ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Povezanost roditeljskog stila odgoja s depresijom i samopoštovanjem kod adolescenata

•Download as PPT, PDF•
•
Anita Curic Divkovic
Anita Curic Divkovic

Roditelji su odgovorni za psihički život djece.

1 of 25
Download to read offline
POVEZANOST RODITELJSKOG STILA S DEPRESIJOMPOVEZANOST RODITELJSKOG STILA S DEPRESIJOM II SAMOPOŠTOVANJEM KOD ADOLESCENATASAMOPOŠTOVANJEM KOD ADOLESCENATA
Odnos roditelja i adolescenata • Roditelji su ključni čimbenici u razvoju depresije i samopoštovanja kod adolescenata • Roditelji imaju posebno važan utjecaj na formiranje stavova o rodnim ulogama, braku, roditeljstvu, karijeri i sličnim pitanjima o budućnosti • Period adolescencije obilježen je procesom uspostavljanja neovisnog psihološkog identiteta, gdje je podrška roditelja vrlo važna
Roditeljski stilovi • Autoritativni roditeljski stil - emocionalna toplina i čvrsta kontrola • Autoritarni roditeljski stil - čvrsta kontrola i emocionalna hladnoća • Permisivni roditeljski stil - emocionalna toplina i slaba kontrola • Nemarni roditeljski stil - slaba kontrola i emocionalna hladnoća
Samopoštovanje kod adolescenata • Ključni psihološki konstrukt • Globalno vrednovanje samog sebe • Rezultat neusklađenosti ili usklađenosti između predodžbe o sebi ili željene slike o sebi • Nedostatak samopoštovanja ne postojanje odnosa roditelj-adolescent
Depresija kod adolescenata • Depresivni poremećaj je depresivni sindrom određenog trajanja i jačine • O poremećaju se radi kada depresivni simptomi imaju negativne posljedice na svakodnevno funkcioniranje • Prvi znak depresije je popuštanje u školi i odbijanje adolescenta da ide u školu
Depresivni znakovi • Promjena apetita uz značajnije mršavljenje ili debljanje • Promjena u načinu spavanja • Gubitak energije, umor bez vidljivog razloga • Osjećaji potištenosti, bespomoćnosti i beznadnosti • Stalna negativnost, ljutnja, razdražljivost i bijes • Loše ocjene i problemi u školi, prestanak aktivnosti i druženja s prijateljima • Problemi s autoritetom, nisko samopoštovanje, samodestruktivno ponašanje
Prethodna istraživanja • Nisko samopoštovanje i depresivni simptomi povezani s roditeljskim stilom koji karakterizira malo topline i prihvaćanja, puno kriticizma, te visoke psihološke kontrole • Dominatan prediktor za depresivnost bio je doživljaj odbacivanja od oca • Spol je značajan prediktor roditeljskog ponašanja • Odbijanje od strane roditelja ima negativniji učinak na psihičko zdravlje adolescenata, nego što je to kontrola roditelja
Cilj i problemi istraživanja • Ispitati da li su adolescenti manje anksiozni u odnosu na teorijski prosjek rezultata • Ispitati da li prihvaćanje ili odbacivanje je povezano s razvojem anksioznosti i depresivnosti kod adolescenata • Ispitati da li majke više prihvaćaju majke, a odbacuju očevi • Ispitati da li postoje spolne razlike u prihvaćanju/odbacivanju od strane majke, odnosno oca
Hipoteze istraživanja • H1→ Adolescenti su manje anksiozni i depresivni, u odnosu na teorijski prosjek rezultata korištenog instrumentarija • H2→ Prihvaćanje i odbacivanje roditelja je povezano s razvojem anksioznosti i depresivnosti kod adolescenata • H3→ Adolescente statistički značajno više prihvataju majke, a odbacuju očevi • H4→ Postoje statistički značajne spolne razlike u prihvaćanju/odbacivanju od strane majke, odnosno oca
Uzorak istraživanja • U istraživanju je sudjelovalo 124 adolescenata, prosječne dobi M = 18,45 godina
Instrumentarij • Skala percepcije roditeljskog ponašanja • Coopersmithov upitnik samopoštovanja • Skala depresivnosti, anksioznosti i stresa
Rezultati Deskriptivne statističke vrijednosti varijabli Varijable N min max M SD Samopoštovanje 124 0 24 15,79 5,60 Depresivnost 124 0 42 10,97 10,66 Anksioznost 124 0 38 10,02 8,37 Stres 124 0 37 14,16 8,98 Majčino prihvaćanje 124 7 21 15,90 3,77 Očevo prihvaćanje 124 7 21 14,43 3,92 Majčino odbijanje 124 8 23 11,73 3,86 Očevo odbijanje 124 8 24 13,40 4,41 Kontrola od majke 124 10 29 16,44 4,32 Kontrola od oca 124 10 29 16,02 4,94
Matrica interkorelacija subskala SPRP-a Prihvaćanje (majka) Prihvaćanje (otac) Odbacivanje (majka) Odbacivanje (otac) Kontrola (majka) Kontrola (Otac) Prihvaćanje (m) 1 0,608* -0,749* -0,546* -0,600* -0,453* Prihvaćanje (o) 0,608* 1 -0,495* -0,782* -0,407* -0,507* Odbacivanje (m) -0,749* -0,495* 1 0,645* 0,543* 0,453* Odbacivanje (o) -0,546* -0,782* 0,645* 1 0,523* 0,595* Kontrola (majka) -0,600* -0,407* 0,543* 0,523* 1 0,542* Kontrola (otac) -0,453* -0,507* 0,453* 0,595* 0,542* 1 * p < 0,001
Matrica interkorelacija subskala SPRP-a • Svi koeficijenti korelacije između subskala SPRP-a su umjereni do visoki i statistički značajni • Prihvaćanje od strane majke/oca je u negativnim korelacijama sa odbacivanjem i kontrolom, a odbacivanje od strane majke/oca je u pozitivnoj korelaciji sa kontrolom
Povezanost depresivnosti, anksioznosti i stresa Depresivnost Anksioznost Stres Depresivnost 1 0,770* 0,751* Anksioznost 0,770* 1 0,805* Stres 0,751* 0,805* 1 • Depresivnost, anksioznost i percipirani stres kod adolescenata su u međusobnim visokim i pozitivnim korelacijama • Rezultati su u skladu sa pretpostavkom da je zajednički imenitelj ove tri varijable neuroticizam, stoga imamo ovako visoke korelacije * p < 0,001
Povezanost samopoštovanja sa depresivnošću, anksioznošću i stresom Samopoštovanje Depresivnost -0,789* Anksioznost -0,745* Stres -0,776* • Ove tri varijable u visokim negativnim korelacijama sa samopoštovanjem adolescenata • Adolescenti niskog samopoštovanja skloni su depresivnosti, anksioznosti i doživljaju visoke razine stresa * p < 0,001
Korelacijska matrica subskala SPRP, DASS i samopoštovanja Depresivnost Anksioznost Stres Samopoštova nje Prihvaćanje (majka) -0,528** -0,411** -0,429** 0,588** Prihvaćanje (otac) -0,466** -0,374** -0,352** 0,478** Odbacivanje (majka) 0,546** 0,403** 0,492** -0,567** Odbacivanje (otac) 0,531** 0,421** 0,397** -0,480** Kontrola (majka) 0,279* 0,237* 0,286* -0,355** Kontrola (otac) 0,311** 0,315** 0,247* -0,378** * p < 0,01 ** p < 0,001
Korelacijska matrica subskala SPRP, DASS i samopoštovanja • Prihvaćanje od strane majke u umjerenim negativnim korelacijama sa depresivnošću, anksioznošću i stresom a umjerenoj pozitivnoj korelaciji sa samopoštovanjem • Prihvaćanje od strane oca u negativnim korelacijama sa: depresivnošću, anksioznošću i stresom, a u pozitivnoj korelaciji je sa samopoštovanjem • Ovi rezultati upućuju na to da je prihvaćanje od strane oca i majke nužno za prevenciju: depresivnih reakcija i stanja, anksioznosti i doživljenog stresa kod adolescenata, te za razvoj visokog samopoštovanja koje je preduvjet njihovog uspješnog psihosocijalnog sazrijevanja i razvoja
Razlike između majčinog i očevog prihvaćanja, odbijanja i kontrole • majke više prihvaćaju svoju djecu nego očevi (M = 15,90 vs. M = 14,44) • očevi više ispoljavaju odbijajuća ponašanja, nego majke (M = 13,39 vs. M = 11,73) • majke pokazuju nešto više kontrolirajućeg ponašanja (M = 16,44), nego očevi (M = 16,02)
Razlike između prosječnih rezultata na subskalama DASS-a • Ne postoje statistički značajne razlike u stupnju depresivnosti i anksioznosti među našim sudionicima • Adolescenti koji su činili naš uzorak su podjednako depresivni i anksiozni • Statistički su značajno više pod stresom, nego što su depresivni, odnosno anksiozni • Ovakvi rezultati se mogu objasniti samom prirodom stresnih, anksioznih i depresivnih reakcija i doživljaja
Povezanost percipirane roditeljske podrške i subskala DASS-a, te samopoštovanja u uzorku muških i ženskih ispitanika • Usporedivši rezultate dobivene na uzorku muškaraca, odnosno žena, možemo reći da je u adolescenciji kod prvih bitnija uloga oca, a kod drugih uloga majke • Pokazalo se da je odnos i majke i oca bitan u oba uzorka adolescenata, ali ne podjednako bitan • Ovo možemo objasniti varijablama ličnosti i socijalnim interakcijama koje su bitne u ovom razvojnom periodu • Za oba spola bitno da imaju dovoljno samopouzdanja, samopoštovanja i odvažnosti u kontaktu sa suprotnim spolom
Rasprava • Svaki adolescent žudi da bude voljen, prihvaćen i primijećen, oni koji su u obitelji doživljavali ovakve pozitivne odnose, imaju povjerenja u sebe i u okolinu, te samouvjereno očekuju da će biti prihvaćeni i pozitivno vrednovani od strane njihovog društva • Oni koji ''povlače'' nesigurnost, nepovjerenje i strah iz svoje obitelji, plaše se negativne evaluacije od strane svojih vršnjaka i vršnjakinja, te potencijalnih partnera u vezi • Kod njih se razvijaju depresivni i anksiozni simptomi, te lako podliježu stresu i imaju predispozicije za razvijanje niskog samopoštovanja i loše slike o sebi
Zaključci 1. Adolescenti su, uzimajući u obzir njihove prosječne rezultate, manje depresivni, anksiozni i pod stresom (aritmetičke sredine njihovih rezultata na ovim subskalama DASS-a su niže nego teorijski prosjeci). Ipak, oni su više pod stresom, nego što su depresivni i anksiozni (referiramo se na rezultate t-testa) 2. Prihvaćanje od strane majke i oca su veoma bitni za prevenciju depresivnosti, anksioznosti i doživljaja stresa, dok odbacivanje i kontrola od strane roditelja pogoduju razvoju depresivnih reakcija, simptoma anksioznosti i stresnih reakcija. Odbacivanje ima negativniji efekat od kontrole (što smo zaključili na osnovu matrica korelacije)
Zaključci 3. Adolescenti izvještavaju da veće prihvaćanje imaju od strane majke, a veće odbacivanje od strane oca. Glede kontrole od strane roditelja, otac i majka su ujednačeni po svom utjecaju u ovom aspektu roditeljskog ponašanja (vidljivo iz rezultata t- testova) 4. Postoje spolne razlike u djelovanju prihvaćanja, odbacivanja i kontrole od strane roditelja na depresivnost, anksioznost, stres i samopoštovanje adolescenata. U muškom uzorku, najbitnije je prihvaćanje i nedostatak odbacivanja od strane oca. U uzorku žena (adolescentica), bitnija je uloga majke i njen odnos (prihvatanja, odbacivanja i kontrole). Ovaj zaključak je formiran na osnovi posebnih korelacijskih matrica za uzorak muškaraca, odnosno žena.
Hvala na pažnji!!!

More Related Content

Povezanost roditeljskog stila odgoja s depresijom i samopoštovanjem kod adolescenata

  • 1. POVEZANOST RODITELJSKOG STILA S DEPRESIJOMPOVEZANOST RODITELJSKOG STILA S DEPRESIJOM II SAMOPOŠTOVANJEM KOD ADOLESCENATASAMOPOŠTOVANJEM KOD ADOLESCENATA
  • 2. Odnos roditelja i adolescenata • Roditelji su ključni čimbenici u razvoju depresije i samopoštovanja kod adolescenata • Roditelji imaju posebno važan utjecaj na formiranje stavova o rodnim ulogama, braku, roditeljstvu, karijeri i sličnim pitanjima o budućnosti • Period adolescencije obilježen je procesom uspostavljanja neovisnog psihološkog identiteta, gdje je podrška roditelja vrlo važna
  • 3. Roditeljski stilovi • Autoritativni roditeljski stil - emocionalna toplina i čvrsta kontrola • Autoritarni roditeljski stil - čvrsta kontrola i emocionalna hladnoća • Permisivni roditeljski stil - emocionalna toplina i slaba kontrola • Nemarni roditeljski stil - slaba kontrola i emocionalna hladnoća
  • 4. Samopoštovanje kod adolescenata • Ključni psihološki konstrukt • Globalno vrednovanje samog sebe • Rezultat neusklađenosti ili usklađenosti između predodžbe o sebi ili željene slike o sebi • Nedostatak samopoštovanja ne postojanje odnosa roditelj-adolescent
  • 5. Depresija kod adolescenata • Depresivni poremećaj je depresivni sindrom određenog trajanja i jačine • O poremećaju se radi kada depresivni simptomi imaju negativne posljedice na svakodnevno funkcioniranje • Prvi znak depresije je popuštanje u školi i odbijanje adolescenta da ide u školu
  • 6. Depresivni znakovi • Promjena apetita uz značajnije mršavljenje ili debljanje • Promjena u načinu spavanja • Gubitak energije, umor bez vidljivog razloga • Osjećaji potištenosti, bespomoćnosti i beznadnosti • Stalna negativnost, ljutnja, razdražljivost i bijes • Loše ocjene i problemi u školi, prestanak aktivnosti i druženja s prijateljima • Problemi s autoritetom, nisko samopoštovanje, samodestruktivno ponašanje
  • 7. Prethodna istraživanja • Nisko samopoštovanje i depresivni simptomi povezani s roditeljskim stilom koji karakterizira malo topline i prihvaćanja, puno kriticizma, te visoke psihološke kontrole • Dominatan prediktor za depresivnost bio je doživljaj odbacivanja od oca • Spol je značajan prediktor roditeljskog ponašanja • Odbijanje od strane roditelja ima negativniji učinak na psihičko zdravlje adolescenata, nego što je to kontrola roditelja
  • 8. Cilj i problemi istraživanja • Ispitati da li su adolescenti manje anksiozni u odnosu na teorijski prosjek rezultata • Ispitati da li prihvaćanje ili odbacivanje je povezano s razvojem anksioznosti i depresivnosti kod adolescenata • Ispitati da li majke više prihvaćaju majke, a odbacuju očevi • Ispitati da li postoje spolne razlike u prihvaćanju/odbacivanju od strane majke, odnosno oca
  • 9. Hipoteze istraživanja • H1→ Adolescenti su manje anksiozni i depresivni, u odnosu na teorijski prosjek rezultata korištenog instrumentarija • H2→ Prihvaćanje i odbacivanje roditelja je povezano s razvojem anksioznosti i depresivnosti kod adolescenata • H3→ Adolescente statistički značajno više prihvataju majke, a odbacuju očevi • H4→ Postoje statistički značajne spolne razlike u prihvaćanju/odbacivanju od strane majke, odnosno oca
  • 10. Uzorak istraživanja • U istraživanju je sudjelovalo 124 adolescenata, prosječne dobi M = 18,45 godina
  • 11. Instrumentarij • Skala percepcije roditeljskog ponašanja • Coopersmithov upitnik samopoštovanja • Skala depresivnosti, anksioznosti i stresa
  • 12. Rezultati Deskriptivne statističke vrijednosti varijabli Varijable N min max M SD Samopoštovanje 124 0 24 15,79 5,60 Depresivnost 124 0 42 10,97 10,66 Anksioznost 124 0 38 10,02 8,37 Stres 124 0 37 14,16 8,98 Majčino prihvaćanje 124 7 21 15,90 3,77 Očevo prihvaćanje 124 7 21 14,43 3,92 Majčino odbijanje 124 8 23 11,73 3,86 Očevo odbijanje 124 8 24 13,40 4,41 Kontrola od majke 124 10 29 16,44 4,32 Kontrola od oca 124 10 29 16,02 4,94
  • 13. Matrica interkorelacija subskala SPRP-a Prihvaćanje (majka) Prihvaćanje (otac) Odbacivanje (majka) Odbacivanje (otac) Kontrola (majka) Kontrola (Otac) Prihvaćanje (m) 1 0,608* -0,749* -0,546* -0,600* -0,453* Prihvaćanje (o) 0,608* 1 -0,495* -0,782* -0,407* -0,507* Odbacivanje (m) -0,749* -0,495* 1 0,645* 0,543* 0,453* Odbacivanje (o) -0,546* -0,782* 0,645* 1 0,523* 0,595* Kontrola (majka) -0,600* -0,407* 0,543* 0,523* 1 0,542* Kontrola (otac) -0,453* -0,507* 0,453* 0,595* 0,542* 1 * p < 0,001
  • 14. Matrica interkorelacija subskala SPRP-a • Svi koeficijenti korelacije između subskala SPRP-a su umjereni do visoki i statistički značajni • Prihvaćanje od strane majke/oca je u negativnim korelacijama sa odbacivanjem i kontrolom, a odbacivanje od strane majke/oca je u pozitivnoj korelaciji sa kontrolom
  • 15. Povezanost depresivnosti, anksioznosti i stresa Depresivnost Anksioznost Stres Depresivnost 1 0,770* 0,751* Anksioznost 0,770* 1 0,805* Stres 0,751* 0,805* 1 • Depresivnost, anksioznost i percipirani stres kod adolescenata su u međusobnim visokim i pozitivnim korelacijama • Rezultati su u skladu sa pretpostavkom da je zajednički imenitelj ove tri varijable neuroticizam, stoga imamo ovako visoke korelacije * p < 0,001
  • 16. Povezanost samopoštovanja sa depresivnošću, anksioznošću i stresom Samopoštovanje Depresivnost -0,789* Anksioznost -0,745* Stres -0,776* • Ove tri varijable u visokim negativnim korelacijama sa samopoštovanjem adolescenata • Adolescenti niskog samopoštovanja skloni su depresivnosti, anksioznosti i doživljaju visoke razine stresa * p < 0,001
  • 17. Korelacijska matrica subskala SPRP, DASS i samopoštovanja Depresivnost Anksioznost Stres Samopoštova nje Prihvaćanje (majka) -0,528** -0,411** -0,429** 0,588** Prihvaćanje (otac) -0,466** -0,374** -0,352** 0,478** Odbacivanje (majka) 0,546** 0,403** 0,492** -0,567** Odbacivanje (otac) 0,531** 0,421** 0,397** -0,480** Kontrola (majka) 0,279* 0,237* 0,286* -0,355** Kontrola (otac) 0,311** 0,315** 0,247* -0,378** * p < 0,01 ** p < 0,001
  • 18. Korelacijska matrica subskala SPRP, DASS i samopoštovanja • Prihvaćanje od strane majke u umjerenim negativnim korelacijama sa depresivnošću, anksioznošću i stresom a umjerenoj pozitivnoj korelaciji sa samopoštovanjem • Prihvaćanje od strane oca u negativnim korelacijama sa: depresivnošću, anksioznošću i stresom, a u pozitivnoj korelaciji je sa samopoštovanjem • Ovi rezultati upućuju na to da je prihvaćanje od strane oca i majke nužno za prevenciju: depresivnih reakcija i stanja, anksioznosti i doživljenog stresa kod adolescenata, te za razvoj visokog samopoštovanja koje je preduvjet njihovog uspješnog psihosocijalnog sazrijevanja i razvoja
  • 19. Razlike između majčinog i očevog prihvaćanja, odbijanja i kontrole • majke više prihvaćaju svoju djecu nego očevi (M = 15,90 vs. M = 14,44) • očevi više ispoljavaju odbijajuća ponašanja, nego majke (M = 13,39 vs. M = 11,73) • majke pokazuju nešto više kontrolirajućeg ponašanja (M = 16,44), nego očevi (M = 16,02)
  • 20. Razlike između prosječnih rezultata na subskalama DASS-a • Ne postoje statistički značajne razlike u stupnju depresivnosti i anksioznosti među našim sudionicima • Adolescenti koji su činili naš uzorak su podjednako depresivni i anksiozni • Statistički su značajno više pod stresom, nego što su depresivni, odnosno anksiozni • Ovakvi rezultati se mogu objasniti samom prirodom stresnih, anksioznih i depresivnih reakcija i doživljaja
  • 21. Povezanost percipirane roditeljske podrške i subskala DASS-a, te samopoštovanja u uzorku muških i ženskih ispitanika • Usporedivši rezultate dobivene na uzorku muškaraca, odnosno žena, možemo reći da je u adolescenciji kod prvih bitnija uloga oca, a kod drugih uloga majke • Pokazalo se da je odnos i majke i oca bitan u oba uzorka adolescenata, ali ne podjednako bitan • Ovo možemo objasniti varijablama ličnosti i socijalnim interakcijama koje su bitne u ovom razvojnom periodu • Za oba spola bitno da imaju dovoljno samopouzdanja, samopoštovanja i odvažnosti u kontaktu sa suprotnim spolom
  • 22. Rasprava • Svaki adolescent žudi da bude voljen, prihvaćen i primijećen, oni koji su u obitelji doživljavali ovakve pozitivne odnose, imaju povjerenja u sebe i u okolinu, te samouvjereno očekuju da će biti prihvaćeni i pozitivno vrednovani od strane njihovog društva • Oni koji ''povlače'' nesigurnost, nepovjerenje i strah iz svoje obitelji, plaše se negativne evaluacije od strane svojih vršnjaka i vršnjakinja, te potencijalnih partnera u vezi • Kod njih se razvijaju depresivni i anksiozni simptomi, te lako podliježu stresu i imaju predispozicije za razvijanje niskog samopoštovanja i loše slike o sebi
  • 23. Zaključci 1. Adolescenti su, uzimajući u obzir njihove prosječne rezultate, manje depresivni, anksiozni i pod stresom (aritmetičke sredine njihovih rezultata na ovim subskalama DASS-a su niže nego teorijski prosjeci). Ipak, oni su više pod stresom, nego što su depresivni i anksiozni (referiramo se na rezultate t-testa) 2. Prihvaćanje od strane majke i oca su veoma bitni za prevenciju depresivnosti, anksioznosti i doživljaja stresa, dok odbacivanje i kontrola od strane roditelja pogoduju razvoju depresivnih reakcija, simptoma anksioznosti i stresnih reakcija. Odbacivanje ima negativniji efekat od kontrole (što smo zaključili na osnovu matrica korelacije)
  • 24. Zaključci 3. Adolescenti izvještavaju da veće prihvaćanje imaju od strane majke, a veće odbacivanje od strane oca. Glede kontrole od strane roditelja, otac i majka su ujednačeni po svom utjecaju u ovom aspektu roditeljskog ponašanja (vidljivo iz rezultata t- testova) 4. Postoje spolne razlike u djelovanju prihvaćanja, odbacivanja i kontrole od strane roditelja na depresivnost, anksioznost, stres i samopoštovanje adolescenata. U muškom uzorku, najbitnije je prihvaćanje i nedostatak odbacivanja od strane oca. U uzorku žena (adolescentica), bitnija je uloga majke i njen odnos (prihvatanja, odbacivanja i kontrole). Ovaj zaključak je formiran na osnovi posebnih korelacijskih matrica za uzorak muškaraca, odnosno žena.