Բջջի կառուցվածքը / PDF/
•
1 like•2,540 views
Բջիջ համարվում է բոլոր կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքային, ֆունկցիոնալ և ժառանգական տարրական միավորը։ Բջիջը օժտված է կենդանի նյութին բնորոշ հատկություններով, որոնք պահպանվում ու փոխանցվում են հաջորդ սերունդներին։
Բջջի կառուցվածքը / PDF/
- 1. ԲՋՋԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ Երևանի Անանիա Շիրակացու անվան ճեմարան Ըստ Մ. Օհանյանի Ամսաթիվ.՝ 11.16.2016
- 3. Բջիջների չափսերը Ջայլամի ձվաբջիջը 10 սմ է: Մալարիայի պլազմոդիումը 5 մկմ է` այնքան փոքր, որ մակաբուծում է էրիթրոցիտի մեջ: Էուկարիոտ բջիջների միջին չափսը 25 մկմ է: Պրոկարիոտ բջիջների միջին չափսը 1-5 մկմ է: Էուկարիոտ բջջի մեջ կտեղավորվեր 10 000 բակտերիա: Բակտերիայի մեջ կտեղափորվեն հազարավոր վիրուսներ, որոնցից յուրաքանչյուրը 20-300 նմ է:
- 4. Էուկարիոտ բջջի կառուցվածքը Բջջաթաղանթ Կազմված է ներքին թաղանթից (պլազմային թաղանթ) և արտաքին թաղանթից, որը տարբեր է բուսական և կենդաբնակն բջիջների մոտ: Բուսական բջիջների մոտ բջջապատ է Կենդանական բջիջների մոտ գլիկոկալիքսն է: Ցիտոպլազմա Կազմված է. 1. հիալոպլազմայից, որը բջջի կիսահեղուկ ներքին միջավայրն է, 2. օրգանոիդներից, 3. ներառուկներից, 4. միկրոխողովակներից: Կազմված է. 1. կրկնակի մեմբրանով ծակոտկեն կորիզաթաղանթից, 2. կորիզահյութից (կարիոպլազմա), 3. քրոմոսոմներից, 4. կորիզակից: Կորիզ
- 5. Էուկարիոտ բջջի կառուցվածքը ցիտոպլազմա պերոքսիսոմլիզոսոմ ցենտրիոլ միտոքոնդրիում Հարթ էնդոպլազմատիկ ցանց կորիզակ կորիզ ռիբոսոմ բշտիկ Հատիկավոր էնդոպլազմատիկ ցանց Գոլջիի համալիր Բջջակմախք
- 6. Կորիզ Կառուցվածքը 1. կրկնակի մեմբրանով ծակոտնեն կորիզաթաղանթ 2. կորիզահյութ (կարիոպլազմա) 3. քրոմոսոմներ 4. կորիզակ Կորիզահյութում գտնվում են սպիտակուցներ, ՌՆԹ: Գործառույթները 1.Գենետիկական ինֆորմացիայի պահպանում և վերարտադրում: 2.Բջջում ընթացող նյութափոխանակային գործընթացների կարգավորում: 3.Ռիբոսոմների ենթամիավորների առաջացում (կորիզակ):
- 7. Պլազմային թաղանթ Կառուցվածքը Կազմված է կանոնանոր դասավորված լիպիդների 2 շարքից, որոնք կազմում են 1 հոծ շերտ և նրանց մեջ անկանոն տեղադրված սպիտակուցի մոլեկուլներից: Լիպիդներն ունեն բևեռացված «գլխիկներ» (հիդրոֆիլ մակերես) և չբևեռացված «պոչիկներ» (հիդրոֆոբ մակերես): Գործառույթները 1. Ունի ընտրողական թափանցելիություն, կարգավորում է նյութերի տեղաշարժը դեպի բջիջ և բջջից դեպի դուրս: 2. Ապահովում է բջիջների կապի իրար հետ: 4. Շրջափակում է բջիջը և սահմանազատում այն արտաքին աշխարհից: 5. Իրականացնում է ֆագոցիտոզ և պինոցիտոզ:
- 8. Բջջաթաղանթի կառուցվածքը 1. Ֆոսֆոլիպիդային երկշերտ 2. խոլեստերին 3. ֆոսֆոլիպիդ 4. գլիկոլիպիդ 5. Ինտեգրալ կամ ներկառուցված սպիտակուց 6. և 8. գլիկոպրոտեիններ 7.ծայրամասային/պերիֆեր իկ/ սպիտակուցԱղբյուր.՝ https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cell_membrane_scheme.png
- 10. Թաղանթային փոխադրում ԱԿՏԻՎ ՊԱՍԻՎ սիմպորտ անտիպորտ դիֆուզիա օսմոս հեշտացված դիֆուզիա 1. Փոխադրում սպիտակուցային պոմպերով կոնցենտրացիոն գրադիոնտին հակառակ և էներգիայի ծախսով /օրինակ.՝ նատրիում-կալիումական պոմպը/ 2. Էկզոցիտոզ 3. Էնդոցիտոզ 3.1 ֆագոցիտոզ 3.2 պինոցիտոզ Երկու նյութեր շարժվում են թաղանթով միևնույն ուղղությամբ Երկու նյութեր շարժվում են թաղանթով տարբեր ուղղություններով
- 11. Թաղանթային փոխադրում 1. Պասիվ դիֆուզիա- կատարվում է կոնցենտրացիայի վեկտորի ուղղությամբ, առանց էներգիայի ծախսի և առանց տեղափոխիչների: 2. Ակտիվ փոխադրում - կատարվում է կոնցենտրացիայի վեկտորին հակառակ ուղղությամբ, էներգիայի ծախսով և տեղափոխիչների միջոցով: 3. Հեշտացված դիֆուզիա – պասիվ փոխադրման ձև է և կատարվում է կոնցենտրացիոն վեկտորի ուղղությամբ, էներգիայի ծախսով և տեղափոխիչների /սպիտակուվային խողովակների/ միջոցով: 4. Ֆագոցիտոզ և պինոցիտոզ- ֆագոցիտոզը (հին հունարեն.՝ φαγεῖν - խժռել և κύτος - բջիջ), կենդանի բջիջների և անկենդան մասնիկների ակտիվ հափշտակումն ու խժռումն է միաբջիջ օրգանիզմներով կամ բազմաբջիջ կենդանիների հատուկ բջիջներով՝ ֆագոցիտներով։ Պինոցիտոզը հեղուկ կաթիլների կլանումն է:
- 12. Դիֆուզիա Դիֆուզիա (լատ.՝ diffusio—տարածում, ընդարձակում), շփվող նյութերի փոխադարձ ներթափանցումն է կոնցենտրացիոն վեկտորի ուղղությամբ մասնիկների ջերմային շարժման հետևանքով։ Հատուկ է գազերին, հեղուկներին և պինդ մասնիկներին: Պարզագույն դիֆուզիա Աղբյուր.՝ http://www.lionden.com/graphics/AP/diffan.gif
- 13. Օսմոս Ջրի մոլեկուլ Կիսաթափանցիկ թաղանթ Խիտ լուծույթ Օսմոսը կիսաթափանցիկ թաղանթով լուծիչի միակողմանի ինքնաբերաբար անցումն է նոսր լուծույթից դեպի խիտ լուծույթ: Աղբյուր.՝ http://leavingbio.net/OSMOSIS%20AND%20DIFFUSION_files/image005.gif
- 14. ֆագոցիտոզ Աղբյուր.՝ http://animatedhealthcare.com/medical-images/3d-medical-stills-slideshow/ Ֆագոցիտոզի երևույթը բացահայտել է Իլյա Մեչնիկովը, որը պարզել է նշված գործընթացի դերը մարդու ու բարձրակարգ կենդանիների պաշտպանական, հատկապես բորբոքային և իմունիտետի ռեակցիաներում։
- 15. Պինոցիտոզ և էկզոցիտոզ Աղբյուր.՝ http://www.freethought-forum.com/forum/showthread.php?t=11575&garpg=29 Պինոցիտոզը հեղուկ կաթիլների կլանումն է: Էկզոցիտոզը նյութերի արտազատումն է, որի ընթացքում ներբջջային բշտիկները ձուլվում են բջջաթաղանթի հետ և արտազատում իրենց պարունակությունը դեպի արտաբջջային տարածություն: պինոցիտոզ էկզոցիտոզ
- 16. Ակտիվ փոխադրում Արտաբջջային տարածություն ցիտոպլազմա Կատարվում է կոնցենտրացիոն գրադիենտին հակառակ ուղղությամբ, էներգիայի ծախսով և տեղափոխիչների միջոցով ԱԵՖ նատրիում-կալիումական պոմպ ԱԿՖ 40 Կջոուլ էներգիա
- 17. Օրգանոիդներ Օրգանոիդներ (լատ.՝ organella, հունարեն.՝ opvavov - գործարան) կոչվում են ցիտոպլազմայի մասնագիտացված մասերը, որոնք ունեն որոշակի կառուցվածք և կատարում են բջջի այս կամ այն գործառնությունը: 1.Կորիզակ 2.Կորիզ 3. Ռիբողոմ 4. Պերոքսիսոմ 5. Հատիկավոր ԷՑ 6. Գոլջիի համալիր 7. Բջջակմախք 8. Ողորկ ԷՑ 9. Միտոքոնդրիումներ 10. Վակուոլներ 11. Ցիտոպլազմա 12. Լիզոսոմ 13. Ցետրիոլներ 14. Բջջաթաղանթ
- 18. Էնդոպլազմային ցանց Կառուցվածքը Մեմբրանային կառուցվածք ունեցող խոռոչների և խողովակների համակարգ է, որոնք կապված են բոլոր օրգանոիդների հետ: Լինում են 2 տեսակ` 1. հարթ/ողորկ/, 2. հատիկավոր (պարունակում է ռիբոսոմներ): Գործառույթները 1. Մեծացնում է նյութափոխանակային մակերեսը և պայմաններ են ստեղծվում ֆերմենտային ռեակցիաների մեկուսացված ընթացքի համար: 2. Հարթ ԷՑ-ի վրա սինթեզվում են ածխաջրեր և լիպիդներ: 3. Հատիկավոր ԷՑ-ի վրա սինթեզվում են սպիտակուցներ: 4. Կապված է բոլոր օրգանոիդների և կորիզաթողանթի հետ, կապ է հաստատում նրանց միջև:
- 19. ծակոտիներ կորիզաթաղանթ հարթ Էնդոպլազմատիկ ցանց միջխորշիկային տարածություն ռիբոսոմներ խորշիկներ հատիկավոր էնդոպլազմատիկ ցանց Էնդոպլազմային ցանցի կառուցվածքը
- 20. Գոլջիի ապարատ /համալիր/ Կառուցվածքը Կազմված է ենթամիավորներից (դիկտոսոմ), որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է 5-8-ական խրձերով դասավորված և իրարից թաղանթներով սահմանազատված թաղանթային կառուցվածք ունեցող խողովակներ, որոնք ճյուղավորվում են և ծայրերում առաջացնում բշտիկներ: Գործառույթները 1. Այստեղ կուտակվում են բջջում սինթեզված նյութերը: 2. Կուտակված նյութերը ենթարկվում են քիմիական փոփոխությունների: 3. Առաջացած և կուտակված նյութերը բաշխվում են դեպի բջջի տարբեր մասեր: 4. Առաջանում են լիզոսոմները: 5. Այստեղ առաջանում են պոլիսախարիդները, սինթեզվում են որոշ լիպիդներ:
- 22. Միտոքոնդրիումներ Կառուցվածքը Կազմցված է կրկնակի թաղանթից: Արտաքինը հարթ է, ներքինն առաջացնում է դեպի ներս ուղղված կատարներ`կրիստներ: Ներքին խոռոչը լցված է մատրիքսով, պարունակում է ԴՆԹ և ՌՆԹ, ռիբոսոմներ: Կիսաավտոնոմ, ինքնավերարտադրվող օրգանոիդներ են: Գործառույթները Բջջի «էներգետիկ կայաններն» են, իրականացնում են ԱԵՖ-ի սինթեզ:
- 24. Պլաստիդներ 1. Քլորոպլաստներ- կանաչ պլաստիդներ են, որոնք իրականացնում են ֆոտոսինթեզ: 2. Քրոմոպլաստեր- գունավոր պլաստիդներ են, որոնք լինում են կարմիր, դեղին, նարնջագույն: Սրանցով են պայմանավորված պտուղների, մրգերի, բույսերի բազմաթիվ մասերի գույները: 3. Լեյկոպլաստներ- անգույն պլաստիդներ են, որտեղ կուտակվում է օսլա:
- 25. Քլորոպլաստներ Կառուցվածքը Կազմված է 2 թաղանթներից. 1. արտաքինը հարթ է, 2. ներքինն առաջացնում է թաղանթային պարկեր`տիլակոիդներ, որոնք սկավառակի նման իրար վրա դասավորվելով կազմում են սյունանման գոյացություններ` գրաններ: Տիլակոիդային թաղանթը պարունակում է քլորոֆիլ: Քլորոպլաստի ներքին միջավայրը `ստրոման պարունակում է ԴՆԹ, ՌՆԹ, ռիբոսոմներ: Գործառույթները Այստեղ տեղի է ունենում ֆոտոսինթեզ: Աղբյուր.՝http://www.vivetechnologies.com/gdl/downloads/chloropla st_800x600.jpg Գրաններ
- 26. Լիզոսոմներ Կառուցվածքը Փոքր չափսերի օրգանոիդներ են` թաղանթային պարկեր, որոնք պարունակում են սպիտակուցներ, ճարպեր, ածխաջրեր և նուկլեինաթթուներ ճեղքող ֆերմենտներ: Բջջում գոյություն ունեն 3 վիճակներով` 1. նախալիզոսոմ (այն վիճակն է, որը ձևավորվում է Գոլջիի ապարատում), 2. իսկական լիզոսոմ (մարսողական վակուոլ), 3. հետլիզոսոմ (այն, ինչ մնում է քայքայման ռեակցիան իրականացնելուց հետո): 1. Իրականացնում են օրգանական նյութերի ճեղքում:. 2. Նպաստում են օրգանիզմի և բջջի մահացած մասերի հեռացմանը: Գործառույթները
- 28. Վակուոլներ Կառուցվածքը Թաղանթային պարկեր են` լցված ջրով և ջրում լուծված նյութերով:Բուսական բջջի մոտ -ն են կազմում: Կենդանական բջիջներում կամ չկան, կամ քիչ են և փոքր` մոտ 5%-ը: Գործառույթները 1. Ապահովում են տուրգորային ճնշումը: 2. Ջրի համար շտեմարան են: 3. Պահեստավորում են բջջի համար պիտանի և ոչ պիտանի նյութեր:
- 29. Ռիբոսոմներ Կառուցվածքը Ոչ թաղանթային օրգանոիդներ են: Քիմիական բաղադրությամբ կազմված են 50% ՌՆԹ-ից և 50% սպիտակուցից: Կազմված են 2 սկավառակաձև ենթամիավորներից` մեծ և փոքր: Գործառույթը Իրականացնում են սպիտակուցի կենսասինթեզը:
- 31. Կառուցվածքը Մեծ ենթամիավոր Փոքր ենթամիավոր տեղամաս տեղամաս Ի-ՌՆԹ-ի ամրացման վայրը A Մեծ ենթամիավոր Փոքր ենթամիավոր Աղբյուր.՝ https://online.science.psu.edu/sites/default/files/biol011/Fig-7-14-Ribosome-Structure.jpg E տեղամաս
- 32. Բջջակենտրոն Կառուցվածքը Ոչ թաղանթային օրգանորդ է: Կազմված է 2 փոխուղղահայաց դասավորված գլանաձև գոյացություններից` ցենտրիոլներից, որոնցից յուրաքանչյուրը կազմված է սպիտակուցային թելերի խրձերից: Գործառույթները 1. Բջջի բաժանման ժամանակ մասնակցում է բաժանման իլիկի ձևավորմանը: 2. Ընկած է թարթիչների, մտրակների կառուցվածքի հիմքում:
- 33. Բջջակենտրոն Աղբյուր.՝ http://2.bp.blogspot.com/- R0IChiVN7VQ/T8j5LioxAtI/AAAAAAAAALE/glh4SC_15tA/s1600/centro soma.png Սպիտակուցային թելեր կամ խրձեր Աղբյուր.՝ https://www.stolaf.edu/people/giannini/cell/cent/Bronchio21.jpg
- 34. Ցիտված գրականություն 1. Alberts, Bruce, et al. Molecular Biology of the Cell, 4th ed. New York: Garland Publishing, 2000. 2. Lodish, Harvey, et al. Molecular Cell Biology, 4th ed. New York: W. H. Freeman and Company, 2000. 3. "Cellular Organelles Structure and Function - A-Level Science - Marked by Teachers.com." A-Level Science - Marked by Teachers.com. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016. 4. "Cell Functions." Cell Functions. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016. ScienceDaily. ScienceDaily, n.d. Web. 17 Nov. 2016. 5. "Chloroplasts." A Tourists Guide to Cellville. N.p., 2010. Web. 17 Nov. 2016. 6. "Essential Biochemistry - Membrane Transport." Essential Biochemistry - Membrane Transport. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016. 7. "Membrane Transport." Membrane Transport - Biology Encyclopedia - Cells, Body, Human, Animal, System, Different, Blood, Cycle, Hormone. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016. 8. "Membrane Transport." Wikipedia. Wikimedia Foundation, n.d. Web. 17 Nov. 2016. 9. "Copy of Untitled Prezi by Ernest Ofori-Attah on Prezi." N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.