際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Aspek klinis kelumpuhan
Lumpuh Layuh Akut
Dr. H. Ruslan Muhyi, Sp.A
Sub Bagian Saraf Anak
Bagian ilmu Kesehatan Anak
FK-Unlam/ RSUD Ulin Banjarmasin
Saraf


Upper motor neuron
(Susunan Saraf Pusat)




Dari otak sampai sumsum
tulang belakang

Lower Motor Neuron
(Susunan Saraf Tepi)


Dari sumsum tulang
belakang sampai otot
Kelumpuhan
 Susunan
 Kaku/

Saraf Pusat

spastis
 Refleks fisiologi
meningkat
 Refleks patologis
positif
 Tidak ada pengecilan
otot kecuali sudah
berlangsung lama

 Susunan

Saraf Tepi

(Layuh)
 Lemas/

flaksid
 Refleks fisiologis
menurun atau hilang
 Refleks patologis
negatif
 Pengecilan otot
Kelumpuhan susunan saraf tepi
 Dari

sumsum
tulang
belakang
sampai jari/
otot
Kelumpuhan Susunan Saraf Tepi
Lumpuh Layuh


Sumsum tulang belakang






Guillain Barre

Saraf tepi



Neuritis infeksi/ kurang gizi
Trauma

Sambungan saraf-otot








Miastenia Gravis

Otot


Akar saraf tepi




Polio
Mielitis transversa
Trauma



Miositis akut virus
Distrofi dll.

Tangan


Erbs
Lumpuh layuh

Lain2

Polio

Lumpuh Layuh
Mielitis

Guillain
Barre
Polio
 Terkena

sel di
sumsum tulang
belakang
Polio
Polio
 Lumpuh

layuh, biasanya tungkai satu sisi

 Lemas,

tidak ada gerakan
 Mengecil
 Refleks fisiologis  Refleks patologis -
Mielitis transversa
 Radang

sumsum
tulang belakang
 Lumpuh layuh kedua
tungkai
 Mendadak
 Lemas
 Refleks

fisiologis

negatif
 Refleks patologis
negatif
 Gangguan buang air
kecil dan besar
Guillain Barre
 Demam
 Kelumpuhan

berangsur dari ujung jari naik

ke atas
 Sama berat kedua tungkai
 Refleks fisiologis negatif
 Refleks patologis positif
 Dapat disertai sesak dan meninggal bila
terkena otot napas
Kelumpuhan tangan
 Erbs
 Pada

bayi baru lahir
 Disebabkan trauma:
tidak termasuk AFP
Pemeriksaan kelumpuhan
Derajat kelumpuhan
 1.

Hanya dapat menggerakkan jari sedikit
 2. Tidak dapat mengangkat kaki dari
tempat tidur, hanya menggeser saja
 3. Masih dapat mengangkat tungkai
 4. Kekuatan otot berkurang
 5. Tidak ada kelumpuhan
Uji kelumpuhan anak besar
 Berjalan

pincang atau tidak dapat berjalan
 Tidak dapat meloncat satu kaki
 Tidak dapat berjongkok lalu berdiri lagi
 Tidak dapat berjalan pada ujung jari atau tumit
 Tidak dapat mengangkat kakinya saat di tempat
tidur
 Terasa lemas, tidak ada tahanan
 Kaki mengecil
Vaccine Associated Paralytic
Poliomyelitis
 Kelumpuhan

VAPP
terjadi dalam waktu 7
 30 hari setelah
vaksinasi atau 7- 60
hari setelah konyak
dengan resipien
vaksin polio

 VAPP

terjadi pada
anak dengan
defisiensi kekebalan
atau akibat
mutasivaksin
Data yang diperlukan untuk menilai kasus VAPP :
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Kelumpuhan setelah OPV atau kontak resipien OPV 7  60 hari
setelah kontak dengan resipien
Kelumpuhan bersifat akut, kelumpuhan penuh paparan vaksin atau
resipien 4 - 40 hari terjadi sebelum 4 hari
Adanya panas pada saat permulaan kelumpuhan
Kelumpuhan yang layuh, tanpa tanda klinis SSP
Defisit neurologik residual setelah 60 hari kelumpuhan, mengenai
kelompok otot proksimal, asimetrik
Adanya limfosit dalam likuor
Pemeriksaan elekrodiagnostik tidak menunjang atau abnormal,
dengan catatan terdapat kelainan yang khas untuk GBS
Tidak terdapat virus polio liar dalam sampel tinja
Tidak terkait dengan kasus kelumpuhan akibat polio liar dan tidak
ada kasus kedua
Pemeriksaan



Ada pengecilan kaki?
Kelumpuhan kedua
tungkai





Berat: tidak dapat berjalan
Ringan: kesulitan berjalan

Kelumpuhan 1 tungkai




Berat: Berjalan melompat
pada kaki yg sehat
Ringan: pincang, satu kaki
diseret
Lari, jalan jinjit, jalan tumit
Gerakan tungkai
Kelemahan
otot
 Minta

ia
jongkok lalu
berdiri
 Tidak

sanggup
 Berdiri sambil
merambat
pada kakinya
Bayi normal
 Posisi

bayi normal
terlentang di tempat
tidur
 Tungkai

bawah agak
tertekuk pada panggul
dan lutut
 Lutut terangkat, tidak
menyentuh tempat
tidur
 Gerakan tungkai baik,
memasukkanjari ke
mulut
Bayi lumpuh layuh
 Terlentang

di tempat

tidur
 Posisi

seperti katak
 Gerakan sedikit
 Lutut menyentuh
tempat tidur
Bayi lumpuh layuh
Menguji gerakan pada bayi
 Pegang

pada ketiak

 Normal:

gerakan aktif
 Lumpuh: Gerakan
sedikit
Menguji gerakan pada bayi
 Di

tempat tidur

 Pegang

pergelangan
 Dorong dan tarik
kedua tungkai
bergantian
 Angkat tungkai
kemudian lepaskan
Menguji gerakan pada bayi
 Gelitik

telapak kaki
 Tusuk telapak kaki
perlahan-lahan
Terimakasih
Keberhasilan program
tergantung anda !

Recommended

Gbs makalah
Gbs makalah
Atik Cm Seonara
Askep Klien dengan Guillain Barre Syndrome
Askep Klien dengan Guillain Barre Syndrome
Alvita Wijayanti
Abraham maslow
Abraham maslow
Beckyrfc
World wide web technologies project presentation
World wide web technologies project presentation
Haralampos Apostolakis
Action verbs
marvinanwar
thehome.se Google Analytics presentation
thehome.se Google Analytics presentation
Diego Fria
Google Drive Features Presentation
Google Drive Features Presentation
dbllee
Get well soon!!!!
Get well soon!!!!
girard_28
40 fot嘆grafs per Lida Catany
40 fot嘆grafs per Lida Catany
Lida_cb
仗亳亶仄亠仆仆亳从_仂 于亳于亠仆仆
仗亳亶仄亠仆仆亳从_仂 于亳于亠仆仆
Olimpia Sem
Criminological theories
Criminological theories
91369
亠亰亠仆舒亳 "仆仂仄舒亳仂仆仆亠 亠仆仂仍仂亞亳亳 于 仂亳舒仍仆仂亶 舒弍仂亠"
亠亰亠仆舒亳 "仆仂仄舒亳仂仆仆亠 亠仆仂仍仂亞亳亳 于 仂亳舒仍仆仂亶 舒弍仂亠"
efanova_anna
Neuroplasticity presentation
Neuroplasticity presentation
Karen Bayley-Ewell
Multimedia Reflection
Multimedia Reflection
Shanda Lynne
Lacey Jenison Portfolio
Lacey Jenison Portfolio
Lacey Jenison
Ppt dhf
Ppt dhf
Dewie Yunianti
Bronchiolitis 2
Bronchiolitis 2
Dewie Yunianti
PPT PPI DI UNIT KLINIK KESEHATAN SETEMPAT.pptx
PPT PPI DI UNIT KLINIK KESEHATAN SETEMPAT.pptx
FatinAtikah22
TRIGGER FINGER, penyuluhan prolanis puskesmas bogor
TRIGGER FINGER, penyuluhan prolanis puskesmas bogor
YaneUtamiPutri
NAPZA_Pengertian_Jenis_Cara_Mengenali.pptx
NAPZA_Pengertian_Jenis_Cara_Mengenali.pptx
chrleschandera12
ETIK LEGAL TINDAKAN KEPERAWATAN DIALISIS (DI UNIT.pptx
ETIK LEGAL TINDAKAN KEPERAWATAN DIALISIS (DI UNIT.pptx
RezaElprayoga
Materi KKN 2024asasas 4343434434423232.pptx
Materi KKN 2024asasas 4343434434423232.pptx
antonprayitno3
PPT ETIKA BATUK KIC untuk PASIEN dan Karyawan
PPT ETIKA BATUK KIC untuk PASIEN dan Karyawan
aufiyaharizabudi
DAFTAR KLINIK BERSALIN SERTA MAHASISWA YANG PRAKTEK.docx
DAFTAR KLINIK BERSALIN SERTA MAHASISWA YANG PRAKTEK.docx
lely64
Ferizal's Love Dwilogy + Trilogy Ana Maryana :: Ferizal The Pioneer of Indon...
Ferizal's Love Dwilogy + Trilogy Ana Maryana :: Ferizal The Pioneer of Indon...
Puskesmas Muara Satu Kota Lhokseumawe
Latar Belakang Bahaya Penyalahan Narkoba
Latar Belakang Bahaya Penyalahan Narkoba
FransKarsBarella
BAB III. PKP 9 gizi KLINIK juni pptx.pdf
BAB III. PKP 9 gizi KLINIK juni pptx.pdf
FatinAtikah22
Lokmin KIA bulan MEI 2025 KLASTER 2.pptx
Lokmin KIA bulan MEI 2025 KLASTER 2.pptx
DeQiAristianiDeQi
Copy of Bedah 3(3) (8).pdf beking repot skali
Copy of Bedah 3(3) (8).pdf beking repot skali
SayyidAlreizalUmarBs
Vaccines_Medical_Presentation_in_Blue_White_Red_Illustrative_Style.pptx
Vaccines_Medical_Presentation_in_Blue_White_Red_Illustrative_Style.pptx
t9983363

More Related Content

Viewers also liked (9)

40 fot嘆grafs per Lida Catany
40 fot嘆grafs per Lida Catany
Lida_cb
仗亳亶仄亠仆仆亳从_仂 于亳于亠仆仆
仗亳亶仄亠仆仆亳从_仂 于亳于亠仆仆
Olimpia Sem
Criminological theories
Criminological theories
91369
亠亰亠仆舒亳 "仆仂仄舒亳仂仆仆亠 亠仆仂仍仂亞亳亳 于 仂亳舒仍仆仂亶 舒弍仂亠"
亠亰亠仆舒亳 "仆仂仄舒亳仂仆仆亠 亠仆仂仍仂亞亳亳 于 仂亳舒仍仆仂亶 舒弍仂亠"
efanova_anna
Neuroplasticity presentation
Neuroplasticity presentation
Karen Bayley-Ewell
Multimedia Reflection
Multimedia Reflection
Shanda Lynne
Lacey Jenison Portfolio
Lacey Jenison Portfolio
Lacey Jenison
Ppt dhf
Ppt dhf
Dewie Yunianti
Bronchiolitis 2
Bronchiolitis 2
Dewie Yunianti
40 fot嘆grafs per Lida Catany
40 fot嘆grafs per Lida Catany
Lida_cb
仗亳亶仄亠仆仆亳从_仂 于亳于亠仆仆
仗亳亶仄亠仆仆亳从_仂 于亳于亠仆仆
Olimpia Sem
Criminological theories
Criminological theories
91369
亠亰亠仆舒亳 "仆仂仄舒亳仂仆仆亠 亠仆仂仍仂亞亳亳 于 仂亳舒仍仆仂亶 舒弍仂亠"
亠亰亠仆舒亳 "仆仂仄舒亳仂仆仆亠 亠仆仂仍仂亞亳亳 于 仂亳舒仍仆仂亶 舒弍仂亠"
efanova_anna
Neuroplasticity presentation
Neuroplasticity presentation
Karen Bayley-Ewell
Multimedia Reflection
Multimedia Reflection
Shanda Lynne
Lacey Jenison Portfolio
Lacey Jenison Portfolio
Lacey Jenison

Recently uploaded (20)

PPT PPI DI UNIT KLINIK KESEHATAN SETEMPAT.pptx
PPT PPI DI UNIT KLINIK KESEHATAN SETEMPAT.pptx
FatinAtikah22
TRIGGER FINGER, penyuluhan prolanis puskesmas bogor
TRIGGER FINGER, penyuluhan prolanis puskesmas bogor
YaneUtamiPutri
NAPZA_Pengertian_Jenis_Cara_Mengenali.pptx
NAPZA_Pengertian_Jenis_Cara_Mengenali.pptx
chrleschandera12
ETIK LEGAL TINDAKAN KEPERAWATAN DIALISIS (DI UNIT.pptx
ETIK LEGAL TINDAKAN KEPERAWATAN DIALISIS (DI UNIT.pptx
RezaElprayoga
Materi KKN 2024asasas 4343434434423232.pptx
Materi KKN 2024asasas 4343434434423232.pptx
antonprayitno3
PPT ETIKA BATUK KIC untuk PASIEN dan Karyawan
PPT ETIKA BATUK KIC untuk PASIEN dan Karyawan
aufiyaharizabudi
DAFTAR KLINIK BERSALIN SERTA MAHASISWA YANG PRAKTEK.docx
DAFTAR KLINIK BERSALIN SERTA MAHASISWA YANG PRAKTEK.docx
lely64
Ferizal's Love Dwilogy + Trilogy Ana Maryana :: Ferizal The Pioneer of Indon...
Ferizal's Love Dwilogy + Trilogy Ana Maryana :: Ferizal The Pioneer of Indon...
Puskesmas Muara Satu Kota Lhokseumawe
Latar Belakang Bahaya Penyalahan Narkoba
Latar Belakang Bahaya Penyalahan Narkoba
FransKarsBarella
BAB III. PKP 9 gizi KLINIK juni pptx.pdf
BAB III. PKP 9 gizi KLINIK juni pptx.pdf
FatinAtikah22
Lokmin KIA bulan MEI 2025 KLASTER 2.pptx
Lokmin KIA bulan MEI 2025 KLASTER 2.pptx
DeQiAristianiDeQi
Copy of Bedah 3(3) (8).pdf beking repot skali
Copy of Bedah 3(3) (8).pdf beking repot skali
SayyidAlreizalUmarBs
Vaccines_Medical_Presentation_in_Blue_White_Red_Illustrative_Style.pptx
Vaccines_Medical_Presentation_in_Blue_White_Red_Illustrative_Style.pptx
t9983363
EPIDURAL HEMATOMA BIFRONTALlaporan kasus
EPIDURAL HEMATOMA BIFRONTALlaporan kasus
jessicaesmrlda
PENYULUHAN TBC KADER PUSKESMAS TAHUN 2021.pptx
PENYULUHAN TBC KADER PUSKESMAS TAHUN 2021.pptx
ssuser412c05
GIZI_SEIMBANG_LANSIA_ dan dewasapptx).pptx
GIZI_SEIMBANG_LANSIA_ dan dewasapptx).pptx
faridyudina
HVA.pptx hazard vulnerability assessment
HVA.pptx hazard vulnerability assessment
xball1
4nsjclakjwdskcsadwfew92635849-KONSEP-HOME-VISIT.pptx
4nsjclakjwdskcsadwfew92635849-KONSEP-HOME-VISIT.pptx
UmmyKhairussyifa1
PAPARAN MMD UPT PUSKESMAS PALANGKAU 2023.pptx
PAPARAN MMD UPT PUSKESMAS PALANGKAU 2023.pptx
wawankristianto98
Alur_NIB_SPP-IRT_Dinas Kesehatan Nasional
Alur_NIB_SPP-IRT_Dinas Kesehatan Nasional
NurmaDianaPoetri
PPT PPI DI UNIT KLINIK KESEHATAN SETEMPAT.pptx
PPT PPI DI UNIT KLINIK KESEHATAN SETEMPAT.pptx
FatinAtikah22
TRIGGER FINGER, penyuluhan prolanis puskesmas bogor
TRIGGER FINGER, penyuluhan prolanis puskesmas bogor
YaneUtamiPutri
NAPZA_Pengertian_Jenis_Cara_Mengenali.pptx
NAPZA_Pengertian_Jenis_Cara_Mengenali.pptx
chrleschandera12
ETIK LEGAL TINDAKAN KEPERAWATAN DIALISIS (DI UNIT.pptx
ETIK LEGAL TINDAKAN KEPERAWATAN DIALISIS (DI UNIT.pptx
RezaElprayoga
Materi KKN 2024asasas 4343434434423232.pptx
Materi KKN 2024asasas 4343434434423232.pptx
antonprayitno3
PPT ETIKA BATUK KIC untuk PASIEN dan Karyawan
PPT ETIKA BATUK KIC untuk PASIEN dan Karyawan
aufiyaharizabudi
DAFTAR KLINIK BERSALIN SERTA MAHASISWA YANG PRAKTEK.docx
DAFTAR KLINIK BERSALIN SERTA MAHASISWA YANG PRAKTEK.docx
lely64
Ferizal's Love Dwilogy + Trilogy Ana Maryana :: Ferizal The Pioneer of Indon...
Ferizal's Love Dwilogy + Trilogy Ana Maryana :: Ferizal The Pioneer of Indon...
Puskesmas Muara Satu Kota Lhokseumawe
Latar Belakang Bahaya Penyalahan Narkoba
Latar Belakang Bahaya Penyalahan Narkoba
FransKarsBarella
BAB III. PKP 9 gizi KLINIK juni pptx.pdf
BAB III. PKP 9 gizi KLINIK juni pptx.pdf
FatinAtikah22
Lokmin KIA bulan MEI 2025 KLASTER 2.pptx
Lokmin KIA bulan MEI 2025 KLASTER 2.pptx
DeQiAristianiDeQi
Copy of Bedah 3(3) (8).pdf beking repot skali
Copy of Bedah 3(3) (8).pdf beking repot skali
SayyidAlreizalUmarBs
Vaccines_Medical_Presentation_in_Blue_White_Red_Illustrative_Style.pptx
Vaccines_Medical_Presentation_in_Blue_White_Red_Illustrative_Style.pptx
t9983363
EPIDURAL HEMATOMA BIFRONTALlaporan kasus
EPIDURAL HEMATOMA BIFRONTALlaporan kasus
jessicaesmrlda
PENYULUHAN TBC KADER PUSKESMAS TAHUN 2021.pptx
PENYULUHAN TBC KADER PUSKESMAS TAHUN 2021.pptx
ssuser412c05
GIZI_SEIMBANG_LANSIA_ dan dewasapptx).pptx
GIZI_SEIMBANG_LANSIA_ dan dewasapptx).pptx
faridyudina
HVA.pptx hazard vulnerability assessment
HVA.pptx hazard vulnerability assessment
xball1
4nsjclakjwdskcsadwfew92635849-KONSEP-HOME-VISIT.pptx
4nsjclakjwdskcsadwfew92635849-KONSEP-HOME-VISIT.pptx
UmmyKhairussyifa1
PAPARAN MMD UPT PUSKESMAS PALANGKAU 2023.pptx
PAPARAN MMD UPT PUSKESMAS PALANGKAU 2023.pptx
wawankristianto98
Alur_NIB_SPP-IRT_Dinas Kesehatan Nasional
Alur_NIB_SPP-IRT_Dinas Kesehatan Nasional
NurmaDianaPoetri

Polio

  • 1. Aspek klinis kelumpuhan Lumpuh Layuh Akut Dr. H. Ruslan Muhyi, Sp.A Sub Bagian Saraf Anak Bagian ilmu Kesehatan Anak FK-Unlam/ RSUD Ulin Banjarmasin
  • 2. Saraf Upper motor neuron (Susunan Saraf Pusat) Dari otak sampai sumsum tulang belakang Lower Motor Neuron (Susunan Saraf Tepi) Dari sumsum tulang belakang sampai otot
  • 3. Kelumpuhan Susunan Kaku/ Saraf Pusat spastis Refleks fisiologi meningkat Refleks patologis positif Tidak ada pengecilan otot kecuali sudah berlangsung lama Susunan Saraf Tepi (Layuh) Lemas/ flaksid Refleks fisiologis menurun atau hilang Refleks patologis negatif Pengecilan otot
  • 4. Kelumpuhan susunan saraf tepi Dari sumsum tulang belakang sampai jari/ otot
  • 5. Kelumpuhan Susunan Saraf Tepi Lumpuh Layuh Sumsum tulang belakang Guillain Barre Saraf tepi Neuritis infeksi/ kurang gizi Trauma Sambungan saraf-otot Miastenia Gravis Otot Akar saraf tepi Polio Mielitis transversa Trauma Miositis akut virus Distrofi dll. Tangan Erbs
  • 7. Polio Terkena sel di sumsum tulang belakang
  • 9. Polio Lumpuh layuh, biasanya tungkai satu sisi Lemas, tidak ada gerakan Mengecil Refleks fisiologis Refleks patologis -
  • 10. Mielitis transversa Radang sumsum tulang belakang Lumpuh layuh kedua tungkai Mendadak Lemas Refleks fisiologis negatif Refleks patologis negatif Gangguan buang air kecil dan besar
  • 11. Guillain Barre Demam Kelumpuhan berangsur dari ujung jari naik ke atas Sama berat kedua tungkai Refleks fisiologis negatif Refleks patologis positif Dapat disertai sesak dan meninggal bila terkena otot napas
  • 12. Kelumpuhan tangan Erbs Pada bayi baru lahir Disebabkan trauma: tidak termasuk AFP
  • 14. Derajat kelumpuhan 1. Hanya dapat menggerakkan jari sedikit 2. Tidak dapat mengangkat kaki dari tempat tidur, hanya menggeser saja 3. Masih dapat mengangkat tungkai 4. Kekuatan otot berkurang 5. Tidak ada kelumpuhan
  • 15. Uji kelumpuhan anak besar Berjalan pincang atau tidak dapat berjalan Tidak dapat meloncat satu kaki Tidak dapat berjongkok lalu berdiri lagi Tidak dapat berjalan pada ujung jari atau tumit Tidak dapat mengangkat kakinya saat di tempat tidur Terasa lemas, tidak ada tahanan Kaki mengecil
  • 16. Vaccine Associated Paralytic Poliomyelitis Kelumpuhan VAPP terjadi dalam waktu 7 30 hari setelah vaksinasi atau 7- 60 hari setelah konyak dengan resipien vaksin polio VAPP terjadi pada anak dengan defisiensi kekebalan atau akibat mutasivaksin
  • 17. Data yang diperlukan untuk menilai kasus VAPP : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Kelumpuhan setelah OPV atau kontak resipien OPV 7 60 hari setelah kontak dengan resipien Kelumpuhan bersifat akut, kelumpuhan penuh paparan vaksin atau resipien 4 - 40 hari terjadi sebelum 4 hari Adanya panas pada saat permulaan kelumpuhan Kelumpuhan yang layuh, tanpa tanda klinis SSP Defisit neurologik residual setelah 60 hari kelumpuhan, mengenai kelompok otot proksimal, asimetrik Adanya limfosit dalam likuor Pemeriksaan elekrodiagnostik tidak menunjang atau abnormal, dengan catatan terdapat kelainan yang khas untuk GBS Tidak terdapat virus polio liar dalam sampel tinja Tidak terkait dengan kasus kelumpuhan akibat polio liar dan tidak ada kasus kedua
  • 18. Pemeriksaan Ada pengecilan kaki? Kelumpuhan kedua tungkai Berat: tidak dapat berjalan Ringan: kesulitan berjalan Kelumpuhan 1 tungkai Berat: Berjalan melompat pada kaki yg sehat Ringan: pincang, satu kaki diseret
  • 19. Lari, jalan jinjit, jalan tumit
  • 21. Kelemahan otot Minta ia jongkok lalu berdiri Tidak sanggup Berdiri sambil merambat pada kakinya
  • 22. Bayi normal Posisi bayi normal terlentang di tempat tidur Tungkai bawah agak tertekuk pada panggul dan lutut Lutut terangkat, tidak menyentuh tempat tidur Gerakan tungkai baik, memasukkanjari ke mulut
  • 23. Bayi lumpuh layuh Terlentang di tempat tidur Posisi seperti katak Gerakan sedikit Lutut menyentuh tempat tidur
  • 25. Menguji gerakan pada bayi Pegang pada ketiak Normal: gerakan aktif Lumpuh: Gerakan sedikit
  • 26. Menguji gerakan pada bayi Di tempat tidur Pegang pergelangan Dorong dan tarik kedua tungkai bergantian Angkat tungkai kemudian lepaskan
  • 27. Menguji gerakan pada bayi Gelitik telapak kaki Tusuk telapak kaki perlahan-lahan