2. T端rk巽e soru yorumlar脹
2012 YGS sorular脹 YGS m端fredat脹na uygun olarak
sorulmu fakat soru da脹l脹mlar脹nda 旦nceki y脹llara
g旦re farkl脹l脹k olduu g旦r端lm端t端r. Ge巽mi y脹llarda
sorulan Yaz脹m Kurallar脹 ve Anlat脹m
Bozukluundan hi巽 soru gelmemitir. Paragraf
sorular脹n脹n say脹ca fazla olmas脹 旦rencilere zaman
kaybettirmitir. Daha 旦nce en 巽ok 8 adet
gelen paragrafta yard脹mc脹 d端端nceden
bu y脹l 13 adet soru gelmitir.
SEYHAN CAN
7. Bir d端端nceyi,
bir duyguyu,
bir tasar脹y脹,
bir olay脹 s旦zle
ya da yaz脹yla
ifade etmeye
anlat脹m denir.
Birbirinden farkl脹
konular脹, olaylar脹,
g旦zlem ve
izlenimleri
anlat脹rken
kullan脹lan
y旦ntemlere ise
anlat脹m bi巽imi
denir.
8. A巽脹klay脹c脹 Anlat脹m: Ama巽, okura
herhangi bir konu 端zerinde bilgi verme, iyice
anla脹lmayan ya da yanl脹 anla脹lan bir
s旦z端, bir d端端nceyi a巽脹kl脹a
kavuturmakt脹r.
Bu anlat脹m bi巽iminde temel ama巽 bilgi
vermek olduu i巽in belirtilen yarg脹
tart脹脹lmaz; konuyla ilgili kar脹t g旦r端lere
yer verilmez.
Anlat脹m olduk巽a ciddi, kuru ve 旦reticidir.
9. A巽脹klaman脹n yap脹labilmesi, bir bilginin tam ve
eksiksiz olarak verilmesi i巽in tan脹mlamalardan,
旦rneklemelerden, kar脹lat脹rmalardan ve
say脹sal verilerden yararlan脹l脹r.
F脹kra, makale, deneme, gezi, eletiri, r旦portaj
gibi yaz脹 t端rlerinde a巽脹klay脹c脹 anlat脹m bi巽imi
fazla g旦r端l端r.
10. Tart脹mac脹 Anlat脹m : Bu anlat脹m bi巽iminde
birbirine kar脹t d端端nceleri, bir konuyla ilgili
kan脹lar脹 deitirmek, 巽端r端tmek ya da onlar脹n
yerine yenisini koymak ama巽lan脹r.
Yazar, sohbete varan rahat bir anlat脹m
kullan脹r.
S脹k s脹k sorular sorup bunlara yan脹tlar vermesi,
bu anlat脹m脹n ay脹rt edici bir baka 旦zelliidir.
Bu anlat脹m, bilimsel inceleme ve arat脹rmaya
dayal脹 yap脹tlar bata olmak 端zere eletiri,
f脹kra, deneme, makale, r旦portaj gibi yaz脹
t端rlerinde de s脹k s脹k rastlanan bir anlat脹m
bi巽imidir.
11. TARTIMACI ANLATIM
Gene bir eski 旦zlemdir, gidiyor. Yeniye
k旦t端 k旦t端 bak脹yorlar, mana yokmu, g端zel
deilmi, d端端nmekten, 巽al脹maktan
ka巽脹nan kimselerin ne yapt脹klar脹n脹 bilmeden
ortaya att脹klar脹 eylermi. Ge巽miin b端y端k
eserlerini inceleyip de onlardan 旦rnek
almal脹ym脹脹z. Oysa ki as脹l, yeni zordur;
yeninin manas脹n脹 anlamak, g端zelliini
duymak zordur. Bunun i巽in
al脹kanl脹klar脹m脹z脹 amak, dikkatimizi
iletmek gerekir.
12. Betimleyici Anlat脹m : Varl脹klar脹n
kendilerine 旦zg端 ay脹r脹c脹 niteliklerini, bu
niteliklerin duyu organlar脹m脹z
端zerindeki etki ve izlenimlerini g旦r端n端r
k脹lmaya, onlar脹 s旦zc端kler arac脹l脹脹yla
resimlendirmeye betimleme denir.
Bir anlat脹m脹n betimlemelere
dayand脹r脹lmas脹 ve betimlemenin ama巽
olarak kullan脹lmas脹 ile oluturulan
anlat脹m bi巽imine betimleyici anlat脹m
denir.
13. Betimlemede, g旦rme, iitme, tatma,
dokunma ve koklama duyular脹na y旦nelik
bir anlat脹m vard脹r. Herhangi bir
varl脹脹n, nesnenin, olay脹n veya
巽evrenin, duyu organlar脹m脹z 端zerinde
b脹rakt脹脹 izlenimler belirli bir plana
g旦re okura aktar脹l脹r.
Betimleyici anlat脹m bi巽imi, amac脹na
g旦re iki 巽eittir:
14. A巽脹klay脹c脹 Betimleme (Yans脹tmac脹,
Bilgilendirici) : Bu t端r betimlemelerde
ama巽 bilgi vermektir. Betimlenen varl脹k ya
da nesne tan脹t脹c脹 ve ay脹r脹c脹 旦zellikleriyle
nesnel bir tutumla okura aktar脹l脹r.
Sanatsal Betimleme (聴zlenimsel, 旦znel):
Bu betimlemede temel ama巽, izlenim
kazand脹rmakt脹r. Anlat脹mda, genel
ayr脹nt脹lardan, ay脹r脹c脹 ayr脹nt脹lara doru
gidilir. K脹saca g旦zlemlenen varl脹k ya da
nesnenin anlat脹c脹 端zerinde b脹rakt脹脹 etki
yans脹t脹l脹r.
15. yk端leyici Anlat脹m : Tasarlanan, g旦zlemlenen
ya da yaanan bir olay脹 yer, zaman ve kii
kavramlar脹na balayarak anlatan anlat脹m
bi巽imidir.
yk端lemede d旦rt temel kavram bulunur:
yk端lemede, konuyu gelitiren olgu ya da olgular
vard脹r ki buna olay denir.
yk端lemede, olay脹n ge巽tii 巽evre ya da yer
kavram脹 bulunur.
Olay脹n ak脹脹 i巽inde akl脹m脹zda yaratt脹脹m脹z
kavram, zaman 旦esini oluturur.
Olay脹n i巽inde yer alan veya bu olay脹 yaratan
旦elere kii ad脹 verilir.
聴ki farkl脹 旦yk端leme bi巽imi vard脹r:
16. A巽脹klay脹c脹 yk端leme : Birtak脹m bilgileri
zamansal oluuma (kronolojiye) g旦re
anlatan ve sanatsal bir kayg脹n脹n
g端d端lmedii bir 旦yk端leme bi巽imidir.
Temel ama巽 herhangi bir eyi tarihsel
geliimi i巽inde okura aktarmak, bu
konuda onu bilgilendirmektir.
Sanatsal yk端leme : Bu 旦yk端lemede
bilgilendirme amac脹 yoktur. Temel ama巽
bir olay anlat脹p okuru o olay脹n i巽ine
巽ekmek, onun i巽inde yaat脹p okuru
duyguland脹rmakt脹r. yk端, roman gibi
yaz脹nsal t端rlerin kullan脹ld脹脹 旦yk端lemeye
sanatsal 旦yk端leme denir.
17. Lirik (Coku ve Heyecana Bal脹) Anlat脹m:
Daha 巽ok iirde g旦r端l端r.
Dil heyecana bal脹 ilevinde kullan脹l脹r.
Duygular dile getirilir.
S旦zc端kler daha 巽ok mecaz ve yan
anlamlar脹nda kullan脹l脹r.
18. Destans脹 (Epik) Anlat脹m:
Olaan端st端 olaylar,kiiler, tarihi konular ve
kahramanl脹klar ilenir
Eylemler 旦n plandad脹r..
Abart脹ya yer verilebilir.
iir, destan, roman, hik但ye, tiyatro
destans脹 anlat脹m脹n kullan脹ld脹脹 yerlerdir.
Olaan端st端l端k, kahramanl脹k, yiit巽e
s旦yleyi, eylemin 旦n planda olmas脹, abartma
bir arada olmal脹d脹r.
20. retici Anlat脹m:
Dil, g旦ndergesel ilevindedir.
S旦z sanatlar脹na, mecazlara yer verilmez.
Nesnel c端mleler kullan脹l脹r.
A巽脹klama, ayd脹nlatma, bilgi verme amac脹
g端der: Ders kitaplar脹, ansiklopediler
21. retici Anlat脹m, a巽脹klay脹c脹 anlat脹ma
benzer.
A巽脹klay脹c脹 anlat脹mda sorulan bir soruya
yan脹t veriyor havas脹 vard脹r.
(Adres tarifi)
retici anlat脹mda hedef kitleye y旦nelik
bilgi aktar脹m脹 s旦z konusudur.
22. Kan脹tlay脹c脹 Anlat脹m:
聴nand脹rma, kendi g旦r端端n端 kabul ettirme
ama巽lan脹r.
S旦z sanatlar脹na, mecazlara yer verilmez.
Farkl脹 kiilerin g旦r端 ve d端端ncelerinden
yararlan脹l脹r.
Dil, g旦ndergesel ilevdedir.
23. D端sel (Fantastik) Anlat脹m:
Olaan端st端, fantastik 旦zelliklere sahip
hayal 端r端n端 konular ilenir.
Olay脹n ge巽tii zaman ve yer bazen belirli,
bazen belirsizdir.
Kiiler, ger巽eklikten uzakt脹r.
Hayal, varsay脹m, abartma gibi masals脹
旦geler kullan脹l脹r.
24. Gelecekten S旦z Eden Anlat脹m:
Olas脹l脹klara, gelecee y旦nelik planlara
dayan脹r.
Olandan 巽ok olmas脹 istenen anlat脹l脹r.
Gelecek zaman kipi kullan脹l脹r.
D端sel anlat脹mdan fark脹: Ger巽eklerden
hareketle tahmine dayal脹d脹r.
28. Bir d端端ncenin, bir konunun, bir
a巽脹klaman脹n tam olarak anlat脹labilmesi i巽in
yararlan脹lan y旦nteme "d端端nceyi
gelitirme yolu" ya da "anlat脹mda
bavurulan yol" ad脹 verilir.
Bir paragrafta d端端nceyi gelitirme
yollar脹ndan yaln脹z biri kullan脹labilecei
gibi, bunlar脹n birka巽脹 da kullan脹labilir.
29. Tan脹mlama :
Bir varl脹脹n, bir nesnenin ya da bir
kavram脹n 旦zel ve deimez niteliklerini
s脹ralayarak onu tan脹tmakt脹r.
Tan脹mlama, genellikle, paragraf脹n giri
b旦l端m端nde yer al脹r.
Tan脹mlama, daha 巽ok a巽脹klay脹c脹 ve
tart脹mac脹 anlat脹m bi巽imlerinde kullan脹l脹r.
30. Tan脹k G旦sterme :
Anlat脹ma somutluk ve inand脹r脹c脹l脹k
kazand脹rmak amac脹yla tan脹nm脹 bir kiinin
d端端nce ve s旦zlerinden yararlanmaya tan脹k
g旦sterme denir.
ou kez s旦z aynen al脹n脹r.
Bazen d端端nceler, dolayl脹 anlat脹m yoluyla
kullan脹l脹r.
Tan脹k g旦sterilen kii, alan脹nda yetkin
olmal脹d脹r.
32. Benzetme :
Bir durumu, bir kavram脹 a巽脹klarken
bilinen ve ondan daha etkin
benzerinden yararlanmaya benzetme
denir.
33. rneklendirme (rnek verme):
Genellikle soyut bir d端端nceyi ya da
kavram脹 somutlamak; onu g旦r端n端r, bilinir
k脹lmak i巽in bir yap脹t脹, bir kiiyi, bir olay脹
paragrafa aktarmaya 旦rnekleme denir.
rnek olarak verilen ey, anlat脹m脹
somutlayacak nitelikte genel ve bilinir bir
ey olmal脹d脹r.
zellikle a巽脹klay脹c脹 veya tart脹mac脹 anlat脹m
bi巽imlerinde kullan脹l脹r.
34. Kar脹lat脹rma :
Nesneler, kavramlar, olay ya da durumlar
aras脹ndaki benzerlik veya farkl脹l脹klar脹n dile
getirilmesidir
Benzerlikleri g旦sterirken de
kar脹lat脹rmalardan yararlan脹labilir.
B旦ylece s旦z端 edilen kavram daha g旦r端n端r,
daha somut bir 旦zellik kazanm脹 olur.
35. Say脹sal Verilerden Yararlanma :
Bir d端端nceyi aktarabilmek i巽in
anlat脹lmak istenen nesnenin ya da
kavram脹n nicelik 旦zelliklerinden
yararlanmad脹r.
Bu d端端nceyi gelitirme yolu, daha 巽ok
teknie ve istatistie dayal脹 bilgilerin
anlat脹m脹nda kullan脹l脹r.
Haz脹rlayan: M.Ali KARATOSUN
36. 聴liki Kurma:
Herhangi bir durumun ya da olay脹n ortaya
巽脹k脹脹n脹, onun nedenini ge巽mite olan bir baka
duruma veya olaya dayand脹rarak a巽脹klamakt脹r.
Bu anlat脹m yolunda ge巽miteki bir olay
an脹msat脹larak as脹l anlat脹lmak istenen daha net ve
inand脹r脹c脹 bir bi巽imde ortaya konmu olur.
Ben, hasta ruhlar脹 ve sinirli insanlar脹 daima y端zlerinin tebess端ml端
olup olmamas脹yla tehis ederim. Sinirli adamlar脹n y端zleri g端lmez.
Tebess端mden mahrum bir 巽ehre g旦rd端端m zaman, derhal bunun
bir sinir hastas脹na ait olduunu anlar脹m. Tebess端m, ruhun
salaml脹脹 kadar, saadetin de m端jdecisidir.
37. Kar脹tl脹klardan yararlanma:
Kar脹t durumlardan yararlan脹larak anlam
somutlat脹r脹l脹p g端巽lendirilebilir.
RNEK
Neden b旦yle d端man g旦r端n端rs端n端z
Y脹llar y脹l脹 dost bildiim aynalar.
39. Gen巽
dostum,
Hayatta bir yerlere
gelmek istiyorsan,
paragraftan kurtulus
yok!
Bol bol soru 巽旦zerek,
端zerinde d端端nerek
okuma h脹z脹m脹z脹 ve
anlama kabiliyetimizi
gelitirerek bu ii
halledeceiz.
Var
m脹s脹n?
SEYHAN CAN
40. PARAGRAF SORULARINI ZME TEKN聴KLER聴
Paragraf sorular脹n脹n 巽旦z端m端
olduk巽a kolayd脹r. ok okuyan,
okuduunu doru anlayabilen,
doru yorumlayabilen, dikkatli
okuyabilen her 旦renci bu t端r
sorular脹 kolayca yan脹tlar. 端nk端
bu tip sorular kiinin anlama ve
kavrama g端c端n端 旦l巽meye
y旦neliktir.
SEYHAN CAN
42. 1.nce soru k旦k端n端 okuyunuz.
Soru k旦k端nde ne istendiini 旦renip
verilen paragraf脹 okumaya ge巽iniz. Bu
size zaman kazand脹racakt脹r.
Bu nedenle ilk 旦nce soru, sonra par巽a,
sonra se巽enekler incelenmelidir. Doru
se巽enek bulunurken yanl脹 se巽enekler
elenmelidir.
SEYHAN CAN
43. 2. Soru k旦k端nde deildir, yoktur,
巽脹kar脹lamaz, getirilemez gibi
olumsuz ifadeler varsa bunlara dikkat
ediniz. (Bu t端r ifadelerin alt脹 巽izilidir.)
Bunlar genelde yard脹mc脹 d端端nce
sorular脹d脹r.
SEYHAN CAN
44. 3. Kiisel g旦r端lerinizi bir yana
b脹rakarak paragraftaki g旦r端 ve
d端端ncelere g旦re soruyu
yan脹tlay脹n脹z.
SEYHAN CAN
45. 4.Par巽ay脹, ikinci kez okumaya gerek
kalmayacak bi巽imde, anlayarak ve
dikkatle okuyunuz.
Par巽an脹n t端m端n端 okumadan karar
vermeyiniz.
Paragraf, bir 巽脹rp脹da, geri d旦n端
yapmadan m端mk端n olduu kadar h脹zl脹
okunmal脹d脹r. Paragraflar脹 duda脹n脹zla
deil g旦zlerinizle okuyun.
SEYHAN CAN
46. 5. Par巽ada k脹sacas脹,o halde, oysa,
esasen,asl脹nda,halbuki,u farkla ki,
bu durumda,旦yleyse gibi
bala巽lardan sonra gelen c端mleler
端zerinde younla脹n脹z.
Bu t端r c端mleler 巽ok 旦nemlidir.
SEYHAN CAN
47. 6.Paragraf脹n ilk ve son c端mlelerine
dikkat ediniz. Bu c端mleler ana
d端端nceyi veren c端mleler olabilir.
Ayr脹ca c端mlelerin numaraland脹r脹l脹脹na
dikkat etmelisiniz.
Numara c端mlenin ba脹nda m脹 yoksa
sonunda m脹? Son numaraya g旦re
hareket edilmelidir.
SEYHAN CAN
48. 7. D端端ncenin ak脹脹n脹 bozan c端mle
sorular脹nda her c端mle kendisinden
旦nceki c端mleyle balant脹l脹 olmal脹d脹r.
聴lgisiz c端mle doru cevapt脹r.
Paragraf sorular脹 asl脹nda 巽旦z端m端 en
kolay olan sorulard脹r. Dorudan bilgi
gerekmediinden biraz dikkat, biraz
gayret bu sorular脹n 巽旦z端m端nde
yeterlidir.
SEYHAN CAN
49. 8.Paragraf sorular脹nda baar脹l脹
olmak i巽in ge巽mi y脹llar脹n YGS
sorular脹n脹 titizlikle, sab脹rla, dikkatle
巽旦zmenizi tavsiye ederim.
D端zenli olarak yapaca脹n脹z g端nl端k
paragraf 巽旦zme egzersizleri anlama,
yorumlama yeteneinizi ve okuma
h脹z脹n脹z脹 gelitirecek ve t端m s旦zel
(Tarih, Corafya, Felsefe)
sorular脹nda fayda salayacakt脹r.
Ne kadar soru, o kadar baar脹.
SEYHAN CAN
51. D端端nce Paragraf脹
Belli bir konu 端zerinde belli bir bak脹 a巽脹s脹 olan,
bu bak脹 a巽脹s脹n脹 ortaya koyan, bunu savunan ve
tart脹an bir paragraf t端r端d端r. Daha 巽ok makale,
f脹kra, deneme gibi yaz脹 t端rlerinde d端端nce
paragraflar脹 kullan脹l脹r. D端端nce paragraflar脹,
genellikle a巽脹klay脹c脹 ve tart脹mac脹 anlat脹m
bi巽imleriyle kurulur. Bu paragraflarda bir ana
d端端nce ve bu ana d端端nceyi destekleyen
yard脹mc脹 d端端nceler yer al脹r.
52. D端端nce Paragraf脹 :
rnek :
Kiisel g旦zlemlerin 旦ne 巽脹kt脹脹 yaz脹lar脹n
getirdiini, bilimsel arat脹rmalar
getiremez. Ayd脹nlar i巽in 巽ok 旦nemli olan
bilimsel arat脹rmalar, yazarlara yetmez;
onlar i巽in kiisel saptamalar 巽ok daha
旦nemlidir. 聴nsan脹n insandan alabildiini,
deneylerin say脹lar脹n almas脹 olanaks脹zd脹r.
53. Olay Paragraf脹
Olmu ya da olabilecek t端rdeki olaylar脹, kii,
yer ve zaman g旦stererek anlatan c端mlelerden
olumu paragraflard脹r. Bu paragraflarda belli
bir olay yer al脹r. Olay paragraflar脹na, roman,
旦yk端, masal gibi edebiyat t端rlerinde rastlan脹r.
Bu paragraflarda temel ama巽, okuru olay i巽ine
巽ekmek, olay i巽inde yaatmakt脹r. Olay
paragraflar脹 genellikle 旦yk端leyici anlat脹m
bi巽imi kullan脹larak kurulur.
54. Olay Paragraf脹 :
rnek :
聴lk dinlediim konserdi bu. alg脹c脹lar脹
y旦netenin m端zik 旦retmenimiz Suat Bey
olduunu g旦rmeyeyim mi? Hem de smokin
giymiti. Penguen gibi bir g旦r端n端端 vard脹.
Elindeki ef denei ile sahnedeki 巽alg脹c脹lar脹
deil de, sanki d端nyay脹 y旦netiyormu gibiydi.
Nas脹l oluyor da b旦yle bir adam, bizim gibi
bacaks脹zlara m端zik dersi vermeye geliyor.
Biz de onunla alay etmeye kalk脹yorduk.
55. Duygu Paragraf脹
Olay脹 anlatan kiinin i巽 d端nyas脹n脹n,
duygular脹n脹n 旦ne 巽脹kt脹脹 bir paragraf
巽eididir. Yazar duygular脹n脹, kimi zaman
旦yk端leyici, kimi zaman da betimleyici
anlat脹m bi巽imlerini kullanarak okura
ulat脹r脹r. Bu tip paragraflarda kiinin i巽
d端nyas脹na y旦nelik 旦zellikler, tutkular,
davran脹lar a脹rl脹k kazan脹r.
56. Duygu Paragraf脹 :
rnek :
Daha elli ya脹na gelmemitim; zengindim,
端nl端yd端m; sal脹脹m yerindeydi, akl脹 ba脹nda
巽ocuklar脹m vard脹. Birdenbire hayat脹m
duruverdi. Soluk alabiliyor, yiyip i巽iyor,
uyuyordum. Ama yaamak deildi bu.
Hi巽bir ey istemiyordum art脹k. 聴stenecek
bir ey olmad脹脹n脹 biliyordum. Hayat,
birinin yapt脹脹 sa巽ma bir aka gibi geliyordu
bana. K脹rk y脹l boyunca 巽al脹 didin, ilerle;
sonra da ortada hi巽bir ey olmad脹脹n脹 g旦r.
.
57. Betimleme Paragraf脹
Bir olay脹, bir varl脹脹, durumu, 巽evreyi ya da
bir kavram脹 g旦z 旦n端nde canland脹racak
bi巽imde anlatan paragraflard脹r. G旦zlemlenen
her varl脹脹n, tasarlanan her kavram脹n duyu
organlar脹m脹z ve duygular脹m脹z 端zerinde
b脹rakt脹脹 iz betimlenebilir. Bu t端r
paragraflar 巽ounlukla roman, 旦yk端, gezi ve
an脹 gibi yaz脹 t端rlerinde kullan脹l脹r.
59. PARAGRAFIN PLANI
A. PARAGRAFTA YAPI
PARAGRAFTA
DE聴聴K PLAN
RNEKLER聴:
OLAY
PARAGRAFINDA :
Olu s脹ras脹
BET聴MLEME
PARAGRAFINDA:
Uzaktan yak脹na,
yak脹ndan uzaa,
genelden 旦zele,
旦zelden genele
DUYGU
PARAGRAFINDA:
Belli bir plan
olmayabilir.
DNCE
PARAGRAFINDA:
T端mdengelim,
t端mevar脹m
SEYHAN CAN
60. Paragrafta yap脹, konu, ana d端端nce ve yard脹mc脹
d端端nce sorular脹 genellikle DNCE
PARAGRAFLARI 端zerinde d端zenlenmektedir.
SEYHAN CAN
61. PARAGRAFIN PLANI
G聴R聴:
Genellikle tek c端mledir.
Paragraf脹n konusu bu c端mlede belli olur.
T端mdengelim paragraflar脹nda ana d端端nce de giri
b旦l端m端ndedir.
Giri c端mlesi, genel yarg脹l脹 bir c端mledir.
Giri c端mlesinde bunun gibi, buna g旦re, b旦ylece, oysa, 端stelik gibi
s脹fat, zamir, bala巽 t端r端nden balant脹 s旦zc端kleri bulunmaz.
SEYHAN CAN
63. PARAGRAFIN PLANI
ZM:
Par巽ada b脹rak脹lan boluktan sonra 旦rnein
eklinde bir ifadenin gelmesi 旦nemli bir
ipucudur.
Bde ge巽mite yaanan g端zellik
Cde sanattan anlamamak
Dde sanatsal bir y旦n i巽ermesi gerekmedii
Ede sanat tarihi ve d脹 ger巽eklik ifadeleri
旦rnekle 旦rt端m端yor.
Fakat A se巽eneindeki resimden bizim de
holanmam脹z脹 istemesi ger巽ek hayatla ilikili bir
yakla脹md脹r. ( 79 皆舘遺悪 )
SEYHAN CAN
64. PARAGRAFIN PLANI
GEL聴ME
Girite ortaya konan konunun
gelitirildii b旦l端md端r.
Genellikle birden 巽ok c端mleden oluur.
A巽脹klama, kar脹lat脹rma, 旦rnekleme,
say脹sal verilerden yararlanma, tan脹k
g旦sterme gibi teknikler bu b旦l端mdedir.
SEYHAN CAN
65. PARAGRAFIN PLANI
GEL聴ME
Bu b旦l端mle ilgili soru tipleri:
D端端ncenin ak脹脹n脹 bozan c端mle,
Par巽ay脹 ikiye b旦lmek,
Verilen bir c端mleyi par巽an脹n i巽ine
yerletirmek,
Deinilmemi d端端nceyi bulmak,
Par巽adan 巽脹kar脹lamayacak d端端nceyi
bulmak,
SEYHAN CAN
66. PARAGRAFIN PLANI
GEL聴ME
S脹ras脹 bozulmu c端mlelerin ger巽ek
yerlerini belirlemek
olmak 端zere b端t端n paragraf sorular脹nda
Gelime b旦l端m端n端 iyice incelemek
gerekir.
SEYHAN CAN
68. PARAGRAFIN PLANI
ZM:
Par巽an脹n giriinde airler aras脹nda 旦teden beri
s端regelen a巽脹k ya da gizli bir yar脹 vard脹r. Oysa
ayn脹 g旦zeden su i巽en, ayn脹 g端nein alt脹nda
脹s脹nan ayn脹 aac脹n g旦lgesinde oturan insanlard脹r
onlar.yarg脹s脹 Bunu bilmelerine kar脹n nedir bu
sevgisizlik airler aras脹nda s旦z端yle devam
ettirilebilir. Par巽ada bo b脹rak脹lan yere
B se巽eneinde verilen ifade getirilmelidir.
Cevap: B
(79 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
69. PARAGRAFIN PLANI
a) Dil ve d端端nce y旦n端nden kendinden
旦nceki c端mleye bal脹d脹r .
b) zele ilikin bir yarg脹yla balayan
paragraflarda ana d端端nceyi verebilir .
c) Genelde kendisinden 旦nceki d端端nceleri bir sonuca balayan, 旦zetleyen
bir c端mle nitelii ta脹r .Bu y端zden, 旦zet anlaml脹 bala巽larla balayan
c端mleler sonu巽 c端mlesi olmaya daha elverilidir .
SONU CMLES聴
Dil ve d端端nce y旦n端nden kendinden
旦nceki c端mleye bal脹d脹r .
T端mevar脹m paragraflar脹nda ana
d端端nce c端mlesi burada yer al脹r.
SEYHAN CAN
70. PARAGRAFIN PLANI-SONU CMLES聴
NOT: Her paragraf脹n giri, gelime, sonu巽
b旦l端mleri olur diye kesin bir kural yoktur.
Genelde kendisinden 旦nceki d端端nceleri bir
sonuca balayan, 旦zetleyen bir c端mle nitelii
ta脹r. Bu y端zden, 旦zet anlaml脹 bala巽larla
(旦zetle, sonu巽 olarak, b端t端n bunlara g旦re)
balayan c端mleler sonu巽 c端mlesi olmaya daha
elverilidir .
SEYHAN CAN
72. PARAGRAFIN PLANI-SONU-2012/YGS
ZM:
Paragraf脹n son c端mlesi sonu巽 c端mlesini
bulmada 旦nemli bir ipucudur. O c端mlede
sanatsal 巽aban脹n s旦z端 edilen unsurlarca
bi巽imlendirildii hem de onlar脹
bi巽imlendirdii anlat脹lmaktad脹r. Sonu巽
c端mlesi, bu c端mleyi toparlamay脹
ama巽lamaktad脹r. Yani hem etkileyen,
hem etkilenen. Anahtar kelime
etkileim.
Cevap: E
(62 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
74. PARAGRAFIN PLANI-SONU-2012/LYS
ZM:
rnek c端mlenin nitekim balac脹yla
balamas脹 kendinden 旦nceki c端mleyi
onaylayaca脹 anlam脹na gelir. V. C端mleye
bak脹ld脹脹nda her edit旦r端n her ii
yapabilmesi ifadesiyle yazarlar脹n her
dalda yap脹t vermesi ifadesi birbirini
tamamlar. Bu nedenle 旦rnek c端mle V.
C端mleden sonra gelmelidir.
Cevap: D
(106 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
75. PARAGRAFTA KONU
Bir paragraf脹n konusunu, o paragrafta
端zerinde s旦z s旦ylenilen, durulan d端端nce
ya da olay meydana getirir.
''Yazar paragrafta neyi anlatmakta,
neden s旦z etmektedir?'' sorusuna
verilecek cevap paragraf脹n konusunu
belirler.
SEYHAN CAN
76. PARAGRAFTA KONU
Konunun belirlenmesinde izlenecek yol:
1) Paragraf dikkatle okunurken her
c端mlede s旦z端 edilen ortak ana kavram,
m端mk端nse tek s旦zc端kle belirlenerek ana
kavram, konu maddesi bulunur.
2) Konu maddesiyle ilgili yan kavramlar,
旦zellikler belirlenir; bunlar脹n paragraf
boyunca ilenen en 旦nemlisi konuya bak脹
a巽脹s脹n脹 bulduracakt脹r.
SEYHAN CAN
77. PARAGRAFTA KONU
Konunun belirlenmesinde izlenecek yol:
3) Bak脹 a巽脹s脹n脹 ifade eden iki-端巽 s旦zc端kl端
s旦z 旦bei, bir c端mlecik h但line getirdiimiz
zaman Anlat脹lan nedir? sorusunun cevab脹,
yani konu bulunmu olur.
4) Konunun belirlenmesinde 旦zellikle giri
ve sonu巽 c端mlelerine dikkat edilmelidir.
端nk端 konu, pek 巽ok paragrafta bu
c端mlelerden birinde yer al脹r.
SEYHAN CAN
79. PARAGRAFTA KONU-2011/YGS
ZM:
Par巽an脹n giriinde belirtilen gen巽 bir airin
旦d端ller sayesinde fosforlu kalemle 巽izilmesi
巽izilmesi az ey mi, usta bir airin
旦d端llendirilmesinin ne sak脹ncas脹 olabilir ki,
gibi ifadeler 旦d端llere kar脹 巽脹kan bir
tutuma verilmi bir cevapt脹r.
Par巽ada yazar, 旦d端llere kar脹 巽脹k脹lmas脹ndan
yak脹nmaktad脹r.
Cevap: A
(69 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
81. PARAGRAFTA KONU-2012/LYS
ZM:
Par巽aya g旦re, teknolojik d端nyan脹n en
olumsuz yans脹mas脹n脹n insan脹 okumaktan
uzaklat脹r脹yor olmas脹d脹r. Par巽ada bu
durumdan yak脹n脹lmaktad脹r.
Cevap: B
(106 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
82. DNCEN聴N AKIINI BOZAN CMLEY聴 BULMA
Paragraf脹n konusuyla balant脹s脹 kopmu ya
da 巽ok zay脹flam脹 olan c端mle, d端端ncenin
ak脹脹n脹 bozan c端mledir.
Bu c端mlenin kendinden 旦nceki ve
sonraki c端mleyle bi巽imsel balant脹s脹
pek yoktur veya zay脹ft脹r.
SEYHAN CAN
83. DNCEN聴N AKIINI BOZAN CMLEY聴 BULMA
D端端ncenin ak脹脹n脹 bozan c端mleyi bulmak i巽in:
nce par巽ay脹 okuyunuz.
NOT: Numaralanm脹 k脹s脹mlardaki numaralar脹 yok
sayarak par巽ay脹 okuyunuz.
SEYHAN CAN
84. DNCEN聴N AKIINI BOZAN CMLEY聴 BULMA
D端端ncenin ak脹脹n脹 bozan c端mleyi bulmak i巽in:
Par巽ay脹 okumaya balad脹脹n脹z andan itibaren
par巽an脹n konusunu bulunuz.
Konudan sapan c端mle ak脹脹 bozan c端mledir.
Bu ilem olduk巽a kolayd脹r ve az zaman al脹r.
SEYHAN CAN
86. DNCEN聴N AKIINI BOZAN CMLE- 2012/YGS
ZM:
Par巽an脹n I. C端mlesinde 巽ocuklar脹n iire ni巽in
pek ilgi duymad脹脹 anlat脹lm脹t脹r ve 巽ocuklar脹n
s旦zc端klerin anlam b端y端s端nden 巽ok anlat脹lana
yani olaya odakland脹脹 ifade edilmi, bunun
gerek巽esi de III. C端mlede 端nk端 olay, onlar
i巽in neredeyse her eydir. denilerek
belirtilmitir. II. C端mlede ise farkl脹 bir bak脹
a巽脹s脹yla yeni bir konuya ge巽ilmitir.
Cevap: B
(71 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
90. DNCEN聴N AKIINI BOZAN CMLE- 2012/LYS
ZM: Par巽an脹n tamam脹nda insan脹
etkileyen kitaplar脹n niteliklerinden s旦z
edilmektedir. Bu kitaplar脹n say脹s脹n脹n
bir 旦nemi olmad脹脹 端zerinde
durulmaktad脹r. Ancak III. C端mlede
旦nemli olan脹n kitap yazabilmek olduu
anlat脹l脹yor.
(114 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
91. PARAGRAFI BLME
Bu sorular脹 巽旦zme y旦ntemi:
1)Par巽adaki numaralar脹 dikkate almadan
paragraf脹 okuyup konuyu belirle.
2) Kar脹na iki farkl脹 konu 巽脹k脹nca birinci
konunun hangi c端mlede bittiini belirle.
3)Yeni bir konuya ge巽ilen c端mle par巽an脹n
b旦l端necei c端mledir.
SEYHAN CAN
93. PARAGRAFI BLME- 2011/YGS
ZM:Par巽ada I, II ve III.
c端mlede edit旦r端n g旦revinden ve
旦neminden s旦z ediliyor.
IV. c端mleden itibaren ise
edit旦rl端k mesleinden s旦z
edilmekte.
(65 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
95. PARAGRAFI BLME- 2011/YGS
ZM: Par巽an脹n birinci
b旦l端m端nde s旦z端 edilen
sanat巽脹n脹n sanatsal
旦zellikleri anlat脹l脹yor.
巽端nc端 c端mleden itibaren
ise eserlerinin bi巽im ve
i巽erik 旦zellikleri 端zerinde
durulmaktad脹r.
(107 皆舘遺悪)
SEYHAN CAN
96. ANA DNCE
SEYHAN CAN
Baz脹lar脹 bir olay脹 anlatmak i巽in kurulsa
da paragraflar脹n 巽ou asl脹nda bir d端端nce
birimidir.
D端端nce paragraflar脹nda bir ana d端端nce
etraf脹nda yard脹mc脹 d端端nceler de yer
al脹r.
Ana d端端nceyi yazar脹n amac脹na bakarak
belirleriz.
97. ANA DNCE
SEYHAN CAN
Ana d端端ncenin paragrafta belli bir yeri
yoktur. Ana d端端nce:
Genelden 旦zele anlat脹m - ilk c端mlede
zelden genele anlat脹m sonu巽 b旦l端m端nde
rneklemenin yap脹ld脹脹 paragraflarda
genellikle 旦rnein kendisinde
Baz脹 paragraflarda
paragraf脹n t端m端ne sindirilmi olabilir.
98. ANA DNCEY聴 BULDURMAYA
YNEL聴K SORULAR
SEYHAN CAN
Par巽an脹n ana d端端ncesi hangisidir?
Par巽ada as脹l vurgulanmak istenen d端端nce
aa脹dakilerden hangisidir?
Par巽ada s旦z端 edilen sanat巽脹 (eser) ile
ilgili olarak anlat脹lmak istenen hangisidir?
Par巽ada s旦z端 edilen sanat巽脹 (eser), hangi
y旦nden eletirilmektedir?
101. ANA DNCE-2012/YGS
SEYHAN CAN
ZM: Par巽an脹n son c端mlesi 旦nemli
bir ipucudur. Son c端mlede iki ey
s旦yleniyor: dilinin ifreleri (I.旦nc端lle
ilgili)
kiilik 旦zellikleri de d端 g端c端n端
anlamland脹rmak i巽in gereklidir.
(130 皆舘遺悪)
102. YARDIMCI DNCELER
SEYHAN CAN
Ana d端端nceyi destekleyen, a巽脹klayan
d端端ncelerdir.
Ana d端端nce : AMA
Yard脹mc脹 d端端nce : Amac脹 destekleyen
ARA konumundad脹r.
103. YARDIMCI DNCELER
SEYHAN CAN
Yard脹mc脹 d端端ncelerin bulunmas脹n脹
isteyen soru k旦kleri genellikle olumsuz
y端klemle biter.
durulmam脹t脹r / deinilmemitir /
s旦z edilmemitir / var脹lamaz / ula脹lamaz/
巽脹kar脹lamaz / s旦ylenemez soru kal脹plar脹
kullan脹l脹r.
104. YARDIMCI DNCELERi BULURKEN
SEYHAN CAN
1. 聴lk c端mlelerde 旦nce konu ortaya konur.
2. Paragraf boyunca rastlanan her deiik
旦zellik, deiik yarg脹 belirlenir.
3. Bu yarg脹lar脹n alt脹n脹 巽izmekte yarar
vard脹r.
105. YARDIMCI DNCELER聴 BULURKEN
SEYHAN CAN
4. Belirlenen bu yan yarg脹lar,
se巽eneklerdekilerle eletirilir.
5. izilen b旦l端mlerin altlar脹na ya da
sat脹rlar脹n yanlar脹na ilgili se巽eneklerin
harfleri konabilir.
Not: 2012 YGSde 13 soru 巽脹kt脹.