Posa
- 1.  Posa - Beslenmedeki Yeri ve Hastalıklarla İlişkisi Diyetisyen Diğdem Özkahya
- 2. POSA  Diyet posası (lifi), bitkilerin yapısında bulunan, sindirim sisteminde vücuda emilemeyen ancak organizma için faydalı olan kısmıdır.  Posa, sağlığın sürdürülmesi için faydalı, hastalıkları önleyici ve tıbbi beslenme terapisinin bir bileşeni olarak gösterilmektedir. Diyet posası, sağlıklı beslenmenin önemli bir parçasıdır. Genellikle birçok vitamin ve minerali de içerdiğinden, posadan zengin beslenme sağlıklı bir yaşam tarzının da göstergesi sayılabilir.
- 3. POSA ÇEŞİTLERİ NELERDİR? Posalar çözünür ve çözünmez olarak ikiye ayrılırlar.  Çözünmeyen posa bağırsaklarımızda su tutarak hacim sağlar ve kolay dışkılama yapmamızı ve kabız olmamızı engeller. Artık maddelerin bağırsaklarımızda daha az süreyle kalmasını sağlayarak kanserojen maddelerle bağırsak yüzeyinin temas süresini ve yüzeyini azaltır. Çözünmez posalar genelde bitkilerin dış çeperlerinde bulunur ve sertlik sağlarlar.  Çözünür posa ise diğer posa türüne göre daha yumuşak bir yapıya sahiptir. Kuru baklagiller, bezelye, yulaf, arpa, elma, portakal ve havuç gibi birçok meyve ve sebzede vardır.
- 4. GÜNLÜK NE KADAR POSA ALMALIYIM? Ana ve ara öğünlerde yeteri kadar posalı besinler tüketmiyorsanız günde ortalama olarak 11 gr posa alırsınız. Sağlıklı bir beslenme için günde 25–30 gr posa almanız gereklidir. Günlük almanız gereken posa miktarınızı tutturabilmek için çok miktarda rafine olmayan tahıl, kuru baklagiller, çiğ yenebilen sebzeler ve kabuklu meyvelerin tüketilmesi gerekir.
- 5. FAZLA POSA ZARARLI MIDIR? Fazla miktarda alınan posada zararlıdır. 50–60 gr üzerinde alınan posa başta çinko, demir, magnezyum ve kalsiyumun olmak üzere bazı vitamin ve minerallerin bağırsaklardan emilmesini engelleyerek vitamin ve mineral yetersizlikleri oluşmasına neden olur.
- 6. POSA İÇEREN BESİN GRUPLARI NELERDİR?  - Posa sadece meyve, sebze, baklagiller, fındık, fıstık ve çekirdeklerden alınabilir. Süt yumurta ve ette posa yoktur. Baklagiller: Fasulye türlerinde fazla miktarda posa bulunur, özellikle çözünebilir olmaları nedeniyle kolesterol seviyelerini de düşürür. Bu grupta; bakla, barbunya, fasulye, nohut, börülce, bezelye sayılabilir. Hububatlar: Buğday ve yulaf kepeği ekmek ve gıdada değişik oranlarda bulunur. Önemli olan tükettiğiniz gıda üzerinde yazılı oranlardır. Bu oranlara dikkat edilmelidir. Sadece gıdanın rengine bakarak yeterli kepek içerip içermediği anlaşılamaz. Üreticilerin gıdalara kattığı boya maddelerinin yanıltabileceği unutulmamalıdır. Taze Meyveler: Bizler için değerli olan pektin posaları meyvelerin kabuğu ve özünde bulunur. İncir, kuru erik, kuru incir, kuru kayısı, ayva ve çilek en yüksek posa içeren meyvelerdir.
- 7. POSA İÇEREN BESİN GRUPLARI NELERDİR?  Haşlanmış/ Pişirilmiş Meyveler: Kuru erik ve elma püresi iyi seçeneklerdir. Yeşil Yapraklı Sebzeler: Salata (marul türleri), ıspanak, kereviz ve karnabahar (küçük tipi, brokoli) en fazla posa içerenleridir. Kök Sebzeleri: Patates, havuç ve şalgam örneklerdir.
- 8. POSA VE KALP SAĞLIĞI  Kanda yüksek seviyede bulunan kolesterol kalp sağlığımız için tehlike yaratmaktadır. Kanda bulunan yüksek seviyedeki kolesterol ve LDL nedeniyle vücudumuzda birçok damarın tıkanmasına neden olabilir. Özellikle kalbimizde bulunan damarların çeperlerinde birikerek tıkanmalara neden olur. Koroner kalp hastalıklarının sebebi olan yüksek kolesterol ve LDL kolesterolü çözünür posa tarafından bağlanarak atılmasına neden olur. Emilemeyen kolesterol nedeniyle kan kolesterolünde düşmeye neden olur.
- 9. POSA VE KOLESTEROL  Çözünür posanın kolesterol düşürücü etkisine sahip olduğu bilinmektedir. Buna karşılık çözünür olmayan posanın kolesterol düşürücü etkisi yoktur. Yapılan epidemiyolojik çalışmalar sonucunda yüksek posa alımıyla kalp hastalıklarının görülme oranı düşüktür. Çözünür posanın hangi mekanizmalarla kolesterolü düşürdüğü araştırılmış, çalışmalar sonucunda görülmüştür ki çözünür posa bağırsaklarımızda kolesterolü ve safra asitlerini bağlayarak kolesterolün ya da safra asitleriyle geri emilmesini engelleyerek atılmasını sağlamaktadır.
- 10. POSA VE ŞİŞMANLIK  Posa oranı yüksek olan besinlerin enerjileri ve yağ miktarları düşüktür. Posa miktarı yüksek besinlerle oluşan günlük besin örüntüsü kilonuzu korumanız yardımcı olur. Posalı besinler ağızda daha çok çiğnenmesi gerekir. Çiğneme süresi arttığı için hızlı yemek yenilmesini engellenir. Artan çiğneme süresi nedeniyle tokluk merkezinin uyarılmasıyla daha az yemek yiyerek doygunluk hissinin oluşmasını sağlanır. Artan çiğneme süresiyle alınan posa nedeniyle yemek sırasında su içme hissi artar. Mide hacminin bir kısmı su ile doldurulduğu için tokluk hissi çabuk oluşur. Çözünür posa kan şekerinde oluşan dalgalanmaları engelleyerek kan şekerinde dalgalanmalara neden olmadığı için ani açlık hissinin oluşmasını engeller.
- 11. POSA VE KANSERLER  Kolon kanseri ailesel faktörlerin ağır bastığı bir kanser türüdür. Bu tür kanserlerde kolonun kanser yapıcı öğelere sürekli olarak maruz kalmasıyla kanser riski artmaktadır. Yüksek posayla beslenen kişilerde kanser yapıcı maddelerin kolondan hızlı bir şekilde geçerek atılmasıyla kanser yapıcı maddelerin etki etme süresi azalır.