Polska Akademia Nauk a otwarta nauka
Monika Maecka-Krawczyk (Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki, Polska Akademia Nauk)
Prezentacja podczas webinarium z okazji udostpnienia w Bibliotece Nauki ponad 500 000 artyku坦w
15 listopada 2022
Platforma Otwartej Nauki
http://pon.edu.pl/aktualnosci/226-ponad-pol-miliona-artykulow-w-bibliotece-nauki
1 of 11
Download to read offline
More Related Content
Polska Akademia Nauk a otwarta nauka
1. Polska Akademia Nauk
a otwarta nauka
Monika Maecka-Krawczyk
Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki Polskiej Akademii Nauk
2. PAN - struktura
Polska Akademia Nauk ma do zo甜on struktur, kt坦ra w spos坦b
bezporedni przekada si na realizacj polityki OA w dziaaniach
wydawniczych.
Przedsiwzicia wydawnicze w PAN prowadz zar坦wno Instytuty,
jak i Oddziay PAN, Stacje Zagraniczne, Kancelaria oraz podlege jej
pomocnicze jednostki naukowe jak np. Archiwum PAN, Biblioteka
Gdaska czy Ogr坦d Botaniczny. Ka甜da z tych plac坦wek prowadzi
wasn polityk wydawnicz i wasn polityk otwartoci.
Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki (BUPN) koordynuje wiksz
cz przedsiwzi wydawniczych Kancelarii PAN oraz wspiera w
dziaaniach wydawniczych Oddziay i Stacje.
3. Podstawy wdro甜enia idei OA
1. Dnia 5 lipca 2013 r. opublikowano wsp坦lne Stanowisko Prezydium
KRASP i Prezydium PAN z w sprawie zasad otwartego dostpu do
treci publikacji naukowych i edukacyjnych.
Rekomendowany w tym dokumencie kierunek wdra甜ania OA to tzw.
tryb repozytoryjny przy jednoczesnym rekomendowaniu autorom
publikacji stosowania zasady udzielania niewycznych licencji
wydawniczych.
2. Kierunki rozwoju otwartego dostpu do publikacji i wynik坦w bada
naukowych w Polsce opublikowane przez MNiSW w 2015 r.
4. Praktyka
Do 2017 r. BUPN koordynowa w r坦甜nych modelach wydawanie
ponad 80 czasopism naukowych, dziaania wydawnicze byy
rozproszone i realizowane przy pomocy r坦甜nych narzdzi i r坦甜nych
polityk.
Lata 2017 i 2018 to czas istotnych zmian w zakresie publikowania
czasopism koordynowanych przez BUPN:
ograniczenie liczby czasopism do ok. 50
utworzenie wasnej platformy wydawniczej Czasopisma PAN
(dawniej Czytelnia Czasopism PAN)
konsekwentne wdra甜anie polityki OA
usystematyzowanie prawnych aspekt坦w wydawania czasopism
5. Organizacja
BUPN kadzie ogromny nacisk na realizacj polityki OA i podejmuje
szereg dziaa w tym zakresie:
dziaania edukacyjne wsp坦praca z redakcjami
tworzenie i wdra甜anie formularzy udzielania licencji przez
autor坦w w jzykach polskim i angielskim we wsp坦pracy z
Dziaem Prawnym Kancelarii PAN
tworzenie i wdro甜enie prawidowego oznakowania publikacji
wydawanych na tzw. wolnych licencjach
wprowadzanie czasopism do bazy DOAJ
6. Licencje
W tej chwili wikszo czasopism, kt坦rych wydawanie
koordynowane jest przez BUPN ukazuje si w otwartym dostpie w
oparciu o licencje Creative Commons, w kt坦rym autorzy udzielaj
wydawcy licencji niewycznej
Najpopularniejsze licencje to CC BY 4.0 i CC BY-NC-ND 4.0
7. Finansowanie
Finansowanie czasopism wydawanych przez PAN z dotacji
bud甜etowej to obecnie trzy modele:
cakowite finansowanie ze rodk坦w publicznych
finansowanie ze rodk坦w publicznych i sprzeda甜 prenumeraty
drukowanej
finansowanie ze rodk坦w publicznych i pobieranie opat od
autor坦w
8. Zasoby PAN a Biblioteka Nauki
W Bibliotece Nauki rola zasob坦w PAN jest dwojaka. Z jednej strony
PAN dostarcza do ICM UW wasne publikacje jako wydawca i te
identyfikowane s w Bibliotece Nauki jako Polska Akademia Nauk
Czytelnia Czasopism PAN (obecnie Czasopisma PAN).
Zasoby z platformy Czasopisma PAN trafiaj teoretycznie najpierw
do dziedzinowych baz funkcjonujcych na serwerach ICM UW:
AGRO, BazTech, CEJSH, PSJD, DML-PL, a za ich porednictwem do
Biblioteki Nauki. Niestety w rekordach Biblioteki Nauki nie
odnajdziemy ladu po ich pochodzeniu z tych baz, co budzi pewien
niepok坦j.
9. Biblioteka Nauki a CEJSH
Z drugiej strony do Biblioteki Nauki dostarczane s rekordy z bazy CEJSH.
Baza CEJSH (Central European Journal of Social Sciences and Humanities)
powoana zostaa w Wyszehradzie 27 pa添dziernika 2004 r., zgodnie z decyzj
podjt w Pradze rok wczeniej przez Prezydent坦w Czeskiej, Polskiej oraz
Sowackiej Akademii Nauk i Sekretarza Generalnego Wgierskiej Akademii Nauk.
Zawiera opisy bibliograficzne i abstrakty artyku坦w ukazujcych si czeskich,
wgierskich, polskich i sowackich czasopismach naukowych powiconych
naukom spoecznym i humanistycznym. Obecnie w CEJSH udostpniamy 236 000
rekord坦w artyku坦w penotekstowych.
Infrastruktur informatyczn tej bazy zapewnia ICM UW.
10. Podsumowanie
Dziaania prowadzone od lat przez ICM UW niewtpliwie
przyczyniaj si do rozwoju idei OA w polskim rodowisku
wydawniczym.
Biblioteka Nauki jest nowoczesnym narzdziem do wyszukiwania
informacji a zagregowanie zasob坦w du甜ych baz dziedzinowych,
chocia甜by przez efekt skali, uatwia u甜ytkownikowi nawigacj po
zasobach penotekstowych.
Pytania, jakie m.in. pozostaj, to problemy dotyczce trwaoci
projektu, jakoci rekord坦w oraz roli jak peni maj w przyszoci
bazy dziedzinowe funkcjonujce na serwerach ICM UW.