dat ze allen door de Duitse bezetter zijn weggenomen en dat in 1949 de torens van nieuwe klokken zijn voorzien. Ten aanzien van de wapens op klokken en in de gevels van de torens kan nog vermeld worden dat die in de Franse tijd allemaal zijn weggekapt. Windwijzers op de torens. De windwijzers zoals die thans nog op de torens te zien zijn kunnen als volgt omschreven worden; Hollum: op deze windwijzer staat het jaartal 1886 afgebeeld is een wassenaar en driebalken aan de bovenzijde afgewerkt met een gebogen rand met driehoeken Nes: op deze windwijzer staat het wapen van Ameland afgebeeld bestaande uit drie balken en een omgekeerde wassenaar, aan de bovenzijde afgewerkt met een kroon. Ballum: Op deze windwijzer staat rechtop drie balken met daarboven een kroon, aan weerszijden van de drie verticale balken staat een klimmende leeuw, aan de onderzijde drie schuine balken en een omgekeerde wassenaar. 3