際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

pershkrimi i vendit te origjines (elbasani)

Download as PPTX, PDF
D
Dajana Gjini

punoi:anxhela gjini

1 of 35
Downloaded 16 times
PROJEKT TEMA :PERSHKRIMI I VENDIT TE ORIGJINES KLASA: XK LENDA:LETERSI PUNOI:ANXHELA GJINI PRANOI:ALKETA KRYEZIU
Elbasani 谷sht谷 qytet n谷 Shqip谷ri dhe nj谷herit qend谷r e qarkut dhe rrethit me t谷 nj谷jtin em谷r.Qyteti i Elbasanit ndodhet n谷 Shqip谷rin谷 e Mesme. Ai shtrihet n谷 fush谷n e Elbasanit, n谷 krahun e djatht谷 t谷 rrjedhjes s谷 mesme t谷 lumit Shkumbin, i rrethuar n谷 lindje nga Krasta e Madhe dhe e Vog谷l, n谷 veri dhe veriper谷ndim nga kodrat e Ullishtave, n谷 per谷ndim nga p谷rroi i Zaranik谷s, n谷 jug kufizohet nga lumi Shkumbin. N谷 an谷n per谷ndimore t谷 qytetit kalon p谷rroi i Zaranik谷s dhe nga lindja ai i Manazderies. Elbasani 谷sht谷 i vendosur midis gjer谷sive gjeografike veriore 41属 27', jugore 40属 10', lindore 20属 34' dhe per谷ndimore 19属 03' dhe ndodhet n谷 nj谷 lart谷si mesatare prej 125 m mbi nivelin e detit. Ve巽orit谷 klimaterike t谷 k谷saj zone jan谷: dim谷r i but谷 e me reshje dhe ver谷 e nxeht谷 dhe e that谷.Elbasani 谷sht谷 nj谷 nga qytetet m谷 t谷 m谷dha t谷 vendit me nj谷 popullsi prej rreth 128.000 banor谷sh.
Tradit谷- Elbasani, oaz i pasuris谷 folklorike Folklori muzikor i trevave t谷 qytetit t谷 Elbasanit g谷rshetohet me t谷 gjitha llojet e muzik谷s, nga k谷nga homofonike, polifonike e deri tek vallja e k谷nduar apo muzika instrumemtale.Qyteti Elbasanit mbetet si oaz i rrethuar nga e gjith谷 kjo larmi folklorike muzikore. K谷ng谷t shquhen p谷r tematik谷n, melodin谷, muzikalitetin. Rol par谷sor luan melodia e korifejve t谷 k谷ng谷s popullore si, Isuf Myzyri, Mustafa Bodini, Leks Vini etj. K谷ng谷t jan谷 k谷nduar nga burrat dhe grat谷. Grat谷 k谷ndojn谷 but谷 dhe shoq谷rohen vet谷m nga dajreja, nd谷rsa burrat k谷ndojn谷 ashtu si grat谷, por edhe me z谷 t谷 lart谷 gjoksi.K谷ng谷t e Elbasanit jan谷 k谷nduar edhe jasht谷 zon谷s e trevave t谷 origjin谷s, 巽ka d谷shmon p谷r vlerat e tyre morale, qytetare e artistike. Ceremonit谷 e ritet e dasm谷s, dit谷s s谷 ver谷s, jan谷 krejt t谷 ve巽anta dhe b谷jn谷 pjes谷 n谷 fondin e kultur谷s muzikore qytetare t谷 Elbasanit. Me interes jan谷 edhe vallet, ku karakteristik谷 e qytetit n谷 k谷rcimin e valleve popullore 谷sht谷 se shum谷 prej tyre k谷rcehen 巽ift, burr谷 e grua.Po t谷 hidhesh m谷 tej, n谷 zonat e k谷tij rrethi, n谷 zon谷n e Shpatit drejt Gramshit e Tomoric谷s, mbizot谷ron polifonia me karakteristikat e hedh谷sit, prit谷sit e grupit t谷 isos. N谷 k谷t谷 trev谷 polifonike shquhet grupimi i k谷ng谷ve historike, ku u k谷ndohet heronjve popullor谷 si, Gjergj Golemit, Qorr Topuzit etj. Me interes jan谷 k谷ng谷t e hershme si Tan谷 mori Tan谷 , K谷ng谷t e nizamitetj.Zon谷 tjet谷r polifonike 谷sht谷 edhe ajo e Shpatit, si dhe ato te Gostim谷s, Sht谷rmenit, Shal谷s, e deri drejt fush谷s s谷 Dumres谷 e n谷 Belsh. Karakteristikat jan谷 po ato t谷 polifonis谷 s谷 Shpatit, ve巽se me nj谷 ndryshim, melodia e marr谷sit 谷sht谷 m谷 e but谷, me m谷 shum谷 variacione, e pasur n谷 element谷 deklamativ谷.
pershkrimi i vendit te origjines (elbasani)
Polifionia 谷sht谷 m谷 e zhvilluar sidomos n谷 k谷ng谷t e grave. Belshi ka ve巽ori sepse shquhet n谷 vallet e zhd谷rvjellta t谷 burrave, q谷 ekzekutohen me mjesht谷ri nga k谷rcimtar谷t. Zakonisht vallet k谷rcehen dyshe sipas tradit谷s, por n谷 nj谷 periudh谷 me t谷 von谷 edhe nga dy ose tre 巽ifte. Zona e tret谷 polifonike 谷sht谷 ajo e Sulov谷s, qe lidhet m谷 zon谷n e Muzeqes谷 dhe me at谷 t谷 Belshit. Ketu ruhen t谷 njejtat linja t谷 polifonis谷 si tek burrat ashtu edhe tek grat谷. Zona shquhet p谷r larmi instrumentash, nga fyelli, lavalli, lazanja, pip谷zat e deri tek krahu i shqiponj谷s q谷 谷sht谷 i hersh谷m. Zon谷 tjet谷r folklorike 谷sht谷 edhe ajo e Labinotit e Shmilit, e cila ndryshon rr谷nj谷sisht m谷 t谷 gjith谷 treguesit. sht谷 zon谷 homofonike, ku spikasin k谷ng谷t e grave me rituale dasme, djepi, vaji, kurbeti. Vallet jan谷 t谷 r谷nda n谷 l谷vizje, dhe daullja 谷sht谷 e r谷nd谷sishme, sepse mban ritmin.Bradasheshi p谷rb谷n nj谷 zon谷 tjet谷r t谷 folklorit muzikor q谷 vijon n谷 Pap谷r e deri n谷 kufijt谷 e zon谷s. Nd谷rsa vallet vijn谷 duke u zbutur dhe shoq谷rohen me orkest谷r. Jan谷 t谷 njohura vallet e Bradasheshit, q谷 shquhen p谷r melodit谷 e bukura, ritmet e atmosfer谷n q谷 krijojn谷.Folklori muzikor i trevave t谷 qytetit p谷rb谷n pasuri me vlera komb谷tare t谷 trash谷guara n谷 shekuj, ku shum谷 folklorist谷, kompozitor谷, etnograf谷, muzikolog谷 e k谷ng谷tar谷, iu p谷rkushtuan .
Si Bilbili n谷 Pranver谷 Si bilbili n谷 pranver谷 Qi k谷ndon pa pushue, Ah moj zem谷r moj e mjer谷 Qenke djeg谷 e p谷rv谷lu P谷rse m'dhe kaq mundime Se nuk mundem qi t'i mbaj, Shum谷 po hek zemra ime Nat' e dit谷 me lot po qaj. Si bilbili baj figan Edhe gjuha 'm谷 pushoi. M'u doq zemra si pervan Gjet xhanamin q谷 k谷rkoi. T谷 gjith谷 t谷 shofim more xhanam asnjeri nuk 't谷 njef je nji lule n'Elbasan vet谷m kush ka sy t谷 shef. Zemr谷n time 巽ma ka pik gjuha tate mre xhanan Myzyri t'u ba ashik ty moj lule n'Elbasan ........(Isuf Myzyri) TUJ SHETIT NDER ARA TGJATA Tuj shetit nder ara t'gjata midis barit te njome Tuj shetit nder ara t'gjata midis barit te njome ne te dy na zuri vapa rame e fjetem gjume, aman ne te dy na zuri vapa rame e fjetem gjume aman Te kam thene nje here sa veta, se po vjen pranvera, do te dalim me shetitun, si per hera tjera. Sa here ballin ta lemojshe, me rrije e qete, Sa here ballin ta lemojshe, me rrije e qete, premtimen prej teje dojshe, te dua perjete, amon premtimen prej teje dojshe, te dua perjete.
Treva e Elbasanit n谷 Shqip谷rin谷 e mesme num谷ron 37 lloje kostumesh popullore autentike, me mbi 10-t谷 variante. N谷 k谷t谷 trev谷 巽do 11 mij谷 banor谷 p谷rfaq谷sohen me kostumin e tyre popullor .Vet谷m n谷 qytetin e Elbasanit k谷ndohen 209 k谷ng谷 popullore, bazuar n谷 krijuesit korifenj t谷 k谷saj muzike si Isuf Myzyri, Leks Vini , Mustafa Bodini etj. Etnologu Thanas Meksi tha p谷r ATSH-n谷 se nga burimet etnografike dhe g谷rmimetarkeologjike, harta kostumologjike e rajonit del e pasur dhe shum谷 e hershme. Ajo ndahet n谷 kat谷r nj谷si etnografike. Mal谷sia e Labinotit, Shmilit, Funarit, dhe Krrab谷s, qyteti i Elbasanit, Mal谷sia e Shpatit si edhe Fusha e Elbasanit, Dumres谷 dhe Sulov谷s. Sipas tij, dokumenti m谷 i vjet谷r arkeologjik q谷 ruhet n谷 Muzeun Etnografik t谷 qytetit 谷sht谷 basorelievi i skalitur n谷 gur, figura e nuses ilire. Ajo i p谷rket shekullit t谷 II- III, dhe 谷sht谷 gjetur n谷 fshatin T谷rba巽 t谷 Krrab谷s, nga disa fshatar谷. Nj谷 pjes谷 e k谷saj zone vazhdon t谷 ruaj谷 k谷t谷 lloj veshje duke u p谷rdorur n谷 kostumet e grave t谷 Krrab谷s, Funarit, si edheGodoleshit. Elemente t谷 tjera t谷 veshjes popullore t谷 dokumentuara n谷 zbulimet arkeologjike, jan谷 edhe vargonjt谷 e mesit, tirqet, kallcet, q谷 p谷rdoren n谷 kostumet e nuseve t谷 mal谷sis谷 s谷Shmilit, Krrab谷s dhe n谷 at谷 t谷 Shpatit vijon Meksi. M谷 von谷 shfaqen opinga, xhoka, bruca, q谷 vazhdojn谷 t谷 p谷rdoren n谷 veshjet e Elbasanit. Opinga p谷rdoret n谷 t谷 gjith谷 rajonin, nd谷rsa xhoka e zez谷 me krah谷 dhe pa krah谷, p谷rdoret n谷 Elbasan, n谷 mal谷sin谷 e Krrab谷s s谷 Tiran谷s, si dhe n谷 Peqin. kostumi shqiptar巽e i grave t谷 qytetit t谷 Elbasanit, i huazuar m谷 von谷 nga grat谷 e Tiran谷s, Durr谷sit, Kavaj谷s, Peqinit, u b谷 kostumi mbizot谷rues i grave t谷 Shqip谷ris谷 s谷 Mesme. K谷nga dhe vallja popullore elbasanase jan谷 nj谷 pjes谷 e asaj pasurie t谷 madhe t谷 trash谷gimis谷 kulturore t谷 k谷saj treve, e cila 谷sht谷 prezente n谷 巽do familje e q谷 i shoq谷ron n谷 巽do hap g谷zimet
pershkrimi i vendit te origjines (elbasani)
INSTITUCIONET KULTURORE TEATRI SKAMPA Teatrit Skampa 谷sht谷 i nd谷rtuar n谷 vitin 1938 nga Xhavit Bej Bicaku dhe ka nj谷 kapacitet prej 292 vendesh. Akustika e k谷tij teatri 谷sht谷 nj谷 nga m谷 t谷 mirat n谷 Shqip谷ri. Aktualisht 谷sht谷 n谷 gjendje t谷 mir谷, por ka nevoj谷 p谷r permiresimin e fonie, ndricimit dhe ngrohje-ventilimit. Biblioteka e qytetit Biblioteka e qytetit 谷sht谷 nd谷rtuar n谷 vitin 1934 me kontributet financiare filantropike t谷 nj谷 familje elbasanase, familjes Baholli. Kjo bibliotek谷 ka nj谷 fond shum谷 t谷 pasur n谷 sektorin e Albanologjise. Frekuentohet nga nj谷 num谷r i madh lexuesish dhe studiuesish t谷 sferave t谷 ndryshme t谷 jet谷s.
Kinema Millenium Kinema Millenium, nd谷rtuar n谷 vitin 1966, me kapacitet prej 600 vendesh. Kjo kinema ka sh谷rbyer si e tille gjat谷 gjith谷 koh谷s. Vlen t谷 p谷rmendet fakti q谷 ajo 谷sht谷 ruajtur e mir谷mbajtur gjat谷 viteve t谷 tranzicionit. N谷 vitin 2014, Kinema Millenium po z谷v谷nd谷sohet nga nj谷 pallat i ri, q谷 do t谷 p谷rfshij谷 nj谷 kinema brenda tij. Kinema Vullnetari Kinema Vullnetari, e nd谷rtuar n谷 vitin 1972, me kapacitet 450 vendesh. Nga viti 2000 kjo kinema funksionon si Qender Rinore REIMAR, mb谷sht谷tur nga CEFA. Ne qenderjane hapur kurse per te rinj ne artizanat, vizatime, pingpong, futboll, lojra te ndryshme, biblioteke, etj. Sht谷pia e Kultur谷s Sht谷pia e Kultur谷s 谷sht谷 godina ku nuk 谷sht谷 b谷r谷 asnj谷 investim pasi mendohet q谷 kjo godin谷 do t谷 prishet p谷r hapjen e rrug谷s. Lidhur me kete plani rregullues duhet te shqyrtoje kete ide dhe ne rast se propozohet prishja e saj duhet te identifikoje nje shesh te ri. Brenda k谷tij institucioni funksiononte nj谷 sall谷 koncertesh me kapacitet rreth 250 personash.
Biblioteka Publike Qemal Boholli Biblioteka Publike QemalBoholli. Biblioteka publike 谷sht谷 veperbamiresie e NazifBohollit e ndertuar me 21 korrik 1935 dhe iu dorezuaBashkise se Elbasanit si institucion publik. Kjo biblioteke ka nje fond librash prej 200000 mije vellimesh, prej te cileve rreth 160000 jane botime shqip, 20000 ne gjuhe te huaj dhe 12000 koleksione periodiku. Qe nga viti i ndertimit ajo 谷sht谷 konstruktuar disa here dhe ne vitin 2004 ka pesuar rikonstruksion kapital pa i cenuar vlerat e arkitektures. Nisur nga kapaciteti i madh i librave qe gjenden ne te si dhe nga numri i madh i lexuesve ne qytet duhet te shikohet mundesiaper ngritjen e nje biblioteke te re. Xhamia Mbret Xhamia Mbret konsiderohet si objekt kulti simbol edhe p谷r mysliman谷t sot n谷 Elbasan, Shqip谷ri. Nuk ka t谷 dh谷na t谷 sakta lidhur me vitin e nd谷rtimit t谷 saj. P谷r koh谷n, vinte e dyta n谷 radh谷 pas xhamis谷 s谷 nd谷rtuar nga Sulltan Mehmeti i Dyt谷 n谷 vitin 1464, kur u rind谷rtua Kalaja e Elbasanit. Sipas t谷 dh谷nave krahasuese, xhamia Mbret 谷sht谷 nd谷rtuar n谷 fund t谷 shekullit XV. Ajo ndodhet n谷 distanc谷 t谷 af谷rt me Port谷n e Kalas谷. Nga pik谷pamja stilistike, xhamia Mbret p谷rfaq谷son tipin e faltores me sall谷 t谷 mbuluar me 巽ati druri dhe me hajat p谷rpara. Nga pik谷pamja stilistike dhe e kompozimit, kjo faltore p谷rkon me koh谷n e Sulltan Bajazitit t谷 Dyt谷, i cili nd谷rtoi xhami t谷 tilla edhe n谷 qytetet Berat, Gjirokast谷r, Shkod谷r etj. Xhamia Mbret 谷sht谷 xhamia q谷 aktualisht frekuentohet m谷 shum谷 n谷 qytetin e Elbasanit. Xhamia e Naziresh谷s Xhamia e Ballias Xhamit谷 e prishura n谷 Elbasan
Monumentet e kultur谷s Monumentet e kultur谷s jan谷 t谷 gjitha objektet q谷 p谷rmbajn谷 vlera historike, kulturore, artistike e natyrore. Karakteristikat q谷 i cil谷sojn谷 k谷to objekte si monumente kulture dhe i dallojn谷 nga t谷 tjer谷t, jan谷 vlerat: 皃 1- historike mjedisore (mjedise dhe objekte historike, natyrore) si Rrapi i Bezistanit, Kalaja, Ullishta, Parku, Busheku, sht谷pit谷 e figurave t谷 shquara, banesa q谷 d谷shmojn谷 ngjarje historike , 皃 2- arkeologjike (vegla pune, objekte t谷 p谷rdorimit familjar, punime artistike, qendra banimi t谷 hershme etj) 皃 3- etnografike (veshje, zbukurime n谷 gdhendje, punime artizanale, argjendarie) 皃 4- arkitekturore dhe nd谷rtimore qytetare (banesa tipike qytetare p谷r periudhat e kaluara, rrug谷, cesma, shkolla, objekte t谷 kultit fetar, objekte simbol p谷r qytetin).
RRapi Bezistanit b谷rtham谷 e r谷nd谷sishme tregtare, nd谷rtuar n谷 shek. XVII, q谷 p谷rfshinte nj谷 num谷r t谷 konsideruesh谷m dyqanesh. Historikisht ka sh谷rbyer si pik谷 referimi p谷r ngjarjet historike, arsimore e kulturore t谷 Elbasanit. T谷 gjitha k谷to jan谷 pasqyr谷 e s谷 kaluar谷s s谷 tyre historike-shoq谷rore dhe thelbi i nd谷rgjegjes qytetare p谷r t谷 sotmen dhe t谷 ardhmen e zhvillimit, n谷 hap谷sir谷n komb谷tare.
Rrapi i Vojvod谷s Rrapi 700 vje巽ar, i shpallur monument kulture dhe i pag谷zuar me emrin Vojvoda, ndodhet n谷 t谷 dal谷 t谷 qytetit, n谷 pjes谷n lindore t谷 tij. Komandanti ushtarak, m谷k谷mb谷s n谷 perandorin谷 Osmane, Vojvoda, n谷 koh谷n e lir谷 qet谷sohej dhe pushonte pik谷risht tek ky rrap, prandaj dhe ka marr谷 emrin e tij, thon谷 goj谷dh谷nat n谷 qytet. Rrapi sh谷rbente gjithashtu edhe si pik谷 takimi e drejtimi p谷r karvan谷t q谷 vinin nga vise t谷 ndryshme t谷 perandoris谷 osmane. Rrapi ka nj谷 nj谷 pamje madh谷shtore. Sipas goj谷dh谷nave ai duhet t谷 jet谷 700 vje巽ar, por mund t谷 jet谷 edhe m谷 shum谷 se kaq. Edhe pse p谷r disa vite ai u la n谷 harres谷 dhe asnj谷 nuk kujdesej p谷r t谷, vitet e fundit rrapi s谷rish mori pamjen e dikurshme. Rr谷z谷 tij ndodhej edhe nj谷 巽ezm谷 me uj谷 t谷 ftoht谷, e cila ka ekzistuar deri para vitit 1990, q谷 sh谷rbente p谷r shum谷 kalimtar谷 nga rrethe t谷 tjera si Kor巽a, Erseka, apo edhe nga Tirana, t谷 cil谷t ndalonin pik谷risht k谷tu p谷r t谷 pir谷 uj谷 tek 巽ezma e rrapit. Por mbasi u shpall monument kulture mbas viteve 1990 巽ezma u prish, por edhe pa t谷 bukuria e rrapit vazhdon t谷 jet谷 tep谷r fisnike dhe madh谷shtore. Ky rrap me emrin Vojvod谷, pret 巽do dit谷 me qindra qytetar谷, t谷 cil谷t koh谷t e fundit edhe kujdesen p谷r t谷.
K谷shtjella Skampis Qyteti i Elbasanit ka k谷shtjell谷n e Skampis. Ajo p谷rfaq谷son nj谷 Castrum Statum, qend谷r e nj谷 legjoni romak. Si t谷 gjitha kampet ushtarake romake edhe ky i skampis 谷sht谷 nd谷rtuar sipas nj谷 plani. Ajo ka 4 hyrje q谷 ndodhen n谷 mes t谷 cdo kurtine t谷 cilat mbrohen nga kulla. K谷shtjella 谷sht谷 e pajisur me 26 kulla.Kullat jan谷 plot谷sisht t谷 dala jasht谷 murit rrethues, vet谷m kat谷r prej tyre q谷 mbrojn谷 hyrjet e rrug谷s decumanus dalin p谷rgjysm谷 jasht谷 murit rrethues. P谷rb谷rja e murit rrethues tregon p谷r tri periudha kryesore nd谷rtimi, q谷 jan谷 : 皃 1. Periudha e von谷 romake, 皃 2. Periudha e hershme bizantine, 皃 3. Periudha osmane. Muri i periudh谷s s谷 von谷 romake gjendet kudo n谷 nivelin e posht谷m t谷 k谷shtjell谷s dhe p谷rshkon gjith谷 planimetrin谷 e saj. Ngrihet mbi themelin e k谷shtjell谷s dhe ruhet n谷 lart谷sin谷 maksimale deri n谷 5 m. Trashesia e murit rrethues 谷sht谷 3 m. Nd谷rtimet e realizuara n谷 teknik谷n e njohur opus.
Kulla monumentale e or谷s Karakteristike e qyteteve shqiptare, n谷 krahasim me qendrat e tjera urbane t谷 Perandoris谷 Osmane, ishte prania n谷 mjediset e tyre urbane q谷 nga mesi i shek. XVI, i kullave t谷 posacme n谷 t谷 cilat kishte or谷 p谷r matjen e koh谷s. P谷rgjat谷 shek. XVII ishin pajisur me t谷 tilla objekte pothuaj t谷 gjitha qendrat qytetare, si Prizreni, Berati, Shkodra, Prishtina, Peja, kruja dhe Elbasani. Iden谷 p谷r nd谷rtimin e tyre e kishin sjell谷 tregtar谷t vendas, n谷 kontakte t谷 shpeshta me qytetet evropiane. N谷 Elbasan si vend p谷r ngritjen e saj u p谷lqye kulla e hyrjes s谷 kalas谷 pran谷 xhamis谷 s谷 Fatiut, t谷 cil谷n Evlija elebiu e cil谷son shum谷 t谷 bukur dhe q谷 funksiononte shum谷 mir谷. N谷 form谷n e saj t谷 hershme ky sahat qytetar nuk njihet, madje n谷 t谷 nj谷jtin vend v谷rtetohet q谷 jan谷 ngritur radhazi tre t谷 till谷, nj谷ri i p谷rkohsh谷m me struktur谷 druri dhe i fundit q谷 njohim, sic thuhet n谷 mbishkrim, u ngrit me mir谷sin谷 e banor谷ve t谷 qytetit n谷 vitin 1899.mbi harkun e s谷 cil谷s 谷sht谷 shkruar historiku i nd谷rtimit t谷 saj. Teksti i mbishkrimit 谷sht谷 : Mbreti i bot谷s Abdyl hamiti bujar n谷 hijen e hirit t谷 tij u ngrit sahati i hijsh谷m burrat me sed谷r t谷 Elbasanit pat谷n mir谷sin谷 dhe ngjall谷n k谷t谷 koh谷tregues t谷 bukur dhe zem谷r ledhatues
Namazgjaja N谷 fundin e shek. XV, quteti i Elbasanit mori nj谷 shtrirje jasht谷 mureve t谷 kalas谷, duke arritur p谷rgjat谷 nj谷 shekulli p谷rmasat e nj谷 qyteti t谷 madh t谷 koh谷s. Varoshi ndahej n谷 18 lagje t谷 banuara nga qytetar谷 t谷 besimit islam e 10 lagje me banor谷 t谷 krishter谷. N谷 qytet dalloj nd谷r t谷 tjer谷 edhe Namazgjaja, nj谷 shesh l谷ndine i rrethuar me 60 selvi t谷 larta. Me drejtimin nga kibla, ajo kishte t谷 theksuar niken谷, mihrabin dhe shkallaren e minberit t谷 realizuar me struktur谷 guri. Reth e rrotull nj谷 bordur谷 prej guri dhe kangjella druri qarkonte sip谷rfaqen e namazgjas谷 n谷 t谷 kat谷r an谷
Teqja e Madhe (1803) Qendra Bektashiane n谷 Elbasan 谷sht谷 themeluar nga dy shenjtor谷 t谷 tyre, Fakri e Xhefai Babai. Fakriu rrjedh nga fisi timuri i cili sot quhet Hajrullau, nd谷rsa fisi Xhefai rrjedh nga fisi i Haskajve q谷 ekzistojn谷 dhe n谷 fund shekullin XX. Baballar谷t t谷 cil谷t kan谷 drejtuar T. M. kan谷 qen谷 nga familje t谷 njohura t谷 k谷tij qyteti, si familja Balza, Ekmek巽iu dhe ve巽an谷risht nga familja Dedei, pes谷 pjes谷tar谷 prej s谷 cil谷s kan谷 drejtuar e rind谷rtuar Teqen e Madhe gjat谷 v. 1874 1962. N谷 k谷t谷 teqe t谷 vendosur n谷 t谷 majt谷 t谷 rrug谷s nacionale Elbasan Kor巽谷 n谷 kodr谷n e bukur t谷 qytetit kan谷 sh谷rbyer me p谷rkushtim deri n谷 v. 1967 12 baballar谷. Themeluesi i T. M. t谷 Elbasanit 谷sht谷 Fakri Mustafa Babai. Ai e themeloi n谷 v. 1803. Veprimtaria e saj e gjithan谷shme patriotike, kulturore dhe shpirt谷rore b谷ri q谷 populli ta quaj谷 me emrin Teqja e Madhe.
Bazilika n谷 Tepe Bazilika n谷 Tepe t谷 Elbasanit ndodhet n谷 ullishtat e qytetit shum谷 pran谷 tij, 巽ka tregon se bazilika i takon varrez谷s s谷 Skampisit. sht谷 e drejtuar nga lindja. Ajo u gjet me mure q谷 ruhen pak mbi tok谷n U p谷rkiste disa fazave nd谷rtimore. Faza e par谷 e nd谷rtimit paraqet nj谷 bazilik谷 me tri mjedise t谷 formuara nga dy kolona. Muret mbi t谷 cil谷t mb谷shtetet, jan谷 nd谷rtuar me gur谷 dhe breza 3-4 rradh谷sh tulle. Lart谷sia e plot谷 e murit ka qen谷 5,5 m. N谷 faz谷n e dyt谷 n谷 kish谷 u b谷n谷 nj谷 s谷r谷 transformimesh, p谷r tia p谷rshtatur m谷 mir谷 p谷rdorimit si kish谷 varrezash, funksionin q谷 mund t谷 ket谷 pasur q谷 n谷 fillim. K谷to ndryshime lidhen me futjen Brenda saj, n谷 nefin verior, t谷 dy varreve me qemer tullash. M谷 von谷 monumentit i 谷sht谷 b谷r谷 nj谷 ndryshim n谷 an谷n per谷ndimore. Ndryshimi 谷sht谷 b谷r谷 n谷 shek. VI e.s. dhe p谷rkon i nj谷jt谷 me at谷 t谷 nj谷 rind谷rtimi n谷 kalan谷 e Elbasanit. Me rr谷nimin nga t谷rmetet, mundet q谷 n谷 v. 518 kisha, nuk eshte rind谷rtuar m谷, sepse Skampis kishte katedralen e Sh谷n Pjetrit, q谷 p谷rmendet n谷 dokumente dhe se n谷 k谷t谷 koh谷 lejohej varrimi brenda kalave.
BAZILIKA NE TEPE Bazilika e Klosit N谷 fshatin Klos t谷 Sulov谷s n谷 rrug谷n q谷 kalon pran谷 kalas谷 antike t谷 Qaf谷s gjenden rr谷nojat e nj谷 bazilike. B. K. 谷sht谷 trenef谷she n谷 arkada mbi pilastradrejt谷k谷nd谷she. Gjat谷 ekzistenc谷s s谷 saj bazilika ka p谷suar trasformime. Mendohet se 谷sht谷 nd谷rtuar n谷 shek. XIII- XIV dhe p谷rb谷nnj谷 d谷shmi me r谷nd谷si, si nd谷rtim n谷 nj谷 zon谷 fshatare.
Monumentet natyrore Zona e Elbasanit s谷 formave t谷 relievit, t谷 shoq谷ruara me nj谷 bot谷 t谷 pasur bimore e shtazore. P谷r fat turizmi shquhet p谷r potencialin turistik t谷 saj, fal谷 pozit谷s gjegrafike t谷 favorshme, larmis谷 s谷 mikroklim谷s, pasurive t谷 shumta ujore, larmis谷 n谷 zon谷n e Elbasanit ka shum谷 pika karakteristike tradicionale. Disa prej tyre jan谷 Rrapi i Mansit, Kroi i Kalit, Ulliri i Qejfit, Burimi i Bankes, Gurra e Labinotit, Tuneli i Mirak谷s etj. Por mbi t谷 gjitha ve巽ohen p谷r turizmin liqenete Dumres谷, Llixhat e Elbasanit, Gjinari e Busheku. Si kudo turizmi edhe n谷 zon谷n e Elbasanit p谷rb谷n nj谷 sektor t谷 r谷nd谷sish谷m jo vet谷m p谷r vler谷n ekonomike, por edhe p谷r at谷 kulturore e historike.Dumreja, gjithashtu Pllaja e Dumres谷, e njohur edhe me termin 'Dumrea' ose 'Duam - re', 谷sht谷 krahin谷 e njohur p谷r numrin t谷 madh e liqeneve t谷 saj. Dumreja 谷sht谷 zona kodrinore shtrihet p谷rpara fush谷s s谷 Myseqes谷. Ne baze te formimit gjeojogjik, Dumreja ka form谷n e nj谷 rrafshnalte tetktonike-vullkanike.
Ulliri i Qejfit, tempulli i dashuris谷 s谷 qytetit Rrapi i Mansit, Kroi i Kalit, Burimi i Bank谷s, Gurra e Labinotit, Tuneli i Mirak谷s, Ulliri i Qejfit Jan谷 k谷to disa nga zonat turistike t谷 Elbasanit, qytet n谷 Shqip谷rin谷 e Mesme, q谷 t谷 t谷rheqin jo vet谷m p谷r bukurit谷 q谷 ofrojn谷, por edhe p谷r emrat e ve巽ant谷, t谷 vendosur n谷 shekuj nga vet谷 vizitor谷t. Mes tyre spikat Ulliri i qejfit, ose Ullini i qejfit si巽 e quajn谷 n谷 dialekt elbasanllinjt谷. sht谷 nj谷 vend q谷 ndodhet n谷 maj谷 t谷 kuror谷s s谷 gjelb谷r, n谷 hyrje t谷 Elbasanit dhe nga kjo pik谷 qyteti mund t谷 shihet n谷 p谷ll谷mb谷 t谷 dor谷s. Por jo vet谷m kaq.. Historia e Ullirit t谷 qejfit Jan谷 m谷 shum谷 se 20000 hektar谷 ullinj q谷 krijojn谷 kuror谷n e gjelb谷r t谷 qytetit t谷 Elbasanit. Kultivimi i k谷tij druri 谷sht谷 pasion i elbasanllinjve, jo vet谷m se ulliri 谷sht谷 nj谷 pem谷 q谷 gjelb谷ron n谷 巽do stin谷, por edhe se frutet e tij jan谷 mjaft t谷 ushqyeshme dhe kurative. N谷 fund t谷 k谷saj kurore, ndodhet nj谷 pem谷 ulliri e ve巽uar nga t谷 tjerat, e rrethuar nga nj谷 l谷ndin谷 e vog谷l. Pran谷 k谷tij ulliri ndodhet dhe nj谷 巽ezm谷, e nd谷rtuar n谷 vitin 1900 nga kalajasiPalShuteriqi. Kjo pem谷 prej m谷se nj谷 shekull e gjysm谷 njihet me emrin Ulliri i qejfit. Etnologu i njohur elbasanas, ThanasMeksi, thot谷 se 谷sht谷 quajtuar k谷shtu pasi nga kjo pik谷 Elbasani shihej n谷 p谷ll谷mb谷 t谷 dor谷s dhe panorama q谷 t谷 shfaqej ishte vet谷m gjelb谷rim. Nga ky vend shihej ullishta gjithandej, deri af谷r Petreshit dhe ajo q谷 t谷 ofrohej ishte v谷rtet谷 e mrekullueshme.
Krasta Krasta eshtenje nga kodrat me te medha te qytetit me siperfaqe rreth 150 ha. Ndodhet ne lindje te Elbasanit dhe eshte e mbuluar me gjelberim te larte halor (pishe, bredh, dellenje, cetrus). Kodra luan rol mbrojtes ndaj erozionit dhe ne te perplasenererat e forta te lindjes. Edhe pse nuk renditet ne parqet e qytetit, Krasta ka karakter rekreativ dhe perdoret nga qytetaret si park periferik. Ka nje rruge (kalim jo i shtruar) e cila sherben si itinerar natyror/rekreativ dhe njerrrugepersherbimet e ushtrisemeqenese ne ketekoder ndodhej zona ushtarake dhe tunelet e mbajtjes se armatimit te rende. Gjithashtu ne pjesen veriore te kodres ndodhet dhe depoja e ujit te pijshem qe furnizon qytetin e Elbasanit. Ne pjesen lindore te Krastes ndodhet nje gurore per nxjerrjen e gureve te ndertimit, e cila e ka demtuar si gjelberimin ashtu edhe strukturat shkembore duke shkaktuar rreshqitjen e kesaj pjese dhe duke prishur gjelberimin
Turizmi n谷 Elbasan Rreth 5 km larg qytetit t谷 Elbasanit, n谷 fshatin Llixh谷, ndodhen llixhat termale, shum谷 t谷 njohura n谷 vendin ton谷 p谷r vlerat e larta kurative ndaj s谷mundjeve t谷 ndryshme reumatizmale etj. Gjithashtu 20 km larg qytetit ndodhet fshati malor i Gjinarit n谷 komun谷n e Shpatit. Llixhat e Elbasanit Ndodhen pran谷 qytetit t谷 Elbasanit. K谷to burime jan谷 t谷 njohura dhe t谷 p谷rdorura q谷 gjat谷 periudh谷s romake. Hoteli i par谷 i nd谷rtuar nga sip谷rmarr谷sit privat ka qen谷 ai i vitit 1932, i quajtur " Hotel Park", pron谷 e Grigor Nosit. Analizat e uj谷rave t谷 k谷tyre burimeve jan谷 kryer n谷 m谷nyr谷 t谷 specializuar nga ana e inxhinier谷ve 巽ek谷, t谷 cil谷t kan谷 evidentuar vlera t谷 larta terapeutike. K谷tu trajtohen s谷mundje t谷 shumta t谷 rrug谷ve t谷 frym谷marrjes, sistemit nervor, t谷 l谷kur谷s, stomakut, etj. Llixhat e Elbasanit kan谷 edhe vlera kozmetike. Sot gjenden shum谷 hotele private, q谷 ofrojn谷 sh谷rbime n谷 k谷to llixha.
Gjinari Esht谷 nj谷 pik谷 malore n谷 rrrethin e Elbasanit, e cila ndodhet n谷 krahin谷n e Shpatit. Pika malore gjendet n谷 lartesine e 1.200 metrave mbi nivelin e detit. Zona 谷sht谷 e mbuluar me pyjet e pishave dhe halor谷ve t谷 tjer谷. Mbi Gjinar ngrihen shpate t谷 tjera q谷 arrijn谷 nj谷 lartesi prej 1.800 metrash.Kjo 谷sht谷 nj谷 zone klimaterike dhe gjithashtu e p谷rshtatshme p谷r ushtrimin e sportit skive eksursioneve etj.
Zejet e Elbasanit ELBASAN- N谷 vitet 1466-1570 Elbasani ishte q谷ndra m谷 e madhe ekonomike ushtarake e qytetare e Shqip谷ris谷. N谷 shekullin 16 num谷roheshin rreth 400 zejtar谷 dhe n谷 shekullin 17 pati nj谷 zhvillim m谷 t谷 madh kur Tabak谷t e Elbasanit ishin t谷 d谷gjuar p谷r regjien p谷rpunimin por sidmos ngjyrosjen e l谷kur谷s. Ata eksportonin n谷 t谷 gjithe Rumelin谷 dhe mbanin monopolin me ferman t谷 sulltanit. Argjendar谷t shquheshin p谷r punimet artistike, akshinjt谷 p谷r gjell谷t me piper, arm谷tar谷t p谷r mjesht谷ri dhe origjinalitet, projektuesit e veprave publike publike si kanalet, 巽ezmat, objektet e kultit. dyqanet e mjesht谷rive radhiteshin n谷 nj谷 rrugic谷. n谷 shekullin XVII num谷orheshin 900 dyqane dhe rreth 30 rrug谷 em谷rtoheshin si pas profesioneve. po n谷 k谷t谷 periudhe kishte 30 esnafe dhe rreth 90 lloj谷 zejesh. Por tashm谷 k谷to zeje pothuajse jan谷 harruar n谷 nj谷 koh谷 kur n谷 t谷 gjith谷 bot谷n jan谷 b谷r谷 nj谷 t谷rheqje e madhe p谷r turist谷t. P谷rhapja e zejeve ka b谷r谷 q谷 nj谷 pjes谷 e madhe e rrug谷ve por edhe lagjeve t谷 Elbasanit t谷 marr谷 emra prej tyre nd谷rsa tani u ka mbetur vet谷m historia. Kazaz谷t Kazaz谷t njihet si zeje mjaft e vjet谷r p谷r p谷rpunimin m谷ndafshit dhe pambukut dhe ishin t谷 organizuar n谷 esnafq谷 nga shekulli XV-XVI. Pran谷 parkut Rinia ka mbetur ende emri Fusha e Kazaz谷ve ku mjesht谷rit kallf谷, 巽irak谷, kazaz谷 vendosnin veglat portative t谷 pun谷s n谷 ver谷 p谷r t谷 derdhur l谷nd谷n e par谷 q谷 ishte kryesisht m谷ndafsh. prodhohej fije ibershimi, pup谷za festanuzi, dizje djepi, qostek谷 sahati. Esnafi kishte rreth 1880 antar谷 kryesor谷 nd谷r t谷 cilat Osman Metani, Him谷Gurabardhi, Dem Shinkolla, Ali Kumi, Ali Ga巽ja, Xhaferr Metani. N谷 fillim shekullin e nj谷zet谷 antar谷 t谷 esnafit t谷 Kazz谷ve ishin Musa Selita, Mehmet Selita, Osman Myslymi, Ali Palloshi, Mehmet e KamberShupheja, Kup e Haxhi engeli, Hasan kazazi
Cibukcinjte Kjo lloj zeje n谷 Elbasan fillon n谷 shekullin e XVIII dhe ka patur esnafin e koh谷s. L谷nda e par谷 p谷r t谷 b谷r谷 巽ibuk谷t ishte druri i shqop谷s, i q谷ndruesh谷m dhe i p谷rshtatsh谷m p谷r tu gdhendur. Veglat e pun谷s ishin tezgjahu (nj谷 fije metali e mpreht谷) q谷 vihej n谷 l谷vizje nga n谷j d谷rras谷, turjela e tendosur me litar谷 t谷 holl谷 q谷 sh谷rben p谷r t谷 hapur birat, morseta, dalta, lima thika me maj谷 t谷 mpreht谷. Pasi i jepej forma artistike 巽ibukut ngjyrosej me t谷 zez谷 ose kafe n谷 t谷 kuqe. artizan谷t zbatonin forma t谷 thjeshta arnamentesh p谷r 巽ibuk谷t nd谷rsa llullat ishin m谷 t谷 lehta. N谷 gryk谷n ku vendosej zjarri i vihej nj谷 shtres谷 sermi. Kishte edhe 巽ibuk谷 prej briri t谷 cil谷t realizoheshin me form谷 metalike. Mjesht谷r t谷 k谷saj zeje q谷 njiheshin n谷 fund t谷 shekullit tet谷mb谷dhjet谷 ishin Memhet Shurdhi (巽ibuk巽iu) i biri me m谷 pas djemt谷 nd谷rsa n谷 fillim shekullin XX Ibrahim 巽ibuk巽iu (Bebeti) dhe djemt谷 e tij Musai, Bexheti dhe Abedini, t谷 cil谷t prodhinin 巽ibuk谷 prej briri. Opingar谷t dhe Sara巽谷t Zejet p谷r opingat kan谷 q谷n谷 t谷 hershme. Opingat punoheshin sipas modeleve dhe k谷rkesave t谷 qytetit e fshatit. L谷nda e par谷 ishte l谷kur谷 e parap谷lqyer, fijet e syzmet. prodhoheshin opinga qoseleje, opinga me syzme, opinga me rretne. Opingat e qoseles谷 kishin xhufka me maja. Sara巽谷t prodhonin shala kuajsh, rripa, frer谷, kollan谷 bishta kuajsh, traka巽谷, 巽anta l谷kure. Opingar谷t dhe sara巽谷t kishin dyqanet e tyre n谷 rrug谷n e nd谷rmjet谷ve t谷 shesheve t谷 leshnave, drithrave dhe kasap谷ve t谷 Bezistanit. Deri n谷 n谷 vitin 1912 kishte 40 mjesht谷r sara巽谷 si Ali Ka巽uli, Ali Kardashi, Mustafa Banja. N谷 vitin 1932 Elbasani kishte rreth 60 mjesht谷r.
USHQIMET Vend t谷 r谷nd谷sish谷m n谷 ushqimin tradicional t谷 Elbasanit z谷n谷 mishi, perimet, brum谷rat, vaji i ullirit, gjalpi etj.. N谷 Elbasan ka nj谷 tradit谷 shum谷 t谷 gjat谷 t谷 kulinaris谷 ballkanike, apo m谷 sakt谷 t谷 kuzhin谷s osmane, nga q谷 ka qen谷 nj谷 k谷shtjell谷, nj谷 qend谷r garnizoni osmane. N谷 Elbasan kan谷 mbetur disa ushqime q谷 edhe n谷 Turqi jan谷 zhdukurDo ta quanin buk谷 brenda buk谷s, sepse n谷 fakt pjesa kryesore e buga巽es 谷sht谷 peta, por nuk 谷sht谷 ashtu. Sekreti i k谷saj shije t谷 pap谷rs谷ritshme 谷sht谷 sasia dhe cil谷sia e gjalpit. N谷se n谷 rrethe t谷 tjera p谷rdoret kryesisht margarin谷 n谷 pregatitjen e buga巽eve, Elbasani p谷rdor vet谷m gjalpin e dhis谷 dhe kur nuk arrin ta gjej谷 at谷, gjalp deleje .
Nje tjeter gatim tradicional i Elbasan -Tav谷 me kos Nj谷 tjet谷r gatim tradicional n谷 qytetin e Elbasanit 谷sht谷 edhe Tava me kos (Tav谷 Elbasani) dhe e till谷 njihet edhe jasht谷 kufijve, ndersa n谷 Elbasan Tav谷 kosi.Tava me kos p谷rgatitet me mish qingji ose keci, q谷 pasi lahet kripet dhe i hidhet vaj, vendoset n谷 tav谷 balte e futet n谷 furr谷. Kur skuqet, nxirret nga furra e pasi ftohet i hidhet l谷ngu q谷 p谷rgatitet me tas me vez谷, miell e shum谷 kos. Piqet n谷 furr谷 dhe pasi hiqet sh谷rbehet e ftoht谷. Nj谷 fakt tjet谷r me r谷nd谷si 谷sht谷 se Tava e Kosit b谷het ende n谷 familjet e njohura t谷 Kanin谷s. N谷 k谷to familje mbahet mend se IsmailQemali, kur erdhi n谷 Vlor谷 m谷 1912, k谷rkoi ti b谷nin tav谷n e v谷rtet谷 t谷 kosit t谷 Elbasanit. N谷 k谷to familje edhe sot Tava e Elbasanit b谷het p谷r dit谷n e pavar谷sis谷.
-Tava me pistil- Nj谷 tjet谷r gatim tradicional n谷 qytetin e Elbasanit, q谷 ashtu si buga巽aja ka m谷 shum谷 se dy shekuj q谷 gatuhet nga amvisat, eshte Tava me pistil. sht谷 gjell谷 dim谷rore dhe kryesisht p谷rgatitet me mish dashi e zakonisht n谷 tav谷 balte. P谷rve巽 mishit material kryesor ka qep谷n, e cila pasi grihet shoq谷rohet me krip谷 e spec t谷 kuq, shtypet me dor谷 e shtrihet n谷 tav谷. I vihet mishi, vaji, pak oriz dhe pistil i ndar谷 n谷 pjes谷, e m谷 pas futet n谷 furr谷. Kjo lloj gjelle kryesisht shoq谷rohet n谷 tavolin谷 me ver谷 t谷 bardh谷
pershkrimi i vendit te origjines (elbasani)
Dita e veres Dita e Veres njihet si festa e gjithe shqiptareve, por Elbasani dhe ballokumja eshte zemra e saj. nata e Veres qe nis me 13 mars me zjarrin,.. Porta zbukurohet me dege ulliri e cila simbolizon futjen e miresise. Disa nga gjellet, qe nuk i gjen ne vend tjeter, jane tava me pistil, tava e kosit, kabunia, comleku, gjeli i detit etj. Elbasanasit zgjohen heret me 14 mars dhe me njeperkushtim te vecante hapinderen qe te futet e mira dhe te dali e liga. ". "sht谷 fest谷 me origjin谷 pagane, ku nuk nd谷rhyn feja dhe t谷 gjith谷 festojn谷 k谷naq谷sin谷 e stin谷s s谷 pranver谷s",. "Ndoshta n谷 vitet e komunizmit festa pati nj谷 " ndrydhje", pasi nuk festohej si dikur谷, por prap谷 elbasanllinjt谷 gatuanin ballakumet, b谷nin kam谷, dhe drekonin n谷 l谷ndina", Dita e Ver谷s, festa e p谷rt谷ritjes s谷 natyr谷s e vazhdim谷sis谷 s谷 jet谷s, festohet m谷 14 Mars, pik谷risht kur mendohet se ka filluar mbirja e bim谷sis谷 tradicionale si karakaftet dhe manushaqet. Rreth origjin谷s s谷 festimit t谷 saj nuk ka nj谷 "version" t谷 qart谷, por si fest谷 pagane, Dita e Ver谷s shpreh adhurimin dhe simpatin谷 p谷r natyr谷n dhe veprat e saj mbi tok谷
Verorja - Zakon popullor M谷 1 mars, n谷 fshatrat e krahin谷s s谷 Kor巽谷s, f谷mij谷ve dhe beqar谷ve djem e vajza u jepej nj谷 si rreth dore a var谷se, e b谷r谷 me fije ngjyre t谷 kuq e t谷 bardh谷.N谷 fund t谷 dit谷s, vajzat i linin ato n谷 deg谷 peme ose n谷 shkurre. N谷 qoft谷 se zogjt谷 i merrnin ato verore p谷r t谷 b谷r谷 fole, at谷here mendohej se vajza do t谷 martohej brenda vitit.Por sot kjo gje ka ndryshuar verorja vendoset ne dore me 1 mars dhe hiqet kur sheh njedall谷ndyshe.Kur e heq veroren mendon njedeshire dhe e le veroren te ndonj谷 dege peme.Nese dall谷ndyshja e merr veroren at谷her谷 d谷shira do te plot谷sohet.Veroren mund ta vendosin te gjith谷.
Ballokumja P谷r fest谷n e Dit谷s s谷 Ver谷s, 14 mars merret pak bar i njom谷 ose gjethe e njom谷 dhe futet n谷 sht谷pi. Gatimi i ve巽ant谷 p谷r k谷t谷 dit谷 feste 谷sht谷 p谷rgatitja e ballakumeve para dat谷s 14 mars, si m谷 posht谷: Masat 0.5 kg sheqer normal 0.5 kg gjalp谷 (t谷lyn) 1 kg miell misri i situr 50 gr miell gruri 8 kokrra vez谷 1 filxhan kafeje qum谷sht nj谷 en谷 e madhe bakri e pakallajisur ose p谷rndryshe prej qelqi. P谷rgatitja Tretet gjalpi dhe pastaj rrihet me sheqerin deri sa t谷 b谷het nj谷 mas谷 e bardh谷. E mira 谷sht谷 q谷 rrahja e mas谷s t谷 b谷het me dor谷, sepse fundi i rrahjes ndjehet kur t谷 duket se preken fije me dor谷n q谷 po p谷rzien mas谷n. Nd谷rsa rrihet sheqeri me gjalpin,shtohenvezetnje nga nje. Rrahja vazhdon derisa te behet nje mase e vetme.Ne fund shtohet qumeshti. Pastaj hidhet mielli dal谷ngadal谷 duke vazhduar p谷rzjerjen. Kujdes n谷 hedhjen e miellit, sepse mielli i tep谷rt i b谷n t谷 forta ballakumet pas pjekjes. Prandaj, pasi 谷sht谷 harxhuar sasia e paracaktuar e miellit, brumi lihet rreth 15 minuta n谷 qet谷si pavar谷sisht se ai mund t谷 duket i qull谷t. Kjo koh谷 mjafton q谷 grimcat e miellit t谷 thithin lag谷shtir谷n e brumit t谷 qull谷t. Pas k谷saj brumit mund ti shtohet edhe nj谷 dor谷 miell n谷se 谷sht谷 e nevojshme kur ai mbetet si i qull谷t. K谷shtu me k谷t谷 brum谷 ballakumet nuk do mund t谷 shtrihen gjat谷 pjekjes. Ne kete shkrim 谷sht谷 shkruar qe ballakumet duan qumesht. Ne receten tipike elbasanase qumeshti nuk 谷sht谷 i nevojshem, sepse ne vend te tij hidhet gjysme filxhani kafeje uje finje(pergatitet me hi te paster dhe uje,lihetper disa minuta ne qetesi dhe filtrohet).
Pjekja Pudroset tepsija me miell dhe mbi t谷 vendoset topat e brumit me madh谷sin谷 e grushtit t谷 dor谷s. Pastaj futet tepsija n谷 pjekje p谷r rreth 25 minuta n谷 170 属C deri sa t谷 formoj谷 pak kore. Nxirret tepsija dhe lihet t谷 ftohet me q谷llim q谷 ballakumet t谷 shk谷puten leht谷sisht.

More Related Content

pershkrimi i vendit te origjines (elbasani)

  • 1. PROJEKT TEMA :PERSHKRIMI I VENDIT TE ORIGJINES KLASA: XK LENDA:LETERSI PUNOI:ANXHELA GJINI PRANOI:ALKETA KRYEZIU
  • 2. Elbasani 谷sht谷 qytet n谷 Shqip谷ri dhe nj谷herit qend谷r e qarkut dhe rrethit me t谷 nj谷jtin em谷r.Qyteti i Elbasanit ndodhet n谷 Shqip谷rin谷 e Mesme. Ai shtrihet n谷 fush谷n e Elbasanit, n谷 krahun e djatht谷 t谷 rrjedhjes s谷 mesme t谷 lumit Shkumbin, i rrethuar n谷 lindje nga Krasta e Madhe dhe e Vog谷l, n谷 veri dhe veriper谷ndim nga kodrat e Ullishtave, n谷 per谷ndim nga p谷rroi i Zaranik谷s, n谷 jug kufizohet nga lumi Shkumbin. N谷 an谷n per谷ndimore t谷 qytetit kalon p谷rroi i Zaranik谷s dhe nga lindja ai i Manazderies. Elbasani 谷sht谷 i vendosur midis gjer谷sive gjeografike veriore 41属 27', jugore 40属 10', lindore 20属 34' dhe per谷ndimore 19属 03' dhe ndodhet n谷 nj谷 lart谷si mesatare prej 125 m mbi nivelin e detit. Ve巽orit谷 klimaterike t谷 k谷saj zone jan谷: dim谷r i but谷 e me reshje dhe ver谷 e nxeht谷 dhe e that谷.Elbasani 谷sht谷 nj谷 nga qytetet m谷 t谷 m谷dha t谷 vendit me nj谷 popullsi prej rreth 128.000 banor谷sh.
  • 3. Tradit谷- Elbasani, oaz i pasuris谷 folklorike Folklori muzikor i trevave t谷 qytetit t谷 Elbasanit g谷rshetohet me t谷 gjitha llojet e muzik谷s, nga k谷nga homofonike, polifonike e deri tek vallja e k谷nduar apo muzika instrumemtale.Qyteti Elbasanit mbetet si oaz i rrethuar nga e gjith谷 kjo larmi folklorike muzikore. K谷ng谷t shquhen p谷r tematik谷n, melodin谷, muzikalitetin. Rol par谷sor luan melodia e korifejve t谷 k谷ng谷s popullore si, Isuf Myzyri, Mustafa Bodini, Leks Vini etj. K谷ng谷t jan谷 k谷nduar nga burrat dhe grat谷. Grat谷 k谷ndojn谷 but谷 dhe shoq谷rohen vet谷m nga dajreja, nd谷rsa burrat k谷ndojn谷 ashtu si grat谷, por edhe me z谷 t谷 lart谷 gjoksi.K谷ng谷t e Elbasanit jan谷 k谷nduar edhe jasht谷 zon谷s e trevave t谷 origjin谷s, 巽ka d谷shmon p谷r vlerat e tyre morale, qytetare e artistike. Ceremonit谷 e ritet e dasm谷s, dit谷s s谷 ver谷s, jan谷 krejt t谷 ve巽anta dhe b谷jn谷 pjes谷 n谷 fondin e kultur谷s muzikore qytetare t谷 Elbasanit. Me interes jan谷 edhe vallet, ku karakteristik谷 e qytetit n谷 k谷rcimin e valleve popullore 谷sht谷 se shum谷 prej tyre k谷rcehen 巽ift, burr谷 e grua.Po t谷 hidhesh m谷 tej, n谷 zonat e k谷tij rrethi, n谷 zon谷n e Shpatit drejt Gramshit e Tomoric谷s, mbizot谷ron polifonia me karakteristikat e hedh谷sit, prit谷sit e grupit t谷 isos. N谷 k谷t谷 trev谷 polifonike shquhet grupimi i k谷ng谷ve historike, ku u k谷ndohet heronjve popullor谷 si, Gjergj Golemit, Qorr Topuzit etj. Me interes jan谷 k谷ng谷t e hershme si Tan谷 mori Tan谷 , K谷ng谷t e nizamitetj.Zon谷 tjet谷r polifonike 谷sht谷 edhe ajo e Shpatit, si dhe ato te Gostim谷s, Sht谷rmenit, Shal谷s, e deri drejt fush谷s s谷 Dumres谷 e n谷 Belsh. Karakteristikat jan谷 po ato t谷 polifonis谷 s谷 Shpatit, ve巽se me nj谷 ndryshim, melodia e marr谷sit 谷sht谷 m谷 e but谷, me m谷 shum谷 variacione, e pasur n谷 element谷 deklamativ谷.
  • 5. Polifionia 谷sht谷 m谷 e zhvilluar sidomos n谷 k谷ng谷t e grave. Belshi ka ve巽ori sepse shquhet n谷 vallet e zhd谷rvjellta t谷 burrave, q谷 ekzekutohen me mjesht谷ri nga k谷rcimtar谷t. Zakonisht vallet k谷rcehen dyshe sipas tradit谷s, por n谷 nj谷 periudh谷 me t谷 von谷 edhe nga dy ose tre 巽ifte. Zona e tret谷 polifonike 谷sht谷 ajo e Sulov谷s, qe lidhet m谷 zon谷n e Muzeqes谷 dhe me at谷 t谷 Belshit. Ketu ruhen t谷 njejtat linja t谷 polifonis谷 si tek burrat ashtu edhe tek grat谷. Zona shquhet p谷r larmi instrumentash, nga fyelli, lavalli, lazanja, pip谷zat e deri tek krahu i shqiponj谷s q谷 谷sht谷 i hersh谷m. Zon谷 tjet谷r folklorike 谷sht谷 edhe ajo e Labinotit e Shmilit, e cila ndryshon rr谷nj谷sisht m谷 t谷 gjith谷 treguesit. sht谷 zon谷 homofonike, ku spikasin k谷ng谷t e grave me rituale dasme, djepi, vaji, kurbeti. Vallet jan谷 t谷 r谷nda n谷 l谷vizje, dhe daullja 谷sht谷 e r谷nd谷sishme, sepse mban ritmin.Bradasheshi p谷rb谷n nj谷 zon谷 tjet谷r t谷 folklorit muzikor q谷 vijon n谷 Pap谷r e deri n谷 kufijt谷 e zon谷s. Nd谷rsa vallet vijn谷 duke u zbutur dhe shoq谷rohen me orkest谷r. Jan谷 t谷 njohura vallet e Bradasheshit, q谷 shquhen p谷r melodit谷 e bukura, ritmet e atmosfer谷n q谷 krijojn谷.Folklori muzikor i trevave t谷 qytetit p谷rb谷n pasuri me vlera komb谷tare t谷 trash谷guara n谷 shekuj, ku shum谷 folklorist谷, kompozitor谷, etnograf谷, muzikolog谷 e k谷ng谷tar谷, iu p谷rkushtuan .
  • 6. Si Bilbili n谷 Pranver谷 Si bilbili n谷 pranver谷 Qi k谷ndon pa pushue, Ah moj zem谷r moj e mjer谷 Qenke djeg谷 e p谷rv谷lu P谷rse m'dhe kaq mundime Se nuk mundem qi t'i mbaj, Shum谷 po hek zemra ime Nat' e dit谷 me lot po qaj. Si bilbili baj figan Edhe gjuha 'm谷 pushoi. M'u doq zemra si pervan Gjet xhanamin q谷 k谷rkoi. T谷 gjith谷 t谷 shofim more xhanam asnjeri nuk 't谷 njef je nji lule n'Elbasan vet谷m kush ka sy t谷 shef. Zemr谷n time 巽ma ka pik gjuha tate mre xhanan Myzyri t'u ba ashik ty moj lule n'Elbasan ........(Isuf Myzyri) TUJ SHETIT NDER ARA TGJATA Tuj shetit nder ara t'gjata midis barit te njome Tuj shetit nder ara t'gjata midis barit te njome ne te dy na zuri vapa rame e fjetem gjume, aman ne te dy na zuri vapa rame e fjetem gjume aman Te kam thene nje here sa veta, se po vjen pranvera, do te dalim me shetitun, si per hera tjera. Sa here ballin ta lemojshe, me rrije e qete, Sa here ballin ta lemojshe, me rrije e qete, premtimen prej teje dojshe, te dua perjete, amon premtimen prej teje dojshe, te dua perjete.
  • 7. Treva e Elbasanit n谷 Shqip谷rin谷 e mesme num谷ron 37 lloje kostumesh popullore autentike, me mbi 10-t谷 variante. N谷 k谷t谷 trev谷 巽do 11 mij谷 banor谷 p谷rfaq谷sohen me kostumin e tyre popullor .Vet谷m n谷 qytetin e Elbasanit k谷ndohen 209 k谷ng谷 popullore, bazuar n谷 krijuesit korifenj t谷 k谷saj muzike si Isuf Myzyri, Leks Vini , Mustafa Bodini etj. Etnologu Thanas Meksi tha p谷r ATSH-n谷 se nga burimet etnografike dhe g谷rmimetarkeologjike, harta kostumologjike e rajonit del e pasur dhe shum谷 e hershme. Ajo ndahet n谷 kat谷r nj谷si etnografike. Mal谷sia e Labinotit, Shmilit, Funarit, dhe Krrab谷s, qyteti i Elbasanit, Mal谷sia e Shpatit si edhe Fusha e Elbasanit, Dumres谷 dhe Sulov谷s. Sipas tij, dokumenti m谷 i vjet谷r arkeologjik q谷 ruhet n谷 Muzeun Etnografik t谷 qytetit 谷sht谷 basorelievi i skalitur n谷 gur, figura e nuses ilire. Ajo i p谷rket shekullit t谷 II- III, dhe 谷sht谷 gjetur n谷 fshatin T谷rba巽 t谷 Krrab谷s, nga disa fshatar谷. Nj谷 pjes谷 e k谷saj zone vazhdon t谷 ruaj谷 k谷t谷 lloj veshje duke u p谷rdorur n谷 kostumet e grave t谷 Krrab谷s, Funarit, si edheGodoleshit. Elemente t谷 tjera t谷 veshjes popullore t谷 dokumentuara n谷 zbulimet arkeologjike, jan谷 edhe vargonjt谷 e mesit, tirqet, kallcet, q谷 p谷rdoren n谷 kostumet e nuseve t谷 mal谷sis谷 s谷Shmilit, Krrab谷s dhe n谷 at谷 t谷 Shpatit vijon Meksi. M谷 von谷 shfaqen opinga, xhoka, bruca, q谷 vazhdojn谷 t谷 p谷rdoren n谷 veshjet e Elbasanit. Opinga p谷rdoret n谷 t谷 gjith谷 rajonin, nd谷rsa xhoka e zez谷 me krah谷 dhe pa krah谷, p谷rdoret n谷 Elbasan, n谷 mal谷sin谷 e Krrab谷s s谷 Tiran谷s, si dhe n谷 Peqin. kostumi shqiptar巽e i grave t谷 qytetit t谷 Elbasanit, i huazuar m谷 von谷 nga grat谷 e Tiran谷s, Durr谷sit, Kavaj谷s, Peqinit, u b谷 kostumi mbizot谷rues i grave t谷 Shqip谷ris谷 s谷 Mesme. K谷nga dhe vallja popullore elbasanase jan谷 nj谷 pjes谷 e asaj pasurie t谷 madhe t谷 trash谷gimis谷 kulturore t谷 k谷saj treve, e cila 谷sht谷 prezente n谷 巽do familje e q谷 i shoq谷ron n谷 巽do hap g谷zimet
  • 9. INSTITUCIONET KULTURORE TEATRI SKAMPA Teatrit Skampa 谷sht谷 i nd谷rtuar n谷 vitin 1938 nga Xhavit Bej Bicaku dhe ka nj谷 kapacitet prej 292 vendesh. Akustika e k谷tij teatri 谷sht谷 nj谷 nga m谷 t谷 mirat n谷 Shqip谷ri. Aktualisht 谷sht谷 n谷 gjendje t谷 mir谷, por ka nevoj谷 p谷r permiresimin e fonie, ndricimit dhe ngrohje-ventilimit. Biblioteka e qytetit Biblioteka e qytetit 谷sht谷 nd谷rtuar n谷 vitin 1934 me kontributet financiare filantropike t谷 nj谷 familje elbasanase, familjes Baholli. Kjo bibliotek谷 ka nj谷 fond shum谷 t谷 pasur n谷 sektorin e Albanologjise. Frekuentohet nga nj谷 num谷r i madh lexuesish dhe studiuesish t谷 sferave t谷 ndryshme t谷 jet谷s.
  • 10. Kinema Millenium Kinema Millenium, nd谷rtuar n谷 vitin 1966, me kapacitet prej 600 vendesh. Kjo kinema ka sh谷rbyer si e tille gjat谷 gjith谷 koh谷s. Vlen t谷 p谷rmendet fakti q谷 ajo 谷sht谷 ruajtur e mir谷mbajtur gjat谷 viteve t谷 tranzicionit. N谷 vitin 2014, Kinema Millenium po z谷v谷nd谷sohet nga nj谷 pallat i ri, q谷 do t谷 p谷rfshij谷 nj谷 kinema brenda tij. Kinema Vullnetari Kinema Vullnetari, e nd谷rtuar n谷 vitin 1972, me kapacitet 450 vendesh. Nga viti 2000 kjo kinema funksionon si Qender Rinore REIMAR, mb谷sht谷tur nga CEFA. Ne qenderjane hapur kurse per te rinj ne artizanat, vizatime, pingpong, futboll, lojra te ndryshme, biblioteke, etj. Sht谷pia e Kultur谷s Sht谷pia e Kultur谷s 谷sht谷 godina ku nuk 谷sht谷 b谷r谷 asnj谷 investim pasi mendohet q谷 kjo godin谷 do t谷 prishet p谷r hapjen e rrug谷s. Lidhur me kete plani rregullues duhet te shqyrtoje kete ide dhe ne rast se propozohet prishja e saj duhet te identifikoje nje shesh te ri. Brenda k谷tij institucioni funksiononte nj谷 sall谷 koncertesh me kapacitet rreth 250 personash.
  • 11. Biblioteka Publike Qemal Boholli Biblioteka Publike QemalBoholli. Biblioteka publike 谷sht谷 veperbamiresie e NazifBohollit e ndertuar me 21 korrik 1935 dhe iu dorezuaBashkise se Elbasanit si institucion publik. Kjo biblioteke ka nje fond librash prej 200000 mije vellimesh, prej te cileve rreth 160000 jane botime shqip, 20000 ne gjuhe te huaj dhe 12000 koleksione periodiku. Qe nga viti i ndertimit ajo 谷sht谷 konstruktuar disa here dhe ne vitin 2004 ka pesuar rikonstruksion kapital pa i cenuar vlerat e arkitektures. Nisur nga kapaciteti i madh i librave qe gjenden ne te si dhe nga numri i madh i lexuesve ne qytet duhet te shikohet mundesiaper ngritjen e nje biblioteke te re. Xhamia Mbret Xhamia Mbret konsiderohet si objekt kulti simbol edhe p谷r mysliman谷t sot n谷 Elbasan, Shqip谷ri. Nuk ka t谷 dh谷na t谷 sakta lidhur me vitin e nd谷rtimit t谷 saj. P谷r koh谷n, vinte e dyta n谷 radh谷 pas xhamis谷 s谷 nd谷rtuar nga Sulltan Mehmeti i Dyt谷 n谷 vitin 1464, kur u rind谷rtua Kalaja e Elbasanit. Sipas t谷 dh谷nave krahasuese, xhamia Mbret 谷sht谷 nd谷rtuar n谷 fund t谷 shekullit XV. Ajo ndodhet n谷 distanc谷 t谷 af谷rt me Port谷n e Kalas谷. Nga pik谷pamja stilistike, xhamia Mbret p谷rfaq谷son tipin e faltores me sall谷 t谷 mbuluar me 巽ati druri dhe me hajat p谷rpara. Nga pik谷pamja stilistike dhe e kompozimit, kjo faltore p谷rkon me koh谷n e Sulltan Bajazitit t谷 Dyt谷, i cili nd谷rtoi xhami t谷 tilla edhe n谷 qytetet Berat, Gjirokast谷r, Shkod谷r etj. Xhamia Mbret 谷sht谷 xhamia q谷 aktualisht frekuentohet m谷 shum谷 n谷 qytetin e Elbasanit. Xhamia e Naziresh谷s Xhamia e Ballias Xhamit谷 e prishura n谷 Elbasan
  • 12. Monumentet e kultur谷s Monumentet e kultur谷s jan谷 t谷 gjitha objektet q谷 p谷rmbajn谷 vlera historike, kulturore, artistike e natyrore. Karakteristikat q谷 i cil谷sojn谷 k谷to objekte si monumente kulture dhe i dallojn谷 nga t谷 tjer谷t, jan谷 vlerat: 皃 1- historike mjedisore (mjedise dhe objekte historike, natyrore) si Rrapi i Bezistanit, Kalaja, Ullishta, Parku, Busheku, sht谷pit谷 e figurave t谷 shquara, banesa q谷 d谷shmojn谷 ngjarje historike , 皃 2- arkeologjike (vegla pune, objekte t谷 p谷rdorimit familjar, punime artistike, qendra banimi t谷 hershme etj) 皃 3- etnografike (veshje, zbukurime n谷 gdhendje, punime artizanale, argjendarie) 皃 4- arkitekturore dhe nd谷rtimore qytetare (banesa tipike qytetare p谷r periudhat e kaluara, rrug谷, cesma, shkolla, objekte t谷 kultit fetar, objekte simbol p谷r qytetin).
  • 13. RRapi Bezistanit b谷rtham谷 e r谷nd谷sishme tregtare, nd谷rtuar n谷 shek. XVII, q谷 p谷rfshinte nj谷 num谷r t谷 konsideruesh谷m dyqanesh. Historikisht ka sh谷rbyer si pik谷 referimi p谷r ngjarjet historike, arsimore e kulturore t谷 Elbasanit. T谷 gjitha k谷to jan谷 pasqyr谷 e s谷 kaluar谷s s谷 tyre historike-shoq谷rore dhe thelbi i nd谷rgjegjes qytetare p谷r t谷 sotmen dhe t谷 ardhmen e zhvillimit, n谷 hap谷sir谷n komb谷tare.
  • 14. Rrapi i Vojvod谷s Rrapi 700 vje巽ar, i shpallur monument kulture dhe i pag谷zuar me emrin Vojvoda, ndodhet n谷 t谷 dal谷 t谷 qytetit, n谷 pjes谷n lindore t谷 tij. Komandanti ushtarak, m谷k谷mb谷s n谷 perandorin谷 Osmane, Vojvoda, n谷 koh谷n e lir谷 qet谷sohej dhe pushonte pik谷risht tek ky rrap, prandaj dhe ka marr谷 emrin e tij, thon谷 goj谷dh谷nat n谷 qytet. Rrapi sh谷rbente gjithashtu edhe si pik谷 takimi e drejtimi p谷r karvan谷t q谷 vinin nga vise t谷 ndryshme t谷 perandoris谷 osmane. Rrapi ka nj谷 nj谷 pamje madh谷shtore. Sipas goj谷dh谷nave ai duhet t谷 jet谷 700 vje巽ar, por mund t谷 jet谷 edhe m谷 shum谷 se kaq. Edhe pse p谷r disa vite ai u la n谷 harres谷 dhe asnj谷 nuk kujdesej p谷r t谷, vitet e fundit rrapi s谷rish mori pamjen e dikurshme. Rr谷z谷 tij ndodhej edhe nj谷 巽ezm谷 me uj谷 t谷 ftoht谷, e cila ka ekzistuar deri para vitit 1990, q谷 sh谷rbente p谷r shum谷 kalimtar谷 nga rrethe t谷 tjera si Kor巽a, Erseka, apo edhe nga Tirana, t谷 cil谷t ndalonin pik谷risht k谷tu p谷r t谷 pir谷 uj谷 tek 巽ezma e rrapit. Por mbasi u shpall monument kulture mbas viteve 1990 巽ezma u prish, por edhe pa t谷 bukuria e rrapit vazhdon t谷 jet谷 tep谷r fisnike dhe madh谷shtore. Ky rrap me emrin Vojvod谷, pret 巽do dit谷 me qindra qytetar谷, t谷 cil谷t koh谷t e fundit edhe kujdesen p谷r t谷.
  • 15. K谷shtjella Skampis Qyteti i Elbasanit ka k谷shtjell谷n e Skampis. Ajo p谷rfaq谷son nj谷 Castrum Statum, qend谷r e nj谷 legjoni romak. Si t谷 gjitha kampet ushtarake romake edhe ky i skampis 谷sht谷 nd谷rtuar sipas nj谷 plani. Ajo ka 4 hyrje q谷 ndodhen n谷 mes t谷 cdo kurtine t谷 cilat mbrohen nga kulla. K谷shtjella 谷sht谷 e pajisur me 26 kulla.Kullat jan谷 plot谷sisht t谷 dala jasht谷 murit rrethues, vet谷m kat谷r prej tyre q谷 mbrojn谷 hyrjet e rrug谷s decumanus dalin p谷rgjysm谷 jasht谷 murit rrethues. P谷rb谷rja e murit rrethues tregon p谷r tri periudha kryesore nd谷rtimi, q谷 jan谷 : 皃 1. Periudha e von谷 romake, 皃 2. Periudha e hershme bizantine, 皃 3. Periudha osmane. Muri i periudh谷s s谷 von谷 romake gjendet kudo n谷 nivelin e posht谷m t谷 k谷shtjell谷s dhe p谷rshkon gjith谷 planimetrin谷 e saj. Ngrihet mbi themelin e k谷shtjell谷s dhe ruhet n谷 lart谷sin谷 maksimale deri n谷 5 m. Trashesia e murit rrethues 谷sht谷 3 m. Nd谷rtimet e realizuara n谷 teknik谷n e njohur opus.
  • 16. Kulla monumentale e or谷s Karakteristike e qyteteve shqiptare, n谷 krahasim me qendrat e tjera urbane t谷 Perandoris谷 Osmane, ishte prania n谷 mjediset e tyre urbane q谷 nga mesi i shek. XVI, i kullave t谷 posacme n谷 t谷 cilat kishte or谷 p谷r matjen e koh谷s. P谷rgjat谷 shek. XVII ishin pajisur me t谷 tilla objekte pothuaj t谷 gjitha qendrat qytetare, si Prizreni, Berati, Shkodra, Prishtina, Peja, kruja dhe Elbasani. Iden谷 p谷r nd谷rtimin e tyre e kishin sjell谷 tregtar谷t vendas, n谷 kontakte t谷 shpeshta me qytetet evropiane. N谷 Elbasan si vend p谷r ngritjen e saj u p谷lqye kulla e hyrjes s谷 kalas谷 pran谷 xhamis谷 s谷 Fatiut, t谷 cil谷n Evlija elebiu e cil谷son shum谷 t谷 bukur dhe q谷 funksiononte shum谷 mir谷. N谷 form谷n e saj t谷 hershme ky sahat qytetar nuk njihet, madje n谷 t谷 nj谷jtin vend v谷rtetohet q谷 jan谷 ngritur radhazi tre t谷 till谷, nj谷ri i p谷rkohsh谷m me struktur谷 druri dhe i fundit q谷 njohim, sic thuhet n谷 mbishkrim, u ngrit me mir谷sin谷 e banor谷ve t谷 qytetit n谷 vitin 1899.mbi harkun e s谷 cil谷s 谷sht谷 shkruar historiku i nd谷rtimit t谷 saj. Teksti i mbishkrimit 谷sht谷 : Mbreti i bot谷s Abdyl hamiti bujar n谷 hijen e hirit t谷 tij u ngrit sahati i hijsh谷m burrat me sed谷r t谷 Elbasanit pat谷n mir谷sin谷 dhe ngjall谷n k谷t谷 koh谷tregues t谷 bukur dhe zem谷r ledhatues
  • 17. Namazgjaja N谷 fundin e shek. XV, quteti i Elbasanit mori nj谷 shtrirje jasht谷 mureve t谷 kalas谷, duke arritur p谷rgjat谷 nj谷 shekulli p谷rmasat e nj谷 qyteti t谷 madh t谷 koh谷s. Varoshi ndahej n谷 18 lagje t谷 banuara nga qytetar谷 t谷 besimit islam e 10 lagje me banor谷 t谷 krishter谷. N谷 qytet dalloj nd谷r t谷 tjer谷 edhe Namazgjaja, nj谷 shesh l谷ndine i rrethuar me 60 selvi t谷 larta. Me drejtimin nga kibla, ajo kishte t谷 theksuar niken谷, mihrabin dhe shkallaren e minberit t谷 realizuar me struktur谷 guri. Reth e rrotull nj谷 bordur谷 prej guri dhe kangjella druri qarkonte sip谷rfaqen e namazgjas谷 n谷 t谷 kat谷r an谷
  • 18. Teqja e Madhe (1803) Qendra Bektashiane n谷 Elbasan 谷sht谷 themeluar nga dy shenjtor谷 t谷 tyre, Fakri e Xhefai Babai. Fakriu rrjedh nga fisi timuri i cili sot quhet Hajrullau, nd谷rsa fisi Xhefai rrjedh nga fisi i Haskajve q谷 ekzistojn谷 dhe n谷 fund shekullin XX. Baballar谷t t谷 cil谷t kan谷 drejtuar T. M. kan谷 qen谷 nga familje t谷 njohura t谷 k谷tij qyteti, si familja Balza, Ekmek巽iu dhe ve巽an谷risht nga familja Dedei, pes谷 pjes谷tar谷 prej s谷 cil谷s kan谷 drejtuar e rind谷rtuar Teqen e Madhe gjat谷 v. 1874 1962. N谷 k谷t谷 teqe t谷 vendosur n谷 t谷 majt谷 t谷 rrug谷s nacionale Elbasan Kor巽谷 n谷 kodr谷n e bukur t谷 qytetit kan谷 sh谷rbyer me p谷rkushtim deri n谷 v. 1967 12 baballar谷. Themeluesi i T. M. t谷 Elbasanit 谷sht谷 Fakri Mustafa Babai. Ai e themeloi n谷 v. 1803. Veprimtaria e saj e gjithan谷shme patriotike, kulturore dhe shpirt谷rore b谷ri q谷 populli ta quaj谷 me emrin Teqja e Madhe.
  • 19. Bazilika n谷 Tepe Bazilika n谷 Tepe t谷 Elbasanit ndodhet n谷 ullishtat e qytetit shum谷 pran谷 tij, 巽ka tregon se bazilika i takon varrez谷s s谷 Skampisit. sht谷 e drejtuar nga lindja. Ajo u gjet me mure q谷 ruhen pak mbi tok谷n U p谷rkiste disa fazave nd谷rtimore. Faza e par谷 e nd谷rtimit paraqet nj谷 bazilik谷 me tri mjedise t谷 formuara nga dy kolona. Muret mbi t谷 cil谷t mb谷shtetet, jan谷 nd谷rtuar me gur谷 dhe breza 3-4 rradh谷sh tulle. Lart谷sia e plot谷 e murit ka qen谷 5,5 m. N谷 faz谷n e dyt谷 n谷 kish谷 u b谷n谷 nj谷 s谷r谷 transformimesh, p谷r tia p谷rshtatur m谷 mir谷 p谷rdorimit si kish谷 varrezash, funksionin q谷 mund t谷 ket谷 pasur q谷 n谷 fillim. K谷to ndryshime lidhen me futjen Brenda saj, n谷 nefin verior, t谷 dy varreve me qemer tullash. M谷 von谷 monumentit i 谷sht谷 b谷r谷 nj谷 ndryshim n谷 an谷n per谷ndimore. Ndryshimi 谷sht谷 b谷r谷 n谷 shek. VI e.s. dhe p谷rkon i nj谷jt谷 me at谷 t谷 nj谷 rind谷rtimi n谷 kalan谷 e Elbasanit. Me rr谷nimin nga t谷rmetet, mundet q谷 n谷 v. 518 kisha, nuk eshte rind谷rtuar m谷, sepse Skampis kishte katedralen e Sh谷n Pjetrit, q谷 p谷rmendet n谷 dokumente dhe se n谷 k谷t谷 koh谷 lejohej varrimi brenda kalave.
  • 20. BAZILIKA NE TEPE Bazilika e Klosit N谷 fshatin Klos t谷 Sulov谷s n谷 rrug谷n q谷 kalon pran谷 kalas谷 antike t谷 Qaf谷s gjenden rr谷nojat e nj谷 bazilike. B. K. 谷sht谷 trenef谷she n谷 arkada mbi pilastradrejt谷k谷nd谷she. Gjat谷 ekzistenc谷s s谷 saj bazilika ka p谷suar trasformime. Mendohet se 谷sht谷 nd谷rtuar n谷 shek. XIII- XIV dhe p谷rb谷nnj谷 d谷shmi me r谷nd谷si, si nd谷rtim n谷 nj谷 zon谷 fshatare.
  • 21. Monumentet natyrore Zona e Elbasanit s谷 formave t谷 relievit, t谷 shoq谷ruara me nj谷 bot谷 t谷 pasur bimore e shtazore. P谷r fat turizmi shquhet p谷r potencialin turistik t谷 saj, fal谷 pozit谷s gjegrafike t谷 favorshme, larmis谷 s谷 mikroklim谷s, pasurive t谷 shumta ujore, larmis谷 n谷 zon谷n e Elbasanit ka shum谷 pika karakteristike tradicionale. Disa prej tyre jan谷 Rrapi i Mansit, Kroi i Kalit, Ulliri i Qejfit, Burimi i Bankes, Gurra e Labinotit, Tuneli i Mirak谷s etj. Por mbi t谷 gjitha ve巽ohen p谷r turizmin liqenete Dumres谷, Llixhat e Elbasanit, Gjinari e Busheku. Si kudo turizmi edhe n谷 zon谷n e Elbasanit p谷rb谷n nj谷 sektor t谷 r谷nd谷sish谷m jo vet谷m p谷r vler谷n ekonomike, por edhe p谷r at谷 kulturore e historike.Dumreja, gjithashtu Pllaja e Dumres谷, e njohur edhe me termin 'Dumrea' ose 'Duam - re', 谷sht谷 krahin谷 e njohur p谷r numrin t谷 madh e liqeneve t谷 saj. Dumreja 谷sht谷 zona kodrinore shtrihet p谷rpara fush谷s s谷 Myseqes谷. Ne baze te formimit gjeojogjik, Dumreja ka form谷n e nj谷 rrafshnalte tetktonike-vullkanike.
  • 22. Ulliri i Qejfit, tempulli i dashuris谷 s谷 qytetit Rrapi i Mansit, Kroi i Kalit, Burimi i Bank谷s, Gurra e Labinotit, Tuneli i Mirak谷s, Ulliri i Qejfit Jan谷 k谷to disa nga zonat turistike t谷 Elbasanit, qytet n谷 Shqip谷rin谷 e Mesme, q谷 t谷 t谷rheqin jo vet谷m p谷r bukurit谷 q谷 ofrojn谷, por edhe p谷r emrat e ve巽ant谷, t谷 vendosur n谷 shekuj nga vet谷 vizitor谷t. Mes tyre spikat Ulliri i qejfit, ose Ullini i qejfit si巽 e quajn谷 n谷 dialekt elbasanllinjt谷. sht谷 nj谷 vend q谷 ndodhet n谷 maj谷 t谷 kuror谷s s谷 gjelb谷r, n谷 hyrje t谷 Elbasanit dhe nga kjo pik谷 qyteti mund t谷 shihet n谷 p谷ll谷mb谷 t谷 dor谷s. Por jo vet谷m kaq.. Historia e Ullirit t谷 qejfit Jan谷 m谷 shum谷 se 20000 hektar谷 ullinj q谷 krijojn谷 kuror谷n e gjelb谷r t谷 qytetit t谷 Elbasanit. Kultivimi i k谷tij druri 谷sht谷 pasion i elbasanllinjve, jo vet谷m se ulliri 谷sht谷 nj谷 pem谷 q谷 gjelb谷ron n谷 巽do stin谷, por edhe se frutet e tij jan谷 mjaft t谷 ushqyeshme dhe kurative. N谷 fund t谷 k谷saj kurore, ndodhet nj谷 pem谷 ulliri e ve巽uar nga t谷 tjerat, e rrethuar nga nj谷 l谷ndin谷 e vog谷l. Pran谷 k谷tij ulliri ndodhet dhe nj谷 巽ezm谷, e nd谷rtuar n谷 vitin 1900 nga kalajasiPalShuteriqi. Kjo pem谷 prej m谷se nj谷 shekull e gjysm谷 njihet me emrin Ulliri i qejfit. Etnologu i njohur elbasanas, ThanasMeksi, thot谷 se 谷sht谷 quajtuar k谷shtu pasi nga kjo pik谷 Elbasani shihej n谷 p谷ll谷mb谷 t谷 dor谷s dhe panorama q谷 t谷 shfaqej ishte vet谷m gjelb谷rim. Nga ky vend shihej ullishta gjithandej, deri af谷r Petreshit dhe ajo q谷 t谷 ofrohej ishte v谷rtet谷 e mrekullueshme.
  • 23. Krasta Krasta eshtenje nga kodrat me te medha te qytetit me siperfaqe rreth 150 ha. Ndodhet ne lindje te Elbasanit dhe eshte e mbuluar me gjelberim te larte halor (pishe, bredh, dellenje, cetrus). Kodra luan rol mbrojtes ndaj erozionit dhe ne te perplasenererat e forta te lindjes. Edhe pse nuk renditet ne parqet e qytetit, Krasta ka karakter rekreativ dhe perdoret nga qytetaret si park periferik. Ka nje rruge (kalim jo i shtruar) e cila sherben si itinerar natyror/rekreativ dhe njerrrugepersherbimet e ushtrisemeqenese ne ketekoder ndodhej zona ushtarake dhe tunelet e mbajtjes se armatimit te rende. Gjithashtu ne pjesen veriore te kodres ndodhet dhe depoja e ujit te pijshem qe furnizon qytetin e Elbasanit. Ne pjesen lindore te Krastes ndodhet nje gurore per nxjerrjen e gureve te ndertimit, e cila e ka demtuar si gjelberimin ashtu edhe strukturat shkembore duke shkaktuar rreshqitjen e kesaj pjese dhe duke prishur gjelberimin
  • 24. Turizmi n谷 Elbasan Rreth 5 km larg qytetit t谷 Elbasanit, n谷 fshatin Llixh谷, ndodhen llixhat termale, shum谷 t谷 njohura n谷 vendin ton谷 p谷r vlerat e larta kurative ndaj s谷mundjeve t谷 ndryshme reumatizmale etj. Gjithashtu 20 km larg qytetit ndodhet fshati malor i Gjinarit n谷 komun谷n e Shpatit. Llixhat e Elbasanit Ndodhen pran谷 qytetit t谷 Elbasanit. K谷to burime jan谷 t谷 njohura dhe t谷 p谷rdorura q谷 gjat谷 periudh谷s romake. Hoteli i par谷 i nd谷rtuar nga sip谷rmarr谷sit privat ka qen谷 ai i vitit 1932, i quajtur " Hotel Park", pron谷 e Grigor Nosit. Analizat e uj谷rave t谷 k谷tyre burimeve jan谷 kryer n谷 m谷nyr谷 t谷 specializuar nga ana e inxhinier谷ve 巽ek谷, t谷 cil谷t kan谷 evidentuar vlera t谷 larta terapeutike. K谷tu trajtohen s谷mundje t谷 shumta t谷 rrug谷ve t谷 frym谷marrjes, sistemit nervor, t谷 l谷kur谷s, stomakut, etj. Llixhat e Elbasanit kan谷 edhe vlera kozmetike. Sot gjenden shum谷 hotele private, q谷 ofrojn谷 sh谷rbime n谷 k谷to llixha.
  • 25. Gjinari Esht谷 nj谷 pik谷 malore n谷 rrrethin e Elbasanit, e cila ndodhet n谷 krahin谷n e Shpatit. Pika malore gjendet n谷 lartesine e 1.200 metrave mbi nivelin e detit. Zona 谷sht谷 e mbuluar me pyjet e pishave dhe halor谷ve t谷 tjer谷. Mbi Gjinar ngrihen shpate t谷 tjera q谷 arrijn谷 nj谷 lartesi prej 1.800 metrash.Kjo 谷sht谷 nj谷 zone klimaterike dhe gjithashtu e p谷rshtatshme p谷r ushtrimin e sportit skive eksursioneve etj.
  • 26. Zejet e Elbasanit ELBASAN- N谷 vitet 1466-1570 Elbasani ishte q谷ndra m谷 e madhe ekonomike ushtarake e qytetare e Shqip谷ris谷. N谷 shekullin 16 num谷roheshin rreth 400 zejtar谷 dhe n谷 shekullin 17 pati nj谷 zhvillim m谷 t谷 madh kur Tabak谷t e Elbasanit ishin t谷 d谷gjuar p谷r regjien p谷rpunimin por sidmos ngjyrosjen e l谷kur谷s. Ata eksportonin n谷 t谷 gjithe Rumelin谷 dhe mbanin monopolin me ferman t谷 sulltanit. Argjendar谷t shquheshin p谷r punimet artistike, akshinjt谷 p谷r gjell谷t me piper, arm谷tar谷t p谷r mjesht谷ri dhe origjinalitet, projektuesit e veprave publike publike si kanalet, 巽ezmat, objektet e kultit. dyqanet e mjesht谷rive radhiteshin n谷 nj谷 rrugic谷. n谷 shekullin XVII num谷orheshin 900 dyqane dhe rreth 30 rrug谷 em谷rtoheshin si pas profesioneve. po n谷 k谷t谷 periudhe kishte 30 esnafe dhe rreth 90 lloj谷 zejesh. Por tashm谷 k谷to zeje pothuajse jan谷 harruar n谷 nj谷 koh谷 kur n谷 t谷 gjith谷 bot谷n jan谷 b谷r谷 nj谷 t谷rheqje e madhe p谷r turist谷t. P谷rhapja e zejeve ka b谷r谷 q谷 nj谷 pjes谷 e madhe e rrug谷ve por edhe lagjeve t谷 Elbasanit t谷 marr谷 emra prej tyre nd谷rsa tani u ka mbetur vet谷m historia. Kazaz谷t Kazaz谷t njihet si zeje mjaft e vjet谷r p谷r p谷rpunimin m谷ndafshit dhe pambukut dhe ishin t谷 organizuar n谷 esnafq谷 nga shekulli XV-XVI. Pran谷 parkut Rinia ka mbetur ende emri Fusha e Kazaz谷ve ku mjesht谷rit kallf谷, 巽irak谷, kazaz谷 vendosnin veglat portative t谷 pun谷s n谷 ver谷 p谷r t谷 derdhur l谷nd谷n e par谷 q谷 ishte kryesisht m谷ndafsh. prodhohej fije ibershimi, pup谷za festanuzi, dizje djepi, qostek谷 sahati. Esnafi kishte rreth 1880 antar谷 kryesor谷 nd谷r t谷 cilat Osman Metani, Him谷Gurabardhi, Dem Shinkolla, Ali Kumi, Ali Ga巽ja, Xhaferr Metani. N谷 fillim shekullin e nj谷zet谷 antar谷 t谷 esnafit t谷 Kazz谷ve ishin Musa Selita, Mehmet Selita, Osman Myslymi, Ali Palloshi, Mehmet e KamberShupheja, Kup e Haxhi engeli, Hasan kazazi
  • 27. Cibukcinjte Kjo lloj zeje n谷 Elbasan fillon n谷 shekullin e XVIII dhe ka patur esnafin e koh谷s. L谷nda e par谷 p谷r t谷 b谷r谷 巽ibuk谷t ishte druri i shqop谷s, i q谷ndruesh谷m dhe i p谷rshtatsh谷m p谷r tu gdhendur. Veglat e pun谷s ishin tezgjahu (nj谷 fije metali e mpreht谷) q谷 vihej n谷 l谷vizje nga n谷j d谷rras谷, turjela e tendosur me litar谷 t谷 holl谷 q谷 sh谷rben p谷r t谷 hapur birat, morseta, dalta, lima thika me maj谷 t谷 mpreht谷. Pasi i jepej forma artistike 巽ibukut ngjyrosej me t谷 zez谷 ose kafe n谷 t谷 kuqe. artizan谷t zbatonin forma t谷 thjeshta arnamentesh p谷r 巽ibuk谷t nd谷rsa llullat ishin m谷 t谷 lehta. N谷 gryk谷n ku vendosej zjarri i vihej nj谷 shtres谷 sermi. Kishte edhe 巽ibuk谷 prej briri t谷 cil谷t realizoheshin me form谷 metalike. Mjesht谷r t谷 k谷saj zeje q谷 njiheshin n谷 fund t谷 shekullit tet谷mb谷dhjet谷 ishin Memhet Shurdhi (巽ibuk巽iu) i biri me m谷 pas djemt谷 nd谷rsa n谷 fillim shekullin XX Ibrahim 巽ibuk巽iu (Bebeti) dhe djemt谷 e tij Musai, Bexheti dhe Abedini, t谷 cil谷t prodhinin 巽ibuk谷 prej briri. Opingar谷t dhe Sara巽谷t Zejet p谷r opingat kan谷 q谷n谷 t谷 hershme. Opingat punoheshin sipas modeleve dhe k谷rkesave t谷 qytetit e fshatit. L谷nda e par谷 ishte l谷kur谷 e parap谷lqyer, fijet e syzmet. prodhoheshin opinga qoseleje, opinga me syzme, opinga me rretne. Opingat e qoseles谷 kishin xhufka me maja. Sara巽谷t prodhonin shala kuajsh, rripa, frer谷, kollan谷 bishta kuajsh, traka巽谷, 巽anta l谷kure. Opingar谷t dhe sara巽谷t kishin dyqanet e tyre n谷 rrug谷n e nd谷rmjet谷ve t谷 shesheve t谷 leshnave, drithrave dhe kasap谷ve t谷 Bezistanit. Deri n谷 n谷 vitin 1912 kishte 40 mjesht谷r sara巽谷 si Ali Ka巽uli, Ali Kardashi, Mustafa Banja. N谷 vitin 1932 Elbasani kishte rreth 60 mjesht谷r.
  • 28. USHQIMET Vend t谷 r谷nd谷sish谷m n谷 ushqimin tradicional t谷 Elbasanit z谷n谷 mishi, perimet, brum谷rat, vaji i ullirit, gjalpi etj.. N谷 Elbasan ka nj谷 tradit谷 shum谷 t谷 gjat谷 t谷 kulinaris谷 ballkanike, apo m谷 sakt谷 t谷 kuzhin谷s osmane, nga q谷 ka qen谷 nj谷 k谷shtjell谷, nj谷 qend谷r garnizoni osmane. N谷 Elbasan kan谷 mbetur disa ushqime q谷 edhe n谷 Turqi jan谷 zhdukurDo ta quanin buk谷 brenda buk谷s, sepse n谷 fakt pjesa kryesore e buga巽es 谷sht谷 peta, por nuk 谷sht谷 ashtu. Sekreti i k谷saj shije t谷 pap谷rs谷ritshme 谷sht谷 sasia dhe cil谷sia e gjalpit. N谷se n谷 rrethe t谷 tjera p谷rdoret kryesisht margarin谷 n谷 pregatitjen e buga巽eve, Elbasani p谷rdor vet谷m gjalpin e dhis谷 dhe kur nuk arrin ta gjej谷 at谷, gjalp deleje .
  • 29. Nje tjeter gatim tradicional i Elbasan -Tav谷 me kos Nj谷 tjet谷r gatim tradicional n谷 qytetin e Elbasanit 谷sht谷 edhe Tava me kos (Tav谷 Elbasani) dhe e till谷 njihet edhe jasht谷 kufijve, ndersa n谷 Elbasan Tav谷 kosi.Tava me kos p谷rgatitet me mish qingji ose keci, q谷 pasi lahet kripet dhe i hidhet vaj, vendoset n谷 tav谷 balte e futet n谷 furr谷. Kur skuqet, nxirret nga furra e pasi ftohet i hidhet l谷ngu q谷 p谷rgatitet me tas me vez谷, miell e shum谷 kos. Piqet n谷 furr谷 dhe pasi hiqet sh谷rbehet e ftoht谷. Nj谷 fakt tjet谷r me r谷nd谷si 谷sht谷 se Tava e Kosit b谷het ende n谷 familjet e njohura t谷 Kanin谷s. N谷 k谷to familje mbahet mend se IsmailQemali, kur erdhi n谷 Vlor谷 m谷 1912, k谷rkoi ti b谷nin tav谷n e v谷rtet谷 t谷 kosit t谷 Elbasanit. N谷 k谷to familje edhe sot Tava e Elbasanit b谷het p谷r dit谷n e pavar谷sis谷.
  • 30. -Tava me pistil- Nj谷 tjet谷r gatim tradicional n谷 qytetin e Elbasanit, q谷 ashtu si buga巽aja ka m谷 shum谷 se dy shekuj q谷 gatuhet nga amvisat, eshte Tava me pistil. sht谷 gjell谷 dim谷rore dhe kryesisht p谷rgatitet me mish dashi e zakonisht n谷 tav谷 balte. P谷rve巽 mishit material kryesor ka qep谷n, e cila pasi grihet shoq谷rohet me krip谷 e spec t谷 kuq, shtypet me dor谷 e shtrihet n谷 tav谷. I vihet mishi, vaji, pak oriz dhe pistil i ndar谷 n谷 pjes谷, e m谷 pas futet n谷 furr谷. Kjo lloj gjelle kryesisht shoq谷rohet n谷 tavolin谷 me ver谷 t谷 bardh谷
  • 32. Dita e veres Dita e Veres njihet si festa e gjithe shqiptareve, por Elbasani dhe ballokumja eshte zemra e saj. nata e Veres qe nis me 13 mars me zjarrin,.. Porta zbukurohet me dege ulliri e cila simbolizon futjen e miresise. Disa nga gjellet, qe nuk i gjen ne vend tjeter, jane tava me pistil, tava e kosit, kabunia, comleku, gjeli i detit etj. Elbasanasit zgjohen heret me 14 mars dhe me njeperkushtim te vecante hapinderen qe te futet e mira dhe te dali e liga. ". "sht谷 fest谷 me origjin谷 pagane, ku nuk nd谷rhyn feja dhe t谷 gjith谷 festojn谷 k谷naq谷sin谷 e stin谷s s谷 pranver谷s",. "Ndoshta n谷 vitet e komunizmit festa pati nj谷 " ndrydhje", pasi nuk festohej si dikur谷, por prap谷 elbasanllinjt谷 gatuanin ballakumet, b谷nin kam谷, dhe drekonin n谷 l谷ndina", Dita e Ver谷s, festa e p谷rt谷ritjes s谷 natyr谷s e vazhdim谷sis谷 s谷 jet谷s, festohet m谷 14 Mars, pik谷risht kur mendohet se ka filluar mbirja e bim谷sis谷 tradicionale si karakaftet dhe manushaqet. Rreth origjin谷s s谷 festimit t谷 saj nuk ka nj谷 "version" t谷 qart谷, por si fest谷 pagane, Dita e Ver谷s shpreh adhurimin dhe simpatin谷 p谷r natyr谷n dhe veprat e saj mbi tok谷
  • 33. Verorja - Zakon popullor M谷 1 mars, n谷 fshatrat e krahin谷s s谷 Kor巽谷s, f谷mij谷ve dhe beqar谷ve djem e vajza u jepej nj谷 si rreth dore a var谷se, e b谷r谷 me fije ngjyre t谷 kuq e t谷 bardh谷.N谷 fund t谷 dit谷s, vajzat i linin ato n谷 deg谷 peme ose n谷 shkurre. N谷 qoft谷 se zogjt谷 i merrnin ato verore p谷r t谷 b谷r谷 fole, at谷here mendohej se vajza do t谷 martohej brenda vitit.Por sot kjo gje ka ndryshuar verorja vendoset ne dore me 1 mars dhe hiqet kur sheh njedall谷ndyshe.Kur e heq veroren mendon njedeshire dhe e le veroren te ndonj谷 dege peme.Nese dall谷ndyshja e merr veroren at谷her谷 d谷shira do te plot谷sohet.Veroren mund ta vendosin te gjith谷.
  • 34. Ballokumja P谷r fest谷n e Dit谷s s谷 Ver谷s, 14 mars merret pak bar i njom谷 ose gjethe e njom谷 dhe futet n谷 sht谷pi. Gatimi i ve巽ant谷 p谷r k谷t谷 dit谷 feste 谷sht谷 p谷rgatitja e ballakumeve para dat谷s 14 mars, si m谷 posht谷: Masat 0.5 kg sheqer normal 0.5 kg gjalp谷 (t谷lyn) 1 kg miell misri i situr 50 gr miell gruri 8 kokrra vez谷 1 filxhan kafeje qum谷sht nj谷 en谷 e madhe bakri e pakallajisur ose p谷rndryshe prej qelqi. P谷rgatitja Tretet gjalpi dhe pastaj rrihet me sheqerin deri sa t谷 b谷het nj谷 mas谷 e bardh谷. E mira 谷sht谷 q谷 rrahja e mas谷s t谷 b谷het me dor谷, sepse fundi i rrahjes ndjehet kur t谷 duket se preken fije me dor谷n q谷 po p谷rzien mas谷n. Nd谷rsa rrihet sheqeri me gjalpin,shtohenvezetnje nga nje. Rrahja vazhdon derisa te behet nje mase e vetme.Ne fund shtohet qumeshti. Pastaj hidhet mielli dal谷ngadal谷 duke vazhduar p谷rzjerjen. Kujdes n谷 hedhjen e miellit, sepse mielli i tep谷rt i b谷n t谷 forta ballakumet pas pjekjes. Prandaj, pasi 谷sht谷 harxhuar sasia e paracaktuar e miellit, brumi lihet rreth 15 minuta n谷 qet谷si pavar谷sisht se ai mund t谷 duket i qull谷t. Kjo koh谷 mjafton q谷 grimcat e miellit t谷 thithin lag谷shtir谷n e brumit t谷 qull谷t. Pas k谷saj brumit mund ti shtohet edhe nj谷 dor谷 miell n谷se 谷sht谷 e nevojshme kur ai mbetet si i qull谷t. K谷shtu me k谷t谷 brum谷 ballakumet nuk do mund t谷 shtrihen gjat谷 pjekjes. Ne kete shkrim 谷sht谷 shkruar qe ballakumet duan qumesht. Ne receten tipike elbasanase qumeshti nuk 谷sht谷 i nevojshem, sepse ne vend te tij hidhet gjysme filxhani kafeje uje finje(pergatitet me hi te paster dhe uje,lihetper disa minuta ne qetesi dhe filtrohet).
  • 35. Pjekja Pudroset tepsija me miell dhe mbi t谷 vendoset topat e brumit me madh谷sin谷 e grushtit t谷 dor谷s. Pastaj futet tepsija n谷 pjekje p谷r rreth 25 minuta n谷 170 属C deri sa t谷 formoj谷 pak kore. Nxirret tepsija dhe lihet t谷 ftohet me q谷llim q谷 ballakumet t谷 shk谷puten leht谷sisht.