1. PENDIDIKAN INKLUSIF : CABARAN ATAU PELUANG?
OLEH
SITI RUBIYANI BT OMAR
EMAIL : rubiyani76@gmail.com
Ruangan: Ruangan Rencana Umum.
Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) mengamalkan prinsip
Pendemokrasian Pendidikan dalam merancang pendidikan untuk semua golongan
kanak-kanak. Semua kanak-kanak tanpa mengira kaum, latar belakang, status ekonomi
dan kecacatan mempunyai hak untuk mendapat akses kepada pendidikan termasuk
kanak-kanak kurang upaya. Pendidikan inklusif adalah isu yang telah lama dibahaskan.
Ianya tidak bernoktah dan tidak berpenghujung.
Program Pendidikan inklusif (PPI) sudah lama diamalkan di negara kita yang
dikenali sebagai kelas percantuman pada tahun 1998. Kelas bercantum mula diamalkan
di kelas pendidikan khas bermasalah penglihatan di Kuala Lumpur. Pendidikan inklusif
bermaksud MBK (Murid Berkeperluan Khas) menyertai kelas arus perdana bersama
murid normal yang lain. MBK adalah murid yang disahkan oleh doktor sebagai kurang
upaya dari segi penglihatan, pendengaran dan ketidakupayaan fizikal. Mereka belajar
bersama-sama murid normal dan mengikuti silibus kurikulum perdana.
Buku garis panduan Pendidikan Inklusif (2013) menyatakan bahawa PPI
merupakan satu pendekatan pendidikan yang terbaik bagi MBK. Deklarasi
antarabangsa seperti Pernyataan Salamanca yang mendukung prinsip pendidikan untuk
semua tanpa mengira sebarang kecacatan. Kriteria MBK yang layak mengikuti kelas
pendidikan inklusif ialah melepasi tahap penilaian menggunakan instrumen yang telah
ditetapkan oleh KPM.
2. Umur MBK hendaklah mengikut kohort umur murid di arus perdana atau
tambahan satu tahun sahaja daripada umur murid di arus perdana. MBK yang
ditempatkan di PPI tidak lebih daripada lima orang di setiap kelas. MBK ditempatkan
di kelas yang setara dengan pencapaian mereka. Kelas PPI sebaik-baiknya berada di
aras bawah bangunan sekolah bagi MBK yang menggunakan kerusi roda.
Penempatan MBK di PPI hendaklah mendapat kebenaran daripada ibubapa
secara bertulis. Guru arus perdana yang mengajar di kelas inklusif hendaklah diberi
latihan dalam mengendali MBK. Bagi sekolah tanpa PPKI, pihak sekolah boleh
mendapatkan bantuan latihan daripada guru PPKI dari sekolah berhampiran, pegawai
di Pusat Perkhidmatan Pendidikan Khas (3PK), Pejabat Pendidikan Daerah (PPD),
Jabatan Pendidikan Negeri (JPN) atau Bahagian di Kementerian. Bagi sekolah yang
mempunyai PPKI, guru pendidikan khas memainkan peranan yang penting dalam
membantu guru aliran perdana menjayakan PPI.
PPI adalah satu lambang pendemokrasian pendidikan yang sebenar. Hak
kesamarataan pendidikan adalah isu yang diperjuangkan dalam konsep Program
Pendidikan Inklusif. PPI juga memberi peluang kepada MBK yang berpotensi untuk
belajar dan bersaing dengan murid normal dalam melalui proses pembelajaran di dalam
kelas.
PPI mampu memupuk nilai kolaborasi di antara satu sama lain. Kolaborasi yang
terlibat ialah kolaborasi guru perdana dan guru PPKI, kolaborasi guru dan ibubapa serta
kolaborasi guru dengan pentadbir. Kolaborasi guru dengan pentadbir adalah satu
elemen yang sangat penting. Hal ini kerana pentadbir di sekolah bertanggungjawab
menyelia guru supaya PPI berjalan lancar mengikut objektif yang sebenar.
3. Khidmat sokongan juga perlu disediakan untuk membantu murid dan guru yang
mengajar di kelas PPI. Khidmat sokongan yang diperlukan ialah seperti adanya guru
pendamping atau guru pembantu semasa proses pengajaran dan pembelajaran.
Menggalakkan hubungan baik antara guru dan murid.
Menggalakkan amalan perubahan tingkah laku positif di dalam kelas.
Membolehkan guru mengendalikan pelbagai aktiviti berfokus kepada keperluan dan
potensi individu murid.
Manfaat PPI kepada MBK ialah mendapat bimbingan dan tunjuk ajar daripada dua
orang guru samada di dalam atau luar kelas. Tumpuan dapat diberikan pada kumpulan
individu murid yang memerlukan perhatian. Murid dapat akses kepada kurikulum
kebangsaan tanpa persepsi yang negatif. MBK dapat mengembangkan potensi
setanding dengan murid normal yang lain.
Pelaksanaan PPI sering menimbulkan isu dan cabaran kepada guru mengajar.
Antaranya ialah isu komunikasi antara guru dan MBK. Guru tidak memahami ragam
murid Autisme yang sering bercakap sendirian. Murid autisme juga tidak memahami
arahan guru kecuali guru yang diminati sahaja. Namun begitu, murid autisme ini
mempunyai kelebihan menguasai aspek membaca, menulis dan mengira malah lebih
baik daripada murid normal yang lain.
Cabaran kedua ialah kompetensi guru yang mengajar MBK. Kompetensi yang
dimaksudkan ialah pengetahuan kandungan tentang PPI, pedagogi serta amalan
pengajaran yang berkesan. Kebanyakan guru PPI menyamakan kaedah pengajaran
MBK dengan murid normal yang lain dengan anggapan MBK menumpang untuk
belajar bersama dan tiada fokus akademik.
4. Cabaran ketiga ialah guru PPI terpaksa mengajar dalam bilangan murid yang
terlalu ramai sehingga mencapai 40 murid sekelas. Hal ini adalah tidak selari dengan
garis panduan Pendidikan Inklusif. Bilangan murid yang ramai ini menyukarkan guru
untuk menumpukan kepada murid inklusif tersebut.
Isu bias guru juga sering dibincangkan sebagai cabaran dalam pelaksanaan PPI.
Guru yang mengajar tidak mengendahkan kehadiran murid PPI dalam kelas mereka
kerana beranggapan MBK tersebut hadir untuk bersosial serta tiada fokus akademik.
Hal ini akan menyebabkan MBK berasa bebas melakukan apa sahaja dan tingkah laku
akan menjadi lebih agresif.
Namun begitu, adakah PPI ini memberi peluang yang sebenarnya kepada MBK
untuk belajar dengan lebih sempurna atau sekadar memberi cabaran kepada guru
semata-mata? Hal ini kerana dikatakan terdapat kekangan ketidakupayaan MBK itu
sendiri. Contohnya, murid tidak mahu berada di kelas arus perdana kerana menuntut
untuk lebih fokus semasa guru mengajar, perlu sentiasa menyiapkan tugasan yang diberi
guru.
Guru juga tidak mempunyai masa yang cukup untuk memberi lebih perhatian
kepada MBK kerana mengajar murid hampir 40 orang sekelas. Guru PPI juga
mempunyai bebanan tugas pentadbiran sedia ada yang banyak. Akhirnya MBK terbiar
tanpa perhatian dan potensi yang dimiliki akhirnya terkubur begitu sahaja.
Pendidikan inklusif adalah satu istilah yang tidak asing lagi dalam kalangan para
guru di sekolah. Namun begitu, pelaksanaannya masih lagi tidak mencapai seperti apa
yang diharapkan. Kajian Hanafi (2016) mendapati hanya 12% sahaja MBK yang
mengikuti program pendidikan inklusif di Malaysia dan tidak dilaksanakan dengan
sempurna.
5. Menurutnya pelaksanaan PPI di Malaysia belum mencapai objektif sebenar.
Permasalahan ini memberi cabaran baru kepada semua guru terutama guru pendidikan
khas untuk menyahut cabaran dan meningkatkan kemenjadian murid setanding murid
normal yang lain.
Kekangan kepada keberkesanan PPI antaranya adalah sikap negatif guru
sekolah rendah terhadap pelaksanaan program pendidikan inklusif ini (Supiah, 2010
dan Amin, 2017). Masalah ini akan memberi kesan dan menjejaskan dasar kerajaan
yang telah dibentuk malah akan melibatkan kerugian masa dan tenaga pengajar. Hal ini
jika tidak dibendung akan membantutkan potensi kemenjadian MBK. Potensi dan bakat
yang ada akan terkubur dan terbiar tanpa sebarang usaha oleh guru dan masyarakat
sekeliling.
Sungguhpun menggabungkan pendidikan khas dan kelas biasa nampak seperti
menarik pada luarannya namun pelaksanaannya adalah satu cabaran untuk guru yang
terlibat. Sistem pelaksanaan yang tidak jelas dan samar-samar adalah antara penyebab
menjadi tamparan hebat untuk memenuhi keperluan semua murid yang pelbagai.
Kerjasama pentadbir untuk menyokong PPI dilaksanakan dengan sempurna di
sekolah adalah sangat penting. Pentadbir di peringkat Jabatan Pelajaran dan juga di
sekolah perlu membantu guru PPI dengan memberi bantuan yang sewajarnya.
Perbincangan pelaksanaan PPI di peringkat atasan sangat penting untuk menyelesaikan
masalah yang berlaku ini secara jelas.
Kejayaan pentadbir merungkai masalah yang berlaku dalam PPI akan mampu
membantu guru untuk bekerja dengan penuh komitmen dan semangat yang tinggi.
6. Kejayaan ini akan memberi erti pendemokrasian pendidikan yang sebenar kepada MBK
yang berpotensi untuk meraih kejayaan setanding murid normal yang lain.