Portugalia
- 1. Evropa mesdhetare Portugalia Punoi : Klarisa Karaboja Klasa : VIII-A
- 2. Portugalia Republika Portugeze apo Portugalia 谷sht谷 shtet i ndodhur n谷 pjes谷n jug- per谷ndimore t谷 Evrop谷s. Portugalia kufizohet n谷 per谷ndim dhe jug nga Oqeani Atlantik dhe n谷 lindje dhe veri nga Spanja. Kryeqytet i Portugalis谷 谷sht谷 Lisbona. Ka nje popullsi prej 11 000 000 banore . Vet谷 emri i Republik谷s "Portugali" vjen nga vendi i lasht谷 sipas emrit romak "Portus Cale", q谷 mendohet t谷 jet谷 nj谷 fjal谷 e kombinuar latino-greke me kuptimin "Porti i bukur" .
- 3. Historia Gjat谷 luft谷rave kund谷r arab谷ve, ve巽ohen disa figura si Ferdinati i I-t谷 i Kastiel谷s. Rreth viteve 1300-1400 vijne deri tek shpallja e mbret谷ris谷 q谷 sundon p谷r disa gjenerata e njohur si dinastia Aviz. Pas disa konflikteve mbret谷rore, rreth viteve 1650- 1660 vendoset dinastia e quajtur Dinastia Bragan巽a. M谷 31 gusht 1911 nxirret kushtetuta e republik谷s, me t谷 cil谷n merr fund sundimi monark谷 dhe vijne deri tek ndarja e kish谷s nga shteti. N谷 qershor 1927, gjenerali M. De Oliveita Gomes da Costa merr sundimin dhe vendos谷 diktatur谷n e tij. Gjat谷 luft谷s s谷 dyt谷 bot谷rore ishte neutrale dhe m谷 1949 pason an谷tar谷simi n谷 NATO dhe l谷shimi p谷r ShBA i baz谷s n谷 Azoren. M谷 1955 an谷tar谷sohet n谷 Kombet e bashkuara, nd谷rsa m谷 1979 fillon bisedimet me Bashkimin Evropian.
- 4. Politika Pas kushtetut谷s s谷 10 prillit 1976 e cila ishte n谷 fuqi q谷 nga 25 prilli i po ati viti, Portugalia ishte republik谷 demokratike. Sipas kushtetut谷s me tendenca socialiste, p谷r d谷mshp谷rblime t谷 tokave t谷 pronar谷ve t谷 m谷dhenj, kushtetuta mund t谷 ndryshohej m谷 s谷 shpejti n谷 tetor t谷 1980-谷s dhe pastaj 巽do 5 vite n谷 raste t谷 ve巽anta. Kryepari i shtetit, sipas k谷saj kushtetute 谷sht谷 presidenti i republik谷s, i zgjedhur me mandat 5 vje巽ar. N谷 t谷 nj谷jt谷n koh谷 kryepari 谷sht谷 edhe president i k谷shillit revolucionar. P谷rndryshe ligj v谷nia ishte n谷 duar t谷 kuvendit t谷 Republik谷s i p谷rb谷r谷 nga 263 delegat谷 me mandat 4-vje巽ar. Republika udh谷hiqet nga nj谷 kryeminist谷r i zgjedhur nga presidenti si dhe nga ministrat dhe sekretar谷t e shtetit.
- 5. Nj谷sit谷 administrative Portugalia ka nj谷 struktur谷 t谷 komplikuar t谷 ndarjes administrative. Baza e k谷saj strukture jan谷 308 komunat ,t谷 cilat ndahen n谷 4,000 bashk谷si lokale . T谷 gjitha k谷to p谷rmblidhen n谷 nivele m谷 t谷 larta, disa n谷 rrethe administrative e disa n谷 bashk谷si t谷 tjera t谷 ndara sipas interesave p.sh. n谷 komuna turistike t谷 quajtura ndryshe edhe zona turistike. P谷rve巽 k谷saj ka edhe bashk谷si t谷 krijuara sipas interesit historik si : Alentejo , Algarve , Beira , Douro etj.
- 6. Gjeografia Sip谷rfaqja e p谷rgjithshme e Portugalis谷 谷sht谷 92,391 km2, 91,951 km2 t谷 k谷saj sip谷rfaqeje jan谷 tok谷 nd谷rsa 440 km2 uj谷. Vija bregdetare e Portugalis谷 谷sht谷 1,793 km e gjat谷 nd谷rsa kufiri tok谷sor谷 1,214 km i gjat谷. Klima e Portugalis谷 谷sht谷 oqeanike e ndryshueshme, e ftoht谷 dhe me reshje n谷 veri nd谷rsa n谷 jug e ngroht谷. Pjesa m谷 e madhe e relievit t谷 Portugalis谷 谷sht谷 terren malor谷 n谷 veri t谷 lumit Tagus dhe terren i vrazhd谷 n谷 jug. Pika m谷 e ult谷 e relievit gjendet p谷rgjat谷 bregdetit t谷 oqeanit Atlantik dhe ajo m谷 e larta n谷 lart谷si mbidetare prej 2,351 metrave n谷 vendin e quajtur "Pika e vjet谷r" n谷 Azores. Ishujt e Portugalise jan谷 Arkipelagu i Azoreve 1500 km larg brigjeve evropiane dhe ate te Madeiras 500 km larg brigjeve afrikane. Portugalia ka kushte t谷 mira p谷r zhvillimin e bujq谷sis谷 ,peshkimit dhe t谷 blegtoris谷. Ky vend 谷sht谷 shum谷 i njohur p谷r prodhimine ver谷rave (Porto, Madera), vajit t谷 ullirit,p谷r Drurin e Tap谷s (vendin e par谷 n谷 bot谷) dhe orizit etj.
- 7. Qyteti i bukur , Sintra Ishulli Azore Tuneli mes pem谷ve Disa vende turistike ne Portugali
- 8. Quinta da Regaleira, Sintra Quinta da Regaleira 谷sht谷 nj谷 pasuri e vendosur pran谷 qendr谷s historike t谷 Sintra, klasifikuar si Trash谷gimi e Pasuris谷 Bot谷rore nga UNESCO.Ketu mund t谷 vizitoni Gruta do Labirinto dhe pusin e tij misterioz t谷 d谷shirave! Ky pus i thelle 27 metra, ngjan me nj谷 kull谷 t谷 p谷rmbysur. N谷 vart谷si t谷 drejtimi q谷 zgjidhni, udh谷toni drejt thell谷sive t谷 tok谷s .
- 9. Shpellat dhe zgavrat e Portugalise Rajoni m谷 jugor i Portugalis谷, Algavare, ka nj谷 bregdet t谷 mrekulluesh谷m, t谷 pasur me shpella dhe zgavra spektakolare t谷 gur谷ve g谷lqeror. K谷to lloje t谷 zgavrave jan谷 formuar nga erozioni i shkaktuar nga val谷t e oqeanit Atlantik, q谷 vazhdimisht i godasin shk谷mbinjt谷.
- 10. Lumi Odeleite Pallati Convento de Cristo Lumi Odeleite rrjedh n谷p谷r Portugali, nd谷rsa buron n谷 malet Serra de Caldeirao. Ky lum谷 njihet edhe me emrin Dragoi i kalt谷r. Convento de Cristo tani sh谷rben si manastir romano-katolik n谷 qytetin Tomaro, mir谷po n谷 shekullin XII kur 谷sht谷 nd谷rtuar, k谷shtjella ka pasur r谷nd谷si t谷 madhe si fortifikat谷 e kalor谷sve legjendar谷.
- 11. Vreshtat piktoreske t谷 Lugin谷s Douro Lugina Douro 谷sht谷 nj谷 trev谷 rreth lumit me t谷 nj谷jtin em谷r, n谷 veri t谷 Portugalis谷, n谷 af谷rsi t谷 qytetit Porto. Kjo zon谷 njihet bot谷risht p谷r prodhimin e ver谷s (sidomos ver谷s Porto), tradit谷 kjo q谷 daton q谷 2.000 vjet. Kodrinat dhe luginat e k谷saj treve jan谷 t谷 mbuluara me terracat e hardhis谷 s谷 rrushit, ku rrushi kultivohet q谷 nga lumi deri t谷 majat m谷 t谷 larta t谷 saj.
- 12. Festivali i luleve n谷 Madeira, nj谷 atraksion i ve巽ant谷 turistik Festivali i luleve n谷 Madeira n谷 Portugalis谷 (Madeira Flo谷er Festival), 巽do vit sh谷non fillimin e pranver谷s, nd谷rkaq tashm谷 谷sht谷 shnd谷rruar n谷 nj谷 atraksion t谷 njohur turistik. Ky festival 谷sht谷 nj谷 tribut p谷r lulet e bukura, nd谷rsa zhvillohet p谷rgjat谷 rrug谷ve t谷 Funchalit, q谷 pushtohen nga muzika, ngjyrat e ndryshme, dhe aromat e k谷ndshme t谷 luleve. Pika qendrore e k谷tij festivali 谷sht谷 Parada e luleve, ku grupet e organizuara me pjes谷marrjen e qindra personave defilojn谷 rrug谷ve t谷 k谷tij qyteti, t谷 veshur me kostume q谷 p谷rshkruajn谷 lulet, nd谷rsa vall谷zojn谷 n谷n ritmin e muzik谷s s谷 p谷rzgjedhur.