Pertürbasyon eği̇ti̇mi̇
- 2. PERTÜRBASYON NEDİR? • İnternal veya eksternal mekanizmalar ile biyolojik sistem fonksiyonunun değişmesi • Normal hareketin bozulması • Dengeli postürün bozulması
- 4. PERTÜRBASYON EĞİTİMİ • Nöromüsküler eğitimin bir parçası ( pliometrik eğitim, fonksiyonel eğitim, vb.) • Denge eğitiminin ileri düzeyi Amaç Koordineli kas aktivitesi ( Ko-aktivasyon dengesi) Eklem stabilitesini arttırmak Yaralanmaların önlenmesi,  Spora erken dönüş ( pertürbasyon eğitimi alanlarda %93, standart eğitim alanlarda % 50 spora dönüş. ) Fitzgerald et al, 2000
- 5. NASIL? • Pertürbasyonlar mekanoreseptörleri uyarır • Kas iğciği pertürbasyon yönüne bağlı olarak gerilime karşı cevap verir • Agonist kasın kasılması, antagonistin inhibe olmasını sağlar
- 6. MEKANİZMA • Eğitimle birlikte mekanoreseptörlerin uyarılma eşiği düşer ve uyarıya karşı verdiği cevap hızlanır • agonist kasların beklenmedik kuvvetlere karşı daha hassas olmasını ve daha hızlı reaksiyon göstermesi • YORGUNLUK! • Yaralanma olasılığının azalması • ÖÇB rüptürü olan kişilerde pertürbasyon eğitimi sonrasında siz kinematiğinde düzelme, ve Q: H Ko-kontraksiyon oranında düşüş • Chmielewski et al, 2005
- 7. EĞİTİM? • Yürüyüş, koşu, çift veya tek bacak durma, sportif aktivite sırasında • Hareketli yüzeyler ( rocker, wobble boards, BOSU, stability trainer, trambolin,vb.) • Terapist tarafından veya kullanılan ekipman tarafından( theraband, dumbell, flexibar, egzersiz topları) • Kapalı kinetik halka egzersizleri ( denge egzersizleri) • Tek bacak durma 60 sn boyunca başarılı ise pertürbasyon eğitimine başlanmalı!
- 8. PROTOKOL • Hafif seviyeden ileri seviyeye doğru ilerletilmesi • Tek düzlemden çoklu düzleme ilerletilmeli ( öne, arkaya, sag, sol, diagonel, rotasyonel) • Gözler açık- kapalı • Spora özgü hareketlerle devam ettirilmeli • Sözel feed-back • ‘‘knee-over-toe’’ uyarısı( Valgus açısının kontrolü) • 60-90 saniye pertürbasyon- dinlenme süresi 30-60 saniye • Haftada 2-3 seans • Genelde 3-5 hafta eğitim
- 9. Pertürbasyon eğitimi ACL rüptürü olan ve sporuna dönen bireylerde, Quadriceps- Hamstring ko-kontraksiyon oranını düşürüyor Diz kinematiğini normalize ediyor
- 10.  Pertürbasyon eğitiminin dail edildiği standart ÖÇB tedavisinde, kas aktivitesindeki kompansatuar mekanizmaların azaldığı görüşmüş
- 12. Erken faz • Her yöne pertürbasyonlar • Rijit ko-kontraksiyon yok • Sözel ipuçlarını azalt Orta faz • Hafif spora özgü hareketler • Pertürbasyonun yönü, şiddetine ve hızına uyumlu kas cevaplarınıgeliştirme Geç faz • Spora özgü duruşlarla pertürbasyon zorluğunu arttırma • Pertürbasyonun yönü, şiddetine ve hızına uyumlu kas cevaplarının devamlılığını sağlama
- 13. Günlük yaşam skalası Global Diz fonksiyon puanlaması Sportif aktivite skalası • Ön çapraz bağ rüptürü olan hastalar ( En az 6 ay geçmiş) • Pertürbasyon eğitimi almış grup sadece standart tedavi almış gruba göre daha iyi sonuç • Pasif diz laksitesinde farklılık yok Pertürbasyon eğitimi, Toplam 10 seans • Haftada 2 veya 3 defa • Bütün bireyler 5 hafta içinde pertürbasyon eğitimini tamamlamış
- 17. REFERANSLAR
- 18. • Ayak bileği burkulma hikayesi olan • 4 Haftalık elastik bantla pertürbasyon eğitimi verilmiş • 3 set,15 tekrar, haftada 3 gün • Tek bacak durma dengesinde gelişim görülmüş ( sağlıklı kontrol grubuna göre) • Ayak bileği instabilitesi ve tekrar yaralanma oranı üzerine olan etkileri hakkında bilgi yok
- 19. LİMİTASYONLAR • Çalışmalar ÖÇB yaralanmalarına odaklanmış • Üst ekstremite ile ilgili çalışma yok, ayak bileği yaralanmaları az sayıda • Denge eğitimi, nöromüsküler eğitim başlıkları altında • Aynı program kullanılmış, değişik protokoller yok • Çalışmalar genelde geriatrik popülasyonda düşme riski ile ilgili
- 20. REFERANSLAR 1. Fitzgerald GK, Axe MJ, and Snyder-Mackler L.The efficacy of perturbation training in nonoperative anterior cruciate ligament rehabilitation programs for physically active individuals. Phys Ther80: 128–140, 2000 2. Fitzgerald GK, Axe MJ, and Snyder-Mackler L. Proposed practice guidelines for nonoperative anterior cruciate ligament rehabilitation of physically active individuals.J Orthop Sports Phys Ther30: 194–203, 2000 3. Fitzgerald GK, Childs JD, Ridge TM, and Irrgang JJ. Agility and perturbation training for a physically active individual with knee osteoarthritis.Phys Ther82: 372–382, 2002 4. Han K, Ricard MD, and Fellingham GW. Effects of a 4-week exercise program on balance using elastic tubing as a perturbation force for individuals with a history of ankle sprains.J Orthop Sports Phys Ther39: 246–255, 2009 5. Hartigan E, Axe MJ, and Snyder-Mackler L. Perturbation training prior to ACL reconstruction improves gait asymmetries in non-copers. J Orthop Res27: 724–729, 2009 6. Hartigan EH, Hurd WJ, and Snyder-Mackler L. Pre-operative perturbation training strongly influences functional outcomes after anterior cruciate ligament reconstruction. Med Sci Sports Exerc39: S71, 2007 7. Hurd WJ, Chmielewski TL, and Snyder-Mackler L. Perturbation-enhance neuromuscular training alters muscle activity in female athletes. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc14: 60–69, 2006 8. Jeffrey B. Taylor. Lower extremity perturbation training.J Stren Cond Res 33: ,2011