PANKREATÄ°K ELASTAZ
- 2. Pankreas ekzokrin yetmezliği nedir? Belirtileri? Pankreatik ekzokrin yetmezlik tanısına yönelik testler Pankreatik elastaz nedir? Hangi hastalıklarda kullanılır? Pankreatik ekzokrin yetmezlik tanısında pankreatik elastaz düzeyinin yeri? Pankreatik elastaz testi sonuçlarının yorumlanması Pankreatik elastaz testinin duyarlılığı ve özgüllüğü Test numunesi, stabilitesi, numune transfer koşulları Alınacak mesaj Kapsam
- 3. Pankreas Yapısı Pankreas, endokrin ve ekzokrin salgılarla ilgili çalışan bez Ekzokrin pankreas sindirim enzimleri ve bikarbonatı pankreatik kanala salgılar ince bağırsağa Endokrin pankreas hormon salgılar.
- 4. Pankreas Ekzokrin Salgısında Sindirim Enzimleri ENZİM SUBSTAT ETKİ 1-Proteolik Tripsin Kimotripsin Karboksipeptidaz ELASTAZ Protein ve peptidler Protein ve peptidlerin içindeki aminoasit bağlarını kırarlar 2- Amilolitik Amilaz Polisakkaritler Polisakkaritlerin internal glukoz bağlarını kırar 3- Lipolitik Lipaz Fosfolipaz A2 Kolesterol esteraz Triasilgliseroller Lesitin Kolesterol esterleri Triasilgliserolden yağ asidi kırar Lesitinden yağ asidi ayırır Kolesterol esterlerindeki ester bağlarını kırar 4- Nükleolitik Ribonükleaz Deoksiribonükleaz Nükleik asitler Nükleik asitleri ayırır
- 5. Pankreas Ekzokrin Yetmezliği Pankreas enzimlerinin yetersizliği sonucu oluşan yenilen yiyeceklerin yeterli biçimde sindirilememesi durumu (sindirim bozukluğu)
- 6. Pankreatik Elastaz Elastaz Pankreatik fonksiyon bozukluklarında elastaz sekresyonu düşüktür dışkıda enzim konsantrasyonu da düşer Doğrudan sindirim enzimlerini üreten pankreas hücrelerinin zarar görmesi Kalıtsal nedenler Pankreas kanalında obstrüksiyon
- 7. Pankreas ekzokrin fonksiyonunun değerlendirilmesinde kullanılan testler Uyarı testleri Lundh yemek testi Sekretin-kolesistokinin testi Fonksiyona yönelik enzim testleri Amilaz Lipaz Fekal Pankreatik elastaz Fekal tripsin – kimotripsin Dışkıda Yağ Testi Kalitatif Kantitatif (72 saat)
- 8. Neden Pankreatik Elastaz? İntestinal geçiş sırasında miktarında değişiklik yok Dışkıda pankreatik sıvıdan 5-6 kez daha fazla Stabil (oda sıcaklığında 3 gün, 4-8°C da 7 gün, -20°C da 1 yıl) İlaçlardan, mide cerrahisinden, dismotiliteden ve ince bağırsak hastalıklarından etkilenmez Sindirim enzimlerinin replasman tedavisinden etkilenmez Su gibi dışkı numuneleri yanlış sonuç alınmasına sebep olabilir
- 9. Pankreas ekzokrin yetmezliğine ait en sık görülen semptomlar Ekzokrin pankreas yetmezliğine bağlı birçok semptom, diğer sindirim sistemi hastalıklarının semptomlarıyla karıştırılabilir. Ayırıcı tanı testleri önemlidir Ekzokrin pankreas yetmezliğinde Diyare, Beklenmeyen kilo kaybı, Özellikle yağlı yiyeceklerin sindirim güçlüğü en sık rastlanan belirtilerdir.
- 10. Pankreatik elastaz hangi hastalıklarda kullanılır Ekzokrin Pankreatik Yetmezlik Yönünden Kistik fibrozis Kronik pankreatit Pankreatik kanal tıkanıklıkları Schwann-Diamond Sendromu (SDS) Pankreas kanseri Otoimmun pankreatit Çölyak hastalığı Crohn hastalığı Zollinger-Ellison sendromu gibi hastalıklarda pankreatik elastaz ekzokrin fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.
- 11. Pankreatik fekal elastaz testi Non-invaziv Kantitatif Stabilitesi yüksek Kolaylıkla uygulanabilir bir test Pankreatik ekzokrin fonksiyonların değerlendirilmesinde Kronik panreatit şüpheli hastaların tanısında Bilinen kronik pankreatit hastalarının takibinde 1. basamak test
- 12. Referans Aralığı >200 µg/ml Normal değer 100-200 µg/ml Hafif ekzokrin pankreas yetmezlik <100 µg/ml Ekzokrin pankreas yetmezlik
- 13. EPY ile ilgili Klinik Şüphe Serumda Beslenme Belirteçleri ve Fekal Elaztaz Ölçümü Düşük EPY ihtimali Fekal Elastaz < 15 µg/ml Fekal Elaztaz 15-200 µg/ml veya anormal beslenme belirteç değerleri ile birlikte > 15 µg/ml Görüntüleme Bulgusu: APK de dilatasyon veya kalsifikasyon HayırEvet Fekal Elaztaz > 200 µg/ml ve normal beslenme paneli değeri Yüksek EPY ihtimali Şekil: EPY (Ekzokrin pankreatik yetmezlik düşünülen hastalarda izlenecek yol (Lindkvist B. Diagnosis and treatment of pancreatic exocrine insufficiency. World J. Gastroent. 2013 November 14; 19(42): 7258-7266. EPY = Ekzokrin Pankreatik Yetmezlik APK= Ana Pankreas Kanalı
- 14. Hastalık Duyarlılık % Özgüllük % Kistik Fibrozis 90 - 100 93 - 98 Şiddet kronik pankreatit (<100 µg/gr) 77 - 100 76 - 100 Hafif – Orta kronik pankreatit (100 – 200 µg/gr) 0 - 63 80 – 95 Pankreas karsinoma 61 80 - 95 Australasian guidelines for the management of pankreatic exocrine insufficiency Oct.2015 Duyarlılık-özgüllük
- 15. Teste ait bilgiler Örnek türü: Günün herhangi bir zamanında spontan verilen, taze dışkı Örnek miktarı: 10 g (yaklaşık ceviz büyüklüğünde) Örnek kabı: Sızdırmaz temiz bir kaba alınır. Örnek stabilitesi: Oda sıcaklığında 3 gün, 4-8°C da 7 gün, -20°C da 1 yıl Çalışma yöntemi: ELISA Teste ait sınırlamalar: Su gibi dışkı örneklerinde fekal elastaz testi sonuçlarının etkilenebileceği dikkate alınmalıdır
- 16. Alınacak Mesaj Fekal elastaz; Non-invaziv, kantitatif, stabilitesi yüksek, kolaylıkla uygulanabilen dışkı örneğinden çalışılan, pankreatik ekzokrin fonksiyonların değerlendirilmesinde özgüllüğü ve duyarlılığı yüksek bir testtir. Özellikle kistik fibrozisli çocukların izlenmesinde Kronik pankreatit şüpheli hastaların tanısında, Bilinen kronik pankreatit hastalarının takibinde, Sekonder ekzokrin pankreatik disfonksiyonlarda, Ekzokrin pankreatik yetmezliğin değerlendirilmesinde kullanılan, önemli bir belirteç